İçeriğe atla

Tekke Bahçesi Şehitliği

Şehitliğin tören alanı

Tekke Bahçesi Şehitliği, Lefkoşa'nın kuzeyinde yer alan askerî bir mezarlık. 21 Aralık 1963'te başlayan toplumlararası çatışmalardan sonra inşa edilen ilk şehitlik alanıdır. Şehitlik adını batısında bulunduğu Lefkoşa Mevlevihanesi'nden almaktadır.

Tarih

Şehitliğe ilk kez Ocak 1964'te Ayvasıl (Türkeli) katliamında öldüğüne inanılan 24 kişi, kimlik tespiti yapılmadan defnedilmişti.[1] Şehitlik ilerleyen yıllarda Lefkoşa çevresinde öldürülen Kıbrıslı Türkleri defnetmek için kullanılmıştır.

Şehitliğe ilk düzenleme mimar Hakkı Atun tarafından 1964 ortalarında yapılmıştır.[2] Mezarların sayısı arttıkça şehitlik yeniden düzenlenmiştir.

1974'te Kıbrıs Harekâtı sırasında hayatını kaybeden Kıbrıslı Türk mücahitler ve Türk ordusuna mensup askerler, ilk olarak Tekke Bahçesi Şehitliği'ne defnedildiler. Buraya gömülü olan 84 Türk askerinin naaşı 1983 yılında düzenlenen bir törenle Boğaz Şehitliği'ne aktarıldı.[3] 1974'te çatışmalar sürerken hayatını kaybedenlerin hemen defnedilmesi zaruri olduğundan definler beşer kişinin bir arada olduğu toplu mezarlara yapıldı. Harekâtın ardından beş-altı ay geçtikten sonra bu mezarların ayrıldığı ve mücahitlerin ayrı ayrı mezarlara gömüldükleri açıklandı. Bununla birlikte, 5 Mart 2019'da Cumhurbaşkanlığı girişimi ve Bakanlar Kurulu kararıyla, Kayıp Şahıslar Komitesi tarafından mezarlarda kazı ve bilimsel raporlama gerçekleştirilmesine karar verildi. Bu çalışmalarda bazı mücahitlerin adı yazılı olan mezarlarda gömülü olmadıkları, bazı mezarlarda beş naaşın beraber bulunduğu tespit edildi.[4][5]

Mezar Sayısı

Tekke Bahçesi Şehitliği'nde Resmi rakamlara göre 155,[6] Şehitlik girişindeki anıta göre ise 161 kişi yatmaktadır. Rakamlar arasındaki uyuşmazlık, pek çok kişinin başka yerlerdeki toplu mezarlardan çıkarıldıktan sonra Tekke Bahçesi'ne gömülmüş oldukları için bazı mezarlaraki merhum sayısının tam olarak bilinmemesinden kaynaklanmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 
  2. ^ Atun, Hakkı. 2016. Bir Öz Yaşam Öyküsü. Ateş Matbaacılık, Sayfa 134.
  3. ^ "Tekkebahçe Şehitliği". Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  4. ^ "Ecvet Yusuf ve bazı şehitlerin gömü yerleri tespit edildi". Kıbrıs Genç TV. 16 Ocak 2020. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  5. ^ "45 yıldır dua edilen mezar şehit babasına ait değil". kibrisnethaber.com. 17 Ocak 2020. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rauf Denktaş</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazardır. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1983'ten 2005'e kadar toplamda 21 yıl 5 ay 9 gün cumhurbaşkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kıbrıs Cumhuriyetinin başkenti

Lefkoşa, Kıbrıs adasının ortasında yer alan, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti. Kıbrıs'ın en kalabalık kenti ve en önemli kültür, sanayi, ticaret ve ulaşım merkezidir. Lefkoşa, 35°10' kuzey, 33°21' doğuda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Topel</span> Türk pilot yüzbaşı

Cengiz Topel, Türk pilot yüzbaşı.

Çatalköy, Kıbrıs'ta bir kasaba. De jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Girne kazasında yer alan bir köy, de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Girne ilçesinde yer alan bir belediyedir. Belediye sınırlarına Arapköy ve Esentepe de dahildir. Çatalköy kasabasının nüfusu 2011 itibarıyla 5.110'dur.

