Tekstil üretimi; lifin önce ipliğe, daha sonra giysiye dönüştürülmesine dayanan bir endüstri dalıdır.
Aynı işlemi yapan ipliklerin bir araya toplanması anlamına gelmektedir. Sadece çözgü ipliklerine uygulanır. Amacı, çözgü ipliklerinin aşağıda kalmasının sağlanmasıdır. İplik koptuğunda makineye taharlama haber verir.
Dokuma, atkı ve çözgü ipliklerinin dikey açı yapacak şekilde, birbirinin altından, üstünden geçirilmesiyle ortaya çıkan düz yüzeyli üründür.
Haşıllama, dokuma öncesi yapılan bir dokuma hazırlık işlemidir. Çözgü ipleri dokuma sırasında sürtünmeye ve gerilime maruz kalır. İpliklerin direncini artırmak için haşıllama işlemi gereklidir. Haşıllamadaki amaç, dokuma sırasındaki yıpratıcı etkilerden iplikleri korumaktır. Haşıl, kumaşa sert bir tutum verir ve kumaşı hidrofoblaştırır
El Halısı, hav iplikleri, çözgü ipliklerinin üzerine elle düğümlenmiş olan halı tipidir. Yan yana düzgün şekilde bir çerçeveye dizilmiş çözgü ipliklerinin her çiftine yün, ipek veya rayon ipliklerle düğüm atılarak ilmek sıraları teşkil edilmesi ve en az bir sıra atkı atılıp ilmek sırasının sıkıştırılması şeklinde üretilir. El halılarının kalitesini belirleyen hav ipliklerinin cinsi, düğüm şekli ve düğüm sıklığıdır.
Örme, ipliklerin tek başına ya da topluca çözgüler halinde örücü iğne ve yardımcı elemanlar vasıtasıyla ilmekler haline getirilmesi, bunlar arasında da yan yana boylanmasına bağlantılar oluşturulması ile bir tekstil yüzeyi elde edilmesi işlemidir.
Kot veya denim, pamuk ipliğinden dokunan veya çoğunluğu pamuktan oluşan, dimi örgüsüne sahip bir tür kumaştır. Örgüdeki çözgüsünün dışarıda olması dolayısıyla rengini kumaşın çözgüsünün renginden alır. Türk Dil Kurumu tarafından "giysi yapılan bir tür mavi, kaba pamuklu kumaş, blucin" olarak tanımlanmaktadır.
Dikdörtgenin bir köşesiyle çaprazında bulunan köşesi arasında çizilen çizgi anlamına gelen diyagonal kalın numara iplikten yapılmış bir kumaş türüdür.
Şile bezi, el tezgâhlarında, pamuk ipliğinden dokunan, tamamen Şile'ye özgü bir bezdir.
Kumaş, ipliklerin, çeşitli yöntemlerle bir araya getirilerek oluşturduğu kaplayıcı yüzeylerdir. Pamuk, yün, ipek, keten vb maddelerden elde edilir.
Kesi, Uygur Türkler'ince 11. yüzyıla doğru Çin'de dokunan çok ince kalite ipek duvar halılarına verilen ad. Basit bir tezgâhta çok ince ipekten atkı ve çözgü iplikleriyle dokunmuştur. Elde kalan çok sayıda parça, resimlerden alınmış kuş ya da çiçek motifleriyle süslüdür.
Tafta, atkısıyla örgüsü farklı renklerde olan, bu yüzden içindeki hareket ettikçe yanar döner etkisi veren, ipekli sert kumaş.
Patiska sık ve düzgün dokunmuş pamuklu bezdir. Uygulanan apre türüne göre yumuşak ya da diri tutumlu olabilir. Orijinali keten olan bu kumaş şimdi pamuk ya da karışımları veya yün ve karışımlarından yapılır. Pamuktan yapıldığı zaman genel olarak çözgüde 10-14 ve atkıda 8-14 kaplama faktörü ve metrekaresinde 60-100 gram ağırlığı vardır. Eğer yünden yapılmışsa şalisten (challis) daha hafiftir ve kadın elbiseleri olarak kullanılır.
