İçeriğe atla

Tataristan'da İslam

Kazan'daki Kul Şerif Camii.

Tataristan'da İslam, onuncu yüzyıldan önce vardı, ancak 922'de Bulgar hükümdarı Almış Han'ın İslamiyeti kabul etmesiyle büyük bir büyüme başladı.[1] Bu durumu, İdil Bulgarları'ndaki misyonerlik faaliyetlerindeki artış izledi. İslam, Moğol istilası ve ardından Kazan Hanlığı aracılığıyla baskın din olarak kaldı. 1552'de bölge nihayet Rusya tarafından işgal edildi ve Orta Volga'daki Tatarları ve Başkurtları Çarlığa dahil etti. Rus yönetimi altında İslam, önce Çarlık ve İmparatorluk döneminde ve daha sonra Sovyet döneminde olmak üzere yıllarca bastırıldı. Bugün, İslam'a inananlar, tahmin edilen 3,8 milyonluk nüfusun %53'üne[2][3][4] denk gelmektedir ve bu durum İslam'ı Tataristan'da en büyük din haline getirmektedir.[5]

Marat Gatin, bir Cumhurbaşkanlığı departmanı olan Dini Kuruluşlarla Etkileşim bakanıdır.[6]

Tarihi

Tataristan sınırları içinde bilinen en eski organize devlet İdil Bulgarları'ydı (y. 700-1238). İdil Bulgarları, Hazarlar, Kiev Rusları ve Kıpçaklar gibi halkların baskısına rağmen bağımsızlığını koruyan, İç Avrasya, Orta Doğu ve Baltık boyunca ticari bağlantıları olan gelişmiş bir ticaret devletine sahipti. 921'de Bulgar hükümdarı Almış Han, halifeye din eğitimi için dini bilgin gönderilmesini talep eden bir elçi gönderdi. İslam, 922'de İbn Fadlan'ın yolculuğu sırasında Bağdat'tan gelen misyonerler[7] tarafından tanıtıldı. Almış Han'ın İslamiyete geçmesi, İdil Bulgarları'nı ilk Müslüman devleti yapmıştır.

Kul Şerif ve öğrencileri, Kazan Kuşatması sırasında camilerini koruyorlar.

Kazan Hanlığı 1550'lerde Çar IV. İvan'ın birlikleri tarafından işgal edildi ve Kazan 1552'de alındı. Bazı Kazan Tatarları zorla Hristiyanlığa geçirildi ve Kazan'da katedraller inşa edildi; 1593'te bölgedeki camiler yıkıldı ve Rus hükûmeti inşaatlarını yasakladı. Bu yasak 18. yüzyılda II. Katerina kaldırana kadar yürürlükte kaldı. II. Katerina'nın himayesinde yeniden inşa edilecek ilk caminin yapımına 1766'da başlandı ve dört yıl sonra tamamlandı.

Sovyet yönetimi

Ayrıca bakınız: Sovyetler Birliği'nde İslam

27 Mayıs 1920'de Tatar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Josef Stalin yönetiminde Sovyetler Birliği, Arap alfabesinin bir çeşidini kullanan Tatar dilinin kullanımına kısıtlamalar getirmeye başladı. Tatar dili alfabesi Kiril alfabesine geçti. Ulusal kültürün gelişimi önemli ölçüde azaldı ve Tataristan'da İslam da dahil olmak üzere din ciddi şekilde bastırıldı. İdil Bulgarları, Sovyet kararnamesiyle zorla Tatar (Volga Bulgarları için aşağılayıcı bir adlandırma) olarak yeniden adlandırıldı.

Tataristan'daki 1921–22 kıtlığı, 500.000[8] ila 2.000.000[9] köylünün öldüğü Tataristan ÖSSC'de[10][11] meydana gelen kitlesel açlık ve kuraklık dönemiydi. Olay, SSCB'nin[12] diğer kısımlarını da etkileyen ve toplamda 5.000.000 kişinin öldüğü 1921-1922 Sovyet Kıtlığının bir parçasıydı.[13][14] 2008 yılında, Tüm Rusya Tatar Sosyal Merkezi (VTOTs) Birleşmiş Milletler'den 1921-22 Tataristan Kıtlığını Müslüman Tatarların soykırımı olarak kınamasını istedi.[15][16]

Modern Rusya'da İslam konusunda uzman olan Ruslan Kurbanov'a göre Kazan Tatarları, dini ve ulusal kimliklerini geliştirmenin ve Rusya içindeki siyasi özerkliklerini genişletmenin çok yapıcı ve etkili bir yolunu gösterdiler. Sovyet sonrası Rusya'nın en zor yıllarında -derin ekonomik kriz yılları ve iki Çeçen savaşı- Tatarlar, ulusal cumhuriyetlerinin ekonomik kalkınmasında olağanüstü sonuçlar elde ettiler.[17]

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazan'da Tataristan müftüsü ile.

