Tecer Dağları - Turkipedia

Tecer Dağları
Sivas ve Tecer Dağları (77)

En yüksek noktası
Yükseklik	2.262 m (7.421 ft)
Listelenme	Ultra zirve
Koordinatlar	39°31′12″K 37°25′48″D / 39.52000°K 37.43000°D / 39.52000; 37.43000
Coğrafya
Konum	Sivas, Türkiye
Jeoloji
Dağ türü	Sıradağlar, Tektonik
Türkiye' deki konumu

Tecer Dağları, Sivas'ın 40 km güneydoğusunda, 2262 metre yüksekliğinde, doğu-batı uzanışlı bir sıradağ. Huma Çayı dağı ikiye böler, güneydeki kısım Deli Dağı, kuzeydeki Çengelli Dağı adını alır.^[1]

Hidrografya

Tecer Dağları'nın kuzey yamaçlarının sularını Kızılırmak Nehri, güney yamaçları Fırat Nehri'ne dökülen Çaltı Çayı drene etmektedir. Dağın zirveleri Fırat-Kızılırmak su bölümü çizgisini oluşturur.^[2]

Dağın kuzey yamaçlarından kaynağını alan Tecer Irmağı, Sivas merkezden geçer, Kızılırmak'a dökülür.

Tecer Dağları kalkerli kırıklı, çatlaklı bir yapıdadır. Karstik yapıdan dolayı yüksek debili kaynaklara sahiptir. Beslenme alanlarında sanayi, tarım arazisi, çöp depolaması, maden işlemesi bulunmayan kalsiyum karbonatlı bu kaynak sularının kirlenme tehlikesi bulunmamaktadır. Karstik yapılar faylar, kırık hatları doğrultusunda gelişmiştir. Dağdan beslenen 11 kaynaktan en büyüğü Beşgözeler kaynağının debisi 150-565 l/sn'dir.^[3]

Bitkiler ve hayvanlar

Tecer Dağları çevresinde bozkırlar, kuru ormanlar ve yarı nemli ormanlar görülmektedir. Dağın kuzeye bakan yamaçlarında bakı etkisiyle sarıçam ve fındıkların görüldüğü yarı nemli ormanlar hakimdir. Dağın güney yamaçlarında meşe, ardıç ve karaçamlardan oluşan kuru ormanlar yer alır. Step topluluğunda yükseltiye göre gürlük ve türde değişim olmaktadır. Orman alt sınırı 1550–1600 m yüksekten geçmektedir.^[4]

Tecer Dağı'nın eteklerindeki bozkır topluluğu doğal şartların sonucu değildir. Doğal bozkır için yağış sınırı 350 mm kabul edilmektedir. Çevrede bu sınırın üstünde yağışın düşme ihtimali %75'tir. Yağış yükselti ile artar ve dağın eteklerinde 400–500 mm ulaşır, Üst kısımlarında 600–900 mm yıllık yağış düşmektedir. Dağın 2000 m yükseklerine kadar kahverengi orman toprakları hakimdir. Dağın eteklerindeki bozkır insan müdahalesi ile oluşmuş antropojen bozkırdır. Buralarda doğal şartlar kuru orman yetişmesine müsaittir.^[4]

Çevredeki 40 bitki takson Önemli Doğa Alanı kriterlerini karşılamaktadır. Sivas ölmezi (Helichrysum sivasicum) ve delidağ kantaronu (Hypericum pumilio) endemik bitkilerdir ve dünyada sadece Tecer Dağlarında görülür.^[2]

Dağ çevresinde turnalar ve yırtıcı kuşlardan kaya kartalı, kara çaylak, kızıl şahin önemlidir.^[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "Dağlar". sivas.tarimorman.gov.tr. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
^ ^a ^b ^c "Tecer Dağları" (PDF). dogadernegi.org. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
^ EKEMEN, Tülay,; KAÇAROĞLU,, Fikret; KAVAK, Kaan Şevki (2006). "Tecer Dağının (Sivas) karst hidrojeolojisi incelemesi". Yerbilimleri Dergisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
^ ^a ^b GARİPAĞAOĞLU (FARIMAZ), Nuriye (2014). "Tecer Dağı çevresinde bitki örtüsünün ekolojik koşulları ve step problemleri". Türk Coğrafya Dergisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir.

