İçeriğe atla

Tatlı su akvaryumu

Tropikal bir tatlı su akvaryumu

Tatlı su akvaryumu, dekoratif veya araştırma amaçlı ya da çok bilinen bir şekilde evcil hayvanların veya diğer organizmaların tatlı su içerisinde bulundurulduğu yuvadır. Modern akvaryumlar genellikle şeffaf cam veya akrilikten imal edilirler. Tipik sakinleri ise balık, bitki, amfibi, salyangoz, karides gibi omurgasızlardır.

Tatlı su akvaryumunda bulunan balıklar, soğuk su balıkları veya tropikal türler de olabilir. Tatlı su akvaryumlarında bu türlerin bulunduğu karma akvaryumlar da yapılabilir. Fakat genellikle sıcaklık ve diğer gereksinimler nedeniyle uyumsuzluk oluşturabileceğinden dolayı tek türde balık bulundurulur. Soğuk su akvaryumları ise ısıtma cihazları gerektirmeyen evde beslenebilecek akvaryum balığı türlerinden oluşur. Bu tür balıklar için kullanılacak olan ısıtıcı cihazlar ile birlikte balıkların metabolizmaları hızlanacak ve böylece ömürleri kısalacaktır.[1] Tropikal bir balık tankında balık yetiştirebilmek ve besleyebilmek için ortam ısısının 75 ila 80 °F (24 ila 27 °C) arasında olması gerekmektedir.[2]

Tatlı su akvaryumları kum veya çakıl, canlı veya plastik bitkiler, kütükler, kayalar ve çeşitli ticari plastikten yapılmış heykeller ile dekore edilebilir. Fakat bu tür malzemelerin küçük akvaryumlarda kullanılması önerilmez.

Tarihçe

Gereğinden çok fazla sayıda japon balığı bulunan küçük bir tatlı su akvaryumu.

Bilinen en eski akvaryumlar 4500 yıl kadar önce eski Sümerler tarafından inşa edilen yapay balık havuzlarıdır. Eski Asurlular, Mısırlılar ve Romalılar da yiyecek ve eğlence amaçlı olarak havuzlarda balık beslemiş ve bulundurmuşlardır. Eski Çinliler ise balık üretiminde başarılı oldular ve M.Ö. 2000 civarında gıda için sazan büyüterek, seçici üretim ile süs balığı geliştirdiler. Japon balığı 18. yüzyılda Avrupa'ya getirilmiştir.[3]

Daha sonra 18. yüzyılda bu konuda gelişmeler oldu ve balıklar cam kavanoz, porselen kaplar, ahşap küvetler ve küçük yapay göletlerde tutuldu. Bu tarihlerde zoolog ve botanikçi olan Johann Matthaeus Bechstein, akvaryum ve teraryum biliminin temelleri olan balıklar ve amfibiler hakkında kayıtlar tutmuştur. Akvaryum ve teraryum kavramları ise 1829 yılında Nathaniel Bagshaw Ward tarafından daha sonra geliştirilmiştir.[4]

19'uncu yüzyılda "dengeli akvaryum" düşüncesi gelişti. Bu yaklaşım doğal olarak dengeli bir ekosistem takliti için girişim oldu. Bu yönteme göre, balık atıklarının bitkiler tarafından tüketilebileceği ve su yüzeyindeki havanın bitkiler ile balıklar için oksijen kaynağı olabileceği öngörüsü benimsendi.[3] 1869 yılında ilk tropikal balık (Cennet Balığı) Asya'dan ABD'ye ithal edildi. O günlerde tankların yapımı zor, filtreleri gürültülü ve pahalı olduğundan dolayı, akvaristlik ya bilimsel ya da yalnızca zenginler tarafından gerçekleştirilebilen bir hobi oldu.[5]

1878 yılında Tuğamiral Daniel Ammon, Uzak Doğu'dan ABD'ye ilk Japon balığını getirdi.[4] 20. yüzyılın başlarında akvaryumlar için hem partiküler ve hem de kömür filtrasyon havalandırmaları tanıtıldı. Taban filtresi 1950 yılında tanıtıldı.[3] Bu zamana kadar akvaryum hobisi birçok kişi tarafından ulaşılamaz ve gereksiz olarak görülüyordu. Ancak bitkili tankların yükselen popülaritesi ile birlikte 20. yüzyılın sonunda "dengeli akvaryumlar" kesin bir dönüş yaptı.[6]

