İçeriğe atla

Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi

Koordinatlar: 41°12′K 36°27′D / 41.200°K 36.450°D / 41.200; 36.450
Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi
Vadideki mağaralardan bir görünüm.
KonumTekkeköy, Samsun, Türkiye
BölgeAnadolu
Koordinatlar41°12′K 36°27′D / 41.200°K 36.450°D / 41.200; 36.450
TürArkeolojik sit
Yüzölçümü360.000 km2 (140.000 sq mi)
Tarihçe
MalzemeTaş
Kuruluşy. MÖ 60.000
Terk edilişy. MÖ 15.000
Devir(ler)Eski Taş Çağı-Geç Tunç Çağı
Kültür(ler)Hitit, Frig
Sit ayrıntıları
Kazı tarihleri1941
Arkeologlarİsmail Kılıç Kökten
MülkiyetKamuya ait
Kamusal erişimZiyarete açık

Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi, Samsun'un Tekkeköy ilçesinde yer alan ve yerleşim geçmişi Eski Taş Çağına dek uzanan arkeolojik sit alanı.

Kazı ve buluntular

1941'de ilk kez İsmail Kılıç Kökten başkanlığındaki bir heyet tarafından araştırılmaya başlanan vadide çok sayıda tarih öncesi mağara, sığınak ve düz yerleşim yeri keşfedilmiştir.[1] Geçmişi Eski Taş Çağına dek uzanan buluntular arasında taş yontma yöntemiyle elde edilen ok ve mızrak uçları ile baltalar, kesici ve kazıyıcı aletler de yer almaktadır.[1] Eski Taş Çağı aletlerinin yanı sıra Tunç Çağına ait çömlek, küpe, bilezik ve iğne benzeri gereçler de bulunmuştur.[1] Bu buluntuların biçim ve teknikleri Orta Anadolu seviyesinde olmakla birlikte kemikten elde edilmiş aletler Orta Anadolu ve Batı Anadolu'da bulunan benzerlerinde ileri bir seviyededir.[1]

Çınarcık Vadisi ve Fındıcak Vadisi'nin birleştiği noktada yer alan ve Delikli Kaya adı ile bilinen kaya kütlesinde keşfedilen basamakların teknik ve biçimsel incelemeleri ile bu noktada bir Frig kalesi bulunduğu saptanmıştır.[1] Bu kalenin ufak çaptaki bir uç kalesi olduğu ve haberleşme amacıyla kullanıldığı düşünülmektedir.[1] Yine vadide bir Hitit yolu da tespit edilmiş, bu yolun üst düzey Hitit yöneticileri tarafından seremoni yolu olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir.[1]

Ayrıca vadide Orta Taş Çağı ve Erken Tunç Çağı ile Hititlere ait birçok bulgu da araştırmalar sırasında elde edilmiştir. Vadide elde edilen buluntular Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde muhafaza edilmektedir.[1]

Vadide yer alan mağaralarda keşfedilen ve MÖ 60.000 ila MÖ 15.000 yılları arasına tarihlendirilen Eski Taş Çağı katmanı Karadeniz Bölgesi'nin en eski yerleşim yeridir. Mağara yerleşiminde yaşayan bu ilk insanlar topluluk bilinci gelişmemiş ve henüz üretici pozisyonuna geçmemiş topluluklardı.[2]

Düzenlenme ve turizme açılışı

1977 yılında sit alanı ilan edilen Tekkeköy Mağaraları'nda son yıllarda turizm ekonomisine kazandırılması amacıyla çalışmalar yapılmış[3] ve 2013 yaz turizm sezonunda ziyaretçilere açılmıştır.[4] Turizme açıldıktan sonra mağaralar Fransız arkeologların da dikkatini çekmiştir.[5] 360.000m2'lik alana bir yayılan mağaraların yalnızca 96.000m2'lik bir kısmı ziyaretçilere açılmış olsa da gelecek dönemde tüm alanların düzenlemesinin yapılması planlanmaktadır.[6] Ayrıca mağaraların çevresinde Hitit yolu, Frig kalesi kalıntıları ve eski Rum evleri de bulunmaktadır.[5] Hitit yolu ve Frig kalesi kalıntıları için bir çalışma yapılmamakla beraber eski Rum evlerinin restore edilerek ziyaretçilere açılması planlanmaktadır. Bu evlerin üçü restore edilmiş olup yalnızca biri faaliyettedir.[7]