Son gelişmeler

Naberezhnye Chelny'deki cami

Eylül 2010'da Ramazan Bayramı'nda ve İdil Bulgarlarının İslam'ı kabul ettikleri 21 Mayıs'ta resmi tatiller yapıldı.[18] Tatile rağmen, Kazan Devlet Üniversitesi Kurban Bayramı'nda ders vermeye karar verdi. Bu durum, öğrencilerin protesto etmesine neden oldu, bazıları dersi katılmayıp camideki ibadetlerine katılma niyetinde olduklarını açıkladı.[19] Tataristan ayrıca, Ürdün, Afganistan ve Mısır da dahil olmak üzere 28 ülkeden 70'in üzerinde filmin gösterildiği uluslararası bir Müslüman film festivaline ev sahipliği yaptı.[20] Tataristan'da projeyi genişletmek isteyen yabancı firmaların ilk helal gıda üretim tesisi açıldı. Yeni açılan tesiste 30 helal ürün üretilmekte ve 200 kişi istihdam edilmektedir.[21]

2010 ve 2011 yıllarında İslami bankacılık tanıtıldı.[22][23][24] Kazan, merkezi Kazan'da bulunan Rus İslam Üniversitesi'nin düzenlediği 8. Uluslararası Kuran Okurları Yarışması'nı 23-25 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirdi. Tataristan'da modern din eğitimini kolaylaştırmanın yolları da tartışıldı.[25]

Demografik bilgiler

İslam, Tataristan'da çoğunluk inancıdır.[26] 1990'da sadece 100 cami vardı ama bu sayı 2004'te 1000'in çok üzerine çıktı. 1 Ocak 2008 itibarıyla, Tataristan'da 1055'i Müslüman olmak üzere 1398 kadar dini kuruluş kayıtlıydı. Tataristan'daki Müslümanların çoğu ibadetlerini yerine getiriyor.[27] Müslümanlar arasında artan dindarlık belirgindir ve dinler arası ilişkiler çok güçlüdür.[28][29][30][31][32]

Kaynakça

  1. ^ Azade-Ayse Rolich, The Volga Tatars, 1986, page 11. Richard Frye, Ibn Fadlan's Journey to Russia, 2005, page 44 gives 16 May 922 for the first meeting with the ruler. This seems to be the official date of the conversion.
  2. ^ Balkind, Nicole (19 Mart 2019). "A Model Republic? Trust and Authoritarianism on Tatarstan's Road to Autonomy". University of North Carolina. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021 – Carolina Digital Repository vasıtasıyla. 
  3. ^ "Arena: Atlas of Religions and Nationalities in Russia" 6 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Sreda, 2012.
  4. ^ 2012 Arena Atlas Religion Maps 20 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "Ogonek", № 34 (5243), 27/08/2012. Retrieved 21/04/2017..
  5. ^ "Population". tatarstan.ru. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020. 
  6. ^ "Personnel Directory - Marat Gatin". Official Tatarstan. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2018. 
  7. ^ "Tatarstan Parliament Introduces New Islam Holiday". 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  8. ^ Dronin & Bellinger 2005, s. 98.
  9. ^ Mizelle 2002, s. 281.
  10. ^ Mizelle 2002, s. 18.
  11. ^ Werth, Nicolas; Panné, Jean-Louis; Paczkowski, Andrzej; Bartosek, Karel; Margolin, Jean-Louis (October 1999), Courtois, Stéphane (Ed.), The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression, Harvard University Press, ss. 92-97; 116-21, ISBN 978-0-674-07608-2, 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Mayıs 2021 
  12. ^ Millar 2004, s. 56.
  13. ^ Millar 2004, s. 270.
  14. ^ Haven, Cynthia (4 Nisan 2011). "How the U.S. saved a starving Soviet Russia: PBS film highlights Stanford scholar's research on the 1921-23 famine". Stanford News Service. 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2017. 
  15. ^ Globe, Paul (6 Kasım 2008), "Tatar Nationalists Ask UN to condemn 1921 famine as genocide", Homin Ukraini 
  16. ^ Chaudet, Didier (June 2009). "When the Bear Confronts the Crescent: Russia and the Jihadist Issue" (PDF). The China and Eurasia Forum Quarterly. Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program. 7 (2): 49. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  17. ^ "Tatarstan:Smooth Islamization Sprinkled with Blood". 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  18. ^ "Holiday Commemorating Arrival of Islam in Russia Ratified in Tatarstan". 30 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  19. ^ "Students In Tatarstan Want Muslim Holiday Observed". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  20. ^ "Tatarstan's Muslim filmfest kicks off". 18 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  21. ^ "Halal Food Facility Opens In Tatarstan". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021. 
  27. ^ "Programme four - Tatarstan". Inside Putin's Russia. BBC. 2003. 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2018. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. 
  29. ^ "Islamic leader: Increased religiosity hasn't cut share of marriages between Muslims and Christians in Tatarstan - Jun. 29, 2010". KyivPost. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  30. ^ "Friends and neighbours: religious harmony in Tatarstan?". openDemocracy (İngilizce). 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  31. ^ "RUSSIA: The Rebirth of Islam in Tatarstan". Chris Kutschera (İngilizce). 20 Mart 2017. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  32. ^ Gorenburg, Dmitry (22 Kasım 2010). "Radical Islamism on the Rise in Tatarstan?". Atlantic Sentinel (İngilizce). 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 

Kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tataristan</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan federe yapı

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km2 alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Kazan, Tataristan</span>

Kazan, Rusya'ya bağlı Tataristan'ın en büyük şehri ve başkentidir. Volga ve Kazanka Nehirlerinin birleştiği noktada yer alan şehir, 425,3 kilometrekarelik bir alanı kaplamakta olup, nüfusu 1,3 milyonun üzerinde ve büyük metropol bölgesinde yaklaşık 2 milyona ulaşmaktadır. Kazan, Volga Federal Bölgesi'nin yanı sıra Volga üzerindeki en kalabalık şehir olarak Rusya'nın beşinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Tatarlar</span> Doğu Asyadan köken alan etnik grup

Tatarlar veya Tatar Türkleri, "Tatar" ismini taşıyan farklı Türki etnik gruplar için kullanılan bir şemsiye terimdir.

<span class="mw-page-title-main">İdil Bulgar Devleti</span> 7. yüzyılda kurulmuş bir Türki devleti

İdil Bulgar Devleti, 9. yüzyılda kurulmuş bir Türk Devleti. Büyük Bulgarya Hanlığı'nın Hazarlar tarafından dağıtılıp Ön Bulgarlar halkının bölünmesinden sonra meydana gelmiştir ve 13. yüzyılda Moğollar devleti yıkıncaya kadar ayakta kalmayı başaran bir devlet olmuştur. İslamiyeti kabul eden ilk müslüman Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar (şehir)</span>

Bulgar (Bolğar),, Divân-ı Lügati't-Türk'te;

Kazan Tatarları, Tatar halkını oluşturan ana etnik gruplardan birisidir. Tatarcada Kıpçak grubunun Kazan lehçesinde Türkçe konuşulmaktadır. Kazan Tatarlarının etnik temelini Türkler ve İmenkovski kültürünün temsilcileriydi.

<span class="mw-page-title-main">İdil Bulgarcası</span>

İdil Bulgarcası, Volga Bulgarcası veya İdil Bulgar Türkçesi, Türk dilinin eski dönemlerinde İdil sahasında konuşulmuş, Çuvaşçaya yakınlığı ile bilinen, Türk dilinin Oğur grubunun tarihî yazılı dillerinden biridir. Tümü Moğol istilasından sonraki dönemde (1281-1361) yazılmış, Tataristan başta olmak üzere, Tataristan'da, Başkurdistan'da, Udmurtya'da ve Çuvaşistan'da Tataristan yakınlarında bulunmuş, 13. ve 14. yüzyıldan kalma Arap harfli 88'inin tarihi belli toplam 139 mezar kitabesindeki sınırlı dil malzemesiyle İdil Bulgarcası bir dereceye kadar bilinmektedir. Günümüzde bu dile en yakın dil Çuvaşçadır. Çuvaşlar İdil Bulgarlarının torunudur.

<span class="mw-page-title-main">Kul Şerif Camii</span> Avrupanın en büyük camilerinden biri

Kul Şerif Camii, Kazan Kremlini'nde bulunan, inşaatın yapıldığı tarihte Rusya'nın ve İstanbul dışında Avrupa'nın en büyük camilerinden biri olarak bilinen cami.

<span class="mw-page-title-main">Dirgen Ayaklanması</span>

Dirgen ayaklanması veya Kara Kartal İsyanı, günümüzde Tataristan'ın doğusu ve Başkurdistan'ın batısında kalan bölgede savaş komünizmi politikasına karşı Yeşil Ordu grupları tarafından gerçekleşen ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde İslam</span>

Sovyetler Birliği'nde İslam, Sovyetler Birliği'nde İslam inanışına ait konuları betimler.

<span class="mw-page-title-main">Necip Cihanov</span>

Näcip Ğayaz ulı Cihanov bir Tatar besteci, öğretmen ve devlet adamıydı. 15 Ocak [E.U. 2 Ocak] 1911'de Oral'da doğdu; 2 Haziran 1988'de öldü.

