İçeriğe atla

Tehlike altındaki dil

Tehlike altındaki dil, konuşucularının kullanmadığı veya bazen nadiren kullandığı ve gelecek nesillere aktarılmadığı, bu nedenle de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan dildir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşme</span>

Convention on the International Trade in Endangered Species of Wild Flora and Fauna (CITES), "Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme" (İngilizce CITES), Türkiye'de 20 Haziran 1996 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak 22 Aralık 1996'da yürürlüğe girdi.

Terörizm, terör ya da yıldırıcılık, siyasal, dinsel ve/veya ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla sivillere, belirlenen hedef gruplara veya resmî, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yolun kullanımını ifade eden terim. Hükûmetlere veya kuruluşlara göre değişmekle birlikte, terör uygulayan organize çeşitli gruplara terör örgütü; terör uygulayan şahıslara ise terörist ya da yıldırıcı denilmektedir. Bununla birlikte bu ifade oldukça tartışmalı bir kavram olup üzerinde akademik ya da uluslararası fikir birliği yoktur. Gücünü ve yetkilerini bu yönde kullanan devletler de devlet terörizmi kapsamında, savaş suçları ya da insan hakları ihlalleri nedeniyle bu kavramla yargılanabilmektedir. Buna benzer olarak; devlet organlarını direkt olarak kullanmayıp, iktidarlardaki grubun veya partinin desteklediği örgütlere verilen desteği tanımlayan devlet destekli terörizm sonucu da benzer yargılamalar olabilmektedir. Birçok akademisyen çeşitli hükûmetlerin eylemlerinin de "terörizm" olarak damgalanabileceğini belirtmiştir. Bir ülkede veya bölgede gücü elinden bulunduran iktidarlar veya hükûmetler gerçekleşen bir direniş hareketini "terörizm" ile etiketleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Nesli tehlikedeki türler</span>

Nesli tehlikedeki türler, yok olma tehdidi altındaki bitki ve hayvan türleridir. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'nin (IUCN) iki yılda bir yayımlanan kırmızı listesinde yer alırlar. Bir türün kırmızı listeye alınması için Dünya üzerinde 50'den az yetişkin bireyin kalmış olması gereklidir.

<span class="mw-page-title-main">Sazlık kedisi</span> Görece uzun bacaklı ve kısa kuyruklu yaban kedisi

Sazlık kedisi, görece uzun bacaklı ve kısa kuyruklu bir yaban kedisidir. Asya'nın nemli bölgeleri bu kedinin yaşam alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">McCarthycilik</span>

McCarthycilik ya da İkinci Kızıl Panik, 1940'lı yılların sonunda başlayıp 1950'li yılların sonuna değin ABD'de sürmüş antikomünist kuşkuculuğunu belirtmektedir. İkinci Kızıl Tehlike olarak da anılan terim, adını ABD senatörü Joseph McCarthy'den almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dolganca</span>

Dolganca Türk dillerinin Sibirya grubuna ait, Sahaca ile çok yakın olan, ağırlıklı olarak Dolganların konuştuğu dildir. Konuşucu sayısının azlığı nedeniyle tehlike altındadır. Taymır bölgesinde konuşulmaktadır.

BBC Türkçe Servisi, BBC Dünya Servisi'nin 32 dil servisi arasında yer alan Türkçe yayınlar bölümü. BBC Türkçe, BBC Türkçe Bölümü gibi isimlerle de anılır. BBC Dünya Servisi'nin "Avrupa ve Amerika Bölümü"ne bağlıdır.

Lusitanik Portekiz Yahudilerinin konuştuğu nesli tehlike altında olan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Yerli Dil Merkezi</span>

Alaska Yerli Dil Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Alaska eyaletinde devlet mevzuatına göre Fairbanks Alaska Üniversitesi bünyesinde 1972 yılında kurulan araştırma merkezi.

Rutulca, Rusya'ya bağlı Dağıstan Cumhuriyeti'nde ve Kuzey Azerbaycan'da yaşayan küçük bir yerli halk olan Rutullar′ın konuştuğu dil. Rutulca, Kuzeydoğu Kafkas dillerinin Samur öbeğinde yer alır ve bugün Dağıstan Anayasası tarafından tanınmış 14 dilden biridir.UNESCO'nun Tehlike Altındaki Dünya Dilleri Atlası'na göre dil, "kesinlikle tehlike altında" kategorisinde sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Tehlike</span>

Kızıl Tehlike ya da Kızıl Panik, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından ilk olarak 1919-1920 yılında politik aktivistlere ve sosyalistlere karşı başlatılan antikomünist propagandaya verilen ad. Ardından II. Dünya Savaşı'nı izleyen 1947-1957 yılları arasında tekrar Amerika Birleşik Devletleri içerisindeki ve dışarısındaki komünistlerin federal hükûmeti yıkıp yerine komünist bir düzen getirmesi tehlikesine karşı yürütüldü.

