İçeriğe atla

Temel kamu hizmetleri

Makale serilerinden
Kamu altyapısı
Varlıklar
Kavramlar
Sorunlar ve fikirler
Çalışma alanları
Örnekler
Altyapı

Temel kamu hizmetleri (veya sadece hizmet programı), bir kamu hizmeti altyapısını koruyan ve genellikle bu altyapıyı kullanarak hizmet veren bir organizasyondur. Kamu hizmetleri, yerel topluluk temelli gruplardan eyalet çapındaki devlet tekellerine kadar uzanan çeşitli devlet tekeli ve düzenlemelerine tabidir.[1][2] Kamu hizmetleri bedeli elektrik sayacı, su sayacı, gaz sayacı, akıllı sayaç, internet sayacı gibi cihazlarla belirlenir.

Kamu hizmetleri terimi, halk tarafından tüketilen ve kuruluşlar tarafından sağlanan hizmet kümesini de ifade edebilir: Kömür, elektrik hizmeti, doğalgaz, su endüstrisi, kanalizasyon, telefon, atık yönetimi ve ulaşım. Geniş bant İnternet hizmetleri (hem sabit hat, hem de mobil) tanımlamaya giderek daha fazla dahil edilmektedir.[3]

Amerika Birleşik Devletleri'nde kamu hizmetleri genellikle doğal tekellerdir, çünkü elektrik veya su gibi ürün üretmek ve teslim etmek için gereken altyapı inşa etmek ve bakımı çok pahalıdır. Sonuç olarak, bunlar genellikle hükûmet tekelleridir. Özel sektöre aitse, sektörler özel olarak kamu hizmetleri komisyonu tarafından düzenlenir. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk kamu hizmeti kuruluşu, 1640 yılın'da Mother Brook, Dedham, Massachusetts'da kurulan bir değirmenciydi.[4]

Teknolojideki gelişmeler, geleneksel kamu kuruluşlarının doğal tekel yönlerinden bazılarını aşındırmıştır. Örneğin, elektrik üretimi, elektrik perakendeciliği, telekomünikasyon, bazı toplu ulaşım ve posta hizmetleri bazı ülkelerde rekabetçi hale gelmiştir. Bu ülkelerde kamu hizmetlerinin serbestleşmesi, deregülasyon ve özelleştirmesi konusundaki eğilim artmaktadır. Bununla birlikte, çoğu faydalı ürün ve hizmeti dağıtmak için kullanılan altyapı büyük ölçüde tekelci kalmıştır.

Kamu hizmetleri özel veya kamuya ait olabilir. Kamuya ait kamu hizmetleri arasında kooperatif ve belediye hizmetleri bulunmaktadır. Belediye hizmetleri aslında şehir sınırları dışındaki bölgeleri içerebilir veya tüm şehre hizmet etmeyebilir. Kooperatif hizmetleri hizmet verdikleri müşterilere aittir. Genellikle kırsal alanlarda bulunurlar. Kamuya ait kamu hizmetleri kurumları kâr amacı gütmez. Yatırımcılara ait kamu hizmetleri kuruluşu olarak da adlandırılan özel kuruluşlar yatırımcılara aittir ve genellikle getiri oranı olarak kâr amaçlı faaliyet göstermektedir.[5]

Kamu hizmetleri, konut, ticari veya endüstriyel tüketici gibi tüketici düzeyinde hizmetler sunmaktadır. Buna karşılık, kamu hizmetleri şirketleri ve çok büyük tüketiciler, bölgesel iletim örgütleri ağı (RTO), bağımsız sistem operatörleri (ISO), Eastern Interconnection, tek bir ISO olan Texas Interconnection ve Western Interconnection aracılığıyla toptan satış düzeyinde elektrik alıp satıyorlar.

