İçeriğe atla

Teleütler

Teleütler
(Тадар, Байат-пачат)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Rusya Rusya (Kemerovo Oblastı)2520 (2010)[1]; 2534 (2002)[2]
Rusya Rusya (Altay Cumhuriyeti)32 (2002)[2]
Rusya Rusya (Yakutistan)20 (2002)[2]
Rusya Rusya (Altay Krayı)15 (2002)[2]
Diller
Din

Teleütler, Televütler ya da Teleutlar (kendilerince: Тадар Tadar, Байат-пачат Bayat-paçat, Тэлэңэт[3] Teleñet, Тэлэңут[3] Teleñut; Rusça Телеуты Teleutı), Rusya'nın orta güney bölgesindeki Kemerovo Oblastında yaşayan Türk halklarından Altayların yaklaşık 2700 kişilik kabilesi. UNESCO'ya göre dilleri ve kültürleri yok olma tehlikesindedir.[3]

Dil

Teleütlerin dilleri Teleütçe (MultiTree alt-tet[4]), Altaycanın Güney Altaycası denen lehçe grubuna girer ve bu gruptaki Altay-kiji ve Telengitlerin lehçelerine benzer.

1989 sayımında 2500 kişilik Teleüt nüfustan ancak çok ufak bir kısmı akıcı biçimde anadillerini konuşabilmekteydi.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Altaylar</span>

Altaylar, Türk halklarından biridir. Çoğunluğu Sibirya’daki Altay Cumhuriyeti ve Altay Kray’da yaşar. Tuva ve Moğolistan’da yaşayan Altaylar da vardır. Altaylar, Teleütler, Telengitler, Kara Tatarlar, Oyratlar gibi değişik adlarla da anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Buryatya</span> Rusyaya bağlı federe cumhuriyet

Buryat Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı federe cumhuriyet olan ülkenin yüz ölçümü: 351 400 km², nüfusu ise 900.000'dir. Başkenti Ulan Ude'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yakutlar</span>

Yakutlar ya da Sahalar, Rusya içindeki Saha Cumhuriyeti'nde yaşayan Türk halkı.

<span class="mw-page-title-main">Şapsığlar</span> Çerkes boyu

Şapsığlar, Kuzey Kafkasya'nın yerli halklarından olan Batı Çerkeslerine mensup topluluklardan biridir. Tarihi Şapsığya bölgesinde yaşıyorlardı. Bugün çoğunluğu, Krasnodar Krayı Tuapse rayonu ve Soçi'nin Lazarevsk rayonunda ve Rusya'ya bağlı Adıgey Cumhuriyeti’nde yaşar. Dilleri olan Şapsığca 1945 yılına kadar yazı ve edebiyat dili olmuştur. Eskiden onlardan ayrı olan Hakuçlar günümüzde resmî olarak Şapsığlardan kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çulımca</span>

Çulımca Rusya'da Sibirya'nın ortasında genellikle Krasnoyarsk krayı, Novosibirsk oblastı ve Tomsk oblastında konuşulan bir Türk lehçesidir. Bu lehçenin tüm konuşurları Rusçayı da bilir. Sovyetler Birliği zamanında Rusça konuşmaları için yapılan baskılar sonucunda çoğu Çulım Türkü, Çulımcayı öğrenememiş, unutmuş ve böylece Çulım Türkçesinin konuşanları azalmıştır. Çulımlar Sibirya'da Kızılyar bölgesi ve Tom bölgesinde yaşarlar. Kendi aralarında kendi dillerini ifade etmek için Ös sözünü de kullanırlar.

Altayca veya Altay Türkçesi, Türk dillerinin Sibirya grubunda yer alan bir dildir. Rusya içindeki Altay Cumhuriyeti'nin resmî dilidir. Altayca, 1948 yılına kadar Oyrot dili (ойрот) olarak adlandırılmıştır. Rusya'nın 2010 nüfus sayımı verilerine göre dil yaklaşık 55.000 kişi tarafından konuşulmaktadır.

Telengitler (Rusça: Теленги́ты ve телесы — Rusya'nın denetimindeki bir Türk ülkesi Altay Cumhuriyeti'nde yaşayan bir Güney Sibiryalı Türk halkıdır. Altay Türklerini oluşturuan topluluklar arasında geçer. Dilleri Altayca'nın bir lehçesidir.

