İçeriğe atla

Telerobotik

Kraków'da devriye gezen Justus güvenlik robotu, 2009

Telerobotik, robotiğin bir bölümü olup robotları uzaktan kumanda etmeyi hedefler. Bu, genellikle Bluetooth, Deep Space Network ya da Wi-Fi gibi kablosuz bağlantılarla veya İnternet üzerinden yapılmaktadır. Teleişlem ve uzaktan mevcudiyet adlı iki alt sahanın birleşmesinden oluşur.

Teleişlem

Teleişlem, bir makinenin belli bir uzaklıktan çalıştırılmasıdır. "Uzaktan kumanda" kavramına benzer, fakat genelde araştırma, akademik ve teknik çevrelerde kullanılır. En yaygın olarak robotik ve mobil robotlarla ilişkilendirilse de bir makinenin bir veya birkaç kişi tarafından uzaktan çalıştırılması gibi durumlarda da uygulanabilir.[1]

Teleişlem, araştırmacı ve teknik topluluklarda standart bir kavram olup uzaktan çalıştırılma konusunda diğer benzer terimlerin yanında çok daha yaygındır. Bu durum, İngilizcesi "İngilizcetelepresence, yani uzaktan mevcûdiyet olan ikinci kavram için tam aksi olup varlık veya etkileşimi içeren birçok alanda standart bir terim olmaktadır.

Telemanipülatör (veya teleoperatör), canlı bir operatör tarafından uzaktan kontrol edilen bir cihazdır. Böyle bir cihazın özerk çalışması mümkünse telerobot adını alır. Eğer aygıt tamâmen özerkse (otonom) robot denir. Basit durumlarda kontrol operatörünün kumanda etmesi doğrudan kontrol edilen cihazdaki eylemlere karşılıktır. Örnek olarak radyo kontrollü bir model uçak veya kablolu derin deniz denizaltıları gösterilebilir. Haberleşme gecikmesi, uzaktaki bir gezegen gezgininde (İngilizceplanetary rover) olduğu gibi doğrudan kontrolü elverişsiz yapıyor veya operatörün iş yükünü azaltmak gerekiyorsa cihaz doğrudan kumanda edilmeyecek, bunun yerine belirtilmiş bir yolu takip etmesi emredilecektir. Artan kapsamlılıkta cihaz bir dereceye kadar özerk hareket edebilir. Mesela engelden kaçınma konusu, en çok gezegen gezginlerinde (İngilizceplanetary rover) kullanılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Corley, Anne-Marie (Eylül 2009). "The Reality of Robot Surrogates". spectrum.ieee.com. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Robotik</span> robotların tasarımı, üretimi ve kullanımı ile ilgilenen çok disiplinli bir bilim dalı

Robotik, robotların tasarımı, üretimi ve kullanımı ile ilgilenen çok disiplinli bir bilim dalıdır. Makine mühendisliği, uçak mühendisliği, uzay mühendisliği, elektronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, mekatronik mühendisliği ve kontrol mühendisliği dallarının ortak çalışma alanıdır. Robotlar bir yazılım aracılığıyla yönetilen ve yararlı bir amaç için iş ve değer üreten karmaşık makinelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Makine</span> herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak veya etki oluşturmak için dişliler, yataklar ve miller gibi çeşitli makine elemanlarından oluşan düzenekler bütünü

Makine, bir iş yapmak için kuvvet uygulamak ve hareketi kontrol etmek için güç kullanan fiziksel bir sistemdir. Terim genellikle motor kullanan yapay cihazlara veya moleküler makineler gibi doğal biyolojik makromoleküllere de uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Robot</span> otonom veya önceden programlanmış görevleri yerine getirebilen elektro-mekanik bir cihaz

Robot, otonom veya önceden programlanmış görevleri yerine getirebilen elektro-mekanik bir cihazdır. Güncel tanımı ile robotlar, elektronik ve mekanik birimlerden oluşan, algılama yeteneğine sahip olan ve programlanabilen cihazlardır. Başka bir tanımla robotlar, canlıların işlevlerini ve davranışlarını taklit edebilen, fiziksel yeteneklere ve yapay zekâya sahip, disiplinler arası öğeler içeren mühendislik ürünleridir.