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.

Ilıman kuşak iklimi, tropikal bölgeler ile tundralar arasında kalan bölümde görülen iklim çeşididir. İklim özelliklerinin çeşitliği ve aşırı sıcak veya soğuk olmayışı en önemli özelliğidir. Dünya'nın yüzde 15'ini oluşturan bu kuşakta toplam nüfusun %48'i yaşar. Ekonomik ve teknolojik açıdan en güçlü ülkeler bu kuşak üzerinde yer alır.

Nur Dağları, Gâvur Dağları ya da Amanos Dağları, Kahramanmaraş'taki Sır Baraj Gölü’nden başlayıp Hatay ilinin Samandağ kıyılarına doğru uzanan 175 km uzunlukta dağ silsilesidir. Çoğunluğu, Doğu Karadeniz'dekilere benzer nemli ve gür ormanlarla kaplıdır.

Kuzey Anadolu Dağları ya da Pontus Alpleri, Anadolu'nun kuzeyini kıyıya paralel, birkaç sıra halinde kuşatan sıradağlarıdır. Orojenez sonucu oluşan bu kıvrım dağları batıdan doğuya şöyle sıralanır: Köroğlu Dağları, Ilgaz Dağları, Küre Dağları, Canik Dağları, Köse Dağları, Giresun Dağları, Doğu Karadeniz Dağları, Mescit Dağı, Yalnızçam Dağları, Tecer, Mercan, Allahuekber Dağları. Erzurum-Kars yaylasında Palandöken Dağları ile Doğu Anadolu Dağları birleşir.

Türkiye, iklim kuşaklarından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır. Türkiye'nin coğrafî konumu ve yer şekilleri sonucunda iklimi, farklı özellikte iklim tiplerinin oluşmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Dağların yüksekliği ve uzanışı deniz etkilerinin iç kesimlere ulaşmasını engeller. Bu nedenle iç kesimlerinde karasal iklim özellikleri görülür.

Madra Dağları ya da Madra Dağı, Ege Bölgesi’nin Asıl Ege Bölümü ile Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nün sınırlarında yer alır. Madra Dağı, Balıkesir ilinin İvrindi, Havran, Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık ilçeleri ile İzmir ilinin Bergama ilçesi topraklarında yer almaktadır.

İran, Güneybatı Asya'da, Umman Körfezi, Fars Körfezi, Hazar Denizi, Irak, Türkiye ve Pakistan arasında bir coğrafik konuma sahiptir. İran yeryüzündeki en dağlık ülkelerden biridir. Dağlar, üzerlerinde ana tarım ve yerleşim bölgelerinin yer aldığı çok sayıda dar havza veya platoyu çevrelemektedir.

Binboğa Dağları Akdeniz Bölgesi içinde Orta Toroslarda yer alan ve 4. Zaman'da oluşmuş dağlardır. Binboğa Dağları Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgeleri arasında kalır. Doğusunda Afşin Ovası batısında ise Dibek Dağı bulunur. Güneyinden Göksun Çayı geçer. Büyük bölümü K. Maraş sınırlarında olan dağın, batı bölümü Kayseri topraklarıdır. Çoğunlukla kireçtaşlarından oluşan dağın yamaçları eğimlidir.

Canik Dağları; batı uçları Samsun ilinde yer almak üzere, doğu uçları Ordu iline kadar sarkan ve Karadeniz'e paralel uzanan, Orta Karadeniz sıra dağları.

Kargapazarı Dağları Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Erzurum sınırlarındaki sıradağlardır. 8–10 km genişliğe, 30–35 km uzunluğa sahip dağın en yüksek yeri 3288 m'dir. Pasinler, Oltu, Narman, Tortum, Yakutiye topraklarında, KD–GB doğrultusunda uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağı Millî Parkı</span>

Ilgaz Dağı Millî Parkı, Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ve Çankırı illerinde, Ilgaz Dağları üzerinde 1976 yılında kurulmuş millî park.

