İçeriğe atla

Tayyib Sâlih

et-Tayyib Sâlih
Kendi dilinde adıالطيب صالح
Doğum12 Temmuz 1929
Sudan
Ölüm18 Şubat 2009
Londra
DilArapça
MilliyetAfrika kökenli Arap
VatandaşlıkSudan
EğitimÜniversite
TürRoman Hikâye
KonuAfrika
Edebî akımKolonicilik sonrası
Önemli eserMevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl, Benderşâh, ‘Ursu’z-Zeyn

et-Tayyib Sâlih, (Arapça: الطيب صالح‎; d. 12 Temmuz 1929 – ö. 18 Şubat 2009, Londra) en önemli modern Arap romancılardan birisidir. 1929 senesinde Sudan’da dünyaya gelmiştir. Eserlerinde daha çok Afrika'daki geleneksel ve modern yaşamın kesiştiği noktaları ele almaktadır. Günlük yaşamdan alınan roman ve hikâye kişilerinin hayatlarını anlatmada gösterdiği başarı ile yalnız Sudan ve Arap dünyasında değil, dünya çapında tanınan Arap yazarlardan birisi haline gelmiştir.[1]

et-Tayyib Sâlih kimi eleştirmenlerce konu bütünlüğünden uzak bir yazar kabul edilirken, bazıları tarafından “Arap romanının dehası” (عبقري الرواية العربية) olarak nitelenmiştir. Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl’den sonra en önemli eseri olan ‘Ursu’z-Zeyn adlı romanını 1960-1962 senelerinde kaleme almıştır.[1] Benderşâh önemli romanlarından bir diğeridir.

Konuyla ilgili yayınlar

Ayyıldız, Esat (2018). et-Tayyib Sâlih’in “Mevsimu’l-Hicre İle’ş-Şemâl” Adlı Romanının Tahlili 10 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(1), 662-689. doi:http://dx.doi.org/10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.31

Kaynakça

  1. ^ a b Ayyıldız, Esat (2018). et-Tayyib Sâlih’in “Mevsimu’l-Hicre İle’ş-Şemâl” Adlı Romanının Tahlili 10 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(1), 662-689. doi:http://dx.doi.org/10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.31

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi</span> Barolar Birliğine göre Türkiyenin en iyi hukuk fakülteleri sıralamasında 2. olan hukuk fakültesi

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk hukuk okulu olarak 1925 yılında Ankara'da Ankara Adliye Hukuk Mektebi adıyla kurulan, 1946 yılından itibaren Ankara Üniversitesine bağlı bir fakülte olarak hizmet veren hukuk okuludur.

Doğan Naci Aksan, Türk dilbilimci, eğitimci.

Kaside, genellikle din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan bir şiir formudur. Ancak kaside biçiminin şiirin farklı konuları için de kullanıldığı vakidir. Kaside sanatı, öncelikli olarak Araplar tarafından geliştirilmiştir. Kaside, klasik Arap şiirinin en yüksek hali kabul edilmektedir. Eski Arap edebiyatında kasideler birkaç farklı dahili kısımdan oluşacak şekilde nazmedilmiştir.

Methiye, edebiyatta bir kimseyi veya bir şeyi övmek için yazılmış şiirlerdir. Methiyeler, genellikle padişahları, sadrazamları, devlet ileri gelenlerini ve din büyüklerini övmek için yazılan kasidelerdir. Ancak kaside şeklinden başka nazım şekilleri ile söylenmiş methiyeler de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Necib Mahfuz</span> Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Mısırlı yazar (1911–2006)

Necib Mahfuz, , 1988 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Mısırlı yazardır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman ve tek Arap yazardır. "Ortadoğu'nun Balzac'ı" olarak tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Erhan Bener</span> Türk yazar

Erhan Bener, Türk yazar ve bürokrattır.

<span class="mw-page-title-main">İslam'ın Altın Çağı</span> 8. ilâ 15. yüzyıllar arasında İslam dünyasının bilimsel, teknolojik ve kültürel olarak zirvede olduğu dönem

İslam'ın Altın Çağı veya İslam Rönesansı, tarihsel olarak Orta Çağ'da, Abbâsîler döneminde 8. yüzyılın ortalarında başlayan ve 15. yüzyılın sonlarına kadar devam eden, İslâm dünyasının çoğunun bilimsel, ekonomik, kültürel, sanatsal, siyasi ve dinî yönlerden zirvede olduğu dönemi ifade eder. Abbâsîler devrinde, Hârûnürreşîd tarafından Bağdat'ta Beytülhikme adında büyük bir bilim merkezinin kurulması ile başlayan bu dönemin, Moğolların 1258'de Bağdat'ı kuşatıp yağmalaması ve böylelikle Abbâsî Hâlifeliği'nin yıkılması ile son bulduğu şeklinde genel bir kabul vardır. Ancak bazı kaynaklarda bu dönemin 14. yüzyıla kadar, bazı kaynaklarda da 15. yüzyıla, hatta 16. yüzyıla kadar sürdüğü ifade edilir.

