İçeriğe atla

Tasarlayıcı siyaset

Tasarlayıcı siyaset, ya da önceden şekillendirici (prefigüratif) siyaset, bir toplumsal grup tarafından hedeflenen, gelecekteki toplumu yansıtmaya çalışan örgütlenme ve sosyal ilişki biçimleridir. Terimi türeten Carl Boggs'a göre arzu, "bir hareketin devam eden siyasi pratiğinde [...] nihai hedef olan sosyal ilişkiler, karar alma, kültür ve insan deneyimi biçimlerini" somutlaştırmaktır.[1] Leach, bu tanımın yanı sıra kavramın tanımını şu şekilde katkı yapmıştır: "Bir toplumsal hareketin ulaştığı hedefler, temelde kullandığı araçlarla şekillenir ve bu nedenle hareket, oluşturmak istediği toplum türünü somutlaştıran veya önceden şekillendiren araçları seçmek için elinden gelenin en iyisini yapan siyasi yönelimdir".[2] Tasarlayıcılık (prefigürativizm), hedeflenen özgür gelecekteki politikayı bugünden hayata geçirme girişimidir.

Tarihi

Boggs, 1970'lerde Rusya, İtalya, İspanya ve ABD Yeni Sol'undaki devrimci hareketler hakkında yazmıştır. Önceden biçimlendirme ya da tasarlama kavramı ayrıca Sheila Rowbotham tarafından 1960'lar ve 1970'lerdeki kadın hareketi,[3] Wini Breines tarafından Demokratik Toplum için ABD Öğrencileri (SDS) hareketi[4] ve John L. Hammond tarafından Portekiz Karanfil Devrimi için de kullanılmıştır.[5]

Tasarlayıcı siyaset, 1968 hareketinden etkilenerek, eski solcu ya da devrimci grupların ve siyasi partilerin merkezi rolünü ve öncülüğünü reddetti. Dolayısıyla bu kavram hem yeniyi yaratma siyasetidir, hem de yerleşik hiyerarşiden kopma siyasetidir. Breines'e göre:

Tasarlayıcı siyaset terimi [...] kişisel ve hiyerarşi karşıtı değerleri siyasette somutlaştırma girişimlerinde ve muhalif gösterilerde anlaşılabilir. Katılımcı demokrasi, tasarlayıcı siyasetin merkezinde yer alır. [. . .] Tasarlayıcı siyasetin özü, arzu edilen toplumu "önceden şekillendiren", oluşturan ve somutlaştıran hareketi, ilişkileri ve siyasi formları canlı pratiğin içinde yaratmak ve sürdürmekti.[6]

Breines'e göre, tasarlayıcı ya da önceden şekillendirici siyaset, "katılımcı demokrasi"ye odaklanır. Çünkü yaratmaya çalıştığı eşitlikçi ve demokratik toplumu önceden şekillendiren, siyasi biçimleri geliştiren ve kuran, hiyerarşik ve merkezi örgütlenmeye karşı bir muhalefet olarak ortaya çıkar. Oluşturucu siyaset topluluk kavramıyla bağlantılıdır ve çağdaş devlet ve toplumda yerleşik olan resmi, soyut ve araçsal ilişkilerden farklı; daha doğrudan, kişisel ve bütünsel ilişkiler ağı olarak tanımlanır.[7]

20. yüzyılın başlarında anarşistler, açık biçimde "tasarlama" terimini kullanmasalar da, herhangi bir amaca ulaşmak için kullanılan araçların o amaç ile tutarlı olması gerektiği ilkesini açıkça benimsediler. Örneğin, Mikhail Bakunin yoldaşlarından James Guillaume şöyle yazmıştı: "Otoriter örgütten eşitlikçi ve özgür bir toplumun çıkması nasıl istenebilir? Bu imkânsızdır."[8]

Bu bağlamda 20. yüzyıldaki en büyük örneklerden biri, İspanya İç Savaşı sırasında, Ulusal Emek Konfederasyonu (CNT) gibi anarko-sendikalistlerin örgütlediği özgürlükçü komünizm toplulukları bu kavramın işleyişine tipik bir örnektir. Bu örneklerde işçiler, üretim araçlarının merkezi olmayan bir düzeyde kolektif kontrolünü ele geçirdiler ve vejetaryen yemek pişirmeden cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisine kadar geniş bir yelpazedeki seçenekler hakkında yararlı bilgiler vermek için kitle-merkezli iletişimi bir karşı güç olarak kullandılar.