<span class="mw-page-title-main">Habur Çayı (Fırat)</span> Fırat Nehrinin kollarından biri

Habur Çayı, Fırat Nehri'nin kollarından biri. Karaca Dağ'dan başlayan birkaç geçici akarsuyun Ceylanpınar'da birleşmesiyle oluşur. Sularının çoğunluğunu, asıl kaynağını olan Suriye'deki Resulayn'deki karstik kaynaklardan alır.. Suriye'de Abdulaziz Dağı yakınlarından geçer Çağçağa Suyu ile birleşerek Fırat Nehri'ne dökülür. Çay Busayra kenti yakınlarında Fırat'a katılır. Nehir havzasına 200–400 mm/yıl yağış düşer. Yağışın yetersiz olduğu havzasında tarım açısından önemlidir. Suriye'de Habur Çayı merkezli barajlar ve kanallar yapılarak sulama sistemi kurulmuştur. Suriye Habur üzerine Taaf, Saab ve Sohuei barajlarını inşa etmiştir.

İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı, İdil, Kama ve Myosha nehirlerinin birleştiği yerde bulunan bir Rus zapovedniktir. Biri İdil'in sol kıyısındaki teraslarında, nehirlerin buluşma noktasında, diğer kısmı Kazan şehrinin batı eteklerindeki İdil'in yaklaşık 100 km yukarısında bulunan iki bölümü bulunmaktadır. Koruma alanı, Tataristan'ın Zelenodolsky ve Laishevsky Bölgesi'nde bulunmaktadır. Orta Volga bölgesinin kalan orman ve orman bozkır habitatını korumak için 1960 yılında resmi olarak kurulmuştur ve 8.024 ha (30,98 sq mi) alana sahiptir. Bilimsel çalışmanın özel bir odağı, Kuybışev Baraj Gölü'nün yerel çevre üzerindeki etkileridir. Baraj gölü 1950'lerin ortalarında tamamlanmıştır ve Avrupa'nın en büyük baraj gölüdür. İdil-Kama Tabiatı Koruma Alanı, UNESCO Biyosfer Rezervi'nin bir parçasıdır.

Mardin-Midyat Eşiği, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir platodur.

Doğu Anadolu yaprak döken ormanları, Türkiye'nin doğusundaki dağlarda yer alan bir ekolojik bölgedir. Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar biyomunda bir Palearktik biyocoğrafik bölgesidir.

Kayaköy Polyesi, Muğla ili, Fethiye ilçesi sınırlarında bulunan polye.

Suriye, Batı Asya'da, Arap Yarımadası'nın kuzeyinde, Akdeniz'in doğu ucunda yer almaktadır. Kuzeyde Türkiye, batı ve güneybatıda Lübnan ve İsrail, doğuda Irak ve güneyde Ürdün ile komşudur. Batıda sıradağlardan ve iç kesimlerde sarp bir alandan oluşur. Doğuda Suriye Çölü, güneyde ise Cebel el-Dürzi Sıradağları yer almaktadır. İlk bölge Fırat Vadisi tarafından ikiye bölünür. Fırat üzerinde 1973 yılında inşa edilen bir baraj, Suriye'nin en büyük gölü olan Esad Gölü adında bir rezervuar oluşturur. Suriye'nin en yüksek noktası Lübnan sınırındaki 2,814 metre yüksekliğindeki Hermon Dağı'dır. Nemli Akdeniz kıyısı ile kurak çöl bölgeleri arasında, ülkenin dörtte üçüne yayılan ve çöl boyunca esen sıcak ve kuru rüzgarları alan yarı kurak sarp bir bölge yer alır. Suriye'de toprakların yüzde 28'i ekilebilir, yüzde 4'ü kalıcı ürünlere ayrılmış, yüzde 46'sı çayır ve mera olarak kullanılırken sadece yüzde 3'ü orman ve ağaçlıktır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.