İçeriğe atla

Tehlikeli Arzular (film, 1956)

Tehlikeli Arzular
Bigger Than Life
"Tehlikeli Arzular" (Bigger Than Life) filminin özgün sinema afişi
YönetmenNicholas Ray
YapımcıJames Mason
SenaristCyril Hume
Richard Maibaum
OyuncularJames Mason
Barbara Rush
Walter Matthau
Robert F. Simon
MüzikDavid Raksin
Görüntü yönetmeniJoseph MacDonald
KurguLouis R. Loeffler
StüdyoTwentieth Century-Fox adına James Mason
DağıtıcıTwentieth Century-Fox
CinsiSinema filmi
TürüPsikolojik, dram, gerilim
RenkRenkli (De Luxe)
Yapım yılı1956
Çıkış tarih(ler)i2 Ağustos 1956, ABD
26 Nisan 1958, İstanbul (Yeni Melek Sineması)
Süre95 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri ABD
Dilİngilizce
Diğer adlarıTehlikeli Arzular (Türkiye)
Derrière le miroir (Fransa)
Dietro lo specchio (İtalya)
Más poderoso que la vida (İspanya)
Mensch oder Teufel (Batı Almanya/Avusturya)
Eine Handvoll Hoffnung (Batı Almanya)
One in a Million (ABD, geçici adı)

Tehlikeli Arzular, 1956 ABD yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı Bigger Than Life (Tr: gerçek boyundan daha büyük) olan film Türkiye'de Nisan 1958'de sinemalarda gösterime girmişti.[1] Çekimleri devam ederken filmin adının One in a Million olması tasarlanmış ancak sonradan şimdiki adında karar kılınmıştır.

The New Yorker dergisinin sağlık konularındaki sürekli yazarı Berton Roueché'in dergide yayımladığı ve gerçek bir olaya dayandırdığı "Ten Feet Tall" (Üç Metre Boyunda) adlı makalesinden[2] yola çıkarak senaryosunu Cyril Hume ve Richard Maibaum'un yazdıkları filmin yönetmeni Nicholas Ray'dir.

Filmlerinde ABD toplumunun kaygılarını dile getirirken fiziksel ve ruhsal olarak yaralı kahramanları işleyen duygusal ve hüzünlü sinemacı Ray, önceki yıllarda yaptığı Rebel Without a Cause (Asi Gençlik, 1955), Johnny Guitar (Dişi Kartal, 1954) ve They Live by Night (Dönülemeyen Yol, 1949) filmleriyle kitleleri fazlasıyla etkilemişti.

Başlıca rollerinde James Mason, Barbara Rush, Walter Matthau, Robert F. Simon ve Christopher Olsen'ın oynadıkları filmin renkli ve sinemaskop görüntülerini Joseph MacDonald çekmiştir. Film James Mason'un sahibi olduğu bağımsız yapım şirketi tarafından yapılmış, 20th Century Fox tarafından dağıtılmıştır. James Mason ve Nicholas Ray birlikte filmin senaryosuna da katkıda bulunmuşlardır. Ancak bu durum jenerikte belirtilmemiştir.

Sıradan, munis ve çalışkan bir aile babası olan ilkokul öğretmeni Ed Avery (James Mason) yakalandığı ölümcül bir kalp damar hastalığından, o yıllarda tıbbın hizmetine yeni yeni girmeye başlayan ve mucize bir ilaç olarak tanımlanan kortizon sayesinde kurtulur ancak henüz araştırma aşamasında olan ve istenmeyen yan etkileri tam olarak bilinmeyen bu ilaca bağımlı hale gelmesiyle hayatı tamamen kontrolden çıkar ve bir kâbusa dönüşür. Filmin özgün adı (Olduğundan Daha Büyük) ve filmin uyarlandığı makalenin adı (Üç Metre Boyunda) kortizonun başlangıçtaki etkisiyle öforik bir halde olan Ed'in kendisini olduğundan büyük görmesi gerçeğinden gelmektedir.

Bugüne kadar hazırlanmış tüm "en iyi film" listelerinde neredeyse sürekli olarak yer almış olan [3] "Bigger Than Life", Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan ödülüne aday gösterilmişti.