Kamu hizmetleri komisyonları

Bir kamu hizmetleri komisyonu, ilgili elektrik, doğal gaz, telekomünikasyon, su, demiryolu, demiryolu taşımacılığı veya yolcu taşımacılığı şirketleri ile ilgili ticari faaliyetleri düzenleyen belirli bir yargı bölgesindeki ll devlet kurumudur. Örneğin, Kaliforniya Kamu Hizmetleri Komisyonu (veya CPUC) ve Teksas Kamu Hizmeti Komisyonu, sırasıyla Kaliforniya ve Teksas'taki yardımcı şirketleri, vatandaşları ve mükellefleri (müşterileri) adına düzenler. Bu kamu yararı komisyonları (PUC'ler) tipik olarak, kendi yöneticileri tarafından atanan komisyon üyelerinden kural ve düzenlemeleri, oran artışlarını onaylayan, reddeden ve ilgili faaliyetleri izleyen ve rapor eden uzmanlardan oluşur. Yıllar boyunca, çeşitli değişiklikler büyük ölçüde kamu hizmeti komisyonlarının misyonunu ve odağını yeniden şekillendirmiştir. Odakları tipik olarak, oranların ve hizmetlerin ön düzenlemesinden rekabetçi pazarların gözetimine ve yasal düzenlemelere uyumun uygulanmasına kaydırılmıştır.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2011. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">ISO</span> uluslararası ölçü standart kurumu

ISO, Uluslararası Standartlar Teşkilatı, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu'nun çalışma sahasına giren elektrik ve elektronik mühendisliği konuları dışında, bütün teknik ve teknik dışı dallardaki standartların belirlenmesi çalışmalarını yürütmek gayesiyle resmi olarak 23 Şubat 1947 tarihinde Cenevre'de kurulan uluslararası teşkilât.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya</span> Afrikanın doğusunda, Afrika Boynuzunda, bir devlet

Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Afrika Boynuzu'nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya, Etiyopya'nın komşularıdır. Afrika kıtasının en kalabalık ikinci ülkesidir.

İl, Türkiye Cumhuriyeti'nin taşra teşkilatlanmasında en büyük mülkî yönetim birimi. Osmanlı Devleti'nde uygulanan vilayet sisteminin Türkiye'de ilkin sistem olarak, 1960'ta da isim olarak güncellenmesi ile bu şekli ve ismi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Belediye</span>

Belediye, kurumsal bir yapısı ile bölgesel ya da ulusal kanunlar tarafından kendisini yönetme hakkı tanınan idari bölünüşdür. Belediye ifadesi aynı zamanda; bir şehir veya ilçenin temizlik, aydınlatma, su ve elektrik gibi ortak ihtiyaçlarını ve hizmetlerini gören örgüt anlamında da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Telekom</span> Türk telekomünikasyon firması

Türk Telekom, 23 Ekim 1840 tarihinde kurulan PTT'nin telekomünikasyon ve posta hizmetlerinin 1995 tarihinde birbirinden ayrılması sonucunda Türkiye'ye telekomünikasyon hizmetlerini sunmak amacıyla devlet tarafından kurulmuş şirket. Geniş bant internet, sabit telefon, mobil ve dijital TV yayınları konusunda hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elektrik Mühendisleri Odası</span>

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) ilk defa 1954 yılında 6235 sayılı TMMOB yasası uyarınca kurulmuştur. Daha sonra 1982 Anayasasının 135. maddesinde tanımlanan kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olarak yeniden tanımlanmıştır. TMMOB'un 24 odasından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Standardları Enstitüsü</span>

