İçeriğe atla

Teknonim

Teknonim[](Yunanca: τέκνον, "çocuk" ve ὄνομα, "isim"),[1] ebeveynlere çocuklarının isimleriyle hitap etme uygulamasıdır. Bu uygulamaya dünya çapında birçok farklı kültürde rastlamak mümkündür. Terim, antropolog Edward Burnett Tylor tarafından 1889 tarihli bir makalede ortaya atıldı.[2] Bu tür adlara teknonim, teknonimik veya soyadlı ad denir.

Bu uygulamanın bulunduğu kültürler:

  • Çeşitli Avustronezya halkları:
    • Ebeveynlerin ilk doğan çocuklarının adıyla anıldığı Cocos (Keeling) Adaları'ndaki Cocos Malayları.[3] Mesela Hashim adında bir adam ile karısı Anisa'nın Sheila adında bir kızları var. Hashim artık "Pak Sheila" (çev."Sheila'nın Babası") olarak tanınır ve Anisa da artık "Mak Sheila" (çev."Sheila'nın Annesi") olarak bilinir.
    • Bali halkı[4]
    • Dayaklar ve Borneo'nun Penan gibi akraba yerli halkları[5]
    • Madagaskar'ın Betsileo halkı, özellikle Zafimaniry alt grubu
    • Endonezya Madurese halkı
    • Endonezya'nın Mentawai halkı
    • Tayvan'ın Tao halkı
  • Korece; örneğin Koreli bir kadının Su-min adında bir çocuğu varsa ona Su-min Eomma (çev."Su-min'in annesi") adı verilebilir.
  • Çince de benzer ama aynı zamanda çok esnek bir olguya sahiptir. Bir oğlanın evdeki takma adının “二儿” (Er'er) olduğunu varsayalım, o zaman çocuğun babası çocuğun annesine "他妈"/"孩儿他妈"/"二儿他妈", yani "onun" diyebilir. sırasıyla "onun annesi"/"çocuğun annesi"/"Er'er'in annesi" diyebilir. Benzer bir durum çocuğun annesinin "妈" (anne) kelimesini "爸/爹" (baba) olarak değiştirerek kocasına (yani çocuğun babasına) seslenmesi için de geçerlidir. Bu kullanım çoğunlukla çocuğun ebeveynleri arasında kullanılır ancak bazı sınırlı alanlarda da kullanılabilir; örneğin çocuğun öğretmeninin çocuğun ebeveynlerine hitap şeklinde.
  • Arap kültüründe; örneğin, Hasan adında bir Arap adamın Zeyn adında bir erkek çocuğu varsa, Hasan artık Ebu Zeyn (çev. "Zeyn'in Babası") olarak bilinir. Aynı şekilde kadınlar için de Ümmü Zeyn (çev."Zeyn'in annesi") kullanılır. Bu, Arapçada künye olarak bilinir ve başkalarına saygı göstergesi olarak kullanılır.
  • Amazonlar[6]

Kaynakça

  1. ^ Reflections on Japanese Language and Culture. Studies in the humanities and social relations. Institute of Cultural and Linguistic Studies, Keio University. 1987. s. 65. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019. On the Notion of Teknonymy In the field of anthropology, the custom of calling the parent after the child is known as teknonymy, a term coined from the Greek word teknon "child" and the anglicized form of onoma as onymy "name". 
  2. ^ Lee, Kwang-Kyu; Kim Harvey, Youngsook (1973). "Teknonymy and Geononymy in Korean Kinship Terminology". Ethnology. 12 (1): 31-46. doi:10.2307/3773095. JSTOR 3773095. 
  3. ^ Winarnita, Monika; Herriman, Nicholas (2012). "Marriage Migration to the Malay Muslim community of Home Island (Cocos Keeling Islands)". Indonesia and the Malay World. 40 (118): 372-387. doi:10.1080/13639811.2012.709020. 
  4. ^ Geertz, Hildred; Geertz, Clifford (1964). "Teknonymy in Bali: Parenthood, Age-Grading and Genealogical Amnesia". The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 94 (2): 94-108. doi:10.2307/2844376. JSTOR 2844376. 
  5. ^ Needham, Rodney (1954). "The System of Teknonyms and Death-Names of the Penan". Southwestern Journal of Anthropology. 10 (4): 416-431. doi:10.1086/soutjanth.10.4.3628836. JSTOR 3628836. 
  6. ^ Vilaça, Aparecida (2002). "Making Kin out of Others in Amazonia". The Journal of the Royal Anthropological Institute. 8 (2): 347-365. doi:10.1111/1467-9655.00007. JSTOR 3134479. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Otizm</span> Bilinçsel ve zihinsel rahatsızlık

