İçeriğe atla

Tayaw kinpun

Geleneksel tayaw kinpun şampuanı

Tayaw kinpun (Birmanyaca [şablon eksik], telaffuz edildiği şekliyle [təjò kìɰ̃mʊ́ɰ̃] veya [təjò kìɰ̃bʊ́ɰ̃] ; transliterasyonu tayaw kinmun[1][2] veya tayaw kinbun[3][4] ), Myanmar'da kullanılan geleneksel bir şampuandır . Ana bileşenleri tayaw (Yıldız) ağacının kabuğu ve sabunumsu kinpun (Senegalia rugata) meyvesidir. Karışıma misket limonu da eklenebilir.[5] Tayaw kinpun ile şampuanlama, eski çağlardan beri Birmanya kültüründe önemli bir gelenek olmuştur. Şampuanın uğursuzluğu def edip uğur getireceği inancıyla Birmanya kralları, kraliyet saç yıkama töreni (ခေါင်းဆေး မင်္ဂလာပွဲ ) sırasında saçlarını tayaw kinpun ile yıkamışlardır.[6] Günümüzde Birmanya'nın Yeni Yıl Günü'nde, geçmişin katışıklıklarını ve kötü alametlerini geride bırakmak için birçok Birmanyalının başlarını tayaw kinpun ile yıkaması hala gelenekseldir.[7][8]

Ritüellerde kullanımlarına ek olarak, tayaw kinpun, Birmanya halkı tarafından hala yaygın olarak kullanılmaktadır ve genellikle ülkenin açık hava pazarlarında, tipik olarak plastik torbalarda satılmaktadır.[9][10]

Kraliçe Panhtwar Heykeli

Efsaneye göre, Sri Ksetralı Kral Duttabaung [my] alnının ortasındaki belirgin et beni sayesinde doğaüstü güçlere sahipti. Üç Gözlü Kral olarak bilinen Duttabaung, Beikthano'yu fethetti ve fethedilen devletin hükümdarı Panhtwar'ı kraliçesi olarak aldı.[11][12] Yenilgisine rağmen Kraliçe Panhtwar krallığını geri kazanmaya ant içti ve kralın güçlerinin kaynağının alnındaki et beni olduğunu keşfettikten sonra krala htameinden (sarong) yapılmış bir yüz havlusu vererek benin güçlerini en aza indirmek için bir plan tasarladı. Kral havluyu kullandığında güçlerini kaybetti, kısa süre sonra sayısız isyanla karşı karşıya kaldı ve başkentten kaçmak zorunda kaldı. Kaçarken etrafı kinpun bitkileriyle çevrili büyük bir tayaw ağacının altında dinlendi. Yağmur yağmaya başladığında kafası, Panhtwar'ın havlusunun büyüsünü ortadan kaldıran tayaw ve kinpun bitkilerinin karışımıyla ıslandı ve kralın güçleri yeniden ortaya çıktı. O günden itibaren Birmanya kralları, kötülüğü kovmak ve güçlerini artırmak için ritüel olarak saçlarını tayaw kinpun karışımını kullanarak yıkadılar.[11]

Popüler kültürde yeri

Kaynakça

  1. ^ Sir James George Scott, (Ed.) (1901). Gazetteer of Upper Burma and Shan States Part 2. 2. Government Press, British Burma. s. 252. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); r eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ United States National Herbarium, United States National Museum (2003). Contributions from the United States National Herbarium. Smithsonian Institution Press. s. 419. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022. 
  3. ^ Burma Research Group (1987). Burma and Japan: Basic Studies on Their Cultural and Social Structure. Burma Research. s. 299. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022. 
  4. ^ SEAMEO Regional Centre for History and Tradition (2005). Traditions, 2005. Yangon. s. 51. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022. 
  5. ^ Yadu (31 Ağustos 2019). "မှေးမှိန်လာနေတဲ့ တရော်ကင်ပွန်းသုံးစွဲခြင်း အလေ့အထ". The Myanmar Times (Birmanca). 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  6. ^ "Soap Nut (ကင်ပွန်းသီး)". Hello Sayarwon (Birmanca). 25 Eylül 2017. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  7. ^ "နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့". Eleven Media Group (Birmanca). 17 Nisan 2019. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  8. ^ "မြန်မာရိုးရာ အတာနှစ်ကူး ခေါင်းဆေးမင်္ဂလာ". DVB (Birmanca). 14 Nisan 2021. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  9. ^ "Myanmar Shampoo". www.myanmars.net (İngilizce). 13 Kasım 2018. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  10. ^ "Yan Win (Taung Da Gar) – Myanmar Shampoo". THIT HTOO LWIN (Daily News) (Birmanca). 16 Nisan 2011. 8 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  11. ^ a b "ဆေးဖက်ဝင်အပင်များနှင့် အဓိကပျောက်ကင်းနိုင်သောရောဂါများ". Myawawady News. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 
  12. ^ "တရော်ကင်းပွန်းဖြစ်လာပုံ". Ayeyar Myay (Birmanca). 12 Temmuz 2020. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2022. 
  13. ^ "စစ်အာဏာရှင်ကို တရော်ကင်ပွန်းနှင့် တော်လှန်သည့် မန္တလေး". Mizzima (Birmanca). 14 Nisan 2021. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Thayetmyo Türk Şehitliği</span> Myanmarda bulunan Türk şehitliği