Pazen, içi havlı dışı perdahlı pamuktan dokunmuş kumaş türü. Fransızca basin'den gelir. Basin İtalyanca pamuk anlamındaki bambax'tan türetilen bambasin sözcüğünün Fransızcada 14. yüzyılda aldığı biçimdir.
Gördes düğümü, çift düğüm, simetrik düğüm ya da kapalı ilme, adını Manisa'nın Gördes kazasından alan, Türk halılarında kullanılan düğüm çeşidi. Türk düğümü de denir.
Argaç, argıç veya argeç, dokuma tezgâhlarında ipliği kumaşa dönüştürmek için kullanılan ve bu amaçla çözgüler arasına enine atılan iplik, atkı. Atkı ipliğinden geçirilen argaç, sıkıştırılır ve üst iplik sırası ile alttaki yer değiştirir. Bu işlemle birlikte argaç, yerini bir yenisine bırakarak, ağızlığa yerleşir. Sıkıştırma işlemi, tefe adı verilen bir tablaya yerleştirilmiş tarakla yapılır.
Bez ayağı her türlü pamuklu, yünlü ve sentetik kumaşın üretiminde kullanılan bir malzemedir. Bağlantı noktalarının sıklığından kumaşları daha dayanıklıdır. Tek sayılı çözgü ipliklerinin, tek sayılı atkı iplikleriyle, çift sayılı çözgü ipliklerinin çift sayılı atkı iplikleriyle bağlantı yaparak meydana getirdiği örgü şekli olarak da tanımlanmaktadır. En sık kesişmeyi, kenetlenmeyi sağlayan bez ayağı, dokuların çok ince ve sağlam oluşmasına olanak sağlar.
Dokuma tezgâhı, dokumacılıkta kullanılan bir alettir. Dokuma tezgâhlarının temel amacı, atkı ve çözgü ipliklerinin dikey açı yapacak şekilde, birbirinin altından üstünden geçirilmesini kolaylaştırmaktır. Tezgâhların şekli ve mekaniği farklı olabilmekle birlikte temel işlevleri aynıdır.
Cicim, özgü ve atkı iplikleri arasına renkli desen iplikleri atılarak sıkıştırma suretiyle meydana getirilen dokuma türü.
Düğümlü havlı halı çözgü ve atkı arasında dokunmuş düğümlerin kesik uçlarından yükseltilmiş yüzeyler veya kazıklar içeren bir halıdır. Ghiordes / Türk düğümü, Türk halıları ve Fars halılarına özgü Senneh / Fars düğümü iki ana düğümdür. Kazıksız düz veya goblen dokuma halı bir kilimdir. Bir havlı halı, çözgü ve atkı genişliği ve sayısı, hav yüksekliği, kullanılan düğümler ve düğüm yoğunluğundan etkilenir.
Örme kumaş bir tekstil türüdür. Örgüden, ipliklerin birbirine ilmeklenmesi işleminden veya geçmesinden kaynaklanır. Daha esnek olması ve daha küçük parçalar halinde daha kolay yapılabilmesi nedeniyle dokuma kumaştan farklıdır, bu da onu çoraplar ve şapkalar için ideal kılar. İki temel örgü kumaş çeşidi vardır: atkı örme ve çözgü örme.
Geleneksel kilimlerde her birinin birçok çeşidi olan pek çok motif kullanılmaktadır. Özellikle Anadolu'da köy kadınları, evlenmeden önce veya evlilik hayatları boyunca yaşamları için önemli olan temaları halılarına dokurlardı. Bazı motifler mutluluk ve çocuk gibi arzuları temsil ederken; diğerleri ise kurt ve akrep gibi tehditlerden veya nazardan korunmak için kullanılırdı. Bu motifler kilimlerde desen olarak dokunduğunda sıklıkla birleştirilirdi. 20. yüzyılda aşiret ve köy kültürünün kaybolmasıyla birlikte kilim desenlerinin anlamları da silinmeye yüz tutmuştur.
