İçeriğe atla

Tarpeia

Tarpeia
Tarpeia işkencesini tasvir eden Denarius, MS 89
Denarius (19-18 MÖ) Augustus başlı, arka tarafında, askerlerin kalkanları tarafından ezilen Tarpeia

Roma mitolojisi'ne göre, Roma komutanı Spurius Tarpeius'un kızı Tarpeia Sabinler'in kadınlarının kaçırılması sırasında mücevher ödülü alacağını düşündüğü için Roma şehrine ihanet eden bir Vesta bakiresi idi. Ödül yerine ezilerek öldürüldü ve bedeni daha sonra adı Tarpeian Kayası (Rupes Tarpeia) denilen Roma Capitol Tepesi'nin güney uçurumundan aşağı atıldı.[1]

Efsane

Aemilia Bazilikası'nın frizinden bir parça kabartma üzerinde Tarpeia'ya saldıran askerler, MS 1. yüzyıl
Bugün göründüğü gibi Tarpeian Kayası.

Efsane, Roma Sabine kralı Titus Tatius tarafından kuşatılmışken kale komutanı Spurius Tarpeius'un kızı Tarpeia, Sabine kampına yaklaşıp onlara "sol kollarında ne taşıyorlarsa" onu vermenin karşılığında şehre girme yardımı teklifini anlatır. Tarpeia altına düşkündü ve sol kollarındakiler derken askerlerin bileziklerini kastetmişti ama Sabinler bilezik yerine sol kollarında taşıdıkları kalkanları fırlatıp onu ezerek öldürdüler. Cesedi daha sonra Capitol Tepesi'nin güney zirvesindeki sarp uçurumdan aşağı atıldı veya bazılarına göre buraya gömüldü. Ancak Sabinler Forum'u fethedemedi, Forum'un kapıları Janus tarafından yaratılan kaynayan su jetleriyle mucizevi şekilde korunmuştu.[2]

Tarpeia'nın ölümü
Tarpeian kayası

Efsane, MÖ 89'da İç Savaşların ardından, Sabinus tarafından ve yaklaşık MÖ 20'de İmparator Augustus'un gümüş denarius üzerinde tasvir edilmiştir. Sonraları, Tarpeia Roma'da ihanet ve açgözlülüğün sembolü haline geldi.[3] Atıldığı uçuruma Tarpeian Kayası denildi,[2] ve Roma'nın en kötü şöhretli hainleri için idam yeri oldu.

Sembolizm

Antik çağlarda kullanılan yaygın bir metafor, su kapları ile kadın cinselliği arasındaki ilişkiydi. Kadın bedeni kap, içindeki su ise doğurganlığını temsil ederdi.[4] Tarpeia bir Vesta Bakiresi olduğundan Tatius'u Sextus Propertius gözüyle ilk gördüğünde su kabını düşürmesi çok önemlidir. Vestal Bakireleri, kusursuz bir Roma vatandaşının vücut bulmuş haliydi. "Delinmemiş derileri" Roma'nın ayakta kalan duvarları mecazi anlamdaydı.[5] Düşen su, Tarpeia'nın iffetli olmadığı şeklinde yorumlanır ve açgözlülüğünü "erotik günah" ile ilişkilendirir.[6]

Kaynaklar

  • Livy. "Ab urbe condita". 1:11. Translated from the Original with Notes and Illustrations by George Baker, A.M.. First American ed., from the Last London Edition, in Six Volumes. (New York: Peter A. Mesier et al., 1823). 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016. 
  • Propertius, IV.4

Kaynakça

  1. ^ Sanders, H. (1904). Roman historical sources and institutions. Macmillan. ss. 1–47. 
  2. ^ a b Morford, M.; Lenardon, R. (1999). Classical mythology. Oxford University Press. s. 536. ISBN 978-0-19-514338-6. 
  3. ^ "Denier d'argent, Rome, vers 20/18 avant J.C." (Fransızca). 17 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2009. 
  4. ^ Micaela, Janan (1999). ""Beyond Good and Evil": Tarpeia and Philosophy in the Feminine". The Classical World. Cilt 92. s. 435. 
  5. ^ Parker, Holt (2004). "Why Were the Vestals Virgins? Or the Chastity of Women and the Safety of the Roman State". American Journal of Philology. 125 (4). s. 568. doi:10.1353/ajp.2005.0009. 
  6. ^ Runsdorf, J. H. (2008). "Weaker Vessels: Spenser's Abessa and Propertius's Tarpeia". Notes and Queries. 55 (2). s. 162. doi:10.1093/notesj/gjn049. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunan mitolojisi</span> Antik Yunanların oluşturduğu mitlerden oluşan mitoloji

Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hâllerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için o dönemin sanatındaki ipuçlarını bile toplar.