Otizm, üç yaşından önce başlayan ve ömür boyu süren, sosyal etkileşime ve iletişime zarar veren, sınırlı ve tekrarlanan davranışlara yol açan beynin gelişimini engelleyen bir rahatsızlıktır. Bu belirtiler otizmi, Asperger sendromu gibi daha hafif seyreden otistik spektrum bozukluğundan (OSB) ayırır. Otizm kalıtımsal kökenlidir ancak kalıtsallığı oldukça karmaşıktır ve OSB'nin kökeninin çoklu gen etkileşimlerinden mi yoksa ender görülen mutasyonlardan mı kaynaklandığı çok açık değildir. Nadir vakalarda, doğum sakatlıklarına neden olan etmenlerle yakından bağlantılıdır. Diğer görüşlere göre ise çocuklukta yapılan aşılar gibi nedenler tartışmalıdır ve aşı kökenli varsayımların ikna edici bilimsel kanıtları yoktur. 2007 yılında yapılan araştırmalara göre otizmin prevalansını 1.000 kişiye bir ya da iki vaka olarak tahmin eder, aynı araştırmalardaki tahminlere göre OSB yaklaşık 1.000 kişide altı vakadır ve erkeklerde rastlanma oranı kadınlara göre 4,3 kat daha fazladır. 2022 yılı CDC verilerine göre otizmin görülme sıklığı 44 çocuktan 1'e yükselmiştir. Otizm vakalarının sayısı 1980'lerden beri oldukça fazla oranda artmıştır. Bunun nedeni kısmen tanı koyma yöntemlerindeki değişikliklerdir; gerçek prevalansın artıp artmadığı anlaşılamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahameniş İmparatorluğu</span> MÖ 6. yy.-MÖ 4. yy. arasında hüküm sürmüş bir İran imparatorluğu

Ahameniş İmparatorluğu ya da Hehamenişiler, MÖ 6. yüzyılda Büyük Kiros tarafından kurulan, tarihteki ilk Pers devletidir.

Pierre Paul Broca Fransız hekimi ve antropolog.

<span class="mw-page-title-main">Chinua Achebe</span> Nijeryalı romancı, şâir, profesör ve eleştirmen

Albert Chinualumogu Achebe, daha çok Chinua Achebe ismiyle tanınan Nijeryalı romancı, şâir, profesör ve eleştirmen. Modern Afrika literatüründe yazılmış en geniş kapsamlı kitaplardan biri olan Things Fall Apart (1958) adlı eseri ile tanınır. Bu onun ilk kitabıdır. Türkçeye Ruhum Yeniden Doğacak ismiyle çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebeveyn</span> biyolojik ya da manevi çocuğa sahip anne/baba

Ebeveyn kavramı, temel anlamda çocuğa bakım vermekle sorumlu olan biyolojik ya da evlat edinen anne ve/veya babayı kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Elia Kazan</span> Amerikalı film yönetmeni (1909 – 2003)

Elia Kazan doğum adıyla Elias Kazancıoğlu, Yunan asıllı Amerikalı yönetmen ve yazar. Özellikle Tennessee Williams ve Arthur Miller'ın oyunlarını sahneleyerek tiyatroda büyük başarı kazanmış, etkileyici filmleriyle sinema sanatının ustaları arasına girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Adası (Cocos Adaları)</span> Avustralyada ada

Batı Adası, Hint Okyanusu'nda bulunan, Avustralya'nın dış bölgelerinden biri konumunda olan olan Cocos Adaları'nın başkentidir. Batı Adası, Güney Keeling Adaları'nın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mosuolar</span>

Mosuo ya da Na, Çin'de Yunnan ve Sichuan Eyaletlerinin Tibet sınırı yakınlarında yaşayan küçük bir etnik gruptur. 40.000'i bulan nüfusun çoğunluğu Yongning bölgesi ve Lugu Gölü çevresinde yerleşmiştir. Kültürel olarak farklı olmalarına rağmen, Çin hükûmeti tarafından Naxilerle aynı azınlığa dahil edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">LGBT ebeveynliği</span>

LGBT ebeveynlik, bir veya birden fazla çocuğu ebeveyn veya koruyucu aile olarak yetiştiren lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender kişileri ifade eder. Buna şunlar dahildir: Eşcinsel çiftler tarafından yetiştirilen çocuklar, bekar LGBT ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar ve en az bir eşin LGBT'li olduğu karşı cinsten bir çift tarafından yetiştirilen çocuklar.