1 Mart 2014 tarihinde Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi içerisindeki üç tescilli eski Rum evinden birisinin restore edilmesiyle oluşturulan Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi Müze Evinde mağara ve çevresindeki hayata dair malzemeler, mağaralardaki kazılarda ele geçirilen çanak çömlek parçaları ve heykeller yer almaktadır.[8] Türkiye'nin ilk imitasyon müzesi olan[9] müze evin bu adla bilinmesinin nedeni sergilenen malzemelerin buluntular temel alınarak birebir benzerlerinin müze için özel olarak üretilmesidir.[10][11] Müzenin yıllık ziyaretçi ortalaması 180 bin kişidir.[12]

Haziran 2017'den itibaren yine vadideki tarihî evlerden birinin restore edilmesiyle projelendirilen Ekolojik Oyuncak Müzesinin çalışmaları devam ediyor olup Eylül 2018'de açılması plânlanmaktadır.[13]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi tanıtım rehberi. Tekkeköy Belediyesi. 2014. 
  2. ^ "Prof. Dr. Gocha: Karadeniz'de İlk Yerleşim Yeri Tekkeköy Mağaraları'dır". milliyet.com.tr. 27 Ekim 2017. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018. 
  3. ^ "Tekkeköy Mağaraları Çevre Düzenlemesi". tekkekoy.bel.tr. 6 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2014. 
  4. ^ "Tekkeköy Mağaraları'ndaki Çalışmaların Sonuna Gelindi". haberler.com. 17 Mart 2013. 6 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2014. 
  5. ^ a b "Taş Devri mağaralarını arkeologlar inceleyecek". sabah.com.tr. 21 Haziran 2013. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2014. 
  6. ^ "Karadeniz'deki ilk insan yerleşkesi turizme kazandırılıyor". sabah.com.tr. 27 Nisan 2013. 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2014. 
  7. ^ "Tekkeköy Mağaraları'ndaki Çalışmada Sona Gelindi". oka.org.tr. 6 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2014. 
  8. ^ "TEKKEKÖY GENEL BİLGİLER - İLÇENİN TARİHİ". tekkekoytarim.gov.tr. 6 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2014. 
  9. ^ "Arkeoloji Vadisi'ndeki Müze Ev'ler açılıyor". hedefhalk.com. 28 Ocak 2014. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2014. 
  10. ^ "Türkiye'nin ilk imitasyon müzesi Samsun'da açıldı". timeturk.com. 1 Mart 2014. 4 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2014. 
  11. ^ "TÜRKİYE'NİN İLK İMİTASYON MÜZESİ AÇILDI". milliyet.com.tr. 1 Mart 2014. 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2014. 
  12. ^ "Tekkeköy Mağaraları için önemli adım". hedefhalk.com. 25 Ağustos 2017. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018. 
  13. ^ "Türkiye'nin ilk "Ekolojik Ahşap Oyuncak Müzesi" Eylül'de açılıyo". haberturk.com. 14 Temmuz 2018. 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2018. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Frigya</span> Anadolunun ortabatısında var olmuş antik bölge

Frigya veya Firigya, Sakarya Irmağı ile Büyük Menderes'in yukarı çığırları arasında kalan bölgenin eski çağdaki adıdır. Bu ad, Balkanlar’dan gelip bu bölgeye yerleşen Friglerden geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Medeniyetleri Müzesi</span> Ankaradaki bir tarih ve arkeoloji müzesi

Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tarih ve arkeoloji müzesidir. Müzede, Anadolu'da yaşamış olan uygarlıklardan geriye kalan arkeolojik eserler kronolojik olarak sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alanya Arkeoloji Müzesi</span> Müze

Alanya Arkeoloji Müzesi, Antalya ili Alanya ilçesinde bulunan müze.

