İçeriğe atla

Tasavvuf tarikatları listesi

Tasavvuf tarikatları listesi, bu listede gelişmeye bağladığı 8. yüzyıldan, çeşitli kollara ayrıldığı günümüze kadar İslam dünyasındaki tasavvufi tarikatlar listelenecektir.

Tasavvuf mensupları, tasavvufun başlangıcını peygamber ve sahabilerine dayandırırlar. Muhammed'in tasavvufa dair gizli bilgileri Ali'ye aktardığını, zikir esaslarının da peygamber ve sahabeleri tarafından işaret edildiğini ileri sürmüşlerdir. Nitekim pek çok tarikat silsilelerini dört halifeye dayandırırlar.

12. yüzyıldan sonra tarikalar kurumsallaşmaya, kendilerine bağlı kolları oluşturup yayılmaya başlamışlardır.

Horasan ve Orta Asya kökenli

  • İshakilik (Mevlanâ Lutfullah Çusti)
  • Aktağlık (Kelan Muhammed Emin)
  • Cuybarilik (Muhammed İslam Cuybari)
  • Ekberilik (Muhyiddin Arabi)
  • Eşrefilik (Eşrefoğlu Rumî)
  • Kadiri-Rûmilik (İsmail Rumî)
  • Halisilik (Halis Talebanî)
  • Hikemilik (Ebu Bekir el-Hikemî)
  • Esedilik
  • Becelilik
  • Kadiri-İsevilik
  • Fârızılik
  • Halvetilik (Ömer el-Halvetî)
  • Amasilik (Pîr İlyas Amâsî)
  • Şirvanilik (Seyyid Yâhyâ-yı Şirvâni)
  • Cemâlilik (Cemal Halvetî)
  • Sünbülilik
  • Assâlîlik
  • Bahşîlik
  • Şabânilik
  • Ahmedilik (Yiğitbaşı Ahmed Şemseddin)


  • Halveti-Ramazanilik (Ramazan Mahfî)
  • Şemsilik (Şemseddin Sivasi)
  • Büzgaşilik
  • Desukılik
  • Ebherilik (Kutbüddin Ebheri)
  • Evhadilik (Evhadüddin Kirmani)
  • Zahidilik (İbrahim Zahid Geylani)
  • Zahidi-Safevilik
  • Zahidi-Halvetilik
  • Zeynilik (Zeynüddin Hafi)
  • Kübrevilik (Necmüddin Kübra)
  • Baharzilik (Seyfeddin Baherzi)
  • Nurbahşiyye (Seyyid Muhammed Nurbahş)

Anadolu kökenli

  • Tennurilik
  • İseviyye

Suriye ve Irak kökenli

  • Haririyye
  • Sayyâdiyye
  • İmâdiyye
  • Keyyâliyye
  • Cendeliyye
  • Dîrîniyye
  • Atâiyye
  • Katnâniyye
  • Nûriyye
  • İzziyye
  • Cebertiyye
  • Fenâriyye
  • Îseviyye
  • Şa‘râniyye

Kuzey Afrika kökenli

  • Derkāvilik
  • İsevilik
  • Şazeli-Vefaiye
  • Bekriye (Ebu’l Mekarim Bekri)
  • Zerrukilik
  • Hamudilik
  • Kinasilik
  • Zâhidilik
  • Enbabilik
  • Münavilik
  • Selamilik
  • Fergālilik
  • Saibilik
  • Meruzıkılik
  • Şinnuvilik
  • Halebilik
  • Sütuûhilik
  • Beyyumilik

Hindistan kökenli

  • Şettârilik (Abdullah Şettari)

Pakistan kökenli

  • Azamiyye (Azim Barhiya)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tasavvuf</span> İslamın içsel, mistik boyutu

Tasavvuf veya Sûfîzm ya da Sûfîlik, İslam'ın iç veya mistik yüzü olarak tarif edilir. Ayrıca Sufizmin batıda yükseltilen içeriğinin "Budizm ve Taoizm gibi içeriksiz güzel yaşama tarzı" olarak yorumlanması da vardır.

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

Tarikat veya tarik kelimesi "yol" tarikat "yollar" anlamına gelir, "Allah'a ulaştıran yol" mânâsında kullanılmaktadır. Tarikatlar Selçuklu ve Osmanlı'ya özgü düşünce ve inanç hareketleri olarak değerlendirilmektedir. Birçok tarikatın menşei Hicri 5./Miladi 11. asırda Abdülkâdir Geylânî'nin yolundan gidenler tarafından oluşturulan Kadiri Tarikatıdır. Ebû Sâlih Muhyiddîn Abdülkâdir Geylânî, neseben hem Hasanî ve hem de Hüseynîdir. Abdulkadir Geylânî'nin soyundan gelen evlat ve torunları da yaşadıkları muhitlerde “şerîf”, “şurefâ”, “seyyid” olarak anılmışlardır.

Mutasavvıf, tasavvuf ehli olan, herhangi bir tasavvuf yolunda mertebe kat etmiş kişidir.

