John McCarthy, Amerikalı bilgisayar bilimci ve bilişsel bilimci. Yapay zekâ terimini ve Lisp programalama dilini icat edenlerden biri. Lisp programlama dilini geliştirdi. ALGOL dil yapısını önemli ölçüde etkiledi. Zaman paylaşımı yöntemini yaygınlaştırdı. Çöp toplama metodunu icat etti ve ilk yapay zekanın geliştirilmesinde büyük bir etkisi oldu.
Yapay zekâ ya da kısaca YZ,, insanlar da dahil olmak üzere hayvanlar tarafından, doğal zekânın aksine makineler tarafından görüntülenen zekâ çeşididir. İlk ve ikinci kategoriler arasındaki ayrım genellikle seçilen kısaltmayla ortaya çıkar. Güçlü yapay zeka genellikle Yapay genel zekâ olarak etiketlenirken, doğal zekayı taklit etme girişimleri yapay biyolojik zekâ olarak adlandırılır. Önde gelen yapay zeka ders kitapları, alanı zeki etmenlerin çalışması olarak tanımlar: Çevresini algılayan ve hedeflerine başarıyla ulaşma şansını en üst düzeye çıkaran eylemleri gerçekleştiren herhangi bir cihaz. Halk arasında, yapay zekâ kavramı genellikle insanların insan zihni ile ilişkilendirdiği öğrenme ve problem çözme gibi bilişsel eylemleri taklit eden makineleri tanımlamak için kullanılır.
Modernizm veya çağdaşlık, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Batı toplumunda sanayileşme, kentleşme ve teknolojik ilerlemenin getirdiği hızlı değişimlere bir yanıt olarak ortaya çıkan kültürel ve sanatsal bir harekettir. Hareket, yenilik arzusu ve geleneksel sanat, edebiyat ve felsefe biçimlerinin reddedilmesiyle karakterize edilir.
Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.
Doğal Dil İşleme, yaygın olarak NLP olarak bilinen yapay zekâ ve dilbilim alt kategorisidir. Türkçe, İngilizce, Almanca, Fransızca gibi doğal dillerin işlenmesi ve kullanılması amacı ile araştırma yapan bilim dalıdır.
"Matrix, 1999 yapımı bir bilimkurgu aksiyon filmidir. Wachowski kardeşler tarafından yazılmış ve yönetilmiştir.[a] Matrix film serisinin ilk bölümü olup, Keanu Reeves, Laurence Fishburne, Carrie-Anne Moss, Hugo Weaving ve Joe Pantoliano'nun başrollerini paylaştığı film, insanoğlunun, zekice makineler tarafından yaratılmış olan ve insanların bedenlerini enerji kaynağı olarak kullanırken dikkatlerini dağıtmak için yarattığı bir simülasyon olan Matrix'in içinde bilinçsizce tutsak olduğu distopik bir geleceği tasvir eder. Bilgisayar programcısı Thomas Anderson, hacker takma adı "Neo" olarak gerçeği ortaya çıkardığında, diğer Matrix'ten kurtulan insanlarla birlikte makinelerle bir isyana katılır.
Raymond "Ray" Kurzweil, Amerikalı yazar, bilim insanı, mucit ve fütürist. Optik karakter tanıma, metinden konuşma sentezi, konuşma tanıma teknolojisi ve elektronik klavyeli enstrümanlarla ilgilenmektedir. Kendisinin sağlık, yapay zekâ, transhümanizm, teknolojik tekillik ve fütürizm hakkında kitapları vardır.
Fermi paradoksu, dünya dışı uygarlıkların var olma olasılığının gayet yüksek olduğuna dair tahminlerin varlığı ile bunu doğrulayacak herhangi bir kanıtın ya da temasın yokluğu arasındaki çelişkiyi ifade eder.