<span class="mw-page-title-main">Falemauga Mağaraları</span>

Falemauga Mağaraları, Samoa'daki Upolu Adası'nın orta sırtı boyunca uzanan Tuamasaga bölgesinde yer alan bir dizi lav tünelinde bulunan geniş doğal mağaralardır. Mağaralar Samoa'daki arkeologlar tarafından tarih öncesi insan yerleşimini gösterdiği gerekçesiyle incelenmiştir. Ayrıca Tuamasaga halkı tarafından sığınak olarak kullanılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kladogram</span> ortak kökene sahip organizma grupları arasındaki ilişkileri göstermek için kullanılan diyagram

Kladogram, canlılar arasındaki evrimsel ilişkileri göstermek için kladistikte kullanılan diyagramlardır. Atalar ile soyundan gelenlerin nasıl ilişkili olduklarını ve ne kadar değiştiklerini göstermediğinden ötürü bir kladogram evrim ağacı değilse de birçok evrim ağacı tek bir kladogramdan çıkarılabilir. Kladogram farklı yönlerde dallanarak uzayan ve en son ortak atası olan bir grup organizma olan kladlarda sonlanan ve dal adı verilen çizgilerden oluşur. Çok çeşitli kladogram şekilleri olsa da hepsinin ortak özelliği diğer çizgilerden dallanan çizgilerdir. Çizgiler dallandıkları noktaya kadar izlenebilirler. Bu bağlantı noktaları üstündeki taksonlar tarafından paylaşılan ortak özellikleri gösterdiği sonucuna varılmış varsayımsal ataları temsil eder. Bu varsayımsal ata farklı özelliklerin, adaptasyonların ve diğer evrimsel özelliklerin evrimleşme sırası hakkında ipuçları verebilir. Her ne kadar böyle kladogramlar geleneksel olarak morfolojik özellikler temelinde şekillendirildiyse de DNA ve RNA dizileme verileri ile birlikte işlemsel filogenetik artık kladogramların oluşturulmasında tek başına ya da morfolojik özelliklerle bir arada kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Koro Denizi</span> Büyük Okyanusta bir deniz

Koro Denizi, Büyük Okyanus'ta Fiji takımadalarıyla çevrili, Viti Levu adası, batıda Fiji ve doğuda Lau Adaları arasındaki bir deniz. En yüksek derinliği 2.900 m (9.500 ft)'dir.

<span class="mw-page-title-main">Khnum</span>

Khnum ya da (Khnemu Romalılaştırılmış ), bilinen en eski Mısır tanrılarından biriydi, asıl olarak Nil'in kaynağının tanrısıydı. Nil'in yıllık selinin beraberinde alüvyon ve kil getirmesi ve suyunun çevresine hayat vermesi nedeniyle, çömlekçi çarkında kilden yaptığı ve yerleştirdiği insan çocuklarının bedenlerinin yaratıcısı olduğu düşünülüyordu. Daha sonra diğer tanrıları şekillendirdiği tanımlandı ve "İlahi Potter" ve "Kendinden yaratılan şeylerin Efendisi" unvanlarına sahipti.

