İçeriğe atla

Tayvan-Türkiye ilişkileri

Tayvan-Türkiye ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Tayvan ve Türkiye

Tayvan
Türkiye

Tayvan-Türkiye ilişkileri, Tayvan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Türkiye, 1971'den beri Tayvan ile hükûmet dışı, çalışma düzeyinde ilişkiler sürdürmektedir.

Siyasi ilişkiler

1683'ten 1895'e kadar Çing Hanedanı, Tayvan'ı Fujian'ın bir parçası olarak yönetti.[1] Çing Hanedanı, Osmanlı İmparatorluğu'nun da tanıdığı 1895 Şimonoseki Antlaşması'nda Tayvan'ı Japon İmparatorluğu'na verdi.[2][3] Japonya'nın II. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinin ardından Tayvan, 25 Ekim 1945'te Çin Cumhuriyeti'ne geri verildi. 1947-1949 arasında Çan Kay Şek'in Kuomintang güçleri Mao Zedong'nun ordularına yenilmesinin ardından Tayvan'a kaçtı.

1968'de, ABD başkanı Richard Nixon'ın Vietnam Savaşı'ndan "onurlu bir şekilde" çıkmak için Çin'in yardımına ihtiyacı olduğu için bir Çin-Amerika yakınlaşma dönemi yaşandı.[4] Bu yakınlaşmanın ardından Mao'nun hükûmeti Çan Kay Şek'in yerine Birleşmiş Milletler'e kabul etti. Daha sonra Türkiye, Çin ile diplomatik ilişkiler kurmaya çabucak geçerek Tayvan ile diplomatik ilişkilerini askıya aldı.[5] Çin'in Tek Çin politikasına bağlı kalmasına rağmen, Türkiye Tayvan ile resmi olmayan ilişkilerini sürdürmektedir.

31 Ekim 2020'de, Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Tayvan'a 2020 İzmir depreminde yaptığı yardımlar için teşekkür eden bir tweet attı, ancak bu tweeti sildi ve yerine teşekkürlerin gittiği bir tweet attı. Pek çok Tayvanlı yetkili tweet ile ilgili memnuniyetsizliklerini dile getirdi. Tayvan dışişleri bakanı Joseph Wu, bunun Çin'in müdahalesi ve baskısından kaynaklandığını açıkladı.[6]

Ekonomik ilişkiler

  • İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2017'de 1,4 milyar ABD dolarıdır (Türkiye'nin ihracatı/ithalatı: 0,2 / 1,2 milyar dolar).[7]
  • Mart 2015'ten beri İstanbul ile Taipei arasında direkt uçuşlar düzenlenmektedir.[7]

Kaynakça

  1. ^ Hung Chien-chao. A History of Taiwan. Rimini, Italy: Il Cerchio, 2000.
  2. ^ Li, Victor C., ed. The Future of Taiwan: A Difference of Opinion. Armonk, NY: M. E. Sharpe, 1980.
  3. ^ Copper, John F. Taiwan: Nation-State or Province? 4th ed. Boulder, CO: Westview Press, 2003.
  4. ^ Han, Lih-wu. Taiwan Today. Taipei: Institute of International Relations, 1974.
  5. ^ Hsiung, James, ed. The Taiwan Experience, 1950-1980. New York: American Association for Chinese Studies, 1981.
  6. ^ "Turkish flag move regrettable: officials". Taipei Times. 5 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
  7. ^ a b "Turkey–Taiwan Relations". Taiwan Insight. 5 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Konuyla ilgili yayınlar