Konusu

Film 1950'li yılların ortasında ABD'deki büyük kentlerden birinin (filmin çekimleri Beverly Hills, Kaliforniya'da yapılmıştır) banliyösünde geçer. Atmosfer ne büyük bir kente ne de küçük bir kasabaya benzer, ikisinin arası bir görünümü vardır ancak etraftaki her şey kusursuz ve steril gözükmektedir. Orta yaşlı ve munis bir ilkokul öğretmeni olan Ed Avery (James Mason) karısı Lou (Barbara Rush) ve yeniyetme oğlu Richie (Christopher Olsen)'yle birlikte yaşadıkları müstakil evlerinde mutlu bir aile tablosu çizerler. En yakın arkadaşları ise aynı okulda spor öğretmeni olan bekâr Wally Gibbs (Walter Matthau)'dir. Öğrencilerine karşı anlayışlı, merhametli ve yardımsever, çevresine karşı ise dost canlısı olan Ed, ailesini daha iyi yaşatabilmek için karısından habersiz haftanın üç günü bir taksi şirketinde telsiz başında hareket memuru olarak çalışmaktadır.

Aylardır vücudundaki şiddetli kasılma ve ağrılarla kıvranan ve bundan kimseye bahsetmeyen Ed sonunda geçirdiği bir krizle bayılıp yere düşer. Aile hekimleri olan Dr. Norton (Robert F. Simon) tarafından hemen hastaneye kaldırılır. Yapılan ileri tetkikler olayın pek de basit olmadığını ortaya çıkartır. Çağrılan konsültan uzman hekim Dr. Ruric (Roland Winters) az rastlanan bir damar hastalığı olan "Periarteritis Nodosa" teşhisi koyar ve hastalığın prognozunun iyi olmadığını söyleyerek Ed'e altı ay ömür biçer. Ancak o yıllarda tıbbın hizmetine yeni yeni girmeye başlayan, henüz birçok hastalıkta sadece deneysel olarak kullanılan ve yan etkileri fazlaca bilinmeyen kortizon hormonunu denemeyi önerir. Dr. Ruric'in "penisilin'in icadından beri yapılmış olan en büyük buluş ve mucize bir ilaç" diye nitelendirdiği kortizon'u kullanmayı kabul eden Ed'in ağrıları kesilir ve kısa sürede hastalığının diğer belirtileri de tamamen ortadan kalkar.

Ancak kortizon'un o tarihlerde çok azı bilinen yan etkileri de yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlar. Munis ve anlayışlı aile babası Ed gitmiş yerine kendine aşırı güvenen, öforik, enerjik ama herkese tepeden bakan, kibirli ve ukalâ bir Ed gelmiştir. Ek işi olan taksi şirketine gitmeyi boşverir ve zengin bir adam gibi bonkörce para harcamaya başlar. Alçakgönüllülüğü de bırakmış, kendisini övmeye başlamıştır. Sınıfta öğrencilerine ve okul aile birliği toplantılarında velilere tepeden bakmaya, onlara megaloman fikirlerini empoze etmeye başlar. En yakın arkadaşına da kötü davranır, haksız yere onu karısıyla fazla ilgilendiği için suçlar. depresyon krizleri başlayınca da doktoruna danışmadan ilacın dozunu arttırmaya başlar. Bu durumu daha da vahim bir hale getirir. Artık davranışları tutarsızlaşmıştır. Büyüklük kompleksiyle eşyalarını toplar eğitime katkı yapacağını sandığı büyük fikirleriyle bir TV programı yapmak üzere evi terk etmeye kalkar ama birden bundan vazgeçer. Aşırı kuşkucu bir adam olmuştur. Paranoid belirtiler gittikçe artar ve kortizonun o zaman yeni anlaşılmaya başlayan başka bir yan etkisi olan psikoz ortaya çıkar. Eşine ve oğluna baskı yapmaya başlar. Nihayet İncil'deki bir öyküden ilham alarak oğlunu kurban etmeye kalkar. Karısının "ama o öykünün sonunda Tanrı İbrahim'i durdurmuştu" sözüne karşılık "Tanrı yanılmış" der ve tam oğlunu kesecekken arkadaşı Wally yetişirek Ed'i etkisiz hale getirir. Ed hastanede kendine gelir, olan biteni hayal meyal hatırlar. Doktoru Ed'in bundan sonra tam eskisi gibi olamayacağını ama ilacını uygun dozlarda almak koşuluyla ilerleme kaydedebileceğini söyler.