Bugün akvaristlik neredeyse herkesin yapabileceği popüler bir hobi haline gelmiştir. Dünyanın hemen her yerinde akvaryum balığı üreticiliği yapılmaktadır. Akvaryumlarda hem doğadan alınan vahşi türler hem de üretimi yapılan türler tutulmaktadır. Üretimi yapılan balıkların ucuz türleri de bulunmaktadır. Ne yazık ki, akraba ilişkisi sonucunda üretimi yapılan balıkların ve sonraki nesillerin renkleri daha soluk ve küçük yüzgeçleri bulunmaktadır.[5]

Genel esaslar

Tipik bir ev tatlı su akvaryumu kurulumu için kum veya çakıldan oluşan bir alt tabaka, canlı veya plastik bitkiler, kayalar, kütükler, arka plan için bir resim veya köpük dekor ve istenilen tarzda diğer süs eşyaları kullanılır. Diğer gerekli ekipmanlar ise; akvaryum kapağı, akvaryum panosu, aydınlatma aksesuarları, ısıtıcı, termometre, balık yemi, balık ağı (küçük), su motorları, su kalitesini test için gerekli ekipmanlar, yavruluk, sifon hortum, çakıl temizleyici, hava taşı, hava motoru ve su değişimleri için kovadır.[5][7]

Yüzey alanı ve yüksekliği sağlıklı bir yaşam alanı oluşturulması ve biyotop için önemlidir. Yüzey alanı yani tankın üst bölümü, tatlı su akvaryumunda gerekli oksijenasyonun sağlanmasına katkıda bulunur. Aynı zamanda yüzey alanından tankın görsel güzelliği için gerekli tüm işlemler ile besleme ve bakım da yapılır. Tatlı su akvaryumlarında oluşturulacak geniş yüzey alanı ile daha fazla oksijen erimesi gerçekleşeceğinden dolayı daha çok sayıda balık bulundurulmasına imkân verir. Genel olarak daha büyük boyutlu tanklar daha istikrarlı bir su dünyası oluşumuna izin verir. Böylece çok daha fazla sayıda balık, bitki veya omurgasız beslenmesine de izin verilmiş olur. Büyük akvaryumlarda estetik çok daha fazla arttırılabilir. Akvaryum malzemesi olarak çizilmelere ve kırılmalara karşı daha dayanıklı olan akrilik tercih edilebileceği gibi, maliyeti daha ucuz olan cam malzemesi de tercih edilebilir. Akvaryumlar için doğrudan güneş ışığı almayacak ve ani ısı değişikliklerine maruz kalmayacağı bir alan seçilmelidir. Bunun için evin kapılarından, pencerelerinden, ısıtma ve soğutma araçlarından uzak alanlar tercih edilmelidir. Güneş ışığı tankın aşırı şekilde ve hızlıca yosunlanmasına yol açar. Ani sıcaklık değişimleri balıklar için zararlıdır.

Gruplandırma

Tatlı su akvaryumlarında beslenen balıklar çok farklı türlerde ve farklı coğrafyalara özgüdür. Çoğu akvaryum balığı Orta Amerika, Güney Amerika, Afrika veya Asya kökenlidir. Akvaryum balıkları farklı kombinasyonlarda ve farklı su değerlerinde yaşarlar. Tatlı su akvaryumları., canlıların bir arada beslenmesi açısından dört farklı grupta ele alınabilir. Bunlar karma akvaryum, japon balığı akvaryumu, Afrika cichlid akvaryumu ve bitkili akvaryum şeklindedir.[2] Gruplandırmanın önemi, farklı türlerde canlıların ortak pH derecesi, ısı gibi önemli değerleri severek bir arada yaşamaları ve diğer bir önemi ise bir arada yaşadığı canlı topluluğundaki saldırganlık ve agresiflik oranlarıdır.

Bir karma akvaryum farklı coğrafi bölgelerde yaşayan balık ve bitkilerin karıştırılarak bir arada yaşadıkları akvaryum türü anlamına gelir. Bu tür bir akvaryumda bulunan bitki ve balıklar genellikle renk açısından canlı ve dayanıklıdırlar. Bir örnek vermek gerekirse; gurami, rasbora ve tetra balıkları ile birlikte, bunlara eşlik edecek Hygrophila difformis, Hygrophila polysperma ve Vallisneria spiralis gibi dayanıklı bir bitki seçimi bu türe örnek bir kombinasyon olabilir.[2] Karma tanklarda sakin ve birbirleri ile uyum içerisinde bulunan balık topluluğunun seçilmesi önemlidir.

