İçeriğe atla

Taç kolonisi

Taç kolonisi veya kraliyet sömürgesi (İngilizce: Crown colony, 17. yüzyılda royal colony), İngiliz sömürge imparatorluğu ve bunu takip eden Britanya İmparatorluğu'nda bir sömürge yönetimi türüydü.[1][2]

Taç kolonileri kralın atadığı valiler tarafından yönetilmekteydi. 19. yüzyılın ortalarında bu atamalar Koloni Bakanı'nın önerisi doğrultusunda yapılmaya başlandı.[3] İlk taç kolonisi 1624 yılında kraliyetin Virginia Şirketi'nden yönetimi aldığı günümüzde ABD topraklarında bulunan Virginia Kolonisi'ydi.[4]

19. yüzyılın ortalarına kadar "taç kolonisi" terimi sadece Trinidad ve Tobago veya Britanya Guyanası gibi savaş yoluyla ele geçirilen koloniler için kullanılsa da, bu dönemden itibaren Britanya Hindistanı ve daha sonraları dominyon statüsü kazanan yerleşimci kolonileri hariç tüm koloniler için kullanılır hale geldi.[5]

Terim 1981 yılında Britanya Vatandaşlık Yasası'nın kalan Britanya kolonilerini "Britanya'ya bağımlı bölgeler" olarak yeniden adlandırmasına kadar kullanılmaya devam etti. 2002'de bu ad da kullanımdan kaldırıldı ve Britanya denizaşırı toprakları adı kullanıma girdi.

Kaynakça

  1. ^ U.S. Library of Congress 20 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi - Glossary of terms
  2. ^ "Compact Oxford English Dictionary - "Crown colony"". 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2012. 
  3. ^ Jenks, Edward (1918). The Government of the British Empire. Little, Brown, and company, s. 70.
  4. ^ Porter, Andrew (1998). The Nineteenth Century, The Oxford History of the British Empire Volume III. Oxford University Press. ISBN 0199246785, s. 477.
  5. ^ Olson, James (1996). Historical Dictionary of the British Empire. Greenwood Publishing Group. ISBN 031329366X., s. 343.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">On Üç Koloni</span> Britanya İmparatorluğuna ait olan Kuzey Amerikanın doğu kıyısında bulunan 13 kolonidir

On Üç Koloni, Britanya İmparatorluğu'na ait olan Kuzey Amerika'nın doğu kıyısında bulunan 13 kolonidir. 1607'de Virginia Eyaleti'nde Jamestown kasabasının kurulmasıyla kuruluşa başlamış, 1733'te Georgia Eyaleti'nin kurulmasıyla kuruluş tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya İmparatorluğu</span> Birleşik Krallık tarafından yönetilmiş devletler ve dominyonlardan oluşan imparatorluk

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km2'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Batı Afrikası</span>

Britanya Batı Afrikası, Afrika kıtasının batı kesimlerinde Britanya İmparatorluğu'nun sömürge döneminde sahip olduğu bölgeler. Bu bölgelerde günümüzde Sierra Leone, Gambiya, Nijerya ve Gana (o dönem Altın Sahili yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hindistanı</span> Büyük Britanyanın Hindistan kolonisi (1858-1947)

Sömürge Hindistanı, Britanya Hindistanı, Britanya Rajı ya da Hindistan İmparatorluğu 1858'den 1947'ye kadar Birleşik Krallık'ın Hindistan kolonisinin adıdır. Bu dönem ayrıca dominyon periyodu olarak da adlandırılmıştır. İngiltere kontrolündeki bölge güncel kullanımda Hindistan (India) adıyla bugünkü Hindistan, Pakistan Bangladeş ve Myanmar ülkelerini kapsıyordu. Yöneticisi İngiliz Kraliyet ailesi idi. Başkenti Kalküta (1858-1912) ve Yeni Delhi (1912-1947) olmuştu. Hindistan olarak,1945’te San Fransisco’da II. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Denizaşırı Toprakları</span> Birleşik Krallıkın hâkimiyetindeki on dört bölge