Thayetmyo Türk Şehitliği, I. Dünya Savaşı'nda Birleşik Krallık askerî birliklerine esir düşerek, o dönemde Birleşik Krallık sömürgesi olan ve Burma veya Birmanya adı ile tanınan Myanmar'a sevk edilen 12 bin kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı asker arasında, yıllar süren esaret dönemi boyunca salgın hastalıklar, ağır çalışma ve esaret şartları altında ölen 1500 kadar Osmanlı askerinden 222'sinin gömülü bulunduğu bir anıt mezarlık.

<span class="mw-page-title-main">Myanmar</span> Güneydoğu Asyada ülke

Myanmar, resmî adıyla Myanmar Birliği Cumhuriyeti, diğer isimleriyle Burma ya da Birmanya, Güneydoğu Asya'da bir ülkedir. Kuzeybatıda Bangladeş ve Hindistan, kuzeydoğuda Çin, doğuda Laos, güneydoğuda Tayland ile komşudur. Güney ve güneybatıda Andaman Denizi ve Bengal Körfezi'ne kıyısı vardır. Myanmar Güneydoğu Asya anakarasındaki en büyük, Asya genelinde ise 10. büyük ülkedir. 2017 verilerine göre nüfusu 54 milyondur. Başkenti Nepido, en büyük şehri Yangon'dur.

<span class="mw-page-title-main">Ang San Su Çi</span>

Ang San Su Çi Myanmarlı şiddetsiz direniş savunucusu aktivist, Ulusal Demokrasi Birliği partisinin lideri, tanınmış düşünce mahkûmu ve 2016'dan 2021'e kadar dışişleri bakanı ve hükûmet başdanışmanı. Aynı zamanda diplomatlık, eğitim bakanlığı, enerji bakanlığı görevlerinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Nepido</span> Myanmarın başkenti

Nepido ya da Naypyidaw Myanmar'ın başkentidir. Nepido, "Kraliyetler Şehri" Anlamına gelir. 6 Kasım 2005'te şehir Birmanya'nın (Myanmar) başkenti ilan edildi. Nepido, Yangon şehrinin 320 km kuzeyindedir. Nepido, Myanmar'ın Yangon ve Mandalay şehirlerinden sonra en büyük 3. şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Pyu şehir devletleri</span> Bu şehir devletleri topluluğu, Pyular tarafından kuruldu. Günümüzde adı Upper Burma (Myanmar) olan bu yerde, milattan önce 2. yüzyıldan itibaren insanlar yaşamaktadır.

Pyu şehir devletleri, Yukarı Burma'da (Myanmar), MÖ 2. yüzyıldan MS 11. yüzyıl ortalarına kadar varlığını sürdürmüş olan şehir devletleridir. Şehir devletleri, kayıtların mevcut olduğu Myanmar'ın en eski sakinleri olan Tibet-Birmence konuşan Pyu insanları tarafından güneydeki göç hareketlerinin bir parçası olarak kuruldu. Sıklıkla Pyu milenyumu olarak anılan bin yıllık dönem, Tunç Çağı'nı, 9. yüzyılın sonlarında Pagan Krallığı'nın ortaya çıktığı klasik devletler döneminin başlangıcına bağladı.

<span class="mw-page-title-main">Myanmar'da din</span>

Myanmar, çok dinli bir ülkedir. Resmi bir devlet dini yoktur, ancak hükûmet çoğunluk dini olan Theravada Budizmi'ne öncelik vermektedir. Her iki 2014 nüfus sayımına göre, Budizm, nüfusun %88'inde egemen olan dindir; özellikle Birman, Rakhine, Şan, Mon, Karen halkları ve Çin etnik grupları tarafından takip edilmektedir. Birmanlar, Budizm adına Birmanya halk dinini de uygular. Yeni anayasa din özgürlüğünü kapsıyor; bununla birlikte, rejimin bu hakları istediği gibi kısıtlamasına izin veren geniş istisnaları da içeriyor. Etnik azınlıklar, Hristiyanlığı, İslam'ı ve Hinduizmi uyguluyor.