Bilär, İdil Bulgarları'nda yer alan bir Orta Çağ kentidir. İdil Bulgarları'nın Moğol istilası'ndan önce ikinci başkentiydi. Günümüzde Tataristan'ın Alexeeyevsky Bölgesi'ndeki Maly Cheremshan'ın sol kıyısında yer almaktadır. Bilyarsk'a uzaklığı 50 km, Kazan'a uzaklığı ise 150 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mimarisi</span>

Tatar mimarisi (tatar.), Tatar halkının uyguladığı mimari. Örnekleri Rusya Federasyonu'nun çeşitli bölgelerinde, Finlandiya ve Kazakistan'da görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da 1919–1922 yıllarında yaşanan kıtlık</span>

'1919-1922 Kazak kıtlığı , 1919-1922 Türkistan kıtlığı olarak da anılan, Kırgız ÖSSC ve Türkistan ÖSSC'de meydana gelen kitlesel açlık ve kuraklık dönemiydi. Savaş komünizmi politikasının bir sonucu olmuştur, içinde 400.000 ile 750.000 insanın öldüğü bu olay, SSCB'nin diğer bölgelerini etkileyen 1921-22 büyük Rus kıtlığının bir parçasıydı, toplamda 5.000.000 kişiye kadar öldü.

<span class="mw-page-title-main">1921-22 Tataristan Kıtlığı</span>

1921–22 Tataristan Kıtlığı, 500.000 ila 2.000.000 köylünün öldüğü savaş komünizmi politikasının bir sonucu olarak Tataristan ÖSSC'de yaşanan kitlesel açlık ve kuraklık dönemiydi. Olay Sovyetler Birliği'nin diğer kısımlarını etkileyen ve toplamda 5.000.000 kadar insanın öldüğü 1921-22 Rus Kıtlığının bir parçasıydı. Rus ve Doğu Avrupa tarihi profesörü Roman Serbyn'e göre, Tataristan kıtlığı Sovyetler Birliği'ndeki ilk insan yapımı kıtlıktı ve İdil Tatarları ve Volga Almanları gibi etnik azınlıkları sistematik olarak hedef aldı.

<span class="mw-page-title-main">İdil-Ural</span> Rusyada bulunan bir tarihi bölge

İdil-Ural, kelimenin tam anlamıyla Volga-Ural, Doğu Avrupa'da, bugün Rusya'da bulunan tarihi bir bölgedir. Adı tam anlamıyla Tatar dilinde Volga-Urallar anlamına gelir. Sık kullanılan Rusça versiyonu Volgo-Uralye'dir. İdil-Ural terimi genellikle bu bölgedeki Rusya'nın 6 cumhuriyetini belirtmek için kullanılır. Bunlar: Başkurdistan, Çuvaşistan, Mari El, Mordovya, Tataristan ve Udmurtya'dır.

Tatarofobi, İdil, Sibirya ve Kırım Tatarları dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere, genel olarak Tatar olarak adlandırılan insanlara karşı duyulan korkuyu, nefreti, şeytanlaştırılmasını veya onlara karşı önyargıyı ifade eder. Her ne kadar ikincisine karşı olumsuz tutumlar açık ara en şiddetli olsa da, büyük ölçüde Sovyet medyasının uzun süredir onları yalnızca olumsuz bir şekilde tasvir etme uygulamasının yanı sıra siyasi bir gerekçe sağlamak amacıyla olumsuz stereotipleri teşvik etme, sınırdışı edilmeleri ve ötekileştirilmeleri uygulamasının bir sonucudur.

Moğolların İdil Bulgar Devleti'ni istilası 1223'ten 1236'ya kadar sürmüştür. Aşağı Volga ve Kama merkezli Bulgar devleti, tarihinin büyük bölümünde Avrasya'daki kürk ticaretinin merkeziydi. Moğol fethinden önce Novgorod ve Vladimir Rusları bölgeyi defalarca yağmalayıp saldırarak Bulgar devletinin ekonomisini ve askerî gücünü zayıflatmışlardı. İdil Bulgar Devleti, 1223'ün sonlarında veya 1224'te Moğolları pusuya düşürdü 1229-1234 yılları arasında birçok çatışma yaşandı ve Moğol İmparatorluğu 1236'da Bulgarları fethetti.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan Tarihi</span>

Rusya Federasyonu'na bağlı bir cumhuriyet olan Tataristan toprakları, tarih öncesi dönemde farklı gruplar tarafından iskan edilmiştir. İtil Bulgar Devleti bir süre Hazarlara tabi olmuştur. İtil Bulgarları Müslüman olup çeşitli Türk halklarını bünyelerine katınca İtil Tatarları olarak anılmaya başlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.