İçeriğe atla

Tekerlek ve dingil

Irgat, tekerlek ve aksın iyi bilinen bir uygulamasıdır.

Tekerlek ve aks (dingil), daha küçük bir dingile bağlı tekerlekten oluşan basit bir makinedir. Böylece bu iki parça birlikte döner ve birinden diğerine bir kuvvet aktarılır. Tekerlek ve aks, tekerleğin çevresine teğet olarak uygulanan bir tahrik kuvveti ve bir dayanak noktası görevi gören yatakla desteklenen aksa uygulanan bir yük kuvveti ile kaldıracın bir versiyonu olarak düşünülebilir.

Tarih

MÖ 6500-5100 tarihli Halaf kültürü tekerlekli bir aracın en eski tasviriyle bilinir ancak Halaflıların tekerlekli araçlar veya çömlek çarkları kullandıklarına dair hiçbir kanıt olmadığı için bu durum şüphelidir.[1]

Çarkın ortaya çıkan ilk uygulamalarından birisi, tarih öncesi kültürler tarafından kil çömlek yapmak için kullanılan çömlekçi çarkıydı. "Turnetler" veya "yavaş tekerlekler" olarak bilinen en eski tip, Orta Doğu'da M.Ö. 5. bin yılda biliniyordu. En eski örneklerden biri İran, Tepe Pardis'te keşfedildi ve  M.Ö. 5200-4700'e tarihlendi. Bunlar taş veya kilden yapılmış ve merkezde bir dübel ile yere sabitlenmiş aletlerdir ancak döndürmek için önemli bir çaba gerektirir. Serbest dönen ve tekerlek ve aks mekanizmasına sahip gerçek çömlekçi çarkları, Mezopotamya'da M.Ö. 4200-4000 yıllarında geliştirildi. [2] Ur'da (günümüz Irak'ı) bulunan en eski örnek yaklaşık M.Ö 3100 yılına kadar uzanır.[3]

Kaynakça

  1. ^ V. Gordon Childe (1928). New Light on the Most Ancient East. s. 110. 
  2. ^ D.T. Potts (2012). A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East. s. 285. 
  3. ^ Peter Roger Stuart (1999) [1994]. Ancient Mesopotamian Materials and Industries: The Archaeological Evidence. Winona Lake, IN: Eisenbrauns. s. 146. ISBN 978-1-57506-042-2. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sümerler</span> Güney Mezopotamyadaki eski medeniyet ve tarihi bölge

Sümerler, yaklaşık MÖ 4000-2000 yılları arasında Irak'ın güneyinde yerleşik hayata geçmiş olup medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölgede yaşamış bir uygarlıktır. MÖ 6'ncı ve 5'nci milenyumda Kalkolitik ve Erken Tunç Çağı dönemi arasında ortaya çıkmış olup Dünyanın bilinen en eski uygarlıklarından birisi olarak kabul edilmektedir.

Anadolu ve Trakya'da yaklaşık MÖ 3000-2000 yılları arasına tarihlendirilen Erken Tunç Çağı, genel karakteri ile üzerinde tapınak ve idari binaların da bulunduğu organize, tahkimli, bağımsız şehir devletlerinden oluşan bir dönemi kapsar. Sosyal, dinsel ve teknolojik değişime tanıklık eder.

<span class="mw-page-title-main">Unimog</span>

Unimog Mercedes-Benz tarafından üretilen, her türlü arazi ve hava şartında gitmek için tasarlanan çok amaçlı bir kamyondur. Unimoglar ambulans, askeri taşıma, radyo istasyonu, arama kurtarma ve kar temizleme aracı olarak kullanılabilirler. Dünyadaki birçok ordu tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sagalassos</span> Burdur yakınlarında antik kent

Sagalassos, Antalya'ya 110, Isparta'ya 41 km uzaklıkta, Burdur'un Ağlasun ilçesinin 7 km kuzeydoğusunda yer alan antik bir kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Jiroskop</span> jiroskop, Türkçe adıyla düzdöner, yönü ölçmek veya elde etmek için kullanılır.

Jiroskop veya Türkçe adıyla düzdöner, dönüş ekseninin kendi kendine herhangi bir yönü kabul etmekte özgür olduğu dönen bir çark veya disktir. Açısal hız ve dengenin korumasına göre dönerken bu eksenin yönü devrilmeden veya dayanağın yönünden etkilenmez. Bundan dolayı jiroskoplar yönü ölçmek veya elde etmek için yararlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncak</span> pek çok varlığın takliti olan ve genellikle çocuklar tarafından kullanılan nesnelerdir

Oyuncak; genellikle çocuklar tarafından oyun oynarken kullanılan her türlü nesnedir. Pek çok oyuncak gerçek bir varlığın taklidi şeklindedir; ancak oyuncaklar, çeşitli anlamlar yüklenmiş basit nesneler de olabilir. Örneğin bir çocuk üzerine bindiği bir değneği hayalinde bir ata, elindeki taşı bir otomobile dönüştürebilir. Bunun yanı sıra elektronik ve mekanik parçalardan oluşan, çok karmaşık oyuncaklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Gordion Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

Gordion Müzesi, Ankara'nın Polatlı ilçesinin Yassıhüyük köyündedir. Müzede Kral Midas'ın tümülüsü bulunmakla birlikte Kral Midas'ın kafatası sonradan Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne götürülmüştür. İskeletinin ise sonradan kaybolduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yarı paletli araç</span>