<span class="mw-page-title-main">Makine mühendisliği</span> Mühendislik

Makine mühendisliği, mekanik sistemlerin tasarım, analiz, imalat ve bakımı için mühendislik fiziği ve mühendislik matematiği ilkelerini malzeme bilimi ile birleştiren bir mühendislik dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sayısal kontrol</span> üretim tipi

Sayısal kontrol veya tam ismi ile bilgisayarlı sayısal kontrol, işleme takımlarının ve 3B yazıcıların bir bilgisayar aracılığıyla otomatik olarak kontrol edilerek şekil verilecek iş parçasının üzerinde operasyonda bulunan talaşlı imalat işlemidir. Bir CNC makinesi, kodlar ile programlanmış talimatı takip ederek manuel bir operatöre ihtiyaç duymadan, spesifikasyonları karşılamak için belli bir malzeme bazındaki iş parçasını istenilen şekle gelene kadar, manuelden daha hassas bir şekilde işler.

<span class="mw-page-title-main">DHD (Yıldız Geçidi)</span>

DHD cihazı, Yıldız Geçidi evreninde, geçitleri başka bir gezegendeki geçidi tıpkı bir telefon gibi arayarak oraya bağlanmasını sağlayan Yıldız Geçidi'nin yakınlarından bulunan bir kumanda panelidir.

<span class="mw-page-title-main">Model uçak</span> Uçak kopyalarına verilen ad

Model uçak, uçak olarak tanımlanan cisimlerin belirli ölçeklerde küçültülerek oluşturulmuş uçma yeteneğine sahip kopyalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">HDMI</span> yüksek kalitede ses ve görüntü verisi aktaran ara birim

Yüksek çözünürlüklü çokluortam arayüzü veya kısaca HDMI, 2003 yılında ses (audio) ve görüntü (video) verilerini sıkıştırılmadan dijital olarak aktarmak için geliştirilmiş bir arabirimdir. HDMI; blu-ray disk çalar, HD-DVD disk çalar, bilgisayar, oyun konsolu, dijital uydu alıcısı gibi cihazları uyumlu ses ve görüntü cihazlarına bağlar. 2006 yılında HDTV, kameralar ve dijital fotoğraf makinelerinde de görülmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mekatronik</span> Mekatronik , insanların ruhundaki bileşenleri birbirlerine karışmadan yok olana kadar çarpışmasını sağlayan bir alet ismidir

Mekatronik, mekanik ve elektronik kelimelerinin uygun bir şekilde birleştirilmesinden oluşmuştur ve ilk kez 1969 yılında Japon Yasukawa Elektrik Şirketi'nden bir mühendis makine ve elektronik mühendisliği alanlarının birleşmesi anlamında "mekatronik" kelimesini kullanmıştır.Mekatronik kelimesi aynı zamanda Avrupa Kıtası'nda da yıllardır kullanılmaktadır. Her ne kadar Amerika ve İngiltere'de ayrı bir çalışma ve uygulama alanı olarak kabulü yavaş gerçekleşse de, lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde açılmakta olan ders sayısındaki artış, mekatroniğin bütün dünyada ayrı bir disiplin olarak kabul edildiğinin bir göstergesidir. Mekatronik, makine, elektronik, yazılım ve kontrol mühendisliğine dayanan, çok kontrollü bir mühendislik dalıdır. Gelişen teknolojiye bağlı olarak birçok alan ve sektörle bağlantılı olan mekatronik hemen her evin içinde kullanılan elektronik cihazların üretiminde kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Meka</span>

Meka , bilimkurgu veya fantastik/gelecekçi türlerde sıklıkla rastlanan, bir pilot tarafından kontrol edilen, yürüyen araçlardır. Mecha genellikle, gerekli olmamasına rağmen, iki tekerleklidir. Göründükleri birçok kurguda mechalar, savaş makinalarıdır: vidaları ve tekerlekleri yerine bacakları olan zırhlı dövüş araçlarıdır. Ayrıca, manga Patlabor ve Amerikan minyatürleri oyunu Battletech gibi bazı hikâyeler; ağır inşaat işi, polis görevleri veya itfaiyecilik gibi sivil amaçlar için kullanılan mecha içerir.