<span class="mw-page-title-main">Myanmar'da turizm</span>

Myanmar'da turizm' gelişmekte olan bir sektördür. Myanmar, birçok açıdan büyük bir turizm potansiyeline ve cazibe merkezine sahip olmasına rağmen, endüstrinin çoğu geliştirilmeye devam etmektedir. Burma'ya gelen ziyaretçi sayısı, Laos tarafından bile geride kalan komşularına kıyasla azdır. Bu öncelikle politik durumundan kaynaklanmaktadır. Ancak, askerî cuntanın sivil hükûmete güç aktarmasından sonra, turizm sektörü turizm gelişlerinde bir artış gördü ve 2012'de turist varışları ilk kez bir milyonu aştı. 2013 yılında, 2020 yılına kadar 7,5 milyon varış hedeflenen Turizm Master Planı oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Min Aung Hlaing</span> Myanmarlı asker ve siyasetçi

Min Aung Hlaing, Şubat 2021 darbesinde iktidarı ele geçirmesinden bu yana Myanmar'ı Devlet İdare Konseyi başkanı olarak yöneten Birmanyalı bir politikacı ve ordu generalidir. Ağustos 2021'de Myanmar başbakanı olarak sözde sivil rolünü üstlendi. Mart 2011'den bu yana Savunma Hizmetleri Başkomutanlığı görevini de yürütüyor. Daha önce 2010-2011 yılları arasında Savunma Bakanlığı müşterek kurmay başkanı olarak görev yaptı ve Myanmar cumhurbaşkanının başkanlığındaki Ulusal Savunma ve Güvenlik Konseyi'nin (USGK) bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Soe Win (general)</span> Myanmar Birleşik Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutan Yardımcısı ve Ordu Komutanı

Soe Win Myanmar Ordusu generali ve 1 Ağustos 2021'de bakıcı hükümetin kurulmasının ardından Myanmar'ın şu anki başbakan yardımcısıdır. Ayrıca Devlet İdare Konseyi başkan yardımcısı, Tatmadaw başkomutan yardımcısı ve Myanmar Ordusu başkomutanı olarak görev yapmaktadır. Ayrıca Myanmar Ulusal Savunma ve Güvenlik Konseyi üyesidir. Mayıs 2012'de, Myanmar'ın eski cumhurbaşkanı Thein Sein, Soe Win'i Myanmar'ın birçok silahlı etnik isyancı grubuyla müzakere etmekten sorumlu hükümet ekibinin çalışma komitesine atadı. Soe Win, SPDC'nin eski başkan yardımcısı Kıdemli General Maung Aye'nin yakın bir yardımcısı. Soe Win, DBKK'nin eski başkan yardımcısı Kıdemli General Yardımcısı Maung Aye'ye yakın biridir.

Sittwe, Myanmar'ın (Burma) Arakan Eyaletinin başkentidir. Arakan dilinde sait-tway olarak telaffuz edilen Sittwe, Bengal Körfezi'ne dökülen Kaladan, Mayu ve Lay Mro nehirlerinin birleştiği yerde oluşturulmuş bir haliç adasında yer almaktadır. Şehrin 181.000 nüfusu var (2006). Sittwe Kasabası ve Sittwe Bölgesi'nin idari merkezidir.

<i>Shampoo</i> (film)

Shampoo, Hal Ashby'nin yönettiği ve ilk filminde Warren Beatty, Julie Christie, Goldie Hawn, Lee Grant, Jack Warden, Tony Bill ve Carrie Fisher'ın oynadığı 1975 Amerikan hiciv komedi-dram filmi. Beatty ve Robert Towne tarafından ortaklaşa yazılan film, 1968 Seçim Günü'nde, birkaç kadınla olan ilişkilerini yürütürken, rastgele bir Los Angeles kuaförünü takip ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Aung San</span>

Bogyoke Aung San;, Birmanya Bağımsızlık ordusu (BIA) Komutanı ve Anti-faşist Halk Özgürlük Birliği (AFPFL) başkanıdır. Birmanya Ulusal kahramanı kabul edilir. Bogyoke, yani yüce askeri lider olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Achang halkı</span>