Tasarlama ya da önceden yapılandırma kavramı daha sonra özellikle katılımcı demokrasi hareketleriyle ilgili olarak yaygın şekilde kullanılmaya başlandı.[9][10] Özellikle 1960'lardaki İtalyan Otonomizmi,[11] 1970'ler ve 1980'lerdeki nükleer karşıtı hareket ve 21. yüzyılın başındaki küreselleşme karşıtı hareket bu kavramla birlikte anılmıştır.[12]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Boggs, Carl. 1977. Marxism, Prefigurative Communism, and the Problem of Workers' Control. Radical America 11 (November), 100; cf. Boggs Jr., Carl. Revolutionary Process, Political Strategy, and the Dilemma of Power. Theory & Society 4,No. 3 (Fall), 359-93.
  2. ^ Leach, D. K. (2013). Prefigurative politics. The Wiley-Blackwell encyclopedia of social and political movements, 1004-1006.
  3. ^ Rowbotham, Sheila. 1979. 'The Women's Movement and Organizing for Socialism'. In Sheila Rowbotham, Lynne Segal and Hilary Wainwright, Beyond The Fragments: Feminism and the Making of Socialism, 21-155. London: Merlin Press
  4. ^ Breines, Wini. 1980. Community and Organization: The New Left and Michels' "Iron Law." Social Problems 27, No. 4 (April), 419-429; Breines, Wini. 1989. Community and Organization in the New Left, 1962-1968: The Great Refusal. New Brunswick: Rutgers University Press.
  5. ^ Hammond, John L. 1984. 'Two Models of Socialist Transition in the Portuguese Revolution'. Insurgent Sociologist 12 (Winter-Spring), 83-100; Hammond, John L. 1988. Building Popular Power: Workers' and Neighborhood Movements in the Portuguese Revolution. New York: Monthly Review Press.
  6. ^ Breines, Wini. Community and Organization in the New Left, 1962–1968: The Great Refusal, 1989, p. 6.
  7. ^ Wini Breines, The Great Refusal: Community and Organization in the New Left: 1962-1968 (New York: Praeger, 1982), 6.
  8. ^ quoted by Benjamin Franks in 'The direct action ethic: From 59 upwards'. Anarchist Studies 11, No. 1, 22; Cf. Benjamin Franks, 2008. 'Postanarchism and meta-ethics', Anarchist Studies 16, No. 2 (Autumn-Winter), 135-53; David Graeber, Direct Action: An Ethnography. Oakland: AK Press, 2009: 206; Eduardo Romanos, 'Anarchism'. In Snow, David A., Donatella Della Porta, Bert Klandermans, and Doug McAdam (eds), The Blackwell Encyclopedia of Social and Political Movements. Oxford: Blackwell: 2013.
  9. ^ Fians, Guilherme (2022). "Prefigurative Politics". Stein, Felix (Ed.). Open Encyclopedia of Anthropology. doi:10.29164/22prefigpolitics. 21 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ John L. Hammond, 'Social Movements and Struggles for Socialism'. In Taking Socialism Seriously, edited by Anatole Anton and Richard Schmidt, 213-47. Lanham: Lexington Books, 2012. Francesca Polletta, Freedom is an Endless Meeting: Democracy in American Social Movements. Chicago: University of Chicago Press, 2002; Marina Sitrin, ed., Horizontalism: Voices of Popular Power in Argentina. Oakland: AK Press, 2006.
  11. ^ Katsiaficas, George. 2006. The subversion of politics: European autonomous social movements and the decolonization of everyday life. Oakland, CA: AK Press.
  12. ^ Andrew Cornell, Anarchism and the Movement for a New Society: Direct Action and Prefigurative Community in the 1970s and 80s. Institute for Anarchist Studies, 2009.
    Barbara Epstein, 'The Politics of Prefigurative Community: the Non-violent Direct Action Movement'. Pp. 63-92 in Reshaping the US Left: Popular Struggles in the 1980s. Edited by Mike Davis and Michael Sprinker. London: Verso, 1988; Jeffrey S. Juris, 'Anarchism, or the cultural logic of networking'. In Contemporary Anarchist Studies: an Introductory Anthology of Anarchy in the Academy, edited by Randall Amster et al., 213-223. New York: Routledge, 2009.

