İçeriğe atla

Tehdit (risk yönetimi)

Tehdit veya tehlike, çalışma çevresinin fiziki kusurları ve uygun olmayan şartları ile insanların hatalı davranışları gibi, çalışma ortam ve koşullarında var olan ya da dışarıdan gelebilecek, kapsamı belirlenmemiş, maruz kimselere, işyerine ve çevreye zarar ya da hasar verme potansiyelidir. Çalışanların yaralanma ve sağlık sorunlarına neden olabilen güvenli olmayan iş ortamı ve uygulamalardır.[1] İnsanların yaralanması veya sağlığının bozulması veya bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya işlemdir.[2] İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelidir.[3]

Tehlike; muhtemel, potansiyel zarar kaynağıdır.[4][5]

Bilgi, işlem, süreç ve sistem gibi varlıklara ve neticesinde organizasyona zarar verme potansiyelinde olandır.[6]

Tehdit; hayata, bilgiye, her türlü faaliyete, çevreye ve/veya mülkiyete zarar verme potansiyeline sahip ve tehlike oluşturacağını işaret eden doğal veya insan yapımı olay, birey, tüzel varlık veya eylemdir.[7][8]

Tanımda da görüldüğü üzere tehdit; bir kişi, tüzel varlık, eylem veya olaya işaret eder; bununla birlikte, risk hesaplaması bakımından, kasıtlı, niyetli bir tehlikenin tehditlik derecesi genellikle karşıt bir unsur tarafından teşebbüs edilen bir saldırı ihtimali (hem karşıtlık niyeti ve hem de kapasitesinin bulunması anlamında) olarak değerlendirmeye alınır; diğer tehlikelerde ise tehdit genellikle tehlikenin ortaya çıkma, etki etme olasılığı şeklinde değerlendirmeye alınmaktadır.[7]

Tehdit ve tehlike kaynakları

  • Doğa kaynaklı tehdit/tehlikeler; deprem, sel, fırtına, kasırga, yangın, yanardağ patlaması, tsunami, salgın hastalık, tornado, hortum, kasırga, kuraklık vs.
  • Teknoloji kaynaklı kazalar veya başarısızlıklar sebebiyle tehdit oluşturan unsurlar; uçak kazaları, barajların veya setlerin başarısızlığı, tehlikeli ve radyoaktif maddelerin salınması, trenlerin raydan çıkması, kentsel yangınlar vs.
  • İnsan kaynaklı tehdit /tehlikeler; terör saldırıları, siber saldırılar, şiddet olayları, sabotajlar vs.[7]

Tehdit ve tehlike ayrımı

Tehlike, zararsız halde bir kaynak, tehdit ise zararlı haldeki potansiyel bir kaynaktır. Bu bağlamda nehir bir tehlike, sel ise bir tehdit unsuru olarak örneklendirilebilir. Tehlike, tehdide dönüşebilecek bir zararsız potansiyeldeyken, tehdit ise aynı potansiyeldeki kaynağın zararlı bir hale gelmesidir.[9]

Tehlike etkin olmayan, ortaya çıkmamış ya da içinde tehdit bulunan bir potansiyeldir. Tehlike ve tehdit aynı potansiyel kaynağın farklı durumlarıdır. Tehlike zararsız halde, tehdit zararlı haldedir. Tehlike tehdide dönüşmeden hiçbir zarar vermez. Örneğin, bir akarsu ya da nehir bizi tehdit etmedikçe zararsız bir tehlikedir. Fakat aynı akarsu ya da nehir hayatımıza ve mülkiyetimize zarar verecek bir sele dönüştüğünde, biz içine düştüğümüzde veya sahip olduğumuz bir eşyamız içine düştüğünde bir tehdide dönüşmektedir. Hayatımız veya sahip olduğumuz değerler sudan zarar görmediği sürece bizim için su bir tehlikedir, tehdit değildir. Tehlikeler zararsız haldeyken karşılaştığımızda harekete geçip aktifleşerek bizim için zararlı hale geldiklerinde tehdide dönüşürler.[9]