<span class="mw-page-title-main">Tatça</span> Dağıstan ve Azerbaycanda konuşulan bir dil

Tatça, Kafkas Farsçası, Tat Farsçası ya da Kafkas Tatçası Dağıstan ve Azerbaycan'da konuşulan bir Batı İran dilidir. Dil, Tatlar ve Dağ Yahudileri tarafından konuşulmaktadır. Dağ Yahudileri tarafından konuşulan bir diğer İran dili olan Yahudi Tatçasından farklıdır. Tatça Farsçaya oldukça benzer olmakla birlikte tamamen karşılıklı anlaşılabilir değildir.

<span class="mw-page-title-main">Karşı devrim</span>

Karşı devrim, bir devrimi yıkmayı ve sonuçlarını yok etmeyi amaçlayan bir karşıt harekettir. Bu eylemi gerçekleştirenlere karşı devrimci denilir.

<span class="mw-page-title-main">Formosa dilleri</span> Tayvan aborjinlerinin konuştuğu diller

Formosa dilleri, Tayvan aborjinlerinin konuştuğu dillerdir. Tayvan aborjinleri günümüzde ada nüfusunun yaklaşık %2.3'ünü oluşturmaktakla birlikte, yüzyıllarca süren dil değişikliğinden sonra ana dillerini daha az konuşmaktadırlar. Tayvan kökenli yaklaşık 26 dilden en az 10'u ölü, dördü tehlike altında ve bir kısmı daha az tehlike altındadır.

İngrice, İngriya'da İngriler tarafından konuşulan bir Baltık-Fin dilidir. Günümüzde 120 kişi tarafından konuşulmakta olup tehlike altında bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Maorice</span>

Maorice Yeni Zelanda yerlilerinin konuştuğu dildir. 1 Ağustos 1987'den beri İngilizcenin yanında Yeni Zelanda'da resmî olup, tehlike altında olan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Pama-Nyungan dilleri</span>

Pama-Nyungan dilleri, 300 dili içeren en büyük Avustralya Aborjin dilleri ailesidir. "Pama-Nyungan" ismi kuzeydoğudaki Pama dillerinin ve güneybatıdaki Nyungan dillerinin isimlerinden türetilmiştir. Pama ve nyunga kelimeleri kendi dillerinde "insan" anlamına gelir.

Nganasan Dili, 2010 yılında yapılan sayımlara göre Rusya'nın kuzeyinde yer alan Taymır Yarımadası'nın güneybatı ve orta kesimindeki 860 Nganasan'ın sadece 125'inin anadili olarak konuştuğu, UNESCO tarafından yayınlanan Tehlike Altındaki Dünya Dilleri Atlası'nda yer alan bir Samoyed dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da konuşulan diller</span> Azerbaycan ülkesinde kullanılan dil aileleri

Azerbaycan dilleri dört dil ailesinde sınıflandırılmaktadır: Hint-Avrupa, Altay, Güney Kafkas, Nahçı-Dağıstan. Azerbaycan'da en yaygın dil Azerbaycan dilidir. 2009 itibarıyla toplam nüfusun %98,6'sı bu dilde konuşmaktadır. Rusça ve İngilizce en çok konuşulan yabancı dillerdir. Buna ek olarak, az sayıda Talışça, Avarca, Lezgice, Sahursa, Tatça, Kürtçe, Gürcüce, Udince konuşulmaktadır. Dağ Yahudileri, Dağ Yahudileri dilini kullansalar da göç ve modernleşme nedeniyle son zamanlarda bu dil unutulmaya yüz tutmuştur.

Sahur, Kuzey Azerbaycan ve güneybatı Dağıstan'da (Rusya) Sahurlar tarafından konuşulan bir dildir. Azerbaycan'da yaklaşık 13.000, Dağıstan'da yaklaşık 9.770 kişi tarafından konuşulmaktadır. Sahur kelimesi, bu dili konuşanların çoğunlukta olduğu bir Dağıstan köyünün adından gelmektedir.