  • Aspalter, Christian. Understanding Modern Taiwan: Essays in Economics, Politics, and Social Policy. Burlington, VT: Ashgate, 2003.
  • Chaffee, Frederic H. Area Handbook for the Republic of China. Washington, DC: U.S. Government Printing Office, 1983.
  • Chang, Cecilia, ed. The Republic of China on Taiwan, 1949-1988. New York: St. John’s University Press, 1991.
  • Chien, Frederick F. Opportunity and Challenge. Tempe: Arizona Historical Foundation, Arizona State University, 1995.
  • Clough, Ralph N. Island China. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1978.
  • Cohen, Marc J. Taiwan at the Crossroads: Human Rights, Political Development and Social Change on the Beautiful Island. Washington, DC: Asia Resource Center, 1988.
  • Copper, John F. Taiwan: Nation-State or Province? 4th ed. Boulder, CO: Westview Press, 2003.
  • Edmonds, L. G. Taiwan—the Other China. New York: Bobbs-Merrill, 1971.
  • Furuya, Keiji. Chiang Kai-Shek: His Life and Times. New York: St. John’s University Press, 1981.
  • Gates, Hill. Chinese Working-Class Lives: Getting By in Taiwan. Ithaca, NY: Cornell University Press, 1987.
  • Han, Lih-wu. Taiwan Today. Taipei: Institute of International Relations, 1974.
  • Hsiung, James, ed. Contemporary Republic of China: The Taiwan Experience, 1950-1980. New York: Praeger, 1981.
  • Hsiung, James, ed. The Taiwan Experience, 1950-1980. New York: American Association for Chinese Studies, 1981.
  • Hung Chien-chao. A History of Taiwan. Rimini, Italy: Il Cerchio, 2000. Jo, Yung-hwan, ed. Taiwan’s Future. Tempe: Arizona State University, 1974.
  • Kubek, Anthony. Modernizing China: A Comparative Analysis of the Two Chinas. Washington, DC: Regency Gateway, 1987.
  • Lee, Wei-chin. Taiwan in Perspective. Boston: Brill, 2000.
  • Li, Victor C., ed. The Future of Taiwan: A Difference of Opinion. Armonk, NY: M. E. Sharpe, 1980.
  • Li, Xiaobing, and Zuohong Pan. Taiwan in the Twenty-first Century. Lanham, MD: University Press of America, 2003.
  • Liu, Alan P. L. Phoenix and the Lame Lion. Stanford, CA: Hoover Institution Press, 1987.
  • The Republic of China on Taiwan Today: Views from Abroad. Taipei: Kwang Hwa Publishing Company, 1989.
  • Sutter, Robert G. Taiwan: Entering the 21st Century. Lanham, MD: University Press of America, 1988.
  • Taiwan 2005 Yearbook. Taipei: Government Information Office, 2005.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tayvan aborjinleri</span>

Tayvan aborjinleri, Tayvan'da nüfusları 444.000'i bulan etnik grup.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan'ın siyasi durumu</span>

Tayvan'ın siyasal durumu, Çin İç Savaşı’nın sonucu olarak Çin Halk Cumhuriyeti ile Çin Cumhuriyeti arasında ortaya çıkan çatışma ile ilgilidir. Bu çatışma Tayvan adası, Tayvan’a ait olan adalar ve tarihi olarak Fujian, Guangdong ve Hainan eyaletlerine ait olan adaların statüsü hakkındadır.

Çin coğrafi keşifleri, Çin İmparatorluğu'nun MÖ 2. yüzyıl ile MS 15. yüzyıla kadar ülke dışında karadan veya deniz yoluyla keşfettiği yerleri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kuomintang</span> Çin Cumhuriyetindeki siyasi parti

Kuomintang ya da Çin Milliyetçi Partisi, daha çok Tayvan olarak bilinen Çin Cumhuriyeti’nde kurulu bir siyasi partidir. Çin Cumhuriyeti’nin kurucu partisidir. Merkezi Tayvan adasındaki Taipei’dedir. KMT, Uluslararası Demokrat Birliği üyesidir. Önceki cumhurbaşkanı Ma Ying-jeou bu görevi üstlenen yedinci KMT üyesidir.

Ana Çin topraklarının aksine Yahudilerin Tayvan'daki tarihi yeni sayılır ve nüfusları hiçbir zaman çok olmamıştır. İlk hatırı sayılır büyüklükteki cemaat 1950'lerde oluştu. Dini servisler için ABD Silahlı Kuvvetleri'nin şapeli kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Fuzhou</span>

Fuzhou Çin'in eyaletlerinden Fujian'ın başkenti ve en büyük şehirlerinden birisidir. Ningde şehrinin birçok ilçesi ile birlikte Fuzhou'nun; Mindong dilsel ve kültürel alanını oluşturduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Japon yönetiminde Tayvan</span>

Japon yönetiminde Tayvan, 1895-1945 yılları arasında Tayvan'ın Japon İmparatorluğu yönetiminde olduğu dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti Özgür Alanı</span>

"Çin Cumhuriyeti Özgür Alanı", Çin Cumhuriyeti Hükümeti'nin kendi fiili yönetimi altında olan toprakları tanımlamak için kullandığı bir terim. Terimin kapsamına giren topraklar şunlardır: Tayvan, Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer küçük adalar. Tayvan adası tüm alanın ana bileşenini oluşturduğu için "Çin Cumhuriyeti Tayvan Alanı" veya sadece "Tayvan Alanı" olarak bilinir. "Tai-Peng-Kin-Ma" terimi de esasen aynı anlama gelmektedir, ancak Çin Cumhuriyeti'nin Güney Çin Denizi'ndeki adacıkları kapsamaksızın sadece bölgenin dört ana adasını kapsar.