İstanbul Teknik Üniversitesi Robot Olimpiyatları (İTÜRO), İstanbul Teknik Üniversitesi Kontrol ve Otomasyon Kulübü tarafından 2007 yılından bu yana her sene düzenlenen robotik etkinliğidir. Organizasyon İTÜ Ayazağa Kampüsü Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde yapılmakta ve üç gün sürmektedir. Her yıl güncellenen yarışma kategorilerinde 2022 yılında 9 farklı kategoride yarışma düzenlenecektir. Bunun yanında robotik alanında uzman akademisyenlerin ve endüstri temsilcilerinin katılımıyla konuyla ilgili seminerler, konferanslar, söyleşiler, paneller ve sergiler düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Otomatik pilot</span>

Otomatik pilot, bir hava aracı, deniz aracı veya uzay aracının yolunu bir insan operatör tarafından sürekli manuel kontrol gerektirmeden kontrol etmek için kullanılan bir sistemdir. Otomatik pilotlar operatörlerin yerini almaz. Bunun yerine, otomatik pilot operatörün aracı kontrol etmesine yardımcı olarak operatörün operasyonların daha geniş yönlerine odaklanmasına imkan sağlar.

Nanorobot bilimi, bir nanometre (10−9 metre) veya buna yakın ölçekli parçalar içeren makine veya robot yaratan gelişen bir teknoloji alanıdır. Daha özel bir deyişle, nanorobotics, 0,1-10 mikrometre ölçekli cihazlar ile nanoteknoloji mühendislik disiplini içinde nanorobotlar tasarlama ve inşa etmek ve aynı zamanda nano ölçekler ve moleküler bileşenler üretmektir. Nanobots, nanoids, nanites,nanomachines veya nanomites gibi özel isimlere sahip Türkçe anlamları cüce, nanomakina, böcekçik gibi anlamlara gelen bu isimler sürekli olarak araştırma ve geliştirme altında olan bu nanorobotları tanımlamak için kullanılırlar.Nanomakinalar büyük ölçüde araştırma v, e geliştirme aşamasında olmasına rağmen bazı ilkel moleküler makineler ve nanomotorlar test edilmiştir. Örneğin, yaklaşık 1,5 nanometre uzunluğundaki bir anahtara sahip bir sensör, bir kimyasal örnekteki özel moekülleri sayma yeteneğine sahiptir. Nanaomakinelerin ilk yararlı uygulamaları tıbbi teknoloji alanında; kanser hücrelerini tespit ve imha için olabilir. Bir diğer potansiyel uygulama alanı ise, ortamdaki zehirli kimyasalları tespit ve konsantrasyonunu ölçme olarak düşünülebilir. Rice üniversitesi kimyasal yollarla tek moleküllü ve jantları bucky küreleri içeren bir araba geliştirdi. Araba, çevre sıcaklığını kontrol ederek ve taramalı tünelleme mikroskobunu yerleştirerek çalıştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Apple Remote</span>

Apple Remote Apple tarafından geliştirilen ve pazarlanan uzaktan kumandadır. Kızılötesi özellikleri kullanan bir dizi ürünle birlikte kullanmak içindir. Cihaz başlangıçta iSight iMac G5 üzerinde Front Row medya programı ile etkileşim kurmak üzere tasarlandı ve daha sonra bulunan bazı masaüstü ve taşınabilir Macintosh bilgisayarlarla uyumlu oldu. Apple TV'nin ilk üç kuşak birincil kontrol mekanizması olarak Apple Remote'ni kullandı. Dördüncü nesilde ise Siri Remote ile değiştirildi. Apple Remote'dan önce, Macintosh TV, TV tuner genişletme panoları ve PowerCD sürücüsü gibi ürünler için birkaç isimsiz IR uzaktan kumandası üretti.

