Tek ülke, iki sistem

Tek ülke, iki sistem, 1980'li yılların başında 1997 yılında Hong Kong'un Çin Halk Cumhuriyeti'ne verilmesi konusunda Çin devlet başkanı Deng Xiaoping tarafından açıklanmış bir prensiptir. Bu prensibe göre Hong Kong ve Makao Çin Halk Cumhuriyeti'nin bir parçasıdırlar ancak kendi siyasi ve ekonomik sistemleri bulunmaktadır.

Çin Halk Cumhuriyeti bu prensibi Tayvan'a teklif ettiyse de Tayvan tarafından geri çevrilmiştir.^[1] Aynı şekilde 2005 yılında 14. Dalai Lama bu prensibin Tibet'te de uygulanmasını önermiş fakat Çin Halk Cumhuriyeti bu sistemin yalnızca ekonomik anlamda Hong Kong ve Makao için tasarlandığını ve Tibet'in zaten kendi toprağı olduğunu öne sürerek reddetmiştir.^[2]

Ayrıca bakınız

Özel idarî bölge

Kaynakça

^ Tayvan, Çin'in, "bir ülke-iki sistem" teklifini tekrar geri çevirdi 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 29 Ocak 2000. 23 Haziran 2016 tarihinde erişilmiştir.
^ ""One country, two systems" not possible for Tibet". China Tibet Information Center. Embassy of the People's Republic of China in the United States. 28 Temmuz 2006. 14 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016.

Çin konuları

Tarih

Kronoloji	Antik Çin (Xia Hanedanı • Shang Hanedanı • Zhou Hanedanı) • Çin İmparatorluğu (Çin Hanedanı • Han Hanedanı • Üç İmparatorluk • Jin Hanedanı • Güney Kuzey Hanedanları • Sui Hanedanı • Tang Hanedanı • Beş Hanedan On Krallık • Kuzey Song Hanedanı • Yuan Hanedanı • Ming Hanedanı • Çing Hanedanı)
Çağdaş dönem	Çin Cumhuriyeti (1912-1949) • Çin Halk Cumhuriyeti (Çin Komünist Partisi • Çin-Sovyet ayrılığı • Yüz Çiçek Kampanyası • Büyük İleri Atılım • Büyük Çin Kıtlığı • Çin Kültür Devrimi • Kızıl Muhafızlar • Çin ekonomik reformu • 1989 Tiananmen Meydanı Olayları)

Ulusal semboller ve tatiller

Arma • Bayrak • Millî marş • Resmî tatiller

Coğrafya ve çevre

Politik coğrafya	Başkent • İdari yapılanma (Eyaletler) • Şehirler
Fiziksel coğrafya	Adalar • Çöller • Dağlar (Geçitler • Sıradağlar) • Denizler (Bohai Denizi • Doğu Çin Denizi • Güney Çin Denizi • Sarıdeniz) • Göller • Millî parklar • Nehirler • Uç noktaları
Çevre sorunları	Çevre kirliliği

Ekonomi ve altyapı

Ekonomi reformu ("Çin Yüzyılı") • Enerji • GSYİH • Küreselleşme • Para birimi • Tarım • Ulaşım (Havayolları) • Yoksulluk

Hukuk ve toplum

Anayasa • "Çin değerleri ile sosyalizm" • "Çin Rüyası" • Demografi (Tek çocuk politikası) • Diller • Din • Eğitim (Üniversiteler) • Etnik gruplar • Fuhuş • Halk sağlığı (Gıda güvenliği • HIV/AIDS) • İnsan hakları (LGBT) • İntihar • Kolluk kuvvetleri • Uyrukluk Kanunu • Yoksulluk • Zaman

Siyaset ve ulusal savunma

Devlet Başkanı • Dış ilişkiler • Propaganda • Silahlı kuvvetler • Siyasi partiler (ÇKP - Genel Sekreter - Politbüro) • Tek Çin politikası (Tayvan'ın siyasi durumu) • "Tek ülke, iki sistem" • Yolsuzluk

Bilim ve teknoloji

Bilim • Enerji • İcatlar • İnternet (Sansür) • Mimari • Ulaşım • Uzay programı

Kültür, sanat ve spor

Arkeoloji • Çay kültürü • Dans • Dövüş sanatları • Edebiyat (Şiir) • Felsefe • Kültür • Medya • Mimari • Mutfak • Müzik • Opera • Posta tarihi ve posta pulları • Sanat • Sinema • Spor

İlgili Araştırma Makaleleri

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

Guangdong, Güney Çin'de, Güney Çin Denizi'nin kuzey kıyısında Çin'in 23 eyaletinden (sheng) biridir. Eyalet başkenti Guangzhou'dur. Toplam yaklaşık 179,800 km² (69,421 sq mi), alanda 126,84 milyon nüfusuyla Guangdong, Çin'in en kalabalık eyaleti ve bölgeye göre 15'inci en büyük ve aynı zamanda dünyanın en kalabalık üçüncü ülke alt bölümüdür.

Özel idari bölge (Çince: 特別行政區 / 特别行政区;, Kantonca:

Çin pasaportu Uluslararası seyahat için Çin vatandaşlarına verilen seyahat belgesidir.

Filipinler'in vize politikası, Filipin Göç Yasası olarak bilinen Commonwealth'ın 613 sayılı Kanun tarafından ve değişikliğine müteakip mevzuat tarafından yönetilir. Yasa, ortaklaşa Dışişleri Bakanlığı (DFA) ve Göçmenlik Bürosu (BI) tarafından uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Çin anakarası</span>

Çin anakarası ya da Kıta Çini, Çin Halk Cumhuriyeti'nin doğrudan kontrolü altındaki toprakları ifade etmek için kullanılan jeopolitik bir terimdir. Bu tanım 1949 yılında Çin İç Savaşı'nın sonunda Çan Kay-şek önderliğindeki Kuomintang güçlerini Tayvan'a çekilmesi ve Çin Komünist Partisi'nin tüm anakarayı ele geçirmesinin ardından ortaya çıkmıştır.