Bu liste arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Çin'in Neolitik kültürlerinin bir listesidir. En erken dönemden en yeniye doğru kronolojik olarak sıralanırlar ve bunu bu kültürlerin şematik bir görselleştirmesi izler.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Litvanya ilişkileri</span>

Çin-Litvayna ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Litvanya Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 14 Eylül 1991 tarihinde kuruldu. Çin'in Vilnius'ta bir maslahatgüzarı var; Litvanya ise Pekin'deki büyükelçiliğini 2021 yılı Aralık ayında kapattı. Bunun dışında Litvanya'nın Hong Kong'da oturan ve Hong Kong ile Makao özel idari bölgelerindeki temsilcisi olarak çalışan bir fahri konsolosu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri</span>

Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri, Çin ile Kuzey Makedonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Mevcut durumda Kuzey Makedonya, Tek Çin politikası uyarınca Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımakta ve bununla resmî ilişkilerde bulunmaktadır; lâkin 1999 ile 2001 yılları arasında Kuzey Makedonya'nın ÇHC ile ilişkileri askıya alındı ve Kuzey Makedonya ÇHC'nin yerine Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) ilişkiler sürdürdü. Bu iki yıllık dönem boyunca Kuzey Makedonya, Vatikan'ın yanı sıra Çin Cumhuriyeti'ni tanıyan tek iki Avrupa ülkesinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Liberya-Türkiye ilişkileri</span>

Liberya-Türkiye ilişkileri, Liberya ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Gana Büyükelçisi 2013'ten beri Liberya'ya akredite edilmiştir. Brüksel'deki Liberya Büyükelçilisi ise Türkiye'ye akredite edilmiştir. 22 Haziran 2018 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan karara göre Türkiye en kısa zamanda Liberya'nın başkenti Monrovia'da büyükelçilik açacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Nijerya-Türkiye ilişkileri</span>

Yasal düzeyde diplomatik ilişkiler 1958 yılında kuruldu ve daha sonra 1960'ta büyükelçi rütbesine yükseldi. Türkiye, 1962'de Nijerya'nın başkenti Lagos'ta bir büyükelçilik açtı. Türkiye Büyükelçiliği, Nijerya'nın Abuja'yı yeni başkent ilan etmesinden sonra 2001 yılında Abuja'ya taşındı.

Taipei Ekonomik ve Kültür Misyonu, Tayvan'ın Türkiye'deki temsilciliğidir. 1993 yılında kurulmuş olup iki ülke arasında resmi diplomatik ilişkilerin olmadığından fiili büyükelçilik görevi görmektedir. Misyon, Ankara'nın Çankaya ilçesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">SARS salgını</span>

Şiddetli akut solunum sendromu koronavirüsünün neden olduğu 2002-2004 şiddetli akut solunum yolu sendromu (SARS) salgını, 29 farklı ülke ve bölgeden 8.000'den fazla kişiyi enfekte etti ve dünya çapında yaklaşık 774 ölümle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Letonya-Tayvan ilişkileri</span>

Letonya-Tayvan ilişkileri ya da tarihî olarak Çin Cumhuriyeti-Letonya ilişkileri, Tayvan adasının Japon işgâlinde olduğu dönemde Çin Cumhuriyeti devletinin Letonya'yı de jure olarak tanıdığı 16 Ağustos 1923 tarihine dayanır. 1940 yılında Letonya'nın Sovyet işgâli altına alınmasının ardından Çin Cumhuriyeti, Letonya'nın Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilmesini tanımayan tek devletlerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">2022 Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyareti</span>

Amerika Birleşik Devletleri siyasetçisi Nancy Pelosi, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olarak görev yaptığı sırada, 2 Ağustos 2022 tarihinde Tayvan'ı ziyaret etti. Ziyarette Pelosi'ye beş Demokrat Parti Temsilciler Meclisi üyesinden oluşan bir heyet eşlik etti. Tayvan'a yapılan iki günlük gezi, Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya duraklarını da içeren Asya turunun bir parçasıydı. Başkan Joe Biden Pelosi'nin Tayvan'a seyahat etmesini engellemek istedi ancak engelleyemedi ve Beyaz Saray daha sonra Pelosi'nin ada ülkesini ziyaret etme hakkını teyit etti.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan ekonomisi</span>

Tayvan ekonomisi, oldukça gelişmiş bir piyasa ekonomisidir. Satın alma gücü paritesine göre Asya'nın 8., dünyanın 18. büyük ekonomisidir ve bu durum Tayvan'ın Uluslararası Para Fonu tarafından gelişmiş ekonomiler grubuna dahil edilmesini sağlamaktadır. Dünya Bankası tarafından yüksek gelirli ekonomiler grubunda ölçülmektedir. Tayvan, dünyadaki teknolojik olarak en gelişmiş bilgisayar mikroçip üreticisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.