Bir Japon balığı akvaryumu, balıkların parlak renklerinin ön plana çıkması için mobilyasız ve cam sehpa üzerinde düşünülebilir. Japon balığı çok farklı türleri ile birbirinden canlı renk kontrasyonları oluşturabilir.[1] Çeşitli süslemeler de bu akvaryum türünde kullanılabilir. Japon balığı düzenli aralıklarda su yüzeyine çıktığından dolayı ancak Egeria gibi dayanıklı bitki türleri bu tür akvaryumlara eklenebilir. Ayrıca Japon balıkları diğer yumuşak yapraklı bitki türleri ile beslenirler.[7] Bu nedenle bitkiler bu tür akvaryum için ideal değildir. Canlı bitkiler yerine plastik bitkiler kullanılabilir.

Bir Afrika cichlid akvaryumu genellikle Tanganika Gölü veya Malavi Gölü'nün çiklit çeşitlerinden oluşur ve bu tür akvaryumlarda alt tabaka için ince çakıl ya da kum ile birlikte çok sayıda kaya gerektirir. Balıklara kayalık ortamda çok sayıda mağara ve saklanma yerleri sağlamalıdır. Cichlidler, japon balıkları gibi akvaryum alt tabakasını sürekli olarak kazmalarından dolayı canlı bitkiler, plastik bitkiler ile birlikte kullanılmalıdır. Ancak Cichlid tankında, Vallisneria veya Anubias gibi gerçek bitki türleri de denenebilir.[2]

Bitkili akvaryumlarda balıklardan daha çok akvaryumda bitkiler ön plana çıkar. Hygrophila, Limnophila, Rotala, Vallisneria, Echinodorus ve Cryptocorynes bitki türlerinin büyük gruplar halinde sınırlı sayıda balık ile birlikte bulundurulması bitkili tanklara iyi bir örnektir. Bu tür akvaryumlarda Tetra, Cüce Gurami, Kiraz Barbuslar, Zebra Danios, Beyaz Bulut Dağı yavrusu gibi bitkilere zarar vermeyecek türde balık seçimi yapılması önemlidir. Düşük teknolojiyle oluşturulacak bir bitkili akvaryum için, akvaryum tabanına kırmızı kil ile güçlendirilmiş saksı toprakları ve üzerine çakıl kullanılabilir. Böylece bitkiler için sıkı bir besin kaynağı oluşturulmuş olunacaktır. Kullanılacak CO2 enjeksiyonu ise bitkilerin hızlı büyüyerek gelişmesini sağlar.[6]

Biyotop akvaryumları ise doğada bulunan bitkiler, balıklar ve diğer materyallerin bir arada bulunduğu bir çeşit simülasyonunun sağlandığı akvaryum türleridir.[5] Bu tür akvaryumlarda yalnızca gerçek yaşamda bulunan türler kullanılır. Bu nedenle bu tür tankların bakımı daha zor ve daha az yaygındır. Bu türlere örnek olarak halka açık akvaryumlar gösterilebilir.

Ayrıca bakınız

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Johnson, E. L., & Hess, R. E. (2006). Fancy goldfish: A complete guide to care and collecting, Weatherhill: Shambala Publications, Inc. ISBN 0-8348-0448-4
  2. ^ a b c d "Hagen, R. C. (2006). Basic aquarium guide: A guide to setting up and maintaining a beautiful aquarium. Montreal, Canada: Hagen." 15 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2013. 
  3. ^ a b c Thinkquest (2001). Beauty in glass: History 7 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved September 19, 2008.
  4. ^ a b Fishes in Nature and in the Aquarium, and Aquarium History Part 4, Nutrafin Aquatic News, Issue #4, 2004, pages 4, 6, and 13.
  5. ^ a b c d Butler, R. A. (1995). Tropical Freshwater Aquarium Fish 15 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved September 19, 2008.
  6. ^ a b Walstad, D. L. (2003). Ecology of the planted aquarium, 2nd Ed. Echinodorus Publishing.
  7. ^ a b Andrews, C. (2002).An interpet guide to fancy goldfish. Interpet Publishing. ISBN 1-902389-64-6

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lepistes</span>

Lepistes ya da gupi, Poeciliidae familyasından canlı yumurtlayabilen akvaryumlarda yetiştirilen tatlı su balığı.