Britanya Denizaşırı Toprakları ya da Birleşik Krallık Denizaşırı Toprakları, Birleşik Krallık'ın bir parçasını oluşturmamakla birlikte Birleşik Krallık hâkimiyeti altında bulunan on dört bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Kolonisi</span> 1607den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngilterenin Kuzey Amerikadaki kolonilerinden biridir

Virjinya kolonisi 1607'den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngiltere'nin Kuzey Amerika'daki kolonilerinden biridir. Virjinya adı (İngilizce:Virginia) 1584 yılında Sir Walter Raleigh tarafından, hiç evlenmemiş olan Kraliçe I. Elizabeth'e ithafen verilmiştir. 17. yüzyılın ortalarındaki İngiliz İç Savaşı'ndan sonra II. Charles, koloninin kraliyete ne kadar sadık olduğunu vurgulamak için başına Eski Dominyon eki koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Plymouth Kolonisi</span> bir İngiliz sömürgesi

Plymouth Kolonisi, 1620-1691 yılları arasında, İngiliz sömürge imparatorluğunun Kuzey Amerika'daki bir bölümüdür. Plymouth Kolonisi'ndeki ilk yerleşim bölgesi, önceden John Smith tarafından gözlenmiş ve isimlendirilmiş olan New Plymouth'tur. Bu yerleşim yeri koloninin başkenti olarak hizmet etmiştir ve günümüzün modern Plymouth, Massachusetts şehrinin temelini oluşturmaktadır. Doğu Midlands'te yaşanan geçici bir siyasi gerilim esnasında Büyük Britanya'yı terk ederek bu bölgeye yerleşen Pilgrimler'in kurduğu bu koloni, 1607'de kurulmuş Jamestown, Virginia kolonisinden sonra, Yeni Dünya'daki ikinci başarılı İngiliz yerleşimi olmuştur ve bu yerleşim yeri ileride kurulacak Amerika Birleşik Devletleri'nin çekirdeğini oluşturacaktır. Pilgrimlerin serüveni, Birleşik Devletler'in tarihi ve kültürü içinde merkezi bir yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Georgia Kolonisi</span>

Georgia Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi. Güney Kolonileri'nden biri olup daha sonraları Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran On Üç Koloni'nin en son kurulmuş olanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Connecticut Kolonisi</span>

Connecticut Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi. New England Kolonileri'nden biri olup daha sonraları Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran On Üç Koloni'den biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Massachusetts Körfezi Kolonisi</span> Britanya İmparatorluğu Kolonisi

Massachusetts Körfezi Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi. New England Kolonileri'nden biri olup daha sonraları Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran On Üç Koloni'den biriydi.

<span class="mw-page-title-main">New Jersey Kolonisi</span>

New Jersey Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi. New England Kolonileri'nden biri olup daha sonraları Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran On Üç Koloni'den biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Carolina Kolonisi</span>

Carolina Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi.

<span class="mw-page-title-main">New Hampshire Kolonisi</span>

New Hampshire Kolonisi, Amerika'nın Britanya İmparatorluğu kontrolündeki bölümünde yer alan koloniydi. New England Kolonileri'nden biri olup daha sonraları Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran On Üç Koloni arasında yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Newfoundland Kolonisi</span> günümüzde, Kanadanın Newfoundland ve Labrador eyaleti topraklarında olan bölgede var olan Britanya sömürgesiydi

Newfoundland Kolonisi, günümüzde, Kanada'nın Newfoundland ve Labrador eyaleti topraklarında olan bölgede var olan Britanya sömürgesiydi. 1610 yılında, aynı adlı adaya İngilizlerin yerleşmesiyle kuruldu. 1854'te kraliyet kolonisi oldu. 1907'de ise Newfoundland Dominyonu'nun kurulmasıyla varlığı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Aden Kolonisi</span> Eskiden Birleşik Krallıka ait olmuş, şu anki Yemen civarina denk gelen koloni