Türk Standardları Enstitüsü (TSE), 16 Ekim 1954 tarihinde Türkiye'de kurulmuş, çeşitli alanlarda standardizasyon ve uygunluk değerlendirmesi yapan bir kurumdur. TSE, 26 Mayıs 1955 tarihinde Uluslararası Standardizasyon Teşkilatına (ISO), 1 Ocak 1956 tarihinde de Uluslararası Elektroteknik Komisyonuna (IEC) asil üye olmuştur ve bu kuruluşların Türkiye temsilcisi konumuna gelmiştir. 18 Kasım 1960 tarih ve 132 Sayılı Kanunla tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen bir kurum olarak kuruluş sürecini tamamlamıştır. Her türlü standartları hazırlamak ve hazırlatmak, bünyesinde ve hariçte hazırlanan standartları tetkik etmek, kabul edilen standartları yayımlamak gibi görevleri ifa eden TSE'nin kabul ettiği standartlara Türk Standardı adı verilmektedir. Enstitünün ilgili bulunduğu bakanlık, Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığıdır.

Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) kavramı devletten devlete değişmekle birlikte, genel olarak kamusal kaynakları kullanmak yoluyla ekonomik alanda faaliyet gösteren Devlet Kuruluşlarını ifade eder. Uluslararası literatürde "devlet şirketi" olarak geçen bu kavram, sahibi olan hükûmet adına ticari faaliyetlerini üstlenen bir tüzel kişiliği ifade eder. Şirketlerin hukuki durumu hükûmetin bir parçası olma veya devletin düzenli bir hissedarı olduğu şirketler arasında değişmektedir. Devlete ait şirketler, genellikle demiryolları ve telekomünikasyon, stratejik mal ve hizmetler, doğal kaynaklar ve enerji, politik olarak hassas iş, yayın, alkol ve tütün ürünleri ve sağlık ürünleri gibi doğal tekeller ve altyapı alanında yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Özelleştirme</span> Mülkiyet ve yönetimi devlete ait olan ürün, kurum, fabrika gibi birimlerin özel sektör ve şirketlere devri

Özelleştirme, yaygın ve dar anlamıyla "bir şeyi kamu sektöründen özel sektöre taşımak" demektir. Ayrıca bazen, yoğun bir şekilde düzenlenen özel bir şirket veya sektörün daha az düzenlenir hale gelmesi durumunda deregülasyon ile eşanlamlı olarak kullanılır.

Kamu sektörü, çeşitli kamu hizmetlerinin sağlanması ile ilgili bir ekonomik sektördür. Ekonominin hem kamu hizmeti hem de kamu işletmelerinden oluşan parçasıdır. Kamu işletmeleri veya devlet mülkiyeti, kamu mülkiyetinde olan, kendi kendini finanse eden ticari işletmelerdir. Kamu sektörünün yapısı birçok ülkeye göre değişir, ancak çoğu ülkede devlet dairesi, belediye, bakanlık, ordu, polis, altyapı, toplu taşıma, eğitim ve sağlık gibi hizmetleri içerir.

1936 Sovyet anayasası, 5 Aralık 1936 tarihinde kabul edilen Sovyetler Birliği'nin ikinci anayasasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Veri merkezi</span> bilgisayar sunucularının ve ilgili ekipmanın çalıştırıldığı bina veya oda

Veri merkezi, bilgisayar sistemleri ile telekomünikasyon ve veri ambarı sistemleri gibi ek sistemleri barındıran bir tesistir. Sunucu odası veya sistem odası olarak da adlandırılan bu tesisler işletmelere ait sunucu ve veri ambarlarının bulunduğu alanlardır. Veri merkezleri genel olarak iki kategoriye ayrılır:özel veri merkezleri ve İnternet veri merkezleri. Özel veri merkezleri sadece bir kuruluş tarafından kendi hizmetlerinde kullanılır. İnternet veri merkezleri ise üçüncü şahıslara hizmet verir.