<span class="mw-page-title-main">Akvaryum</span> balıklar ve suda yaşayan türler için şeffaf su deposu

Akvaryum, çoğunlukla cam ya da yüksek dirençli plastik gibi saydam malzemelerden yapılan, genellikle balık olmak üzere, bazen de omurgasızlar ve ayrıca amfibyumlar, deniz memelileri ve sürüngenler gibi suda yaşayan bitki ve hayvanların tutulduğu ve daha çok bu canlıların sergilenmesi amacıyla kullanılan içi su dolu, küçük bir cam kavanozdan büyük su tanklarına kadar geniş bir yelpazede yer alan kap ve yapılar. Akvaryum sahibi olmak dünya çapında yaklaşık 60 milyon kişi tarafından paylaşılan popüler bir hobidir. Çağdaş akvaryumların öncülerinin ilk çıktığı 1850'li yıllardan beri, özellikle akvaryum balıklarını sağlıklı tutabilmek için daha karmaşık ışıklandırma ve filtreleme sistemleri de geliştirildikçe akvaryum ile ilgilenenlerin sayısı artmıştır. Halka açık akvaryum'lar, evdeki akvaryumların büyük ölçekteki kopyalarıdır. Osaka Akvaryum, 5.400 m3'lük su tankı ve 580 türden oluşan su canlısı koleksiyonuna sahiptir ve Birleşik Krallık'ta yapılması planlanan National institute for research into aquatic habitats 40 hektarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük akvaryumu olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Kaya balığı</span>

Kaya balığı, oldukça geniş bir balık türü ailesi olan 200'den fazla cinsi ve 2.000'den fazla türü bulunan Gobiidae familyasından bir balıktır. Çoğunluğu tipik olarak 10 cm büyüklüğünde olup, göreceli olarak oldukça küçüktürler. Bu türden Trimmatom nanus ve Cüce kayabalığı, dünya üzerinde bilinen en küçük omurgalı türlerindendir ve büyüdüklerinde boyları 1 cm'nin (3/8) altında olur. Gobioides ve Periophthalmodon cinsleri gibi bazı kaya balığı türleri ise 30 cm (1 ft) uzunluğa kadar ulaşabilir veya bu boyu da aşabilirler. Az sayıda insan için bir gıda olarak önemi bulunmasına rağmen, özellikle morina, mezgit balığı, barramundi, yassı balıklar kadar ticari açıdan önemi olan balıklardır. Pek çok ülkede önemli bir av türüdürler. Brachygobius gibi bazı kaya balığı türlerine ise, akvaryumlarda beslemek için yoğun ilgi gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Plati</span>

Plati, doğal yaşam alanı Orta Amerika olan, yaklaşık 4–6 cm boyunda barışçıl bir balık türü.

<span class="mw-page-title-main">Neon tetra</span> Balık Türü

Neon tetra, Neon balığı olarak da bilinir, Characidae familyasına ait olan, yaklaşık 2–3 cm boyunda küçük bir tatlı su balık türü. Güneydoğu Kolombiya, doğu Peru ve batı Brezilya'nın karasu ile aksularında bulunur. Akvaryumculukta dünyaca meşhur bir süs balığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Okinawa Churaumi Akvaryumu</span>

Okinawa Churaumi Akvaryumu, Okinawa ilinin on bir şehirden biri olan Okinawa'nın Motobo kasabasındaki Ocean Expo Park'ta bir akvaryumdur.

<span class="mw-page-title-main">Öpüşen gurami</span>

Öpüşen gurami, doğal yaşam alanı Güney Asya coğrafyası ve Tayland olan bir balık türü. Akvaryum severlerin sergilediği öpüşme hareketinden ötürü ilgisini çekmiştir. Aslında sanıldığının aksine bu balıkların birbirlerine sevgi gösterisi değil güç sınama mücadelesidir. Öpüşen gurami diğer labirentli (beta) solunum yapan balıklar gibi su üstünden hava alma ihtiyacı hisseder. Barışcıl balıklardır özellikle gurami ailesinden diğer türlerle iyi geçinirler.

<span class="mw-page-title-main">Miami Deniz Akvaryumu</span>

Miami Deniz Akvaryumu, ABD'de, Florida eyaletinin Miami kentindeki okyanus akvaryumu (osenaryum).