<span class="mw-page-title-main">Roma</span> Roma iline bağlı komün (Lazio, İtalya)

Roma veya Roma komünü, İtalya'nın, Lazio bölgesinin ve aynı zamanda Roma ilinin başkentidir. Roma hem şehir hem de özel komün statüsü taşır. Tiber ve Aniene nehirleri arasında ve Akdeniz'e yakındır. Yaklaşık 2,7 milyon nüfuslu şehirde, Katoliklerin ruhani lideri Papa'nın yaşadığı bağımsız devlet Vatikan da yer almaktadır. Bu sebeple Roma'ya bazı kaynaklar tarafından iki devletin başkenti de denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Alacahöyük</span> ören yeri

Alacahöyük, Çorum'un Alaca ilçesinin 15 km kuzeybatısındaki Alacahüyük köyündeki bir höyüktür. Bu höyükte dört ayrı kültür evresinden kalma 15 yerleşim ya da yapı katı saptanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma</span> İlk Çağın en büyük ve en güçlü medeniyeti

Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Roma Krallığı</span> Antik Romada kralların hüküm sürdüğü dönem

Roma Krallığı, Antik Roma döneminde Roma şehri ve topraklarının monarşi ile yönetildiği dönemdir. Efsaneye göre Roma'yı Romulus ve Remus kardeşler kurmuştur. Eski çağ tarihçileri, Roma Krallığı'nın başlangıcı olarak MÖ 753 tarihini verirler. Roma’nın krallık dönemi politik tarihi hakkında bilinenler oldukça azdır. Arkeolojik bulgulara göre Roma krallık döneminde geniş caddelerin ve görkemli yapıların inşa edilmeye başlandığı büyük bir şehir olma yolundaydı. Roma henüz bu dönemde Latium bölgesinde yaşayan Latin şehirleri birliğinin önderiydi. Etrüskler, üzerinde egemenlik kurdukları Latin köylerini birleştirip Roma kentini kurarken yerli halkı kentin kurulmasında zorla çalıştırmışlar. Bu durum iki toplumun arasını açmıştır. Latin halkının zamanla güçlenen aristokratları, iki buçuk yüzyıl sonra ayaklanarak MÖ 509 yılında Etrüsk kralını kovmuşlar ve Roma Cumhuriyeti'ni kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

Alba Longa Merkezi İtalya'da bulunan, Roma'nın 19 km güneydoğusundaki Alba Tepeleri'nde konumlanmış bir Latin şehriydi. Latin Ligi'nin kurucusu olan ve başını çeken bu şehir, Roma Krallığı tarafından MÖ 7. yüzyılda yok edilmiş ve sakinleri Roma'ya yerleşmeye zorlanmıştır. Efsaneye göre, Romulus ve Remus, Roma'nın kurucuları, Alba Longa'nın kraliyet soyundan gelmektedir. Virgil'in Aeneis'ine göre bu ikili, Aeneas'ın, yani Venüs'ün oğlunun soyundan gelmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Klasik Antik Çağ</span>

Klasik antik çağ, MÖ 8. yüzyıl ile MS 5. yüzyıl arasındaki Greko-Romen dünyası denen, Antik Yunanistan ve Antik Roma'nın iç içe geçmiş uygarlıklarını kapsayan, Akdeniz merkezli kültürel tarih dönemidir. Bu çağ, hem Yunan hem de Roma toplumlarının geliştiği ve Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın büyük bölümünü etkileyen bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Capitol Tepesi</span> İtalyadaki yedi tepeden biri, Roma

Capitol Tepesi, Roma Forumu ve Campus Martius arasında kalan ve Roma kentinin ünlü yedi tepesinden en yüksek olanı. 16. yüzyılla birlikte, Capitolino Roma diyaleğinde Campidoglio haline geldi. Modern İtalyancada campidoglio aynı zamanda herhangi bir capitol binasını da kasteder. Benzer şekilde İngilizce capitol sözcüğü, Capitoline den türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Tapınağı</span>

Kudüs Tapınağı ya da Kutsal Tapınak, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Moria Tepesi'nde bulunan ve Yahudilerce kutsal sayılan tapınak. Birinci Tapınak, Kral Süleyman tarafından M.Ö. 960 dolaylarında kurulmuş ve II. Nebukadnezar yönetimindeki Babilliler tarafından Kudüs Kuşatması sonrası M.Ö. 587'de yıkılmıştır. İkinci Tapınak ise, M.Ö. 520 dolaylarında açılmış ve Titus tarafından yönetilen Romalılar tarafından 70'te yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Numa Pompilius</span>