İlgili Araştırma Makaleleri

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

Anarşizm, toplumsal otoritenin, tahakkümün, erkin ve hiyerarşinin tüm biçimlerini bertaraf etmeyi savunan çeşitli politik felsefeleri ve toplumsal hareketleri tanımlayan sosyal bir terimdir. Anarşizm, her koşulda her türlü otoriteyi reddetmektir. Reddedilen bu otoritelere patriyarki ve kapitalizm de dahildir.

Paul Avrich (1931-2006) tarihçi ve profesör. 4 Ağustos 1931 New York doğumlu olan Avrich, anarşist tarih üzerine eserler vermiştir.

Bireyci anarşizm, farklı geleneklerden oluşan bireyci anarşizm bireysel bilincin ve bireysel çıkarın, herhangi bir kolektif organ ya da kamu otoritesi tarafından engellenmemesi gerektiğine inanır.

<span class="mw-page-title-main">Anarko-kapitalizm</span> ekonomik teori ve politik felsefe

Anarko kapitalizm özel mülkiyet hakkına, iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir. Anarko-kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise. Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.

Demokratik sosyalizm, sosyalist piyasa ekonomisi içinde ekonomik demokrasi, işyeri demokrasisi ve işçilerin öz yönetimine veya alternatif bir merkeziyetçi planlı sosyalist ekonomi biçimine özel bir vurgu yaparak, siyasi demokrasiyi ve bir tür sosyal sermayeli ekonomiyi destekleyen solcu bir siyaset felsefesidir. Demokratik sosyalistler, kapitalizmin doğası gereği özgürlük, eşitlik ve dayanışma değerleriyle bağdaşmadığını ve bu ideallerin ancak sosyalist bir toplumun gerçekleştirilmesiyle elde edilebileceğini savunuyorlar. Çoğu demokratik sosyalist, sosyalizme kademeli bir geçiş arayışında olsa da, demokratik sosyalizm, sosyalizmi kurmanın aracı olarak devrimci veya reformist siyaseti destekleyebilir. Demokratik sosyalizm, 20. yüzyılda Sovyetler Birliği'nde ve diğer ülkelerde tek parti devletine doğru gerilemeye karşı çıkan sosyalistler tarafından popülerleştirildi.

Sosyal demokrasi, reformist ve aşamalı yöntemlerle laissez-faire kapitalizminin yarattığı eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politik bir ideolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Murray Bookchin</span> Amerikalı filozof

Murray Bookchin, Amerikalı sosyal teorisyen, yazar, tarihçi ve siyaset felsefecisi. Çevre hareketinin öncülerinden olan Bookchin, özgürlükçü sosyalizm, anarşizm ve ekoloji düşüncelerine bağlı kalarak şehir planlaması ve teorisyeni olduğu sosyal ekoloji ideolojisi gibi konular üzerine çalışmalar yapmış, anarşist gelenek ile çağdaş ekolojik bilincin sentezini kurması ile dikkatleri üzerine çekmiştir. Bookchin; siyaset, felsefe, tarih ve kentsel sorunlar üzerine iki düzine kitabın yazarıdır.

Anarşizm (Önadsız), tarihçi George Richard Esenwein'in cümleleriyle "anarşizmin bir sıfatla tanımlanmamış formudur, yani komünist, kollektivist, mutualist veya bireyci gibi belirleyici sıfatların olmadığı bir düşünce akımı. Diğerleri için ... Anarşizm (önadsız) sadece, farklı anarşist ekollerin bir arada varolmasına tolerans gösteren bir tutumu ifade eder." Bu düşünce farklı anarşist ekoller arasında ortak noktaları vurgular ve bunları anti otoriter inançlar çevresinde birleştimeyi amaçlar. İfade Küba doğumlu Fernando Tarrido del Mármol tarafından 1889 kasım ayında, farklı anarşist hareketler arasında şiddetli tartışmaların yaşandığı bir dönemde, tarafları uzlaşmaya çağrısı sırasında kullanılmıştır.

Kolektivist anarşizm, özellikle Mihail Bakunin ve Birinci Enternasyonal’in anti-otoriter kesimi ile ifade edilen anarşist akımdır. Ayrıca Johann Most da bu yaklaşımın üyelerindendir. Komünal anarşizmle karıştırılmaması gerekir.