Oyuncu kadrosu

Kortizonun etkisiyle akıl sağlığını yitiren Ed Avery (James Mason) karısı Lou (Barbara Rush) ve yeniyetme oğlu Richie (Christopher Olsen)'ye eziyet etmeye başlar.
Oyuncu Rolü
James MasonEd Avery
Barbara RushLou Avery
Walter MatthauWally Gibbs
Robert F. SimonDr. Norton
Christopher OlsenRichie Avery
Roland WintersDr. Ruric
Rusty LaneBob LaPorte
Rachel StephensHemşire
Kipp HamiltonPat Wade

Eleştiriler

1950'lerin ABD'sindeki orta sınıfın konformist banliyö yaşantısına oldukça sert bir eleştiri getiren filmin, ABD'nin gözbebeği olan çekirdek aileye saldırdığı ileri sürülmüş ve bu nedenle film bazı çevrelerde tartışma yaratmıştı.Başlangıçta gişede önemli bir başarı elde edememiş olan film sonraki yıllarda eleştirmenler tarafından göklere çıkartılarak Nicholas Ray'in bir başyapıtı olarak kabul edilmiştir. Özellikle de Fransa'da Cahiers du cinema dergisi etrafında toplanan eleştirmenlerin en gözde filmi olmuş, François Truffaut ve Jean-Luc Godard gibi yönetmenler filmi en beğendikleri filmler arasında göstermişlerdir.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2010. 
  2. ^ "Berton Roueché/Biography" (İngilizce). en.wikipedia.org. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2010. 
  3. ^ "They Shoot Pictures, Don't They?/ The 1,000 Greatest Films The Full List" (İngilizce). www.theyshootpictures.com. 5 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2010. 
  4. ^ ""Recognized by many as one of the better films ever made."" (İngilizce). sover.net. 29 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Astım</span> solunum yolları rahatsızlığı

Astım , küçük bronşların ve bronşiollerin, çeşitli uyaranlara aşırı tepki vermesinin sonucu ortaya çıkan, solunum yolu daralmasına sebep olan kronik bir rahatsızlıktır. Buna hava yollarında iltihap da eşlik eder. Çocukların %10'u, erişkinlerin %6'sı astım hastasıdır. Astım atakları esnasında solunum güç ve hırıltılıdır, çoğu zaman öksürük de vardır. Hastaların bir bölümünde astım, ilaçlarla kontrol altına alınmazsa KOAH hastalığına sebep olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kolera</span> ince bağırsağın bakteriyel enfeksiyonu

Kolera, Vibrio cholerae isimli bakteri türünün bazı suşlarının neden olduğu bulaşıcı bir ince bağırsak hastalığıdır. Hiç belirti göstermeyebileceği gibi hafif ya da ağır seyredebilir. Klasik belirtisi birkaç gün süren büyük miktarlarda sulu ishaldir. Kusma ve kas krampları da eşlik edebilir. İshalin şiddetine bağlı olarak saatler içinde dehidratasyon ve elektrolit dengesizliği oluşabilir. Bu durum gözlerin içe çökmesi, ciltte soğukluk ve elastikliğin azalması ile el ve ayak derisinde buruşmaya yol açar. Dehidratasyon deri renginin maviye dönmesine sebep olabilir. Belirtiler bakterinin vücuda alınmasından iki saat ile beş gün sonrasında başlar.