<span class="mw-page-title-main">Nexus Q</span>

Nexus Q Google tarafından geliştirilen, durdurulan dijital medya oynatıcısıdır. Haziran 2012'deki Google I / O geliştiricileri konferansında açıklanan cihazın kısa bir süre sonra US $ 300 karşılığında Amerika'da kamuoyuna duyurulması bekleniyordu. Nexus Q, bir "paylaşılan" bir deneyim sağlamak için Google Play Müzik, Google Play Filmler ve TV ve YouTube gibi Google'ın çevrimiçi medya tekliflerini kaldırabilecek şekilde tasarlanmıştır. Kullanıcılar, Android cihazını ve servislerin ilgili uygulamalarını içeriği sıraya koymak ve oynatımı kontrol etmek için uzaktan kumanda olarak kullanarak desteklenen servislerden bağlı bir televizyona ya da entegre bir yükselticiye bağlı hoparlörlere akışı gerçekleştirebilir.

<span class="mw-page-title-main">Chang'e 3</span>

Chang'e 3, Çin Ulusal Uzay İdaresi tarafından geliştirilen bir Ay uzay sondasıdır. Çin Ay Keşif Programı'nın ikinci aşamasının bir parçası olup bir robotik iniş aracı ve Yutu (玉兔) Ay keşif aracını içermektedir.

Evrimsel robotik, robotların Darwinci doğal seçilim ilkeleri kullanılarak otomatik olarak tasarlandığı Yapay Zeka'ya (Al) somutlaştırılmış bir yaklaşımdır. Bir robotun tasarımı veya bir robotun nöral kontrolör gibi bir alt sistemi, davranışsal bir amaca göre optimize edilmiştir (örneğin, mümkün olduğu kadar hızlı koş). Genellikle tasarımlar, simülasyonlarda binlerce veya milyonlarca tasarımın üretilmesi olarak değerlendirilir ve bunları gerçek dünyada test etmek zaman, para ve güvenlik açısından son derece pahalıdır.

<span class="mw-page-title-main">İTÜ Rover Takımı</span>

İTÜ Rover Takımı, Mars keşif aracı tasarlayan ve üreten öğrencilerden oluşan bir proje ekibidir. 2016 yılından bu yana yükselen başarı oranı ile uluslararası arenada tanınan rover ekipleri arasında yer alan ekip, 2017 yılında Amerika'nın Utah eyaletinde düzenlenen ve dünyanın en prestijli rover yarışması olan University Rover Challenge 'a katılmaya hak kazanan ilk Türk takımıdır.

<i>Opportunity</i> (keşif aracı) NASA Mars keşif aracı

Opportunity, 2004'ten 2018 yılına kadar Mars'ta faaliyet göstermiş olan robotik bir keşif aracıdır. Opportunity Mars'ta 5111 sol boyunca faaliyetini sürdürmüştü. NASA'nın Mars Exploration Rover programının bir parçası olarak 7 Temmuz 2003 tarihinde fırlatılan araç, ikizi Spirit'in (MER-A) gezegenin diğer tarafına inişinden üç hafta sonra 25 Ocak 2004'te, Meridiani Planum'a iniş yaptı. Spirit, planlanan 90 sol faaliyet süresiyle 2009 yılında mahsur kalana ve 2010'da iletişimini kesene kadar işlev görürken, Opportunity inişten sonra 5111 sol boyunca çalışır durumda kalabildi. Güneş enerjisi kullanarak pillerinin sürekli şarj edilmesiyle gücünü ve kilit sistemlerini korudu, güç tasarrufu için toz fırtınaları gibi olaylar sırasında kış uykusuna yattı. Bu dikkatli operasyon, ilk taslak planı 14 yıl, 47 gün aşarak, Opportunity için tasarlanan ömrün 57 katı boyunca çalışmasını sağladı. Keşif aracı, NASA ile en son temasa geçtiği 10 Haziran 2018 tarihine kadar 45,16 kilometre mesafe kat etmişti.

<span class="mw-page-title-main">Robot kol</span>

Robot kol, insan kolu ile benzer işlevleri olan ve genellikle programlanabilir mekanik bir koldur. Kol, mekanizmanın toplamı veya karmaşık bir robotun parçası olabilir. Böyle bir manipülatörün bağlantıları dönme hareketine veya doğrusal yer değiştirmeyi sağlayan eklemlerle bağlanır. Manipülatör bağlantıları kinematik bir zincir oluşturur. Manipülatörün kinematik zincirinin ucuna son efektör denir ve insan eline benzer.