Kaynakça

  1. ^ TS 18001- İş Sağlığı ve Güvenliği, Türk Standartları Enstitüsü, Şubat 2004. Erişim: 11 Ocak 2016
  2. ^ TS 18001- İş Sağlığı ve Güvenliği, Türk Standartları Enstitüsü, Nisan 2008. Erişim: 11 Ocak 2016
  3. ^ İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği - Başbakanlık, T.C.Resmi Gazete, 29 Aralık 2012. Erişim: 11 Ocak 2016 [1] 16 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ ISO/Guide 73:2009:EN - Risk Management — Vocabulary. Erişim: 11 Ocak 2016 [2] 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ ISO/IEC Guide 51:2014:EN - Safety Aspects — Guidelines. Erişim: 11 Ocak 2016 [3] 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ ISO/IEC 27005:EN - Security techniques — Information security risk management Information Security Risk Management. Erişim: 11 Ocak 2016 [4] 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  7. ^ a b c Threat and Hazard Identification and Risk Assessment Guide Comprehensive Preparedness Guide (CPG) 201:EN, August 2013. Erişim: 11 Ocak 2016 [5] 13 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ "Steering Committee DHS Risk Lexicon:EN - 2010. Erişim: 11 Ocak 2016" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Ocak 2016. 
  9. ^ a b Difference Between A Hazard and A Threat:EN, Bruce Newsome, Ph.D. Erişim: 11 Ocak 2016 [6] 26 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zorbalık</span> kişinin kendinden zayıf ya da küçük gördüğü birini kasıtlı olarak korkutması durumu

Zorbalık; psikolojide ve hukukta, daha üstün konumda ya da güçlü olanın karşısındakini -genellikle istediklerini yaptırmak amacıyla- etkilemesi, ezmesi ve gözünü korkutması. Bu durum, doğrudan sözlü veya fiziksel tacizi içerebileceği gibi isteksiz birini zorla ikna etmek, tehdit ederek ya da manipüle ederek istediklerini yaptırmak gibi daha üstü örtülü yöntemleri de kapsar. Zorbalığın en yaygın örneklerine okulda öğrenciler arasında veya aile içerisinde genellikle ebeveynlerden birisi olmak üzere bir bireyin diğer aile üyelerine yaptığı zorbalık şeklinde rastlanır. Eğer zorbalık eden taraf bir grup ise, eylem mobbing olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">HACCP</span>

HACCP, gıda işletmelerinde, sağlıklı gıda üretimi için gerekli olan hijyen şartlarının belirlenerek bu şartların sağlanması, üretim ve servis aşamasında tüketici açısından sağlık riski oluşturabilecek nedenlerin belirlenmesi ve bu nedenlerin ortadan kaldırılması temeline dayanan bir ürün güvenilirliği sistemidir. HACCP, İngilizce Hazard Analysis and Critical Control Point - Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları ifadesinin kısaltmasıdır. Sistem, ürün güvenliğini etkileyen tehlikelerin önceden belirlenmesi ve kontrol altına alınmasını sağlayan sistematik bir yaklaşımdır.

Risk veya riziko, bir olayın gerçekleşme olasılığı ve olaydan etkilenme olanağı. Değerler, fiziksel sağlık, toplumsal statü, duygusal durum ya da görülemeyen belirli bir eylem, aksiyon ya da eylemsizlik sonucu risk alındığında kazanılabilir ya da kaybedilebilir. Risk aynı zamanda belirsizlikle kasıtlı etkileşim olarak da tanımlanabilir. Belirsizlik olası, tahmin edilemeyen, ölçülemeyen ve kontrol edilemeyen sonuç olup; risk bu sonuca rağmen karar almanın bir neticesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çevre kirliliği</span> Doğa sorunu

Çevre kirliliği, çevrenin doğal olmayan bir şekilde insan eliyle doğallığının bozulmasıdır. Bu ekosistemi bozma eylemleri; kirlenme şeklinde tabir edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda işleme</span>

Gıda işleme, tarımsal veya hayvani besin hammaddelerinin gıdaya ya da daha evvel tüketilebilir gıda haline getirilmiş maddelerin başka bir gıda maddesine dönüştürülmesidir. Gıda işleme; tahılın öğütülmesinden un yapımına, evde yemek pişirmekten hazır yemek yapmak için kullanılan karmaşık sanayi yöntemlerine kadar gıda işlemesinin pek çok şeklini kapsar. Gıda işlemesiyle hasat edilmiş ekinler ya da kesilmiş hayvansal ürünlerden pazarlanabilir ve görece uzun raf ömrüne sahip yiyecekler yapılır. Hayvan yemi üretiminde de benzer yöntemler uygulanır. Birincil gıda işleme çoğu gıdaları yenilebilir yapmak için gereklidir. İkincil işleme malzemeleri ekmek gibi bilinen gıdalara dönüştürür. Üçüncül gıda işleme, çok şeker ve tuz içerdiği, çok az lifli olduğu, beslenme ihtiyaçları açısından sağlıksız olduğu, beslenmeyi ve obeziteyi artırdığı için eleştirilir.