Achang halkı, bir etnik grup. Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik grup ve Myanmar devletinin resmî olarak tanıdığı 135 etnik gruptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Alaungpaya</span>

Alaungpaya, Alaunghpaya veya Alaung-Phra olarak da telaffuz edilir,, Burma(Myanmar)'da Konbaung Hanedanlığı'nın kurucusudur. Bir zamanlar Yukarı Burma'daki küçük bir köyün eski şefi olan Alaungpaya, Siyam'a düzenlediği sefer sırasında hastalıktan öldüğünde, Burma'yı birleştirmiş, Manipur'u ele geçirmiş, Lan Na'yı fethetmiş ve restore edilen Hanthawaddy Krallığı'na yardım eden Fransız ve İngilizleri yenmişti. Dagon çevresine yeni yerleşim yerleri ekleyerek genişletmiş ve şehri Yangon şehri olarak adlandırmıştır. Burma'yı üçüncü kez birleştirdiği için Burma tarihinde, Anawrahta ve Bayinnaung ile birlikte Burma'nın en büyük üç hükümdarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Bagyidaw</span>

Bagyidaw, 1819'dan 1837'ye değin tahttan indirilene kadar Burma Konbaung hanedanının yedinci kralıydı. Sagaing prensi o dönem yaygın olarak bilindiği üzere 1808 yılında dedesi Kral Bodawpaya tarafından veliaht prens olarak seçildi ve Bodawpaya'nın ölümünden sonra 1819'da kral oldu. Bagyidaw, 1823 yılında başkenti Amarapura'dan Ava'ya geri taşıdı.

<span class="mw-page-title-main">Bodawpaya</span>

Bodawpaya, Burma Konbaung Hanedanlığı'nın altıncı kralıdır. Maung Shwe Waing ve daha sonra Badon Min olarak doğdu. Hanedanın kurucusu ve Üçüncü Birmanya İmparatoru olan Alaungpaya'nın dördüncü oğludur. En büyük kardeşi Naungdawgyi'nin oğlu yeğeni Phaungkaza Maung Maung'u Ava'da tahttan indirdikten sonra kral ilan edildi. Bodawpaya, 1782'de kraliyet başkentini Amarapura'ya geri taşıdı. Hsinbyumyashin olarak adlandırıldı. 54 eşinden olan yaklaşık olarak 70 oğul ve 67 kızın babasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Tabinshwehti</span>

Tabinshwehti, 1530-1550 yılları arasında Burma (Myanmar) kralı ve Birinci Toungoo İmparatorluğu'nun kurucusudur. Düzenlediği askeri seferler (1534-1549) sayesinde, Pagan imparatorluğu'nun 1287'de yıkılmasından bu yana Burma'daki en büyük krallığı yaratmıştı.

Konbaung hanedanı 1752'den 1885'e kadar Burma/Myanmar'ı yöneten son hanedandır. Burma tarihindeki en büyük ikinci imparatorluğu oluşturmuş ve Toungoo hanedanının başlattığı idari reformları sürdürerek modern Burma devletinin temellerini atmıştır. Bununla birlikte reformlar, altmış yıllık bir süre boyunca (1824-1885) üç Anglo-Burma Savaşının hepsinde Burmalıları mağlup eden ve 1885'te bin yıllık Burma monarşisini sona erdiren İngilizlerin ilerlemesini durdurmak için yetersiz kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mindon Min</span>

Mindon Min, doğum ismi Maung Lwin, 1853'ten 1878'e kadar Burma'nın (Myanmar) sondan bir önceki kralıydı Burma'nın en popüler ve saygı duyulan krallarından biriydi. Üvey kardeşi Kral Pagan yönetiminde 1852'deki İkinci İngiliz-Birmanya Savaşı, Aşağı Burma'nın Britanya İmparatorluğu tarafından ilhak edilmesiyle sona erdi. Mindon ve küçük kardeşi Kanaung üvey kardeşleri Kral Pagan'ı devirdiler. Saltanatının büyük kısmını ülkesinin üst kesimlerini İngiliz saldırılarından korumaya ve krallığını modernize etmeye çalışarak geçirdi.

Aye Nyein Thu, A Nyein olarak da bilinir, Myanmar'ın Chin Eyaletindeki ülke içinde yerinden edilmiş kişilere tıbbi bakım sağlayan gönüllü çalışmasıyla tanınan Burmalı bir doktordur. Çalışmaları için BBC'nin 2022'nin 100 Kadınından biri olarak kabul edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.