Latince, Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik koluna ait bir dildir.
Fince (
Latince, fazlasıyla çekim içeren bir dil bilgisi yapısına sahiptir. Bu açıdan zaman zaman Türkçedeki çekim yapısını andırsa da, genel olarak çekim yapısı Türkçeden daha farklıdır. Her kitap, okul ve hattâ öğretmen, dil bilgisini farklı bir yöntem ve yapısal sıra ile öğretse de, Latince dil bilgisi genel olarak dokuz ana başlık altında incelenebilir:
- Latin alfabesi ve telaffuz.
- İsimler (nomina) ki bu, ismin hâlleri ve isim çekimlerini içerir.
- Zamirler (pronomina).
- Fiiller (verba) ki bu; zamanların kullanımı, fiil çekimleri ve düzensiz fiiller gibi konuları içerir.
- Sıfatlar (adiectiva).
- Zarflar (adverbia).
- Bağlaçlar (coniunctiones).
- Edatlar (praepositiones).
- Ünlemler (interiectiones).
Akadca, Doğu Sami dillerine ait Antik Mezopotamya'da, özellikle Asur ve Babil imparatorluklarında kullanılmış ölü dil. Dil, kayda geçmiş ilk Sami dili olup, aslen soysal açıdan akraba olmadığı Sümerce için kullanılmış çivi yazısı ile yazılmıştır. Akadca ismini Akad İmparatorluğu'nun başkenti Akad şehrinden almıştır. Bir izole dil olan Sümerce ve Akadcanın birbirleri üzerindeki karşılıklı etkileşimleri, bu iki dilin bir dil birliği içerisinde sınıflandırılmasına yol açmıştır.
Fiil veya eylem, varlıkların yaptığı işi, hareketi, oluşu çeşitli ekler alarak şahıs ve zamana bağlı olarak anlatan kelimedir.
Kelime veya sözcük, tek başına anlamlı, bir ya da birbirine bağlı birden fazla biçimbirimden (morfem) oluşan, ses değeri taşıyan dil birimidir.
Sıfat ya da ön ad; isimlerin ya da diğer sıfatların önüne gelerek onları miktar, sıra, konum, renk, biçim, bıraktığı izlenim gibi çeşitli yönlerden tanımlayan, tarif eden kelime türüdür. Sıfat ile nitelediği veya belirttiği ismin oluşturduğu kelime grubuna "Sıfat Tamlaması" denir. Her sıfat, bir Sıfat Tamlaması kurar. Sıfatın olduğu heryerde aynı zamanda Sıfat Tamlaması'ndan da sözedilir. Sıfat Tamlaması'nın çeşitleri yoktur.
Yapım eki, isim ya da fiil kök veya gövdelerine eklenerek onlardan yeni isimler ya da fiiller türeten ektir. Ayrıca yapım ekleri tema dışına çıkmadan yeni bir kelime oluşturur. Onu çekim ekinden ayıran özelliği budur. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını ya da türünü de değiştirir ve -bazı istisnalar dışında- her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük denir. Yalın hâldeki türemiş sözcükler gövde olarak da bilinir.
Fiilimsi ya da eylemsi, fiillerden türemelerine karşın fiilin bütün özelliklerini göstermeyen; cümle içerisinde isim soylu sözcükler gibi kullanılan fiil soylu kelimelerdir. Türkçede fiilimsiler, fiillere yapım ekleri ekleyerek oluşturulur. Fiilimsi aldığı yapım ekine göre cümlede isim, sıfat ya da zarf olarak kullanılabilir.
Biçimbilim, yapıbilim, biçim bilgisi, şekil bilgisi, morfoloji veya yapı bilgisi dilbilimde sözcüklerin içyapısını inceleyen alt dalıdır. Temel inceleme nesnesi, dilin anlam taşıyan en küçük parçaları olan biçimbirimlerdir. Biçimbilim, sözcükleri, nasıl oluşturulduklarını ve diğer sözcüklerle ilişkilerini inceler ve sözcüklerin kök, gövde ve ek gibi bileşenlerinin yapısını çözümler.