Rutulca, Rusya'ya bağlı Dağıstan Cumhuriyeti'nde ve Kuzey Azerbaycan'da yaşayan küçük bir yerli halk olan Rutullar′ın konuştuğu dil. Rutulca, Kuzeydoğu Kafkas dillerinin Samur öbeğinde yer alır ve bugün Dağıstan Anayasası tarafından tanınmış 14 dilden biridir.UNESCO'nun Tehlike Altındaki Dünya Dilleri Atlası'na göre dil, "kesinlikle tehlike altında" kategorisinde sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kumandılar</span> Etnik grup

Kumandılar, Rusya'nın orta güney bölgesindeki Altay Krayı, Altay Cumhuriyeti ile Kemerovo Oblastında yaşayan Türk halklarından Altayların 3000 kişilik kabilesi. UNESCO'ya göre dilleri ve kültürleri yok olma tehlikesindedir.

Tabasaranca ya da Tabasaran dili, Rusya'ya bağlı Dağıstan'ın güneyinde yaşayan Tabasaranlar tarafından konuşulan Kuzeydoğu Kafkas dillerinin Lezgi dilleri grubundan bir dil. Gramer ve kelime haznesi bakımından Lezgice ile ortak özellikleri yüksektir. Alfabe, harf sistemi ve glotal gırtlaksı harfleriyle diğer Kafkas dilleriyle büyük benzerlik taşır. Lezgicenin yanında, Azerbaycan Türkçesinden ve geçmişte Arapça ve Farsçadan alınmış çok sayıda kelimeyi lügatinde barındıran otokton bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Kebezen</span> Rusyanın Altay Özerk Cumhuriyetindeki bir köy

Kebezen — Rusya'nın özerk cumhuriyetlerinden Altay Cumhuriyetinin Turoçak ilçesine bağlı bir köy.

Artıbaş — Altay Cumhuriyetinin Turaçak ilçesine bağlı bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Kurmaç-Baygol</span>

Kurmaç-Baygol (Rusça:|Курмач-Байгол) — Altay Cumhuriyetinin Turaçak ilçesindeki bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Hantılar</span>

Kantı veya Hantı kendilerince Kantı, Kande, Kantek (Kantı), tarihte Yugra olarak bilinen Rusya'ya bağlı Kantı–Mansı Otonom Okrug içinde yaşayan yerli halk. Mansiler ile birlikte yaşarlar. Hantıca ve Mansice Rusça ile birlikte resmi bir durum elde etmiştir. 2010 yılı Rusya nüfus sayımında, 30,943 kişi kendilerini Hantı(Kantı) olarak belirtmişlerdir. Onların, 26,694 kişi Tümen Oblastında, onun 17,128 kişi kadarı da Hantı–Mansi Özerk Okruğunda bulunmaktadır. 8,760 kişi ise Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nda yaşamaktadır. Tomsk Oblastında 873 kişi, Komi Cumhuriyetinde ise 88 Hantı yaşamaktadır.

Tebeler (Töbeler) kır yerleşimi, Rusya'nın Altay Cumhuriyeti güney kesiminde Koşağaç rayonuna bağlı belediyeye sahip kır yerleşimi.

Muhor Tarhat kır yerleşimi — Rusya'da Altay Cumhuriyeti güney kesiminde Koşağaç rayonuna bağlı belediyeye sahip kır yerleşimi.

Kökörü kır yerleşimi — Rusya'da Altay Cumhuriyeti güney kesiminde Koşağaç rayonuna bağlı belediyeye sahip kır yerleşimi.

<span class="mw-page-title-main">Ulagan</span>

Ulagan — Altay Cumhuriyetinin Ulagan Ulagan ilçesinde yerleşmiş köy.

<span class="mw-page-title-main">Votlar</span>

Votlar, Rusya'nın kuzeybatısında, Sankt Petersburg'un güneybatısında ve Estonya sınırındaki Narva Nehri'nin doğusunda yer alan İngriya'daki Votya'da yaşayan bir Baltık-Fin halkıdır.

Enetsçe, çoğunlukla Rusya'nın Krasnoyarsk Krayı'da Yenisey Nehri havzasında konuşulan bir Samoyed dilidir. Yaklaşık 69 kişi tarafından konuşulmakta olup tehlike altında bir dildir.