Kamulaştırma, devletleştirme ya da istimlak, devletin kamu yararını gözeterek özel mülkiyete ait taşınmaz malları bedelini ödeyerek mülkiyetine geçirme işlemidir. Kamulaştırmanın temel dayanağı, kamu yararının gözetilmesidir. Devlet, toplumun genel çıkarlarını korumak ve geliştirmek amacıyla özel mülkiyeti kamulaştırabilir. Devlet, ekonomik ve sosyal düzeni sağlama, toplumsal refahı artırma ve kamu hizmetlerini geliştirme gibi sorumluluklarını yerine getirebilmek için kamulaştırma yetkisini kullanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Elektrik şebekesi</span>

Elektrik şebekesi üretilen elektrik enerjisini kullanıcılara iletmek için oluşturulmuş bileşik bir ağdır. Elektrik gücü üreten enerji santralları, üretim kaynaklarından talep merkezlerine enerji aktaran iletim (nakil) hatları ve kullanıcılara bağlantı sağlayan bileşik dağıtım hatlarından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kamu hizmeti</span> Bir toplumun bütün üyelerine sağlanan hizmetler

Kamu hizmeti, bir hükûmet tarafından kamu kurumu aracılığı ile yetki alanlarında yaşayan kişilere doğrudan sağlanabilen veya hizmet sunumunun finansmanıyla sağlanan bir hizmettir. Kamu politikası halkın ilgisine ve motivasyonuna yapıldığında kamu hizmeti sağlayabilir. Kamu hizmeti aynı zamanda bir kolejde veya üniversitede okunan bir derstir. Kamu hizmetlerine örnek olarak itfaiye örgütü, polis, hava kuvvetleri ve paramedik sağlık görevlileri verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Hazine ve Maliye Bakanlığı (Türkiye)</span> hazine ve maliye işlerinden sorumlu olan bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, hazine ve maliye işlerinden sorumlu olan bakanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Seyahat acentesi</span>

Seyahat acentesi, özel bir satıcı veya kamu hizmetidir. Seyahat ve turizmle ilgili hizmetler, açık hava etkinlikleri, vize, hava yolu, oto kiralama, seyahat hattı, oteller, demiryolları, seyahat sigortası ve tur paketler sağlar. Sıradan turistlerle uğraşmaya ek olarak, çoğu seyahat acentelarının iş seyahatinde olanlar için seyahat düzenlemeleri yapmaya ayrılmış ayrı bir departmanı vardır. Bazı seyahat acenteleri ise sadece ticari ve ticari seyahatlerde uzmanlaşmıştır. Yabancı seyahat şirketleri için genel satış acentesi olarak hizmet veren ve merkezlerinin bulunduğu yerler dışındaki ülkelerde ofisleri bulunmalarına izin veren seyahat acenteleri de vardır.

Belediye veya şehir mühendislik, bilim, sanat ve mühendislik araçlarını kentsel bir ortamda uygular.

<span class="mw-page-title-main">Bayındırlık hizmetleri</span>

Bayındırlık hizmetleri, devlet tarafından finanse edilen ve inşa edilen, büyük toplumda rekreasyon, istihdam ve sağlık ve güvenlik kullanımları için geniş bir altyapı projeleri kategorisidir. Bunlar arasında kamu binaları, ulaşım altyapısı, kamusal alanlar, kamu hizmetleri ve genellikle uzun vadeli fiziksel varlıklar ve tesisler bulunur. Genellikle kamu altyapısı ve kamu sermayesi ile değiştirilebilir olsa da, bayındırlık işleri ekonomik bir bileşen taşımayabilir, bu nedenle daha geniş bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Özel üniversite</span> üniversite türü

Özel üniversiteler ve özel kolejler genellikle hükûmetlere ait olmayan üniversite ve kolej türüdür. Vergi indirimleri, kamu öğrenci kredisi ve hibeler alabilirler ve sıklıkla alırlar. Özel üniversiteler bulundukları yere bağlı olarak hükûmet düzenlemelerine tabi olabilir. Özel üniversiteler, devlet üniversitesi ve ulusal üniversitelerle karşılaştırılabilir. Birçok özel üniversite kâr amacı gütmeyen kuruluşlardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.