Terminator: The Sarah Connor Chronicles ABD yapımı bilimkurgu ve macera türünde TV dizisi. Warner Bros. tarafından yapımcılığı üstlenilen dizi Terminatör serilerinin televizyon uyarlamasıdır. Sarah Connor ve John Connor karakterlerinin serüvenleri Terminator 2 ile Terminator 3 arasındaki bölümü kapsamaktadır. Mario Kassar ve Andrew G. Vajna'nın yardımcı prodüktörlüğünü yaptığı dizi filmin senaryosunu James Middleton, David Nutter ve Josh Friedman yazmıştır. Ayrıca dizi boyunca Cameron adındaki bir Terminatör ve John Connor'ın amcası Derek Reese kahramanlarımıza eşlik etmektedir.
Singularity veya teknolojik tekillik, gelecekte yapay zekânın insan zekâsının ötesine geçerek medeniyeti ve insan doğasını radikal bir biçimde değiştireceğine inanılan hipotezsel nokta. Böyle bir zekâ, insanlığın tasavvur edebileceğinden daha üstün kabiliyetli olacağından, insanlığın geleceğini öngörülemez bir hâle getireceği düşünülmektedir.
OpenAI, ABD merkezli yapay zekâ araştırma şirketi. Şirketin genel amacı insanlığa fayda sağlayabilecek yapay zekâ hakkında araştırma yapmaktır. 2015 yılının sonlarında San Francisco'da kurulan şirket, patentlerini ve araştırmalarını halka açık hale getirerek diğer kurum ve araştırmacılarla “serbest iş birliği yapmayı” amaçlamaktadır. Elon Musk ve Sam Altman, yapay genel zekâdan kaynaklanan varoluşsal risk endişelerinden dolayı bu şirketi kurduklarını açıklamıştır. Organizasyon 2015 yılında Sam Altman, Reid Hoffman, Jessica Livingston, Elon Musk, Ilya Sutskever, Peter Thiel ve diğerleri tarafından San Francisco’da kurulmuş ve toplamda 1 milyar dolar bağışta bulunulmuşlardır. Musk 2018 yılında yönetim kurulundan istifa etmiş ancak bağışçı olarak kalmıştır. Microsoft 2019 yılında OpenAI LP’ye 1 milyar dolarlık bir yatırım sağlamış ve Ocak 2023’te ikinci birçok yıllık yatırım sağlamıştır; bu ikinci yatırımın 10 milyar dolar olduğu bildirilmektedir. ChatGPT yazılı cevap veren botun yapımı da OpenAI’a aittir.
Felsefi açıdan bakılırsa kavanozda beyin çeşitli düşünce deneylerinde kullanılan bir senaryodur. Bu deneyde beyinde gerçekleşen belirli bilgi, gerçeklik, gerçek, zihin, şuur ve anlama gibi mekanizmaların algılanılması ve sanal olarak gerçekleştirilmesi söz konusudur. Konsept, Gilbert Harman'ın René Descartes'in Kötü Şeytanı isimli düşünce deneyinin gelişmiş bir versiyonudur. Birçok bilimkurguya da konu olan bu senaryoya göre, çılgın bir bilim insanı, makine veya başka bir varlık insan beynini bedeninden ayırır ve koruyucu bir sıvı içerisine yerleştirir. Ardından da beyindeki nöronları kablolar aracılığıyla bir süper bilgisayara bağlar. Bu şekilde kablolar üzerinden elektrik sinyali vererek gerçeğe benzer ama sanal bir ortam oluşturur. Sonuçta beyin ile etkileşim sağlayarak beyni sanal bir gerçeklikte yaşatır.
Yapay genel zeka (YGZ), bir insanın yapabileceği herhangi bir zihinsel görevi başarıyla gerçekleştirebilecek bir makinenin zekasıdır. Günümüzdeki bazı yapay zeka araştırmalarının temel amacıdır ve bilimkurgu ve fütüroloji'de de ortak bir konudur. Bazı araştırmacılar Yapay genel zekâyı "güçlü yapay zekâ", "tam yapay zekâ" veya bir makinenin "genel akıllı eylem" gerçekleştirme kabiliyeti olarak adlandırmaktadır; diğerleri ise sadece bilinci deneyimleyen makineler için "güçlü yapay zekâ" tabirini kullanmaktadır.
