İçeriğe atla

Teluguca

Telugu
తెలుగు
Ana dili olanlarHindistan
Konuşan sayısı74 milyon ana dil (2011'de)  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Varsayılan
  • Telugu
Yazı sistemiTelugu alfabesi
Dil kodları
ISO 639-1te
ISO 639-2tel
ISO 639-3

Telugu dili veya Teluguca (Telugu: తెలుగు, IPA [t̪elugu]), Dravid dil ailesine bağlı, Hindistan'ın Andhra Pradesh bölgesinde ve Yanam yöresinde ana dil olarak kullanılan, Andhra Pradesh ve Telangana eyaletlerinin resmî dilidir. Ayrıca yer yer Chattisgarh, Karnataka, Maharashtra, Orissa ve Tamil Nadu eyaletlerinde de konuşulmaktadır. Dil, ana dil olarak kullanan insan sayısı bakımından (2001 yılında 71 milyon) Hindistan'da en fazla konuşulan ikinci dil, Dünya'da da en fazla konuşulan 13. dildir.[1][2] Dilin kendine ait bir alfabesi bulunmakla birlikte Hindistan'daki dört klâsik dilden biridir.[3] Telugu alfabesi Brahmi alfabesinin bir formu olarak doğmuştur.

Telugu dili Sanskrit[4] ve Prakrit[5] dillerinden oldukça etkilenmiş olup edebi özellik taşıyan tek Ortagüney Dravid dili olmuştur. Haydarabad bölgesinde Urducadan da etkilenmiştir. Telugu edebiyatının tarihi 11. yüzyıla kadar gitmekte, doğruluğu kanıtlanan yazıtlarla birlikte bu tarih 200 yılına kadar gerilemektedir.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ "Statistical Summaries/ Summary by language size". 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  2. ^ "Dravid Dil Ailesi". National Virtual Translation Center. 22 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2007. 
  3. ^ "Declaration of Telugu and Kannada as classical languages". Press Information Bureau. Ministry of Tourism and Culture, Government of India. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  4. ^ Velcheru Narayana Rao; David Shulman. "Classical Telugu Poetry" (2 bas.). The Regents of the University of California. 
  5. ^ "Language of the Inscriptions – Sanskrit and Dravidiian – Archaeological Survey of India". Asi.nic.in. 14 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  6. ^ A Short Outline of Telugu Phonetics. 
  7. ^ Gopavaram, Padmapriya; Subrahmanyam, Korada (2011). A Comparative Study Of Andhrasabdachintamani And Balavyakaranam. Hyderabad: University of Hyderabad. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Urduca</span> Pakistanın iki resmî dilinden biri

Urduca, Hindustani dilinin Pakistan'da kullanılan standart biçimine verilen isim. Pakistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'ın bazı bölgelerinde de resmî dilidir. Hintçe ve Urdu Hindustani adlı dilin iki ayrı standart biçimi olarak kabul edilmekle beraber Urduca özellikle Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyinde Müslümanların daha yoğun olduğu yerlerde konuşulmakta ve Hintçeye kıyasla daha fazla Farsça aktarma sözcük içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Korece</span> Kore yarımadasında ve komşusu Çine bağlı Yanbian Kore Özerk İlinde yaygın olarak kullanılan bir dil

Korece, Kore yarımadasında ve komşusu Çin'e bağlı Yanbian Kore Özerk İli'nde yaygın olarak kullanılan bir Kore dili. Hem Kuzey Kore hem de Güney Kore'nin resmî dilidir. Dil, hece alfabesi olan Hangıl veya Çince karakterler olan Hanja ile yazılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hintçe</span> Hindistanın resmi dili

Hintçe, ağırlıklı olarak Hindistan'ın kuzey, merkez ve batısında konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın resmî dili olan Urduca ile beraber Hindustânî dilinin iki standart yazılı formundan birini oluşturur. İngilizce ile birlikte Hindistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'da Devanāgarī yazı sistemi; Pakistan'da ise Arap alfabesi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dravid dilleri</span> yoğunlukla Güney Hindistanda ve Sri Lankada konuşulan 73 dil

Dravid dil ailesi, yoğunlukla Güney Hindistan'da ve Sri Lanka'da konuşulan 73 dili içerir. Pakistan, Nepal ve Bangladeş'teki bölgelerde, bunlardan daha az olarak da Afganistan ve İran'da konuşulur. Ayrıca, ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Malezya ve Singapur'da Dravid'li göçmenler tarafından konuşulur.