<span class="mw-page-title-main">Tim Burton</span> Amerikalı film yönetmeni ve sanatçı

Timothy Walter "Tim" Burton, Amerikalı film yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Lupus</span>

Lupus, teknik adıyla Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) veya Yaygın Lupus Kızarıklığı, Otoimmun, Kelebek Hastalığı kökenli multisistem hastalıklarının en sık görülen tipik örneğidir. Lupus sözcüğü, Latincede “kurt” anlamında olup ciltte çıkan yaraların yıkıcı özelliğini ifade eder. 1872 yılında Kaposi, hastalığın sadece cildi değil vücudun değişik organlarını etkileyen bir hastalık olduğunu fark etmiştir. Otoimmun antikorların büyük bölümü ANA niteliğindedir. Sessizce gelişebilir ya da akut olarak başlar. Ateşli ataklar biçiminde alevlenmeler gösterir. Organizmanın tümünü etkileyebilir, ancak deri, eklemler, böbrekler ve seröz zarlar zarar gören başlıca dokulardır.

<i>Kayıp Balık Nemo</i> 2003 yapımı Amerikan animasyon filmi

Kayıp Balık Nemo (İngilizce özgün adı: Finding Nemo), Pixar tarafından yapılmış ve Walt Disney Pictures tarafından yayınlanmış Amerikan 3 boyutlu animasyon filmidir.

<i>Akıl Defteri</i> Christopher Nolanın 2000 yapımı filmi

Akıl Defteri, Christopher Nolan tarafından yazılıp yönetilen, 2000 yılı Amerikan yapımı psikolojik gerilim filmidir. Nolan filmin senaryosunu, kardeşi Jonathan Nolan tarafından yazılmış kısa hikâye "Memento Mori"den uyarlamıştır. IMDb'de tüm zamanların en iyi filmleri arasında yer almaktadır. BBC tarafından yayımlanan ve dünya çapında 117 film eleştirmenin görüşleriyle oluşturulan "21. Yüzyılın En İyi Filmleri" listesinde 25. sırayı almıştır.

<i>Johnny Guitar</i> Nicholas Rayin 1954 yapımı filmi

Johnny Guitar, 1954 yapımı bir Hollywood filmi. Film Türkiye'de 20 Kasım 1956'da önce özgün adıyla gösterime girdi. Ertesi yıl, 29 Mayıs 1957'de ise bu kez Dişi Kartal adıyla yeniden gösterime verildi.

<span class="mw-page-title-main">James Stewart</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1908 – 1997)

James Maitland "Jimmy" Stewart, Amerikalı aktör ve askerdi. Kendine özgü konuşması ve halk adamı kişiliğiyle tanınan Stewart'ın sinema kariyeri 1935'ten 1991'e kadar 80 filme yayıldı. Hem perdede hem de perde dışında sergilediği güçlü ahlak anlayışıyla, yirminci yüzyılın ortalarında "Amerikan idealini" simgeliyordu. 1999 yılında Amerikan Film Enstitüsü (AFI) onu en büyük Amerikalı erkek oyuncular listesinde üçüncü sıraya yerleştirdi. 1980'de AFI Yaşam Boyu Başarı Ödülü, 1983'te Kennedy Center Onur Ödülü, 1985'te Akademi Onur Ödülü ve Başkanlık Özgürlük Madalyası da dahil olmak üzere çok sayıda ödül aldı.

<i>Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana</i>

Ateşten Kalbe, Akıldan Dumana 1998 yapımlı İngiliz mafya komedi filmi. Filmin senaristi ve yönetmeni Guy Ritchie'dir. Matthew Vaughn'ın yapımcılığını yaptığı film, ABD başta olmak üzere birçok ülkede başarılı olmuştur. Guy Ritchie'nin ikinci yönetmenliği olan filmin başrol oyuncuları ise Jason Flemyng, Dexter Fletcher, Jason Statham ve Nick Moran'dır. Filmde Sting de rol almaktadır. Film Jason Statham'ın ilk filmidir. Film daha sonra çekilmiş başka bir Guy Ritchie filmi olan Snatch (Kapışma) ile bazı benzerlikler taşımaktadır. Kumar, hızlı cinsellik, uyuşturucu kullanımı, şiddet ve aşırı küfürden dolayı 13 yaş ve üzerine tavsiye olunmaktadır. 1999 yılında filmin aynı isimli soundtrack albümü piyasaya sürülmüştür ve albümde 27 parça yer almaktadır. Lock, Stock...The Series adında, filmin devamı niteliğinde bir dizi de çekilmiştir.

