İçeriğe atla

Tek devletli çözüm

Tek devletli çözüm ve benzer bir şekilde iki yönlü çözüm, İsrail-Filistin çatışmasını çözmek için önerilen yaklaşımlardır.[1] Çatışmaya yönelik ikili bir çözümün savunucuları, etnisite veya dine bakılmaksızın İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi olmak üzere üç bölgenin tüm sakinleri için birleşik varlıkta vatandaşlık ve eşit haklara sahip tek bir devleti savunmaktadırlar.[1][2] Bazıları ideolojik nedenlerden ötürü bu çözümü savunurken diğerleri gerçeklerden dolayı var olan fiili bir durum olduğunu kolayca hissetmektedirler.[3][4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Qadaffi, Muammar (21 Ocak 2009). "The One-State Solution". The New York Times. s. A33. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017. 
  2. ^ Felice Friedson, "One-state or two-state solution", The Jerusalem Post, 07/21/2010
  3. ^ George Bisharat (3 Eylül 2010). "Israel and Palestine: A true one-state solution". Washington Post. 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017. 
  4. ^ "One state threat". One State Threat. Reut Institute. 2004. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İntifada</span> başkaldırma hareketleri

Birinci İntifada (ayaklanma) veya Birinci Filistinli İntifada, İsrail’in, aralık 1987’den 1993 Oslo Anlaşmasının imzalanmasına kadar süren, Filistin topraklarını ele geçirmesine karşı, Filistinlilerin ayaklanmasıdır. Ayaklanma 9 Aralık'ta Cebaliye mülteci kampında başladı. Gittikçe yükselen tansiyon, ölen Filistinli ve İsrailliler ve son olarak İsrail ordusuna ait bir aracın dört Filistinli’ye çarpıp öldürmesi, ayaklanmayı ateşledi. Aracın dört Filistinliye kasıtlı çarptığı söylentisi hızlı bir şekilde Gazze’de, Batı Şeria’da ve Doğu Kudüs’te yayıldı. Genel grev, Gazze ve Batı Şeria’daki İsrailli kurumları boykot, ordu emirlerine karşı sivil itaatsizlik, İsrail yerleşkelerinde çalışmamak, İsrail ürünlerini satın almamak, vergi vermemek, Filistinli araçları İsrail ehliyetleriyle kullanmayı reddetmek, grafitiler yapmak, barikatlar kurmak ve Filistin sınırları içindeki İsrail’e ait askeri binalara taş ve molotofkokteyli atmak, ayaklanma sürecinde gerçekleşen eylemlerdi. Buna cevaben, İsrail, ayaklanmaları durdurmak için 80.000 askeri mobilize etti. Çocuk haklarını dünya çapında savunan “Save the Children” raporuna göre ilk iki yıl boyunca, 18 yaş altı bütün Filistinlilerin 7% si ateşlenen silahlardan, dayaklardan veya göz yaşartıcı gazdan dolayı yaralandı. Filistinlilerin kendi arasında, İsraille iş birliği yapma suçlamarından dolayı gerçekleşen şiddet eylemleri de ayaklanmaların daimi özelliklerinden biriydi. İsrail güvenlik güçleri 1087 Filistinliyi öldürürken, Filistinliler, 100 İsrailli sivili ve 60 İsrail güvenlik personelini öldürdü, 1400 den fazla sivili ve 1700 askeri yaraladı. Filistinliler 822 Filistinliyi, İsraille iş birliği yapma suçlamalarıyla öldürdü, yarısından fazlasının sonralarda İsraille hiçbir alakalarının olmadığı kanıtlandı.

<span class="mw-page-title-main">Siyonizm</span> Yahudilerin ana vatanına dönüş projesi

Siyonizm, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını destekleyen, savunan ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan ideolojik fikir hareketidir. Modern Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Orta ve Doğu Avrupa'da ulusal bir canlanma hareketi olarak hem şiddetlenen antisemitizm dalgalarına tepki olarak hem de "Yahudi Aydınlanması" olarak da bilinen Haskala'ya bir cevap olarak ortaya çıktı. Kuruluşundan çok kısa bir süre sonra varlıklı Yahudi soyluların ilgisini çeken hareket, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrol ettiği Filistin'de sürdürülebilir bir Yahudi devletini, 1900 yıl sonra tekrar yaratmayı amaçlıyordu.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">Hamas</span> Filistinde Sünni İslamcı paramiliter örgüt

Hamas veya resmî adıyla İslamî Direniş Hareketi, Filistin Ulusal Yönetimi'nde seçimle belirlenmiş Filistin Parlamentosunda çoğunluğu elinde tutan Filistinli paramiliter örgüt ve sünni, İslamcı ve militarist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