<span class="mw-page-title-main">Türk Mukavemet Teşkilatı</span> EOKA örgütüne karşı mücadele etmek için kurulan silahlı örgüt

Türk Mukavemet Teşkilatı ya da Türk Direniş Örgütü, Kıbrıs Türk toplumunun taksim hedefini gerçekleştirmek için faaliyet gösteren silahlı örgüttür. Kıbrıslı Rumların EOKA örgütüne karşı faaliyet göstermek üzere 1957'de kurulan TMT, 1958'de fiilî olarak faaliyet göstermeye başladı. Daha sonraları Millî Muhafız Ordusu, Akritas örgütü ve EOKA-B ile mücadele etti. 1 Ağustos 1976 tarihinde Kıbrıs Türk Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'na dönüştürüldü. Üyelerine "mücahit" denmekteydi. Kıbrıs Harekâtı'nın başladığı 20 Temmuz 1974 tarihinde TMT üyesi 17.151 mücahit bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Erenköy, Kıbrıs</span> Kuzey Kıbrısta balıkçı köyü

Erenköy veya Koççina, Kıbrıs adasında, sivil nüfusa sahip olmayan bir köydür. De jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Lefkoşa kazasına, de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Lefke ilçesine bağlıdır. Dillirga yöresinin köylerindendir. Erenköy ile Kuzey Kıbrıs'ın kalanı arasında kara bağlantısı bulunmamaktadır ve köy Birleşmiş Milletler kontrolündeki Ara Bölge ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Edirnekapı Şehitliği</span> İstanbulda mezarlık

Edirnekapı Şehitliği, İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde bulunan tarihi bir mezarlıktır.

Kanlı Noel, 20 Aralık 1963'ü 21 Aralık'a bağlayan gece Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumları'nın Kıbrıs Türkleri'ne karşı başlattığı çatışmalardır. Saldırılar Akritas Planı doğrultusunda gerçekleşti ve Türklerin adadan silinmesi hedeflendi. Olaylarda toplam 364 Kıbrıs Türk'ü ile 174 Kıbrıs Rum'u ölmüştür. 1963-64 yıllarındaki çatışmalar, çeşitli aralıklarla 10 Ağustos 1964 tarihine kadar devam etse de "Kanlı Noel" adıyla tasvir edilen ilk çatışmalar; 27 Aralık 1963 tarihinde imzalanan ateşkes ve 30 Aralık 1963 tarihinde imzalanan Yeşil Hat Anlaşması'yla sonuçlandı.

Lefkoşa Şehitliği, Kıbrıs Harekâtı sonucunda ölen Türk Silahlı Kuvvetleri askerlerinin anısına Türkiye tarafından yapılan Lefkoşa'daki mezarlık.

<span class="mw-page-title-main">Erenköy Direnişi</span>

Erenköy Direnişi, 1964 yılında Kıbrıs'ın Erenköy (Koççina) bölgesinde Türk Mukavemet Teşkilatına (TMT) mensup Kıbrıs Türkleri ile Millî Muhafız Ordusuna (MMO) mensup Kıbrıs Rumları arasında meydana gelen çatışmalar.

<span class="mw-page-title-main">Muratağa, Sandallar ve Atlılar Katliamı</span>

Muratağa, Sandallar ve Atlılar Katliamı, 14 Ağustos 1974 tarihinde EOKA-B tarafından Kıbrıs'ın Muratağa, Sandallar ve Atlılar köylerinde Kıbrıs Türklerine karşı gerçekleştirilen katliam. Katliamda en genci 16 günlük, en yaşlısı ise 95 yaşında olmak üzere silahsız 126 Türk öldürülmüştür. 1960 nüfus sayımına göre üç köyün toplam nüfusu 248'di. Fakat halkın bir kısmı çeşitli nedenlerden göç etmişti. Katliamlara ilişkin anma günü tektir ve 14 Ağustos'tur. Bunun sebebi üç köyün birbiri ardına basılmasıdır. Muratağa ve Sandallar köylüleri aynı toplu mezara gömülmüştür ve mezardan toplam 89 kişi çıkarılmıştır. Muratağa ve Sandallar köyleri ile Atlılar köyünde yapılan katliamlar yine de bazen ayrı ayrı ele alınır. Katliamın Türk birlikleri tarafından keşfi ve cesetlerin bulunması 1/2 Eylül 1974 tarihinde gerçekleşmiştir.

Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alayı Şehitliği, Lefkoşa'da Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alayı'ndan 1964-1965 yıllarında çeşitli nedenler yüzünden ölen beş kişi için Ortaköy Mezarlığı'nda yapılan mezarlık. Kıbrıs Harekâtı'ndan önce ölen Türk Silahlı Kuvvetleri personelinden ve Kıbrıslı Türk askerlerden bazıları da buraya gömüldü.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa Mevlevihanesi</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir müze

Lefkoşa Mevlevihanesi veya Mevlevi Tekkesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Kuzey Lefkoşa'da 1593 yılında Kıbrıs fatihlerinden Arap Ahmet Paşa tarafından kurulan mevlevihanedir. Semahane ve türbe kısmı günümüze kadar gelebilmiştir ve Mevlevi-Tekke Kültürü müzesi olarak kullanılmaktadır. Girne Kapısı yakınlarındaki Mevlevihane, Kıbrıs'ın Osmanlı döneminde en önemli yapılarından birisidir. Tarihi boyunca gemi ile hacca gidenlerin uğrak yeri olan mevlevihane, yetiştirdiği insanlar ve verdiği hizmetlerle Kıbrıs Türk tarihinin önemli kurumlardan birisi olmuştur. Dânişî ve İlmî mahlaslarıyla şiirleri olan Dânişî Ali Dede, Siyahi Mustafa Dede, Hızır Handi Dede, Siyahi Mustafa Dede'nin oğlu Arif Dede, Sadri Dede, Danişi Ali Dede'nin oğlu Muhammed Mukim Dede, Talib Dede, Nesib Dede, Müneccimbaşı Ahmed Dede, Derviş Lebib Lefkoşa Mevlevihanesi'nde yetişmiş şairler arasındadır. 17. yüzyılda bina bakımsızlıktan harap olunca Rumeli Beylerbeyi Ferhad Paşa Mevlevihane'yi yeniden inşa ettirmiş ve tekke kendi adıyla anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnönü, Mağusa</span>

Inönü veya Sinde, Kıbrıs'ta köy. Mesarya Ovası'nda bulunan köy, fiilî olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gazimağusa ilçesine bağlı bir belediye statüsündedir.

Türkan Aziz, İlk Kıbrıslı Türk başhemşire, Ebeler ve Hastabakıcılar ilk müdiresi. Babası Ronald Ross ve Dr. Barber gibi isimlerle çalışan doktor Mehmet Aziz, kardeşi ise Kıbrıs Türk halkının ilk kadın bestecisi ve ilk kadın eczacısı olan Kamran Aziz'di. Lefkoşa Genel Hastanesi’nde ilk Kıbrıslı Türk başhemşire olarak görev yapan Türkan Aziz Lefkoşa Amerikan mektebinde dikkat çeken başarılı bir öğrenci idi. Hemşirelik tahsili alması için Beyrut Amerikan Üniversitesi'ne gönderildi. Kıbrıs'a dönünce Limasol hastanesinde görev yaptı. Ardından daha iyi bir eğitim almak ve mesleğinde yetkin birisi olmak adına Londra'ya gitti. Ülkesine geri döndüğünde Giberun’daki Lefkoşa Genel Hastanesi’nde göğüs ve tüberküloz hastalıklarıyla ilgili çalışma ve araştırmalar yaptı. Londra'daki üst düzey sınavlara da katılarak başarı gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">İttik Dede Türbesi</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir türbe

İttik Dede Türbesi, Yitik Dede Türbesi veya İsmail Çavuş Türbesi, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir türbedir. Selimiye Mahallesi'nde, Selimiye Meydanı'nın güney tarafında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Şehitliği (Silifke)</span> Mersin ilinin Silifke ilçesi kırsal alanında yer alan bir şehitlik

Kıbrıs Şehitliği Mersin ilinin Silifke ilçesi kırsal alanında yer alan bir şehitliktir.

Faize Özdemirciler, Kıbrıslı Türk şair ve yazardır.

Süleyman Uluçamgil, tam adıyla Süleyman Ali Uluçamgil, Kıbrıs Türkü şairdir.

Atlılar, de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa Bölgesi'nde ve de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gazimağusa İlçesi'nde yer alan bir köydür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.