OHSAS 18001, BSI (British Standarts Institute) tarafından yayınlanmış "iş sağlığı ve güvenliği" standardıdır. Bu standardı ISO 9001 veya ISO 14001 gibi standartlardan ayıran önemli unsurlardan birisi; OHSAS 18001'in, ürün veya hizmetin güvenliğinden çok, iş sağlığı ve güvenliğine yönelik olmasıdır. OHSAS 18001; tehlike, tehlike tanımlama, risk ve risk azaltmaya yönelik bir standart olsa da; ISO 9001 ve ISO 14001 ile bir bütün oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">İş sağlığı ve güvenliği</span>

İş sağlığı ve güvenliği, insanların iş yerinde güvenliği, sağlığı ve refahı ile ilgilenen multidisipliner bir alandır. Bir iş sağlığı ve güvenliği programının hedefi, güvenli ve sağlıklı bir iş ortamının oluşturulmasıdır. İSG aynı zamanda iş ortamından etkilenebilecek tüm genel halkı da korur. Küresel olarak, her on beş saniyede bir ölüme tekabül edecek şekilde, yılda 2,78 milyondan fazla insan işyeri kaynaklı kazalar veya hastalıklar sonucunda hayatını kaybetmektedir. İşle ilgili olarak yılda 374 milyon ölümcül olmayan yaralanma meydana gelmektedir. Mesleki yaralanma ve ölümlerin ekonomik yükünün her yıl küresel gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde dördü olduğu tahmin edilmektedir. Ortak hukukunun geçerli olduğu ülkelerde, işverenler çalışanlarının güvenliğine makul ölçüde özen gösterme konusunda teamül hukuku yükümlülüğüne sahiptir. Ayrıca, kanunlar başka genel görevler yükleyebilir, özel görevler getirebilir ve iş güvenliği konularını düzenleme yetkisine sahip hükûmet organları tesis edebilir. Söz konusu hususların ayrıntıları yargıdan yargıya değişiklik göstermektedir.

Zararlı yazılım, kötü amaçlı yazılım veya malware, bilgisayar ve mobil cihazların işlevlerini bozmak, kritik bilgileri toplamak, özel bilgisayar sistemlerine erişim sağlamak ve istenmeyen reklamları göstermek amacı ile kullanılan yazılımdır. 1990 yılında Yisrael Radai tarafından malware ismi konulmadan önce, bu tür yazılımlara bilgisayar virüsü adı veriliyordu. Kötü amaçlı yazılımların ilk türü, parazit (asalak) yazılım parçalarını yürütülebilir, çalışan içeriklere eklemekle ilgileniyordu. Bu yazılım parçaları, mevcut çalışan uygulamayı, sistem üstünde çalışan programları ve hatta bilgisayar sistemlerinin ayağa kaldırılmasında önemli rol oynayan önyükleme (boot) kodlarını etkileyen makine kodları olabilir. Kötü amaçlı yazılımlar, kullanıcıların gereksinimlerine karşı bir davranış sergiler ve sistemin yetersizliğinden kaynaklanan bir sorun yüzünden istemsiz, rastgele bir şekilde verecek yazılım parçaları içermez.

Tehdide açıklık, Açıklık,Savunmasızlık (vulnerability) Risk konusunda kaynaklarda vulnerability ifadesinin karşılığı olarak bu üç isimde kullanılmaktadır.

Risk hafifletici önlemler, kabul edilen riskin etkilerini, yapılan kontrol/değerlendirme işlemleri neticesinde azaltma anlamına gelir. Riskin belirlenmesiyle, riskten kaçınılması, etkilerinin önlenmesi veya en aza indirilmesi, kaçınılmaz kayıpların tazmini için tedbir alınması faaliyetlerini ifade eder. İngilizcedeki Risk Mitigation kavramının karşılığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda güvenliği</span>

Gıda güvenliği gıda kaynaklı hastalıkları engelleyerek, gıdaların işlenmesi ve depolanmasını ele alan bilimsel bir disiplin. Bu potansiyel olarak ciddi sağlık tehlikelerini önlemek için takip edilmesi gereken bir dizi rutinleri içerir. Gıda güvenliği tüketicilerin zarar görmelerini engelleme açısından gıda savunması ile örtüşmektedir. Endüstri ve pazar; pazar ve tüketici arasındaki hattın güvenliği de buna dahildir.