Çin Ulusal Halk Kongresi Prezidyumu, Ulusal Halk Kongresi’nin 178 üyeli bir organıdır.

Bu liste, Çin'deki şehirler listesidir. Hong Kong ve Makao dahil olmak üzere Çin'in idari bölümlerine göre, eyalet düzeyi, il düzeyi şehirler ve ilçe düzeyi şehirler olmak üzere üç şehir seviyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Cumhuriyeti tarihi</span>

Çin Halk Cumhuriyeti tarihi, 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı'nın Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilan edilmesiyle itibaren başlamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti birkaç on yıl boyunca "Çin" ile eşanlamlıydı, ancak Çin Cumhuriyeti'ni ve öncesinde binlerce yıllık imparatorluk hanedanlıkları tarafından yönetilen Çin anakarasını yöneten son siyasi varlıktır.

Çin büyük fiziksel çeşitliliğe sahiptir. Ülkenin doğusu ile güneyi, verimli ovalardan ve bayırlardan ibaret ve Çin'deki tarımsal üretimin ve insan nüfusunun çoğunun bulunduğu konumdur. Ülkenin batısı ve kuzeyinde ise batık havzalar, yaylalar ve yüksek masifler mevcuttur. Bu bölgedeki tarım potansiyeli ve nüfus çok daha az, üstelik yeryüzündeki en yüksek platosunu oluşturan Tibet Platosu kısmen bu topraklarda bulunmaktadır.

Çin, fiilen Çin Komünist Partisi'nin tek parti egemenliğine dayalı bir devlettir. Bununla birlikte Çin resmî olarak, doğu Avrupa'daki eski komünist ülkelerdeki halk cephelerine benzer şekilde Birleşik Cephe şeklinde Çin Komünist Partisi (ÇKP) önderliği altında çok partili devlettir.

Çin-Britanya Ortak Bildirisi, 19 Aralık 1984 tarihinde Pekin'de Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Zhao Ziyang ile Birleşik Krallık Başbakanı Margaret Thatcher tarafından imzalandı. Hong Kong üzerindeki egemenliğin Birleşik Krallık'tan Çin'e devredilmesi sürecinin yolunu açtı.

<span class="mw-page-title-main">Çin Uyrukluk Kanunu</span>

Çin Halk Cumhuriyeti Uyrukluk Kanunu, Çin Halk Cumhuriyeti'nde uyrukluğu düzenler. Çin uyrukluğu genellikle doğum yoluyla ya da telsik yoluyla alınır.

Çin-Pakistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Pakistan İslam Cumhuriyeti arasındaki tarihi ve mevcut ilişkileri kapsar. 1951 yılında Pakistan'ın Çin Cumhuriyeti (Tayvan)'ni tanımaya son verip ÇHC'ni resmen tanıyan ilk ülkelerden biri oldu ve her iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler aynı senede kuruldu. Bu zamandan beri her iki ülke, pek yakın ve destekleyici bir özel ilişkinin muhafaza edilmesine büyük önem vermektedir. İki ülke düzenli olarak üst düzey ziyaretlerde bulunarak çeşitli anlaşmalar yapmıştır. ÇHC, Pakistan'a ekonomik, askeri ve teknik yardım sağlamıştır ve iki ülke birbirini yakın stratejik müttefik olarak algılamaktadır.

Makao Sorunu Üzerine Ortak Bildiri veya Çin-Portekiz Ortak Bildirisi, Portekiz ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında Makao'nun statüsü üzerine imzalanan bir antlaşmaydı. Antlaşmanın tam adı, Çin Halk Cumhuriyeti Hükûmeti ve Portekiz Cumhuriyeti Hükûmeti'nin Makao sorunuyla ilgili Ortak Bildirisidir. 26 Mart 1987'de imzalanan bildiri, bölgenin Portekiz yönetiminden Çin Halk Cumhuriyeti'ne devredilme sürecini ve koşullarını belirledi. Ortak Bildirge aynı zamanda Makao Özel İdare Bölgesi Temel Yasasında uygulanan temel hakların ana kaynağı olarak hizmet etti. Süreç, 1997'de Birleşik Krallık tarafından Hong Kong'un Çin egemenliğine devredilmesine benziyordu.

Çin-Litvayna ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Litvanya Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 14 Eylül 1991 tarihinde kuruldu. Çin'in Vilnius'ta bir maslahatgüzarı var; Litvanya ise Pekin'deki büyükelçiliğini 2021 yılı Aralık ayında kapattı. Bunun dışında Litvanya'nın Hong Kong'da oturan ve Hong Kong ile Makao özel idari bölgelerindeki temsilcisi olarak çalışan bir fahri konsolosu var.

Avusturya-Çin ilişkileri, Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.

Bosna-Hersek-Çin ilişkileri, Bosna-Hersek ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 3 Nisan 1995 tarihinde kuruldu. Pekin'de Bosna-Hersek, Saraybosna'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

Makao-Türkiye ilişkileri, Makao ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Makao'da bir diplomatik misyonu olmamakla birlikte, Türkiye'nin Hong Kong başkonsolosluğu üzerinden Makao ile ilgili işlemleri gerçekleştirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Makao üzerindeki egemenliğin devri</span>

Makao üzerindeki egemenlik, 20 Aralık 1999 tarihinde Portekiz'den Çin Halk Cumhuriyeti'ne devredildi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.