Son Gerçek 1969 ABD yapımı dramatik dönem filmdir. Özgün adı They Shoot Horses, Don't They? olan film 1972 yılında Türkiye'de sinemalarda "Son Gerçek" adıyla gösterime girdikten sonra 1979 yılında TRT Televizyonunda özgün adının çevirisine daha yakın bir Türkçe adla, Atları da Vururlar adı ile de gösterilmişti.

<i>Paris, Texas</i> (film)

Paris, Texas, 1984 Fransa - Batı Almanya ortak yapımı dramatik yol filmdir.

<i>Mirasçılar</i> (film, 1979)

Mirasçılar 1979 ABD - Batı Almanya ortak yapımı psikolojik gerilim filmidir. Özgün adı Bloodline dır.

<span class="mw-page-title-main">James Mason</span>

James Neville Mason, İngiliz sinema oyuncusu.

<i>Halk</i> (film)

Halk, 1989 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.

<i>Apunun Dünyası</i>

Apu'nun Dünyası, 1959 Hindistan yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Apur Sansar olan film bazı uluslararası gösterimlerde The World of Apu adıyla da gösterilmiştir.

<i>Mirasçılar</i> (roman, 1977)

Mirasçılar, Amerikalı yazar Sidney Sheldon'ın 1977'de yazdığı beşinci romanıdır. Özgün adı Bloodline olan roman Türkiye'de ilk defa 1978'de Özay Süsoy'un çevirisiyle Altın Kitaplar'dan çıkmıştı.

<i>Kardeşler</i> (film, 2009)

Brothers, ABD yapımı dram-savaş türü filmin başrollerini Tobey Maguire, Jake Gyllenhaal ve Natalie Portman'ın paylaştığı yapımın yönetmenliğini Jim Sheridan yapmıştır. Filmde iki erkek kardeşin ABD ve Afganistan ekseninde geçen olaylara dayanan ilişkileri anlatılmaktadır. Tobey Maguire, bu filmdeki performansı nedeniyle Altın Küre adayı oldu.

<i>Harry Potter ve Ölüm Yadigârları: Bölüm 2</i> Harry Potter serisinin sekizinci filmi (2010)

Harry Potter ve Ölüm Yadigârları: Bölüm 2, J. K. Rowling'in aynı isimli kitabından iki bölüm olarak uyarlanan ve fantastik filmlerin ikincisi, Harry Potter film serisinin ise sekizinci ve son filmi. David Yates tarafından yönetilen, Steve Kloves tarafından yazılan, 2011'de gösterime giren Amerikan-İngiliz ortak yapımı filmin yapımcılığını David Heyman, David Barron ve J.K. Rowling üstlenmiştir. Harry Potter ve Ölüm Yadigârları: Bölüm 1'in devamı olan filmde Harry Potter'ın Lord Voldemort'a ait Hortkulukları bulma ve yok etme mücadelesi anlatıtılır.

<i>Hayat Avcısı</i> 2012 Birleşik Krallık yapımı belgesel biyografi filmi

Hayat Avcısı, 1994 yılında ABD'nin Teksas eyaletinde ikamet eden 13 yaşındaki Nicholas Barclay'in ortadan kaybolmasının ardından, 1997 yılında Fransız şarlatan ve dolandırıcı Frédéric Bourdin'in kaybolan Nicholas Barclay olduğunu iddia ederek ortaya çıkmasını anlatan gerçek bir olaya dayanan 2012 Birleşik Krallık yapımı belgesel biyografi filmidir.

<i>Aşk Oyunu</i>

Playing for Keeps Gabriele Muccino'nun yönettiği 2012 Amerikan romantik komedi filmi. Gerard Butler'in rolünü Jessica Biel, Catherine Zeta-Jones, Dennis Quaid, Uma Thurman ve Judy Greer ile yardımcı roller üstleniyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.