Endonezyalı karşıtlığı, Endonezyalı düşmanlığı Endonezyalılara, Endonezya'ya ve Endonezya kültürüne karşı olan düşmanlık olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Edward Drinker Cope</span> Amerikalı paleontolog, jeolog ve biyolog (1840–1897)

Edward Drinker Cope Amerikalı bir paleontolog ve karşılaştırmalı anatomist, aynı zamanda ünlü bir herpetolog ve ihtiyologdur. Neo-Lamarkizm düşünce okulunun kurucusudur. Zengin bir Quaker ailesinde doğan Cope, kendisini bilime ilgi duyan dahi bir çocuk olarak tanımlamış; ilk bilimsel makalesini de 19 yaşında yayınlamıştır. Babası, Cope'u soylu bir çiftçi olarak yetiştirmeye çalışsa da, sonunda oğlunun bilime olan tutkusunu kabullendi. Cope, kuzeniyle evlendi ve bir çocuğu oldu; aile Philadelphia'dan Haddonfield, New Jersey'e taşındı, ancak Cope daha sonraki yıllarda Philadelphia'da bir konut ve müze inşa edecekti.

<span class="mw-page-title-main">Kurban milliyetçiliği</span>

Kurban milliyetçiliği; bir milleti, tarihte gerçekleşmiş mağduriyetlerini vurgulayarak kolektif bir şekilde masum ve suçsuz olarak sunan bir milliyetçilik türüdür. Bu düşünce türü, özellikle İrlanda ve Polonya gibi geleneksel olarak Katolik Kilisesi'ne bağlı olan ülkelerde daha belirgindir. Çin ve Kore halkının, Japon işgali döneminde işlenen savaş suçlarına dair bakış açısı da sıklıkla bunun bir örneği olarak gösterilir. Bunların yanında; kurban milliyetçiliği, Ermeni milliyetçiliğinin önemli bir parçasıdır. Düşünce; halk tarafından benimsenmesi durumunda diğer grupların yaşadığı mağduriyetleri kabul etmeyi zorlaştırdığı için, etnik çatışmalarda barışın sağlanması sürecini olumsuz etkileyebilir. II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1980'lere kadar Avusturya'nın resmî bir devlet politikası olarak benimsediği Opferthese'nin ve Almanya'nın durumunda olduğu gibi; bu düşünce yapısı, uluslararası çatışmalarda "fail" olarak görülen ülkelerin, kendilerini çatışmadan sorumlu rejimlerin "ilk kurbanı" olarak göstermesiyle sonuçlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Enantiornithes</span> avialan kladı

Enantiornithineler veya enantiornitheanlar olarak da bilinen Enantiornithes, Mezozoik Çağ'dan bilinen en bol ve çeşitli soyu tükenmiş avialan grubudur. Neredeyse tümünün dişleri ve kanatlarında pençe parmakları vardı, ancak bunun dışında dışarıdan modern kuşlara çok benziyorlardı. Seksenden fazla enantiornithine türü adlandırılmıştır, ancak bazı isimler yalnızca tek kemikleri temsil eder, bu nedenle hepsinin geçerli olmaması muhtemeldir. Enantiornithes, Kretase-Paleojen sınırında hesperornithidler ve diğer tüm kuş olmayan dinozorlarla birlikte yok oldu.

Australian Plant Name Index (APNI) yayınlanmış tüm Avustralya damarlı bitkilerinin adlarını çevrimiçi sunan bir veritabanıdır. İçeriğinde geçersiz adlandırmalar, sinonimler veya mevcut adlarının da bulunduğu tüm adlandırmaları barındırır. Bunun yanı sıra Australian Plant Census (API) içeriğindeki dağılım bölgeleri, türlerin toplandığı haritalar, bitkilerin fotoğrafları, notlar, yorumlar gibi bibliyografya be temel detayları da sunar.

<span class="mw-page-title-main">Chertovy Vorota Mağarası</span>

Chertovy Vorota Mağarası, Rusya'nın Primorsky Krayı'ndaki Dalnegorsk şehrine 12 kilometre (7 mi) uzaklıkta, Sihote-Alin dağlarında yer alan bir Neolitik arkeolojik sit alanıdır. Karstik mağara kireç taşı bir uçurumun üzerinde bulunur ve Rudnaya Nehri'nin bir kolu olan Krivaya Nehri'nin yaklaşık 35 m (115 ft) üzerinde yer almaktadır. Chertovy Vorota, arkeolojik kayıtlara geçmiş, günümüze ulaşan en eski tekstil örneklerinden bazıları için güvenli kanıtlar sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti Ulusal Marşı</span>

Çin Cumhuriyeti Ulusal Marşı, Çin Cumhuriyeti'nin (Tayvan) ulusal marşı ve Kuomintang'ın parti marşıdır.