İkinci İntifada veya El Aksa İntifadası , Eylül 2000'den 2005 yılına kadar devam eden ikinci Filistin ayaklanmasıdır. İsrail ve Filistin arasındaki çatışmalar Şubat 2005 yılında Ariel Şaron ve Mahmud Abbas'ın katıldığı Sharm ek-Sheikh Zirvesi ile sona ermiş. Ayrıca Oslo Savaşı olarak da bilinir. Toplam ölü sayısı Filistin tarafında 3000 ve İsrail tarafında 1000 i buldu ve ayrıca 64 yabancı da hayatını ayaklanma sürecinde kaybetti. B’Tselem’in raporlarına göre, 30 Nisan 2008 tarihine kadar öldürülen Filistinlilerin 35.2% si ayaklanmalarda aktif bir şekilde rol aldı, 46.4% ü ayaklanmalara katılmadı ve 18.5% inin katılıp katılmadığı bilinmiyor. Yine B’Tselem raporlarına göre, İsrail tarafında ölenlerin 31.7% si güvenlik güçlerinden ve 68.3% ü sivillerdendi. Diğer yandan, İsrail Uluslararası Terörle Mücadele Enstitüsü’nün 2005 tarihli bir çalışmasına göre, Filistinliler arasında yaşamını kaybedenlerin çoğunluğu mücahitti. Enstitü, İsrailli şiddete başvuranların, 22% olduğu ve sivillerin, 78% olduğu sonucuna vardı. Bundan önceki Birinci İntifada 1987 ve 1993 yılları arasında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti'nin uluslararası tanınması</span> Filistini tanıyan devletlere genel bakış

Filistin Devleti'nin uluslararası tanınması, Filistin'in uluslararası toplumda devlet olarak tanınması durumunu ifade eder.

The Jerusalem Post, Kudüs’te basılan, sadece İngilizce ve Fransızca yayınlanan bir gazetedir. 1932 yılında, Birleşik Krallık Filistin Mandası döneminde, Gershon Agron tarafından The Palestine Post adıyla kurulmuştur ve 1950 yılında adı The Jerusalem Post olarak değiştirilmiştir. 2004 yılında, gazete, yatırımcı Eli Azur’a ait bir medya kuruluşu olan Mirkael Tikshoret tarafından satın alındı. Nisan 2014’te ise Eli Azur Maariv gazetesini satın aldı.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Türkiye ilişkileri</span> ikili ilişkiler

Türkiye-İsrail ilişkileri, Türkiye ile İsrail’in, Türkiye’nin İsrail’i tanıdığı Mart 1949 tarihinden sonra kurdukları ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs'ün statüsü</span>

Uluslararası platformda Kudüs'ün statüsü hakkında yasal ve diplomatik açıdan farklı görüşler görülmektedir. Devletler ve uzmanlar da aynı şekilde uluslararası kanunlar altında Kudüs'ün statüsü hakkında bölünmüşlerdir. İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul etmektedir. Fakat çoğu ülke Kudüs'ü İsrail ve Filistin'in başkenti olarak tanımamaktadır. Hatta çoğu tam anlamıyla İsrail ve Filistin'e ait olduğunu da düşünmemektedir. Birçok BM üye devleti resmi olarak bir BM önergesi olan Kudüs'ün uluslararası statüsüne sadık kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tom Segev</span> İsrailli tarihçi, yazar ve gazeteci

Tom Segev İsrail tarihçi, yazar ve gazeteci. Segev, İsrail'in geleneksel anlatıllarına meydan okuyan ve Yeni Tarihçiler olarak adlandırılan bir grupla ilişkilendirilir.

Yeş Atid İsrail'de Ocak 2012'de kurulan liberal, siyonist, merkez parti. Kurucusu, siyasete atılmak için kariyerine nokta koyan eski bir televizyon sunucusu ve gazeteci olarak görev yapmış Yair Lapid'dir. İdeolojileri; laiklik, liberalizm ve Siyonizmdir. Merkezi Tel-Aviv'dir. Filistin ile iki devletli ve iki halklı bir çözümü savunmaktadır. 2022 İsrail parlamento seçimlerinde 120 sandalyeli Knesset'te, 24 sandalye alarak ana muhalefet partisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İsratin</span>