Liberteryenizm, özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan bir siyaset felsefesidir. Liberteryen felsefeye göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir. Liberteryenizmin bazı türleri ise negatif özgürlüğe daha çok odaklanır. Liberteryenler otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; seçim özgürlüğü, gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular, bu doğrultuda da devletin minimize edilmesini savunur. Popüler anlamda, otoriterlik ile zıt anlamda kullanılır. Liberteryenler otorite ve devlet iktidarı konusunda aynı şüpheciliği paylaşıyorlar, ancak bazıları mevcut ekonomik ve politik sistemlere muhalefetlerinin kapsamı konusunda farklılaşıyor. Çeşitli liberteryen düşünce okulları, devletin ve özel iktidarın meşru işlevlerine ilişkin bir dizi görüş sunar ve genellikle zorlayıcı sosyal kurumların sınırlandırılmasını veya tasfiye edilmesini ister.

Bireycilik, bireyin özgürlüğüne büyük ağırlık veren ve genellikle kendine yeterli, kendi kendini yönlendiren, görece özgür bireyi ya da benliği vurgulayan siyaset ve toplum felsefesidir.

Anarşist ekonomi, anarşizm felsefesinin kapsamındaki ekonomik teori ve uygulamaların bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Egoist anarşizm</span> Anarşist düşünce ekolü

Egoist anarşizm, bireyci anarşizmin etkili biçimidir. Bireyci anarşizmin bilinen en eski savunucularından Max Stirner'ın, 1844'te yazdığı Biricik ve Mülkiyeti adlı eseri felsefesinin kurucu metnidir. Stirner’ın felsefesi bireyci anarşizmin egoist formudur; ona göre tanrı, devlet, ahlak kuralları ve toplumu dikkate almadan istediği gibi eyleyen bireyin, toplum üyelerine karşı hiçbir sorumluluğu yoktur. Stirner’a göre haklar insan aklındaki korkulardır ve toplum denen şey yoktur; “bireyler onun gerçekliğidir” Mülkiyeti haklarla değil, güç ve kudretle sahip olunan varlıklar olarak görür. Stirner egoistler birliğini insanları bir araya getirecek örgütlenme modeli olarak görür.

Postanarşizm, postmodern ve postyapısalcı düşünce gelenekleri ile anarşist düşünce geleneğinin bir sentezi olarak nitelendirilebilir. Aynı zamanda postyapısalcı anarşizm olarak da bilinen postanarşizm, tek bir çerçeveden ilerleyen bir düşünce geleneği olmaktan ziyade, birçok postmodern düşünce akımının etkisinde kalınarak geliştirilmiş farklı anarşist yaklaşımların bir bütün olarak ele alınmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Anarşist komünler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa, anarşist felsefe ve ilkelere göre işleyen anarşistler tarafından kurulmuş herhangi bir toplumu, komünü veya onun bir bölümünü temsil eden anarşist toplulukların bir listesidir. Anarşistler, 19. yüzyıldan beri çok sayıda komün yarattılar ve buna dahil oldular. Bir topluluğun; bölgesel anarşist hareketleri, karşı-ekonomiyi ve karşı-kültürleri desteklemek için felsefi olarak anarşist çizgiler boyunca örgütlendiği sayısız örnek vardır. Ayrıca, Ukrayna'daki Mahnovşçina, İspanya'daki Devrimci Katalonya ve Mançurya'daki Shinmin özerk bölgesi de dahil olmak üzere, açıkça anarşist devrimlerden kaynaklanan anarşist komün denemeleri vardır.

Sosyal anarşizm, bireysel özgürlüğü karşılıklı yardımlaşma ile bağlantılı gören anarşizmin bir dalıdır. Sosyal anarşist düşünce özerklik ve kişisel özgürlüğün tamamlayıcısı bağlamında topluluk ve sosyal eşitliği vurgular. Bu dengeyi ademi merkeziyetçi bir federalizmde korunan ifade özgürlüğü, düşüncede etkileşim özgürlüğü ve yetki ikamesi aracılığıyla gerçekleştirmeye çalışır.

Sosyal ekoloji, ekolojik ve sosyal konular arasındaki ilişki hakkında felsefi bir kuramdır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal hareket teorisi</span>

Sosyal hareket teorisi, sosyal bilimler içinde, genellikle sosyal mobilizasyonun neden meydana geldiğini, ortaya çıkardığı biçimleri açıklamaya çalışan disiplinler arası bir düşünceler bütünüdür. Sosyal hareketlerin oluşumu ve işleyişinin potansiyel sosyal, kültürel ve politik sonuçları üzerine incelemeler içerir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.