<span class="mw-page-title-main">Adana Arkeoloji Müzesi</span> Arkeoloji müzesi

Adana Arkeoloji Müzesi, günümüzde Adana'nın Seyhan ilçesinin Döşeme Mahallesi'ndeki eski Millî Mensucat Fabrikası'nda bulunan müze kompleksinde hizmet vermekte olan bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Çorum Müzesi</span>

Çorum Müzesi, Çorum il merkezinde bulunan bir arkeoloji ve etnografya müzesidir. Müzede Alacahöyük, Boğazköy, Hattuşaş, Pazarlı ve Kuşsaray gibi arkeolojik kazı merkezlerinden çıkarılan buluntular sergilenmektedir. Çorum Müzesi ilk olarak 13 Ekim 1968 tarihinde, günümüzde kullanılmayan ilk binasında hizmete girmiştir. 1968 yılından itibaren 33 yıl hizmet veren müze binası, arkeolojik kazılardan elde edilen eserlerin yoğunluğu nedeniyle ihtiyaca cevap veremez duruma gelmiştir. Bunun üzerine yapımı 1908 yılında başlayıp 1914 yılında tamamlanan ve yapıldığı günden itibaren hastane, Ziraat Mektebi, Makine Meslek Yüksek Okulu olarak hizmet veren bina, Çorum Müzesi'nin yeni binası olarak kullanılmak üzere 1986 yılında tahsis edilmiştir. 1988 yılında yangın geçiren bina, 1989 yılında müze olarak kullanılmak üzere restore edilmeye başlanmıştır. Restorasyon çalışmalarının tamamlanması ile Çorum Müzesi; 11.03.2003 tarihinde, bu tarihî binada ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eskişehir Arkeoloji Müzesi</span>

Eskişehir Arkeoloji Müzesi, Eskişehir'de eski adı ile Hasan Polatkan Bulvarı, yeni adı ile Atatürk Bulvarı'nda bulunan müze.

<span class="mw-page-title-main">Bolu Müzesi</span>

Bolu Müzesi; Bolu'da kurulu, 15981 eser sergilenen bir müzedir. Şehir merkezinde, Stadyum Caddesi üzerinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Hatay Arkeoloji Müzesi</span> Hatayda bulunan Dünyanın en büyük mozaik müzesi

Hatay Arkeoloji Müzesi, Antakya'da konumlanmış önemli bir kültürel kuruluştur. Antik döneme ait eşsiz eserlerin sergilendiği bu müze, 28 Aralık 2014 tarihinde kayda değer bir başarıya imza atmıştır: Dünya'nın en geniş mozaik sergileme alanına sahip olması. Bünyesinde barındırdığı zengin arkeolojik koleksiyon ile bu müze, antik çağın izlerini günümüze taşırken, ziyaretçilere benzersiz bir tarihî deneyim sunmaktadır. 28 Aralık 2014 itibarıyla Dünya'nın en büyük mozaik sergileme alanına sahip müzedir. 2023 yılında meydana gelen Gaziantep-Kahramanmaraş depremlerinde kısmen zarar gören müze, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından alınan önlemler doğrultusunda ekstra güvenlik personeli ve kameralarla gözetim altına alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maşat Höyük</span>

Maşat Höyük, Tokat İl merkezinin güneybatısında, Zile'nin 20 km. güneybatısında, Yalınyazı Köyü'nün 1 km. güney-güneybatısında yer alan bir höyüktür. Höyük 450 x 225 metre boyutlarında olup ova tabanından, kazı yapıldığı yıllarda yaklaşık 29 metre yükseklikteydi.