Anlatıcı, edebiyat metinleri, sinema, tiyatro, televizyon dizileri vesaire gibi alanlarda söz konusu olan olayı anlatan hayalî varlıktır. Anlatıcıların olayda çeşitli fonksiyonları vardır: olayları yorumlarlar, yönlendirici görevi üstlenirler, tanıklık ederler vs.

<span class="mw-page-title-main">Faik Sabri Duran</span>

Faik Sabri Duran (1882-1943), Türk coğrafyacı, yazar ve eğitimci.

Ebü't-Tayyib el-Mütenebbî, tam adıyla Ebü't-Tayyib Ahmed b. el-Hüseyn b. el-Hasen b. Abdissamed el-Cu'fî el-Kindî el-Mütenebbî,10. yüzyılda yaşamış, Arap şiirinin en önemli isimlerinden biri kabul edilen şair. Daha ziyade methiye şiirleriyle tanınmıştır.

Bildungsroman, Alman edebiyatında bireyin oluşum dönemini ve sonunda ulaştığı ideal durumu ele alan roman türü. Safdil kahramanın serüven peşinde dünyayı dolaşmaya çıkması ve uğradığı yenilgilerle yavaş yavaş olgunlaşarak bilgelik kazanmasını konu alan halk masalları, Wolfram von Eschenbach’ın Orta Çağ destanı Parzival ve Hans Grimmelshausen’in pikaresk öyküsü Simplicissimus’da (1669) edebi niteliğe kavuştu. Bu temayı roman düzeyinde ilk kez Wilhelm Meisters Lehrjahre adlı yapıtıyla Goethe ele aldı. Yapıt günümüzde de bu türün klasik örneği sayılmaktadır. Türün öbür örnekleri arasında Adalbert Stifter’in Der Nachsommer ve Gottfried Keller’in Der grime Heinrich adlı romanları yer alır. Oluşum romanı nostalji ve teslimiyet gibi temalara yer verse de, kahramanın olgunlaşmasıyla mutlaka olumlu bir havada sona erer. Roman kahramanının gençliğindeki büyük düşler yok olmuştur, ama ona acı veren düş kırıklıkları ve hatalar da geride kalmıştır. Oluşum romanının sık rastlanan bir türü, bir sanatçının gençliğini ve gelişimini konu alan Künstlerroman dır. Öteki türlerinden Erziehungsroman kahramanın yetişme/eğitim sürecini, Entwicklungsroman ise karakter gelişimini konu alır. Bu terimler bazen birbirinin yerine kullanılabilirse de, oluşum romanının gelişim romanından temel farkı, kahramanının içinde yaşadığı toplumla bütünleşmesini, olgunluğa ve uyuma erişmesini anlatmasıdır. Arap edebiyatında bildungsroman kültürünün köklü bir geçmişi bulunmaktadır. Bu alanın öncülerinden birisi İbn Tufeyl'dir. Modern Arap edebiyatında ise, Tayyib Sâlih’in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl adlı eseri çok tanınan bir bildungsromandır.

Dehriyyun kavramı (Maddîyyun), İslam dünyasında yaygın olarak ateist ve özellikle materyalist akımları temsil etmektedir. Dehrî felsefenin en önemli öncülerinden birisi İbn Ravendi'dir. Ravendî, kaleme aldığı “Ki-tâbü’t-Tâc” ve “ez-Zümürrüd” eserlerinde yaşadığımız evrenin ezeli olduğunu ve onun ötesinde manevi de olmak üzere hiçbir varlığın bulunmadığını ifade etmiş ve insanın akıl dışında hiçbir kılavuza ihtiyacı olmadığını ve dolayısıyla peygamberlik, mucize, din ve ibadetlerin anlamsız, gereksiz olduğunu öne sürmüştür. Kavram, mutlak zaman anlamının yanında zaman, devir ve dünya anlamlarına gelen "dehr" kelimesi ile ilişkilidir.