Numa Pompilius, efsanelere göre Romulus'un ardından tahta çıkan ikinci Roma Kralı. Romulus'un ölümünün ardından Romalılar Sabin kökenli bir adamı kral yaparak onun her iki Roma kabilesine de sadık olmasını amaçlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Palladion</span>

Palladion. Antik ve efsanevi Truva kentinin kalesinde bulunduğuna inanılan kentin koruyucusu Pallas Athena'ın sağ elinde mızrak, sol elinde ise kalkan tutar hâlde, zafer tanrıçası Nike ile kabartma heykeli veya resmi. Bu kabartma heykeli veya resmi Zeus tarafından İlionun kuruluşu sırasında gökten atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gövde (botanik)</span> damarlı bir bitkinin yapısal ekseni

Gövde, bir vasküler bitkinin iki ana yapısal ekseninden biridir, diğeri ise kök'tür. Yaprakları, çiçekleri ve meyveleri destekler, ksilem ve floemde kökler ve sürgünler arasında su ve çözünmüş maddeleri taşır, besin maddelerini depolar ve yeni canlı doku üretir. Gövde normalde düğümlere ve ara düğümlere ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Roma'nın kuruluşu</span> Efsanevi öykü

Roma'nın kuruluşu arkeolojiden ve filolojiden faydalanılarak araştırılabilirse de, bizzat Antik Romalılardan miras kalan geleneksel anlatılar şehrin en erken tarihini efsaneler ve mitlerle örülü bir şekilde açıklar. Bu mitlerin en tanınmışı, Roma mitlerinin belki de en ünlüsü, dişi bir kurt tarafından emzirilen Romulus ve Remus kardeşlerin hikâyesidir. Bu hikâye daha sonraları, zamanda daha geri giden bir hikâye ile uzlaştırılıp, ikisi birlikte ikili bir söylence oluşturmuştur. Zamanda daha geriye giden bu hikâyeye göre Troyalı mültecî Aeneas İtalya'ya kaçmış ve burada oğlu Iulus aracılığıyla Roma soyunu başlatmıştır.

Aelia Capitolina, MS 70 kuşatmasından sonra neredeyse tamamen yerle bir edilen Kudüs'te,İmparator Hadrian'ın MS 129/130'da Yahuda'ya yaptığı yolculuk sırasında onun tarafından kurulan bir Roma kolonisiydi. Aelia Capitolina'nın kuruluşu ve eski Yahudi tapınağının bulunduğu yere Jüpiter Tapınağının inşası MS 132'de Bar Kokhba isyanının patlak vermesinin nedenlerinden biri olabilir. Aelia Capitolina, Geç Antik Dönem'e kadar koloninin resmi adı olarak kullanıldı ve Arap egemenliği döneminde de ismin "İliya" ya çevrilen Aelia kısmı da Emevi Halifeliği tarafından kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Tarpeian Kayası</span> Romada çeşme

Tarpeian Kayası, Capitol Tepesi'nin güney tarafında yer alan bir uçurumdur. Antik Roma döneminde katiller, hainler, hırsız köleler ve yalan yere yemin edenleri idam etme amacıyla aşağı attıkları 25 metre yüksekliğindeki bir kayalıktır.

<span class="mw-page-title-main">Sabinler</span>

Sabinler ; Antik İtalya Yarımadası'nın Merkez Apenin Dağları'nda - ayrıca Roma'nın kuruluşundan önce Anio'nun kuzeyindeki Latium'da da - yaşamış bir İtalik halktı.

<span class="mw-page-title-main">Jüpiter Optimus Maximus Tapınağı</span> Romada tapınak

Jüpiter Capitolinus Tapınağı olarak da bilinen Jüpiter Optimus Maximus Tapınağı, Türkçe :, Capitol Tepesi'nde yer alan, Antik Roma'daki en önemli tapınaktı. Çok sayıda türbenin, sunağın, heykelin ve zafer takının sergilendiği bir bölge olan Capitolina Bölgesi ile çevriliydi.

<span class="mw-page-title-main">Manius Curius Dentatus</span>

Manius Curius Dentatus, Tarihi kaynaklara göre yaklaşık olarak MÖ 321'de doğduğu düşünülmektedir. Pirus Savaşı'nda sergilediği üstün kahramanlık ve Samnit Savaşları'nı büyük bir galibiyetle bitirmesiyle tanınan bir Roma generali ve devlet adamıydı. MÖ 290, 284, 275 ve 274 yıllarında olmak üzere 4 defa konsüllük yapmıştır, MÖ 272'de censor olarak hizmet vermiştir. tribunusluğu sırasında pleblerin hakları için büyük çabalar sarf etmiştir.