İnsanlık 2.0, Ray Kurzweil'in yapay zekâ ve insanlığın geleceği konularına odaklanan 2005 çıkışlı kitabı. Türkçe ilk baskısı 2016 yılında Alfa Yayınlarınca yapılmıştır.
Börü 2039, yapımcılığını Alper Çağlar'ın sahibi olduğu CaglarArts ve Doruk Acar'ın sahibi olduğu Insignia stüdyoları ortaklığının yürüttüğü aksiyon, gerilim ve dram temeline dayanan Türk yapımı bilimkurgu türündeki internet dizisidir. Dizinin yönetmenliğini Can Emre ve kısa metrajlı aksiyon filmi The Cure'un da yönetmenliğini yapmış olan Ahmet Atalay üstlenmektedir. Dizi, 17 Ocak 2021 tarihinde yapımcı tarafından yayınlanan bir fragman ile duyurulup ilk teaserı 25 Kasım 2021'de yayınlanmıştır. Dizi, 28 Aralık 2021 tarihinde BluTV'de yayınlanmaya başlamıştır. Dizi, 2039 yılında distopik bir evrende Türkiye'de ve dünyada gerçekleşen bir dizi siyasi ve toplumsal olay ile bu olayların ardından yaşananları anlatmaktadır.
Yapay zeka felsefesi, yapay zekayı ve yapay zekanın, etik, bilinç, epistemoloji ve özgür irade bilgi ve anlayışı üzerindeki etkilerini araştıran teknoloji felsefesinin bir dalıdır. Ayrıca teknoloji, yapay hayvanların veya yapay insanların yaratılmasıyla ilgilidir, bu nedenle disiplin, filozoflar için oldukça ilgi çekicidir. Bu faktörler yapay zeka felsefesinin ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Bazı akademisyenler, AI topluluğunun felsefeyi reddetmesinin zararlı olduğunu savunur.
Yapay zekanın kontrolü devralması, bilgisayar programlarının veya robotların gezegenin kontrolünü etkili bir şekilde insan türünün elinden alması sonucunda yapay zekanın (AI) Dünya'nın baskın zeka biçimi haline geldiği varsayımsal bir senaryodur. Olası senaryolar arasında tüm insan iş gücünün değiştirilerek tam otomasyon sağlanması, süper akıllı bir yapay zekanın kontrolü devralması ve popüler bir robot isyanı fikri yer almaktadır. Yapay zekanın ele geçirilmesiyle ilgili bilimkurgu hikâyeleri popülerliğini korumaktadır, aynı zamanda son gelişmeler de bu tehdidi daha gerçekçi hale getirmiştir. Stephen Hawking ve Elon Musk gibi bazı ünlü kişiler, gelecekte süper zeki cihazların insan denetimi altında kalmalarını temin etmek için tedbir araştırmaları yürütülmesini savunmaktadır.
Etkili ivmecilik, açıkça teknoloji yanlısı bir duruşu savunan 21. yüzyıl felsefi hareketidir. Savunucuları, sınırsız teknolojik ilerlemenin yoksulluk, savaş ve iklim değişikliği gibi evrensel insan sorunlarına bir çözüm olduğuna inanmaktadır. Kendilerini teknolojik yenilikler konusunda daha temkinli görüşlere karşı bir denge unsuru olarak görmekte ve rakiplerine genellikle "kıyametçiler" veya " düşüşçüler" gibi aşağılayıcı etiketler takmaktadırlar.
Yapay genel zekadan kaynaklanan varoluşsal risk, yapay genel zekadaki önemli ilerlemenin insan neslinin tükenmesine veya geri dönüşü olmayan küresel felakete yol açabileceği fikridir.
Ben Goertzel, ABD'li bilgisayar bilimcisi, yapay zekâ araştırmacısı ve iş insanı.