Ebû 'Afek (Arapça: أبو عفك‎, İbranice: אבו עפכ‎,, Medine'nin tanınan Yahudi şairlerinden biridir. Kendisi Muhammed'in isteği üzerine Salim bin Umeyr Tarafından öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Şevki</span>

Ahmed Şevki, Arap şair ve tiyatro yazarı. Arap şiirine kazandırdığı yenilikler dolayısıyla ona "Emîru'ş-Şu'arâ'" unvanı verilmiştir ve bugün hâlâ bu unvanla tanınmaktadır.

et-Tayyib Sâlih'in en meşhur romanı olan Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl ilk kez 1966 senesinde yayımlanmıştır. Eser, 2001 senesinde Arap Edebiyatı Akademisi tarafından 20. yüzyılın en değerli romanı ilan edilmiştir. Ayrıca 20. yüzyılın en mühim yüz post-kolonyal eseri arasında anılmaktadır. Roman, ilk yayımlandığı zaman serbestçe basılmasına rağmen bu tarihten yirmi beş yıl sonra yasaklanmıştır. Mısır'da takriben otuz yıl yasaklı kalan eser, tekrar basıldığında olukça talep görür. Kitap yoğun ilgi görmesiyle yirmiden fazla dile çevrilir. Eser son olarak Adnan Cihangir'in çevirisiyle, Kuzeye Göç Mevsimi adıyla da yayımlanmıştır.

el-Ahtal (الأَخْطَل) kelimesi, tam adı Giyâs b. Ğavs b. es-Salt b. et-Târika olan Emevî Dönemi şairinin “çenebaz” ve “sefih” anlamlarına gelen lakabıdır. Doğum ve vefat tarihi tam olarak bilinmeyen, ancak 19/640 yılında doğduğu, 92/708 senesinde de öldüğü tahmin edilen şairin, el-Hîra'da (Irak'ta) yahut Rusâfe (Sergiopolis) civarında bir yerde dünyaya geldiği varsayılmaktadır. el-Ahtal, Kuzey Suriye'deki, Monofizit itikadını benimseyen ve büyük çoğunluğu Hristiyan olan Benû Tağlib'e mensuptur. el-Ahtal'ın dîvânında Emevî hanedanlığı için söylediği methiyeler ve onları müdafaa etmek için nazmettiği hicviyeler oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Ancak methiye ve kasidelerinde şair kendisini yalnızca Emevî sarayı ile sınırlamamış, aynı zamanda Tağlib kabilesinin de sesi olmuştur. Methiyelerinin yanı sıra el-Ahtal'ın edebî hayatında en dikkat çeken noktalardan birisi, çağdaşı Cerir b. ‘Atiyye (ö.110/728?) ile girdiği nakida atışmalarıdır.

‘Ursu’z-Zeyn, Sudanlı yazar et-Tayyib Sâlih'in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl’den sonra en önemli eseri. Tayyib Salih, ‘Ursu’z-Zeyn adlı romanını 1960-1962 senelerinde kaleme almıştır. Önce iki bölümü Hivâr dergisinde yayımlamıştır. Roman bütün halde ilk kez, Sudan'da yayımlanan el-Hartûm adlı dergide neşredilmiştir. Eserde Zeyn adlı çirkin görünüşe sahip bir karakterin köyün en güzel kızıyla evlenmesi anlatılmaktadır. Ruh güzelliğinin dış güzellikten daha kıymetli olması gibi ahlaki noktalar eserde dikkat çekmektedir. Kurguda Şeyh el-Hanîn ve gelin adayı Ni‘me, Zeyn’in iç güzelliğini gören kişilerdir. Salih’in bu eseri bir filme de konu olmuş ve film yapımcısı Hâlid es-Sıddîk, 1976 senesinde Cannes Film Festivalinde eserin sinema versiyonu için ödül almıştır.

Lenn Evan Goodman Amerikalı felsefeci ve felsefe tarihçisidir. Goodman 1994 senesinden beri Vanderbilt Üniversitesi Felsefe Departmanı'nda profesör olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.

el-Velîd b. 'Ubeydi'l-lah el-Buhturî, Abbasi döneminde yaşamış meşhur bir Arap şairidir.

Lebombo kemiği Güney Afrika ve Eswatini arasında yer alan Lebombo Dağları'nda keşfedilen, üzerinde kesik izleri olan bir babun fibulasından yapılmış bir kemik aletidir. Çentiklerin kesitindeki değişiklikler, kemiğin kaşifi Peter Beaumont'un, tüm dünyada bulunan diğer işaretler gibi ritüellere katılım sırasında yapıldığına dair kanıt olarak gördüğü farklı kesici kenarların kullanıldığını göstermektedir.