İsratin, çift uluslu devlet olarak da bilinir, günümüz İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi topraklarını kapsayan üniter, federal ya da konfederal bir olası İsrail-Filistin devletini tanımlayan bir terim. Çeşitli bakış açılarına göre böyle bir senaryo ya İsrail'in bir Yahudi devleti olarak kendi karakterini kaybettiği ve Filistinlilerin bir iki devletli çözüm kapsamında kendi millî bağımsızlıklarına kavuşamadıkları bir felaket ya da pozitif bir şekilde İsrail-Filistin çatışmasını çözebilecek bir tek devletli çözüm olarak görülür. Bu senaryo yükselen bir sıklıkla istenen ya da istenmeyen kasıtlı bir siyasi çözüm olarak değil, Batı Şeria'daki Yahudi yerleşimlerinin devamlı olarak çoğalması ve 1967'den beri bu bölgelerde duran İsrail işgalinin görünüşte geri çevrilemez sağlamlaştırılmanın muhtemel, kaçınılmaz sonucu olarak tartışılıyor. Bu çözüm önerisini savunan önemli kişiler arasında Muammer Kaddafi de bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Yıpratma Savaşı</span>

Yıpratma Savaşı, 1967-1970 yılları arasında Sina Yarımadası'nda İsrail ile Mısır ve müttefikleri arasında meydana gelen çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">İki devletli çözüm</span> İsrail-Filistin çatışması için önerilen diplomatik çözüm

İki devletli çözüm, İsrail-Filistin çatışmasını çözmek için "iki grup halk için iki devlet" yaklaşımıdır. İki devletli çözüm, Ürdün Nehri'nin batısındaki İsrail Devleti'nin yanında bağımsız bir Filistin Devleti öngörmektedir. İki ülke arasındaki sınır hala anlaşmazlık ve müzakereye tabidir. Filistin ve Arap liderliği İsrail tarafından kabul edilmeyen "1967 sınırları" üzerinde ısrarcıdır. Filistin Devleti'nin bir parçasını oluşturmayacak olan eski Filistin Mandası toprakları ise İsrail topraklarının bir parçası olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Arap Yüksek Komitesi</span>

Arap Yüksek Komitesi veya Yüksek Ulusal Komite, Filistin Mandası'nda Filistinli Arapların merkezi siyasi organıydı. 25 Nisan 1936 tarihinde Kudüs Müftüsü Hac Emin el-Hüseynî'nin inisiyatifiyle kuruldu ve müftünün başkanlığında Filistinli Arap aşiretlerinin ve siyasi partilerin liderlerinden oluşmaktaydı. Komite, bir İngiliz yetkilinin suikastından sonra Eylül 1937 tarihinde Britanya Manda Yönetimi tarafından yasadışı ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Beni Gantz</span> İsrailli asker ve politikacı

Binyamin "Beni" Gantz, 2020'den itibaren İsrail Başbakanı yardımcısı olan ve Savunma Bakanı olarak görev yapan İsrailli politikacı ve eski asker.

<span class="mw-page-title-main">Akhzivland</span> İsrailde bulunan mikro ulus

Akhzivland, Nahariya ile Lübnan sınırı arasında İsrail'in batı kıyısında 1971 yılında Eli Avivi tarafından kurulan bir mikro ulustur. Mikro ulus, yasal statüsü belirsiz kalsa da İsrail Turizm Bakanlığı tarafından desteklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Yunanistan ilişkileri</span>

İsrail-Yunanistan ilişkileri, Yunanistan Cumhuriyeti ile İsrail Devleti arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke arasındaki ilişkiler 20. yüzyılın sonlarında gerildi, ancak 2008'den beri Doğu Akdeniz'in en güçlüleri arasında yer aldılar. İsrail ve Yunanistan birbirlerini askeri, istihbari, ekonomi ve kültürel açıdan güçlü işbirlikçiler olarak görüyor. Her iki ülke de 2015 yılına kadar hem İsrail hem de Kıbrıs'tan petrol ve gaz çıkarılmasına atıfta bulunan ve Yunanistan üzerinden bir boru hattıyla Avrupa ana karasına teslim edilecek olan Enerji Üçgeni'nin bir parçasıdır. Gazze filosu saldırısının ardından İsrail'in Türkiye ile ilişkilerindeki bozulma, Yunanistan-İsrail ilişkilerinin güçlenmesine büyük katkıda bulunmuştur.

Filistin'in kendi kaderini tayin hakkı, bazı Filistinlilerin ve Filistin milliyetçilerinin daha fazla özerklik veya egemen bağımsızlık arzularını ifade ederken aynı zamanda Filistin'e uygulanan uluslararası kendi kaderini tayin hakkına işaret eder. Görüş, hem tek devletli çözümün hem de iki devletli çözümün özelliklerini bir araya getirmektedir. İki devletli çözüm, genellikle toprak bütünlüğü girişimlerini ifade eder: Batı Şeria'da işgale karşı direnişi, Doğu Kudüs'te ilhak çabalarını, serbest dolaşımı ve aynı zamanda Mescid-i Aksa gibi önemli alanların korunmasını savunur.