İsim soylu kelimeler; cümlede isim gibi davranabilen, bazıları ismin hâllerini alabilen veya isim yerine kullanılan, fiil bildirmeyen kelimeler. Türkçedeki isim soylu kelimeler şunlardır:
- İsimler (ad)
- Sıfatlar
- Zamirler (adıl)
- Edatlar (ilgeç)
- Bağlaçlar
- Ünlemler
- Zarflar (belirteç)
Eşsesli, sesteş veya homofon; söylenişleri (telaffuzları) aynı, anlamları farklı olan (sözcükler). Eşsesli kelimelerin yazılışları (imlâları) her zaman aynı olmayabilir. Eğer telaffuzun yanı sıra yazılışları da aynı ise homonim olarak adlandırılırlar. -Telaffuzuna bakılmaksızın- yazılışları aynı olan sözcüklere ise homograf denir.
Bildirme eki veya bildirme koşacı, Türkçede yükleme kesinlik, belirsizlik, ihtimal gibi anlamlar katan -dir eki. Türkçedeki dört ek-fiilden biridir. Eklendiği kelimedeki ses kurallarına uyarak -dır, -dur, -dür, -tir, -tır, -tur ve -tür hâllerine dönüşebilir:
- cevherdir, elmadır, yüzüktür, gelmiştir, dönüyordur
Sıfat tamlaması; bir ismin önüne isim ile ilgili bilgi veren sıfatların eklenmesi ile oluşturulmuş kelime grubudur. Sıfat tamlamaları bir ismin işaret ettiği varlık veya kavramın adedi, biçimi, rengi, durumu, konumu vs. hakkında bilgi verir. Örnekler:
- mavi gökyüzü, yarım ekmek, yaşlı adam, küçük ev, zeytinyağlı sarma, birinci yarışmacı, ikiz yatak, hangi çocuk, öteki okul, görünen köy
Orta İngilizce, İngiltere'nin Normanlar tarafından fethinden (1066) sonra 15. yüzyılın sonlarına kadar konuşulmuş eski bir İngilizce türüdür. İngiliz dili, Eski İngilizce döneminden sonra farklı varyasyonlar ve gelişmeler yaşadı. Akademik görüşler değişir, ancak Oxford İngilizce Sözlüğü, Orta İngilizcenin 1150'den 1500'e kadar konuşulduğunu göstermektedir. İngilizce dilinin gelişiminin bu aşaması, tahminen Yüksek ve Geç Orta Çağ'ı takip etti.
Present participle, İngilizce dilbilgisinde bir fiilin "-ing" eki almış hâli. İngilizcede participle kavramı "fiilden oluşturulmuş sözcük" anlamına gelir ve birebir örtüşmemekle birlikle, Türkçedeki sıfat-fiillerle (ortaç) benzerlik gösterir.
Sorani dilbilgisi, Irak ve İran'da konuşulan bir Kürtçe lehçesi olan Soranicenin dilbilgisidir.
Esperanto dilbilgisi, kuralları aşırı şekilde düzenli olması için tasarlanmıştır. Eklemeli bir dil olan Esperanto'nun kelime dağarcığı Hint-Avrupa dil ailesi, özellikle de Latin, Slav ve Germen dilleri esas alınarak hazırlanmıştır. Esperanto serbest cümle dizimine sahiptir, cümledeki ögelerin yerleri değiştirildiğinde cümlenin anlamı değişmez.
N'kisi, ileri düzeyde İngilizce konuşma becerileri ve diğer yetenekler sergilediği düşünülen bir gri papağandır.
Japonca fiiller, diğer birçok dildeki fiiller gibi amaçlarını, nüanslarını veya anlamlarını değiştirmek için fonetik olarak değiştirilebilir. Japoncada çekim sırasında bir kelimenin başlangıcı korunurken, kelimenin sonu anlamını değiştirmek için bir şekilde değiştirilir. Japonca fiil çekimleri kişi, sayı ve cinsiyetten bağımsız olup fiil çekimi formları, olumsuzlama, şimdiki ve geçmiş zaman, irade, pasif ses, nedensellik, emir ve koşul kipi ve yetenek gibi anlamları ifade edebilir. Ayrıca diğer fiillerle ve ek anlamlar için edatlarla kombinasyon için özel formlar da bulunmaktadır.