<span class="mw-page-title-main">Konya Arkeoloji Müzesi</span> Konya Arkeoloji Müzesi

Konya Arkeoloji Müzesi, 1901'de Konya'da kurulmuş arkeoloji müzesi.

<span class="mw-page-title-main">Silifke Müzesi</span>

Silifke Müzesi, Mersin ilinin Silifke ilçesinde yer alan ve en eski parçası MÖ 2700 tarihlenen müzedir. 20.677 esere ev sahipliği yapan müze, Almanya'daki Haßloch Müzesi ise kardeş müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi Müze Evi</span> Samsun, Tekkeköyde Antik Çağa ait eserlerin imitasyonunun sergilendiği müze

Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi Müze Evi, Samsun'un Tekkeköy ilçesinde bulunan bir müze. Karadeniz Bölgesi'ndeki ilk insan yerleşkesi olan Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi'nde bulunan müze bölgedeki tescilli üç eski Rum evinden birinin restore edilmesiyle oluşturulmuştur. 1 Mart 2014 tarihinde açılışı yapılan müzede Eski Taş Çağı, Orta Taş Çağı, Erken Tunç Çağı, Hititler ve Frigler dönemlerine ait ok uçları, mızraklar, kesiciler, taş baltalar, kemikten yapılmış çeşitli imitasyon materyaller ve heykeller yer almaktadır. Müze bu nedenle Türkiye'nin ilk imitasyon müzesi olarak da bilinmektedir.

Tekkeköy Atatürk Evi, Samsun'un Tekkeköy ilçesinde bulunan bir müze. 26 Haziran 2006 tarihinde açılan müze Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evin birebir kopyası olarak inşa edilmiş ve dekorasyonu da bu doğrultuda yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boğazköy Müzesi</span>

Boğazköy Müzesi Çorum'un 82 kilometre (51 mi) güneybatısındaki Boğazkale ilçe merkezinde hizmet veren; ağırlıklı olarak Hitit dönemine ait eserlerin sergilendiği müze Boğazköy Müzesi, Çorum'un güneybatısındaki Boğazkale ilçe merkezinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan özel bir arkeoloji müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ekolojik Oyuncak Müzesi</span>

Ekolojik Oyuncak Müzesi, Samsun'un Tekkeköy ilçesinde bulunan oyuncak müzesi.

<span class="mw-page-title-main">Samsun'daki müzeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Samsun'daki müzeler listesi, Türkiye'nin Samsun ilinde bulunan tüm müzelerin derlendiği liste.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Arkeoloji Müzesi</span> Arkeoloji müzesi

Mersin Arkeoloji Müzesi veya Mersin Müzesi, Mersin'in merkez ilçelerinden Yenişehir ilçesi sahilinde, Muğdat Camii hemen güneyinde ve Deniz Müzesinin yanında bulunan arkeoloji müzesidir ve ildeki en büyük müze olma özelliği taşır. Arkeoloji müzesi olarak kurulan müze etnografya bölümüne de sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Çankırı Müzesi</span>

Çankırı Müzesi, Türkiye'nin Çankırı ilinde yer alan bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Niğde Arkeoloji Müzesi</span>

Niğde Arkeoloji Müzesi, Niğde'nin merkezinde Dışarı Cami Sokak ile Öğretmenler Caddesi arasında yer almaktadır. Kemerhisar kasabasında bulunan Köşk Höyük ve eski Roma şehri Tyana başta olmak üzere çevredeki alanlardan bulunan nesneleri içerir. Müze, Niğde Steli ve mumya gibi eşsiz örnekleri bünyesinde barındırmaktadır. 6 Şubat 2023 Depremi'nden etkilenerek kapatılan binası yeni bir yere taşınmadığı için, Müze 2024 itibarıyla kapalı durumdadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.