<span class="mw-page-title-main">Monterey Körfezi Akvaryumu</span>

Monterey Körfezi Akvaryumu Monterey, 1984 yılında California'daki Pasifik Okyanusu kıyısındaki eski bir konserve fabrikasının yerine kurulmuştur. Yıllık 1,8 milyon ziyaretçi, 35.000 bitki ve 623 balık türünü görme fırsatı bulmaktadır. Okyanus suyu borular aracılığıyla akvaryumlara pompa edilmekte ve taze suyun dolaşımı faydalı olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Teraryum</span>

Teraryum; genellikle cam ve plastik maddelerden imal edilen ve içinde sürüngenler, böcekler, bazı bitki türleri için kara ortamının taklit edildiği akvaryum benzeri tanklardır. Farklı ölçülerde içinde bulundurulacak canlıya göre dekore edilir.

Tatlı su akvaryumlarında birçok türden çok sayıda balık başarıyla yetiştirilir. Bu listede tatlı su akvaryumlarında en sıklıkla bulunan türlerden kimileri bulunmaktadır.

Takashi Amano (天野尚), Japon fotoğraf sanatçısı, akvarist ve yazar. Akvaryuma olan ilgisi nedeniyle Aqua Design Amano isimli Japon şirketini açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tuzlu su akvaryumu</span>

Tuzlu su akvaryumu veya Deniz akvaryumu, denizlerde bulunan bitki ve canlıların bulundurulduğu bir akvaryum türüdür. Deniz akvaryumları yalnızca balıkların bulunduğu, balık ve canlı kayaların bir arada bulunduğu veya resif akvaryumları gibi alt bölümlere ayrılır. Deniz tanklarında mekanik ve kimyasal filtrasyonlar kullanılır. Aynı zamanda canlı kayalar, mercan iskeletleri/kalıntıları doğal biyolojik filtrasyon aracı olarak denik akvaryumlarında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Acı su akvaryumu</span>

Acı su akvaryumu, suyu yarı tuzlu olan bir Tuzlu su akvaryumudur. Denizlere yakın olan su kaynakları bir miktar tuzlu olur. Bu durumda suyun özgül ağırlığı çoğu zaman değişir. Bu oran özgül ağırlık veya tuzluluk oranı olarak adlandırılır. Acı su akvaryumları akvaristler arasında giderek popülarite kazanan bir hobidir.

<span class="mw-page-title-main">Akvaristlik</span>

Akvaristlik veya akvaryum hobisi, evde veya işyerinde bulunan bir akvaryumda ya da bahçede bulunan bir havuzda veya gölette balık yetiştiriciliği yapılmasına, akvaryum düzenlenmesine odaklı günümüzde popüler bir hobidir. Akvaristlik hobisini yapan kişiye akvarist adı verilir.

<i>Vallisneria</i>

Vallisneria, yaygın olarak eelgrass adıyla bilinen şerit çim veya Vallis cinsi tatlı su bitkisidir. 6 ila 10 çeşidi bulunmaktadır ve soğuk bölgelerde büyümez.

<span class="mw-page-title-main">Mikrogeophagus ramirezi</span>

Mikrogeophagus ramirezi Orinoco havzasına ve Venezuela ile Kolombiya'daki savanlara endemik olan bir tatlısu balık türü. Bu balık üzerine birçok araştırmalar yapılmıştır ve akvaryumculukta çok yaygın olan ve sevilen bir türdür. Cichlidae familyası ve Geophaginae alt familyasına üyedir.

<i>Labidochromis caeruleus</i>

Labidochromis caeruleus, Labidochromis cinsine bağlı bir hayvan türüdür. Türkiye'de sarı prenses ismi ile satılmaktadır. 13–15 cm boylara ulaşabilirler. Anavatanı Afrika kıtasının Malavi gölü olan bu balık sığ kayalıklarda yaşamayı sever.

<span class="mw-page-title-main">Halka açık akvaryum</span> büyük akvaryumlara sahip tesis

Halka açık akvaryum veya Halka açık su hayvanat bahçesi, canlı suda yaşayan hayvan ve bitki örneklerini halkın izlemesi için barındıran bir hayvanat bahçesinin sudaki karşılığıdır. Halka açık akvaryumların çoğunda, ev akvaryumcularının tuttuklarından daha büyük tankların yanı sıra daha küçük tanklar bulunur. İlk halka açık akvaryumlar 19. yüzyılın ortalarında yapıldığından beri popüler hale geldi ve sayıları arttı. Çoğu modern akredite akvaryum, koruma konularını ve halkı eğitmeyi vurgular.

<span class="mw-page-title-main">Convict cichlid</span>

Convict cichlid veya zebra ciklet, anavatanı Orta Amerika olan, Cichlidae familyasından bir tatlı su balık türüdür. Convict cichlid'ler popüler akvaryum balıklarıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.