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yahyâ-yı Şirvânî</span>

Yahyâ-yı Şirvânî 15. yüzyılda yaşamış Azerbaycanlı sufi, Halvetiyye tarikatının ikinci kurucusudur. Azerbaycan Türkleri'nden olan Seyid Yəhya Bakuvi Azerbaycan'ın tanınmış filozof alim ve şairlerindən biri, Halvetiyye Tarikâtı'nın İkinci kurucusudur. Baküvi aynı zamanda bir Halvetilik virdi olan Virdu-Sattar'ın da yazarıdır. 2013 yılında UNESCO Genel Konferansı'nın 36. oturumunda Seyid Yahya Bakuvin'in 550. yıldönümünün dünya çapında kutlanması kararı alındı.

<span class="mw-page-title-main">Eşrefoğlu Rûmî</span>

Eşrefoğlu Abdullah Rûmî, Türk şair, mutasavvıf. Eşref-i Rûmî veya Eşrefoğlu Rûmî olarak anılır.

Halvetilik, cehri zikir adı verilen ve ilahi isimlerin yüksek sesle tekrar edilmesi anlamına gelen zikir yöntemini kullanan bir tarîkattır. Tarikat 14. yüzyılda yaşamış olan Ömer el-Halvetî'ye nisbet edilir. Pîr Ömer Halvetî'nin bir ağaç kovuğunda uzun süre halvet çıkarması ve ardından gelen müridlerin de tenhada kalmayı tercih etmeleri üzerine tarikat bu isimle anılmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mevlevîlik</span>

Mevlevîlik, 13. yüzyılda yaşamış Mevlana Celaleddin Rumi'nin tasavvufî düşünceleri üzerine, kendisinin ölümü ardından gelişen tarikattır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Yesevî</span> Türk mutasavvıf ve şair

Ahmed Yesevî ya da Ata Yesevî (Kazakistan Türkçesi: Қожа Ахмед Яссауи; Özbekistan Türkçesi: Xoja Ahmad Yassaviy; 1093, Sayram - 1166, Türkistan, kendi gibi Türk asıllı olan Arslan Baba'nın talebesidir. "Pîr-i Türkistan" lakabıyla bilinen bir mutasavvıf ve şairdir.

Rüfailik ya da Rifâiyye, tasavvufi inanışa göre kurucusu ve piri Ahmed er Rüfâi olan İslamîyetin bir tarikatıdır.

Silsile-i Sâdât, Muhammed'in kendisinden sonra yerine vekâlet edeceğini hadislerinde haber verdiğine inanılan evliyâların oluşturduğu zincirdir. Günümüzde Nakşibendi Tarikatı'nın kollarına ait farklı birçok "Silsile-i Saadat" mevcûttur. Aşağıdaki tabloda Nakşibendilik'in farklı kollarına ait Altın Zinciri (Silsile-i saadat) listelenmiştir. Bunlar sırası ile,

  1. (GM) : Gaforî-Muceddidî
  2. (MS): Muceddidî-Sirâcî
  3. (T) : Tâhirî
  4. (S) : Süleymânî
  5. (K) : Hâlidî
  6. (H) : Hakkânî

Bayramilik veya Bayramiyye Tarikatı, kurucusu Hacı Bayram-ı Veli'nin (1352-1429) adına izafeten Bayramîyye Tarikatı olarak tanınmıştır. Hacı Bayram-ı Veli'nin, hocası Safev’îyye şeyhi Hoca Alâ ed-Dîn Ali Erdebilî'nin talebelerinden Şeyh Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli'nin Aksaray'da ölümünden sonra Ankara'ya dönüp irşâd fa'aliyetlerine başladığı 1412 tarihi, ilk Türk tarikatı olan Bayramiye'nin kuruluşu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Bektaş-ı Veli</span> Anadolu ermişi

Hacı Bektâş Velî ; mistik, seyyid, mutasavvıf, âlim ve İslam filozofu. Alevi-Bektâşiliğin fikir ve isim öncülerindendir. Kendisinin yolunu takip edenlere Bektâşi adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Sühreverdilik</span>

Sühreverdilik bir Sufi tarikatıdır. İmam-ı Gazali'nin bir müridi olan Ebu'n-Necib Sühreverdî tarafından kurulmuştur. Erkek kardeşi olan Ebû Hâmid Gazzâli. (ö. Hicri 545.) El-Nizamiyye Bağdat İslam Üniversitesi'nde Şafii fıkıh öğretmenliği yapmıştır. Kitab Adab El-Muridin ismindeki kitabı yazmıştır.

Muhammed Nur'ül Arabi, Son dönem melamiliğin piri. 1813-1887 arasında yaşamış sufi. Çeşitli sufi üstadlarından ders almış olan ve hayatının büyük kısmını Anadolu ve Rumeli topraklarında geçiren Seyyid Muhammed Nur, Abdülbaki Gölpınarlı tarafından Üçüncü Devir Melamiliği şeklindeki tanımlanan dönemin de öncüsü kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zahid Gilani</span> İranlı ilahiyatçı (1216-1301)

Zahid Gilani tam adıyla Tâcüddîn İbrahim b. Rûşen Emîr b. Bâbil b. Bîdâr el-Kürdî es-Sencânî Zahidiyye tarikatının şeyhi ve mutasavvıf.

Menâkıbnâme ; velilerin, tarikat büyüklerinin ve şeyhlerin kerametlerini konu alan eserlere verilen addır.

Müslüman ilahiyatçılar listesi

Şemseddin Sivasi, Halvetiyye tarikatının Şemsiyye kolunun kurucusu, âlim ve şair.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.