Yarı paletli araç, ön kısmında yönlendirme için tekerlek veya kızak çifti, arka kısmında ise tahrik ve yükünün büyük kısmını taşımak için palet bulunduran, sivil veya askeri amaçlı olarak kullanılan taşıttır. Yarı paletli taşıtlarda tank ve benzeri paletli araçlardaki yol dışı seyir ve yük taşıma faydaları ile tekerlekli bir taşıttaki sürüş karakteristikleri bir arada bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çömlekçilik</span>

Çömlekçilik, toprağın ya da asıl olarak killi toprağın çeşitli aşamalardan geçirildikten sonra şekillendirilip kullanılmak üzere çeşitli eşyalar üretilmesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Tekerlek</span> Daire veya çember şeklindeki taşımacılık aracı

Tekerlek ya da teker; daire veya çember şeklinde, bir eksen etrafında dönen ve çoğunlukla taşımacılıkta kullanılan araç. Yekpare, çok parçalı veya merkezden dışarıya parmaklıklı yapıda olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kore çömlek ve porseleni</span>

Kore seramik tarihi, yaklaşık MÖ 8000 yıllarından itibaren en eski çömlek ile başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Savaş arabası</span>

Savaş arabası, hızlı hareket gücü sağlamak için genellikle atların kullanıldığı, bir savaş arabacısı tarafından sürülen bir araba türüdür. Bilinen en eski savaş arabaları, günümüz Rusya'sının Çelyabinsk Oblastı'nda bulunan ve MÖ 1950-1880 yıllarına tarihlenen Sintaşta kültürüne ait mezarlarda bulunmuş ve Orta Anadolu'da Kültepe'de bulunan ve MÖ 1900 yıllarına tarihlenen silindir mühürlerde tasvir edilmiştir. Hafif, atlı savaş arabalarının yapımını mümkün kılan en önemli buluş dişli tekerlektir.

<span class="mw-page-title-main">Peugeot Type 28</span>

Peugeot Type 28, Fransız otomobil üreticisi Peugeot tarafından, 1899 ile 1900 yılları arasında Audincourt fabrikasında üretilen bir otomobil modelidir. Toplam 8 adet üretildi.

<span class="mw-page-title-main">Khnum</span>

Khnum ya da (Khnemu Romalılaştırılmış ), bilinen en eski Mısır tanrılarından biriydi, asıl olarak Nil'in kaynağının tanrısıydı. Nil'in yıllık selinin beraberinde alüvyon ve kil getirmesi ve suyunun çevresine hayat vermesi nedeniyle, çömlekçi çarkında kilden yaptığı ve yerleştirdiği insan çocuklarının bedenlerinin yaratıcısı olduğu düşünülüyordu. Daha sonra diğer tanrıları şekillendirdiği tanımlandı ve "İlahi Potter" ve "Kendinden yaratılan şeylerin Efendisi" unvanlarına sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Üç tekerlekli</span>

Üç tekerlekli, üç tekerleği olan araç'tır. Bazı motorlu üç tekerlekli bisikletler yasal motosiklet olarak sınıflandırılabilirken diğerleri motorsuz üç tekerlekli bisiklet, bazıları ise insan veya hayvan gücüyle çalışan taşıtlardır.

<span class="mw-page-title-main">Toprak eşya</span>

Toprak eşya veya çanak-çömlek, kırmızı toprak kilden yapılır ve oldukça düşük sıcaklıklarda, tipik olarak 950 ile 1050 °C sıcaklıkları arasında pişirilir. Toprak eşyalar, camlaşma noktasına kadar pişirilmez.

<span class="mw-page-title-main">Uruk dönemi</span> arkeolojik kültür

Uruk dönemi Mezopotamya tarihinde protohistorik Kalkolitik dönemden Erken Tunç Çağı dönemine kadar, Obeyd döneminden sonra ve Cemdet Nasr döneminden önce var oldu. Adını Sümer kenti Uruk'tan alan bu dönem, Mezopotamya'da kentsel yaşamın ve Sümer uygarlığının ortaya çıkışına tanıklık etti. Geç Uruk dönemi çivi yazısının kademeli olarak ortaya çıkışına tanıklık etti ve Erken Tunç Çağı'na karşılık gelir; "Protoliter dönem" olarak da tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çömlekçi çarkı</span>

Çanak çömlekçilikte çömlekçi çarkı, kilin yuvarlak seramik eşyaya şekillendirilmesinde kullanılan bir çeşit makinedir. Çark aynı zamanda, sert fakat işlenebilir olan deri-sertliğinde kurutulmuş eşyadalarki fazla kilin kırpılmasında ve oyulmuş süsleme veya renkli halkaların uygulanması için de kullanılabilir. Çömlekçi çarkının kullanımı Eski Dünya'da yaygındı fakat çanak çömleğin sarma ve dövmeyi içeren yöntemlerle el yapımı olduğu Kolomb Öncesi Yeni Dünya'da bilinmiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Horezu seramikleri</span>

Horezu seramiği, ünlü Horezu Manastırı'na yakın kuzey Oltenia'daki Horezu kasabasında geleneksel olarak elle üretilen benzersiz bir Rumen çömlek türüdür. Çömlekçilik konusunda nesiller boyu edinilen bilgi ve beceri gelişimini yansıtmaktadır, bu nedenle Horezu çömlek işçiliği Aralık 2012'de UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yazılmıştır

<span class="mw-page-title-main">Antik teknoloji</span>

Antik teknoloji, antik zamanlardaki antik medeniyetlerin gelişimi sırasında, mühendislik alanındaki ilerlemelerin bir sonucuydu. Teknoloji tarihindeki bu ilerlemeler, toplumları yeni yaşam ve yönetim biçimlerini benimsemeye teşvik etmiştir.