Kannada ya da Kannadaca; Dravid dil ailesine bağlı, Hindistan'ın güneybatısında konuşulan, Karnataka eyaletinin resmî dillerinden bir tanesidir. Halkın Kannadias diye adlandırdıkları, kabaca 50 milyon kişinin konuştuğu bir dil olup dünyada en çok konuşulan 30 dilden biridir. Kannada dili, Kannada alfabesi kullanılarak yazılmıştır. Bu alfabe ise Kadamba alfabesinin geliştirilmiş bir şeklidir. Kannada dilinde yazılmış ilk yazılı belgeler millattan sonraki ilk milenyumda yazılmış, bu bilginin doğruluğu bulunan yazıtlarla kanıtlanmıştır. Dilin edebî gelişimi, 6. yüzyılda Gangalar ve 9. yüzyılda Raştrakutalar döneminde olmuştur. Dilbilim Uzmanları Heyeti'nin Hindistan Kültür Bakanlığına verdiği tavsiyeye ithafen Kannadaca, Hindistan hükûmetince klasik dillerden biri olarak kabul görmüştür. Haziran 2011'de, Mysore'daki Hint Dilleri Merkez Enstitüsü (CIIL) bünyesinde klasik Kannada dili çalışmaları merkezi kurulmuştur. Günümüzde Kannada edebiyatı eserleri Jnanpith ödülleri ve Sahitya Akademi ödülleriyle taçlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Andhra Pradeş</span>

Andhra Pradeş, Hindistan'ın güneydoğu kesiminde eyalet.

<span class="mw-page-title-main">Bengalce</span> doğu Hint-Aryan dillerinden biri

Bengalce veya Bengal Dili, bir doğu Hint-Ari dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Tamilce</span> Sri Lanka ve Singapur’un resmî dili

Tamilce, ağırlıklı olarak Hindistan ve Sri Lanka'da yaşayan Tamiller tarafından konuşulan bir Dravid dili. 2000 yıllı aşkın bir yazılı tarihe sahip dil, yaklaşık 75 milyon insan tarafından konuşulur. Dil, Sri Lanka ve Singapur’da resmî dil konumundadır, ayrıca Hindistan'ın Tamil Nadu eyaleti ve Puduçeri Birlik Toprağı’nın da resmî dildir. Malezya'da, 543 ilkokulda Tamilce eğitim yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Sindhî</span>

Sindhî ya da Sindce, Hint altkıtası'nın batı kesiminde yer alan tarihi Sind bölgesinde yaşayan Sindhiler tarafından konuşulan Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın Sindh eyaletinin resmi dilidir. Hindistan'da Sindhi, merkezi hükûmet tarafından resmi olarak tanınan dillerden biri olmasına rağmen Sindhi Hindistan'daki hiçbir eyaletin resmi dili değildir. Pakistan'ın 2017 nüfus sayımının ilk sonuçlarına göre Sindhi, 30,26 milyon kişinin veya bir başka deyişle ülke nüfusunun %14,57'sinin ana dilidir. Hindistan'ın 2011 verilerine göre 1,68 milyon kişinin ana dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kutbşahlar</span> Gülkonda Sultanlığını 1518-1687 arasında yöneten hanedan

Kutub Şah Hanedanı, soyu Türk kökenli Karakoyunlu hükümdarı Kara İskender'e dayanan ve 1512-1687 yılları arasında Hindistan'ın güneyine hakim olmuş hanedan. Behmeni Sultanlığı'nın yıkılmasından sonra Kutbşahlar hanedanı 1512'de iktidara geldi. Bu hanedanın ilk hükümdarı Sultankulu Kutbü'l-Mülk'tür. İngilizce kaynaklarda bu hükümdara genellikle Guli Kutubşah adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

Bene Efraim, Krişna Nehri deltası yakınlarında, Hindistan'ın Andhra Pradesh'e bağlı Guntur köyünün dışındaki Kottareddipalem'de yaşayan ve Telugu Yahudileri de denen küçük bir Yahudi cemaatidir.

<span class="mw-page-title-main">Warangal</span>

Warangal, Hindistan’ın Andhra Pradesh eyaletinin Warangal ilinde yer alan kenttir. 2011 verilerine göre nüfusu yaklaşık 620.000 dir.

Andra Pradeş'deki yükseköğretim kurumlarının listesinde Hindistan, Andhra Pradesh eyaletinde bulunan üniversiteler ve meslek eğitimi veren diğer yüksek eğitim kurumları sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haydarabad, Hindistan</span>

Haydarabad Hindistan'ın Telangana eyâletinin başkenti ve en büyük şehridir. Denizden 510 metre yükseklikte kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Krişna Nehri</span>

Krişna, Hindistan'ın güney kesiminde yer alan akarsu. Ganj Nehri ve Godavari Nehri'nin ardından Hindistan'ın en uzun üçüncü nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Hindistan</span> Hindistanın, güney kısmında doğuda Bengal Körfezi, batıda Arap Denizi ve güneyde Hint Okyanusu ile çevrili; Karnataka, Kerala, Tamil Nadu, Andhra Pradesh ve Puduçeri eyaletlerini kapsayan bölgesi

Güney Hindistan, Hindistan'ın güneyinde Karnataka, Kerala, Tamil Nadu, Andhra Pradesh ve Puduçeri eyaletlerini kapsayan bölgedir. Bölge doğuda Bengal Körfezi, batıda Arap Denizi ve güneyde Hint Okyanusu ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Mekapati Rajamohan Reddy</span> Hint Siyasetçi

Mekapati Rajamohan Reddy Hindistan'ın 9, 14, 15, 16. Lok Sabha'nın eski üyesi, siyasetçi.