Risk kıymetlendirme: Belirlenmiş tehlikelerin gerçekleşme olasılıkları ve gerçekleşmesi durumunda oluşacak kaybın tespit edilmesi işleminin çeşitli araçlar üzerinden gösterilerek, analitik olarak hesaplanması ve simülasyonunun yapılması işlemine denir.

Afet ve acil durum yönetimi, afet yönetimi veya acil durum yönetimi, meydana gelen bir afet veya acil durumun etkilerini azaltmak için yapılan çalışmaların tümü.

6331 sayılı yasaya göre risk tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme olasılığı olarak tanımlanmıştır. Risk analizi,Bir işletmenin yaptığı faaliyetler sırasında olması muhtemel potansiyel tehlikelerin tanımlanarak, bunlara ilişkin risklerin kıymetlendirilmesi ve böylece gerçekleşmesi beklenen ve muhtemel risklerle ilgili kontrol tedbirlerinin alınmasına ilişkin yöntem ve esasların tümüdür.

Tehlike: zararın; yaşam, sağlık, mülkiyet ya da çevreyi tehdit etmesi durumudur. Tehlikeler zarar risklerine göre teorik olarak, atıl veya potansiyel olarak değerlendirilir; buna göre atıl ya da potansiyel bir tehlike "aktif" hale geldiğinde bu acil bir durum yaratabilir. Tehlikeli bir durum gelip geçtikten sonra bir olay ''olarak'' adlandırılır. Tehlike ve olma olasılığı riski oluşturur. Tehlike risklerinin tanımlanması bir risk değerlendirmesinde ilk basamaktır.

Gıda güvenliği risk analizi, sadece yüksek kalitede ürünler üreterek halk sağlığını ve güvenliğini korumak için değil, aynı zamanda ulusal ve uluslararası standartlar ile pazar koşullarına uymak anlamında da önem arz etmektedir.Risk analizi uygulanarak gıda güvenliği ile ilgili sistemlerde risk analizi uygulaması güçlendirilerek gıda temelli hastalıklar azaltılabilir. Gıda güvenliği risk analizi üretim odaklı ilerler Zaman zaman özellikle karmaşık ve tartışmaya açık olan analizlerde bağımsız bir uzmanın görüşünden faydalanılır. Genellikle bir bilinmezlik söz konusu olduğundan, test etmeden sonuç ile ilgili bir neticeye varılamaz. 

Kimlik Yönetimi, Kimlik ve Erişim Yönetimi olarak da bilinir, bilgisayar güvenliğinde, “doğru kişilerin, doğru zamanda, doğru amaçlarla, doğru kaynaklara erişimini sağlayan” güvenlik ve işletme disiplinidir. Giderek daha da çok unsurlu hale gelen teknoloji ortamında uygun kaynaklara erişim ihtiyacını ve yine gittikçe titiz hale gelen uyumluluk gerekliliklerini hedefler.

<span class="mw-page-title-main">EHS</span>

Çevre (E), iş sağlığı (H) ve güvenlik (S) bir disiplin ve uzmanlıktır. İş yerinde çevre koruma ve güvenliğin pratik yönlerini inceler ve uygular. Genellikle, kalite, kalite güvencesi ve kalite kontrolü HSQE olarak bilinen şirket bölümünü oluşturmak için birleşir.

<span class="mw-page-title-main">Emniyet kültürü</span>

Emniyet kültürü, çalışanların bir işyeri veya toplum gibi bir kuruluş içindeki risklerle ilgili olarak paylaştıkları inançlar, algılar ve değerler bütünüdür. Emniyet kültürü kurum kültürünün bir parçası olup çeşitli şekillerde tanımlanmıştır; özellikle Birleşik Devletler Ulusal Bilimler Akademileri ve Arazi Bağışı ve Kamu Üniversiteleri Birliği 2014 ve 2016 yıllarında bu konuda özetler yayınlamışlardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.