İçeriğe atla

Temür Olcaytu Han

Temür Olcaytu Han
Moğol büyük hanı
2. Yuan Hanedanı imparatoru
Çin imparatoru
Temür Olcaytu Han
6. Moğol hanı
Hüküm süresi10 Mayıs 1294 – 10 Şubat 1307
Taç giymesi10 Mayıs 1294
Önce gelenKubilay Han
Sonra gelenKülüg Han
Doğum15 Ekim 1265
Ölüm10 Şubat 1307 (41 yaşında)
Dadu (Hanbalık)
Tam adı
MoğolcaӨлзийт Төмөр
Çince鐵穆耳
Temür Öljeytü Khan
HanedanYuan
BabasıZhenjin
AnnesiKokejin (Bayramegçi)
DiniBudizm

Temür, Yuan Cheng Zong (d. 15 Ekim 1265 - ö. 10 Şubat 1307), 1294-1307 arasında Çin imparatoru ve Moğol İmparatorluğu'nun büyük hanı. Yuan Hanedanının (Moğol) (1206 - 1368) bütün Çin üzerinde egemenlik kuran son hükümdarı olmuş fakat Rusya ve Orta Asya'daki Moğol toprakları üzerinde gerçek bir denetim kurmayı başaramamıştır.

Kubilay Han'ın torunu ve ardılıydı. Hükümdarlığı sırasında, taht üzerinde hak iddia edenlerin Çin'in kuzeybatı sınırındaki saldırılarını püskürttü, Kore ve Güney Çin'deki ayaklanmaları bastırdı. Ölümünden sonra, Cheng Zong (Bilge Ata) adıyla anılan Temür'ün ardıllarının yönetimi sırasında Yuan hanedanı eski gücünü yitirmeye başladı.

Kaynakça

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Kubilay Han
Moğol hanı
1294-1307
Sonra gelen:
Külüg Han

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kubilay Han</span> Moğol İmparatorluğunun kağanı, aynı zamanda Çindeki Yuan Hanedanlığının kurucusu ve ilk imparatoru

Kubilay Han Moğol İmparatorluğunun kağanı, aynı zamanda Çin'deki Yuan Hanedanlığı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Tuluy ve Sorghaghtani Beki'nin ikinci oğlu; Cengiz Han'ın torunudur. Moğol hanı Möngke'nin kardeşi; İran'daki Moğol İlhanlılar devletinin kurucusu Hülâgû'nün ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Yuan Hanedanı</span> Mogol hanlığı, Cengiz Hanın torunu Kübilay Han tarafından kuruldu

Yuan Hanedanı ya da Kubilay Hanlığı, 1280-1368 yılları arasında Çin'i egemenliği altına alan Moğollar tarafından kurulmuş hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

Togon Temür, Togan olarak da yazılır, Çin'de Yuan Hanedanının (Moğol) son imparatoru. Karmapa'nın budist öğrencisiydi ve Tai Situpa'nın bir önceki bedenlenişi olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Börçigin</span>

Börçigin, Cengiz Han ve ardıllarının üyesi olduğu boydur. Ayrıca "Altan Urug", yani "altın soy" ve Munkak olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Korla (şehir)</span>

Korla (şehir), Çin Halk Cumhuriyetinde Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güneyinde İpek Yolu'nun Taklamakan kuzey güzergâhı üzerinde yer alan tarihi bir vaha şehridir. 2004 yılında 410.000 nüfusu olup, Bayangolin Moğol Özerk İli'nin başkentitir.

<span class="mw-page-title-main">Yongle</span>

Yongle, Wade-Giles yazımında Yung-Le, soy sıfatı (Ming) Cheng-Zu ya da (Ming) Ch'eng Tsu ya da (Ming) T'ai Tsung, ös sıfatı (shi) Wen Di, Wade-Giles yazımında Wen Ti, asıl adı Zhu Di, Wade-Giles yazımında Chu Ti, Ming Hanedanının üçüncü imparatoru (1402-1424). Hanedanın gücünü doruk noktasına çıkarmış, başkenti Nanjing'den Pekin'e taşımıştır.

Kanglılar veya Kao-ch'e'lar, Türk tarihinin ve coğrafyasının önemli bir bölümünde rol oynamış Türk boylarından birisi olmakla birlikte, 12. yüzyıl öncesi tarihleri ve kökenleri, kaynakların bilgi vermeyişine bağlı olarak karanlıktır.

Şipi Kağan, Serbi Kağan veya Sibir Kağan 609-619 tarihleri arasında kağanlık yapan Doğu Göktürk Kağanlığı hükümdarıdır. Yami Kağan'ın oğullarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Yuan Hanedanı</span>

Kuzey Yuan Hanedanı, Yuan Hanedanı'nın 1368 yılında Çin'den çıkartılarak günümüzdeki Moğolistan ve İç Moğolistan bölgelerine sürülmesi ile kurulan ve 17. yüzyılda Qing Hanedanı'nın kuruluşuna kadar varlığını sürdüren hanedan.

Toktoa Moğol asıllı Çin Hanedanı olan Yuan Hanedanı'nın son yıllarında yönetimde hizmet etmiş olan bir devlet görevlisidir.

<i>Moğolların Gizli Tarihi</i> Edebi Eser

Moğolların Gizli Tarihi Moğolca yazılmış en eski eserdir. Moğol tarihi ve dili hakkında bilinen en eski eser olarak kabul edilmektedir. Cengiz Han'ın ölümünden sonra tamamlanan eser, bilinen nüshalarına göre Çin yazısıyla Moğolca olarak yazılmış, Moğolca metnin hemen yanı başına da yine Çince karakterlerle sözcüklerin çevirileri verilmiştir. Cengiz Han ve Moğolların tarihini ele alan eser Çin'deki ilk Moğol hanedanının adı ile de anılmaktadır. Batı'da 1872'den beri tanınan eserin 1940'tan beri bütünlüklü, tam çevirileri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Külüg Han</span>

Kaysan Külüg Han, 7. ve Son Moğol imparatoru ve 3. Yuan hanedanı imparatoru. Ve Çin imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Buyantu Han</span>

Ayurbarvada Buyantu Han,, 8. Moğol hanı Hanı, Yuan Hanedanının 4. İmparatoru ve Çin imparatoru. Öğretmeni Konfüçyüs'ün öğrencisi Li Meng'di.

Kegen Han, 5. Yuan Hanedanı ve Çin İmparatorudur. 22 Şubat 1302'de doğdu babası Buyantu Han'dır. Annesi Radhasniri'dir.

Ushal Han veya Togus-Temür Han, Kuzey Yuan Hanedanının 2-ci, ümumilikte Yuan Hanedanının 14-cü, De jure olarak ise Moğol İmparatorluğu'nun 19. kağanı. 1378'den 1388'e kadar hüküm süren Kuzey Yuan hanedanının bir imparatoruydu. Dayan Han'a kadar Moğolların en güçlü kağanıydı.

Arigiba Han Shangdu'da Yuan hanedanının tahtına kısa bir süreliğine oturan Arigiba, Yesün Temür'ün oğluydu. Babası Yesün Temür'den sonra Yuan Hanedanı'nın yedinci imparatoru olması gerekirken bir darbeyle tahta geçen rakibi tarafından tahttan indirilmiştir. Çin İmparatoru olmasının yanında Moğol İmparatorluğu'nun 11. Büyük Hanı olarak kabul edilir, ancak imparatorluğun bölünmesi nedeniyle bu hükümranlığı sadece resmi anlamda kabul edilir. Arigiba, en kısa hüküm süren Yuan imparatorudur.