Aden Kolonisi 1937'den 1963'e kadar bir Britanya Kraliyet kolonisi idi. Koloninin yeri, şu anki çağdaş Yemen'in güneyine denk gelmektedir. Koloni, Aden Limanı ve yakın çevresinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Helgolandı</span> Britanya Helgolandı ya da Helgoland Taç Kolonisi Napolyon Savaşları esnasında Napolyonun müttefiki Danimarka-Norveçin bir parçası olan Helgoland Adasının İngiliz Amiral Thomas Macnamara Russell tarafından işgal edilmesiyle oluşturulmuş

Britanya Helgolandı ya da Helgoland Taç Kolonisi Napolyon Savaşları esnasında Napolyon'un müttefiki Danimarka-Norveç'in bir parçası olan Helgoland Adası'nın İngiliz Amiral Thomas Macnamara Russell tarafından işgal edilmesiyle oluşturulmuş kolonidir. 1814 Kiel Antlaşması ile Helgoland Britanya'ya kalmıştır. Bundan sonra bölge Taç Kolonisi statüsüne yükseltilmiştir. 1890 Helgoland-Zanzibar Antlaşması ile bölge Almanya'ya bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sömürge imparatorluğu</span> sömege imparatorlukları 15. yüzyıl itibariyle başka devletlerin kaynaklarını alan imparatorluklardır

Sömürge imparatorluğu, ya emperyal merkeze bitişik ya da denizaşırı ülkelerde bulunan, belirli bir devletin nüfusu tarafından yerleşmiş olan ve o devlet tarafından yönetilen bölgelerden oluşan bir kolektiftir . Erken modern Avrupa güçlerinin genişlemesinden önce, diğer imparatorluklar İberya'daki Romalılar veya şu anda Güney Çin'deki Çinliler gibi toprakları fethedip sömürgeleştirdiler. Modern sömürge imparatorlukları ilk olarak 15. yüzyılda o zamanlar en gelişmiş Avrupa denizcilik güçleri Portekiz ve İspanya arasında bir keşif yarışıyla ortaya çıktı. Bu dağınık deniz imparatorluklarının ve onu izleyenlerin arkasındaki ilk dürtü, Avrupa Rönesansından çıkan yeni fikirler ve kapitalizm tarafından yönlendirilen ticaretti. 1479, 1493 ve 1494'te dünyayı aralarında bölmek için anlaşmalar da yapıldı. Avrupa emperyalizmi, 14. yüzyılda hızla yükselen ve İspanyol ve Portekiz'i zorlayan Avrupa Hristiyanları ve Osmanlı Müslümanları arasındaki rekabetten doğdu. Hindistan'a ve daha az ölçüde Çin'e yeni ticaret yolları aramaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Sömürge Ofisi</span> Birleşik Krallık eski hükümet bakanlığı

Sömürge Ofisi, başlangıçta Britanya Kuzey Amerikası'nın idaresi için kurulan Büyük Britanya Krallığı ve daha sonra Birleşik Krallık bakanlığı. Sömürge Ofisi hiçbir zaman Britanya'nın tüm İmparatorluk topraklarından sorumlu değildi: Britanya Hindistanı, 1858'e kadar Doğu Hindistan Şirketi ve 1858'ten sonra Dışişleri Bakanlığı tarafından yönetildi.

Kendi kendini yöneten koloni, Britanya İmparatorluğu'nda seçilmiş yöneticilerin koloninin temsili kontrolüne sahip olup, kolonyal güce başvurmadan çoğu kararı alabildiği seçilmiş bir hükûmete sahip bir idari bölünüş biçimidir. Birleşik Krallık hükûmetinin atanmış bir Vali aracılığıyla, atanmış bir Konsey'in yardımıyla veya yardımı olmaksızın yönettiği bir Kraliyet kolonisinin aksine bu koloniler kendi yönetim organlarını oluşturmaktaydı. Kendi kendini yöneten kolonilerin çoğunda "halka sorumlu hükûmet" vardı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.