İçeriğe atla

Tarihî Sinop Cezaevi

Koordinatlar: 42°01′28″K 35°08′35″D / 42.02444°K 35.14306°D / 42.02444; 35.14306
Sinop Cezaevi
Binadan bir görünüm
Harita
Koordinatlar42°01′28″K 35°08′35″D / 42.02444°K 35.14306°D / 42.02444; 35.14306
DurumMüze olarak hizmet vermekte
Açılış tarihi1887
Kapanış tarihi1999
https://muze.gov.tr/muze-detay?DistId=MRK&SectionId=SCE01

Tarihî Sinop Kapalı Cezaevi ya da resmi adıyla Tarihi Cezaevi,[1] bir dönem "Anadolu'nun Alkatrazı"[2] tabiri ile de tanınan ve 1999 yılında kapatılmış cezaevidir. 2000'de müzeye çevrilmiştir.[3][4] 2020'de yerleşkenin içi ve çevresinde restorasyon çalışmalarına başlanmıştır.[5]

Yerleşke ve bina

Ana madde: Sinop Kalesi
Yapının planı

Cezaevi, iki katlı ve U planıyla kesme taş ve tuğla kullanılarak inşa edilmiştir. Güney kısmında bodrum olmakla birlikte yapının diğer kısımlarında zemin kat ve bir de onun üstünde bir kat vardır. İçerisinde 28 adet koğuş mevcuttur.

Tarihi

Sinop Cezaevi

Üç yanı deniz olan ve tarihî Sinop Kalesi duvarlarının içerisinde yer alan cezaevine ev sahipliği yapan kale, yaklaşık 4000 yıl önce Gaskalılar tarafından yapılmıştır. Yunanlar, Pontus, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlılar kendi dönemlerinde kaleyi korumuş ve güçlendirmişlerdir. Kalenin cezaevi olarak kullanımına ait en eski belgeler ise 1568 yılına dayanmaktadır. Evliya Çelebi seyahatnamesinde bu zindandan şöyle bahsetmiştir;

"Büyük ve korkunç bir kaledir. 300 demir kapısı, dev gibi gardiyanları, kolları demir parmaklıklara bağlı ve her birinin bıyığından 10 adam asılır nice azılı mahkûmları vardır. Burçlarında gardiyanlar ejderha gibi dolaşır. Tanrı korusun, oradan mahkûm kaçırtmak değil, kuş bile uçurtmazlar."

İç kalenin resmi olarak zindana dönüşmesi ise 1887 yılında olmuştur. O dönem Sinop Mutasarrıfı Veysel Paşa yeni binalarla birlikte bir de hamam eklemiştir. 1939 yılında da çocuk hapishanesi olarak kullanılmak üzere bir bina daha yapılmıştır.

Sabahattin Ali, “Duvar” adlı öyküsünde Sinop Cezaevi’ni şu sözlerle anlatmıştır:[6]

“Uzun zamanlar deniz kenarında ve surlar içindeki bir hapishanede kaldım. Kalın duvarlara vuran suların sesi taş oralarda çınlar ve uzak yolculuklara çağırırdı. Tüylerinden sular damlayarak surların arkasında yükseliveren deniz kuşları demir parmaklıklara hayretle gözlerini kırparak bakarlar ve hemen uzaklaşırlardı.”

Kırım Hanı II. Devlet Giray, Gürcü Nusret, Sabahattin Ali, Refik Halit Karay, Mustafa Suphi, Ahmet Bedevi Kuran, Ruhi Su, Burhan Felek, Zekeriya Sertel, Refi' Cevad Ulunay, Celal Zühtü Benneci, Hüseyin Hilmi, Osman Cemal Kaygılı, Kerim Korcan, Osman Deniz bu cezaevinde yatmış bazı isimlerdir.

Popüler kültürdeki yeri

Sinema ve televizyonda kullanımı

Edebiyatta kullanım

Galeri

  • Tarihî Sinop Cezaevi'nden bir görünüm
    Tarihî Sinop Cezaevi'nden bir görünüm
  • Sabahattin Ali koğuşu
    Sabahattin Ali koğuşu
  • Sabahattin Ali koğuşu
    Sabahattin Ali koğuşu
  • Sinop Cezaevi'nin korunmuş bir koğuşundan görünüm.
    Sinop Cezaevi'nin korunmuş bir koğuşundan görünüm.

Kaynakça

  1. ^ "Tarihi Cezaevi". web.archive.org. 1 Şubat 2023. 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023. 
  2. ^ "Anadolu'nun Alkatrazı turistlerin uğrak noktası". www.iletisim.gov.tr. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  3. ^ "Diziler ve Filmler Sinop Cezaevi'ni Meşhur Etti". www.yapi.com.tr. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  4. ^ a b "Sinop cezaevi, film turizminde". Türkiye Turizm. 4 Mayıs 2008. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  5. ^ "Sinop Tarihi Cezaevi restorasyon projesi başlıyor". www.iletisim.gov.tr. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  6. ^ "Burası 'girilir ama çıkılmaz' Sinop Cezaevi..." Cumhuriyet (gazete) . 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  7. ^ "Sinop Cezaevi'nde bir film: Pardon". arsiv.ntv.com.tr. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  8. ^ "TARİHİ CEZAEVİNDE DİZİ SETİNİ ZİYARET". sinopozelidare.gov.tr. 12 Mart 2013. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kız Kulesi</span> İstanbulda bulunan tarihî kule

Kız Kulesi, İstanbul Boğazı'nın Marmara Denizi'ne yakın kısmında, Salacak açıklarında yer alan küçük adacık üzerinde inşa edilmiş yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sinop</span> Sinop ilinin merkezi olan şehir

Sinop, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin batı karadeniz bölümünde bulunan Sinop ilinin merkezi olan şehirdir. Karadeniz kıyısında, Boztepe Burnu'nun karayla birleşme noktasında yer alır. Sinop Kalesi, tarihi ve turizm açısından kentin en ilginç yeridir. Türkiye'nin kuzeyde en uç noktası olan İnceburun Sinop ilindedir. Aynı zamanda Sinop yaklaşık 55 bin kişi olan şehir merkezi nüfusuyla Türkiye'nin en küçük illerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Ali</span> Türk yazar, şair, gazeteci ve öğretmen (1907–1948)

Sabahattin Ali, Türk yazar ve şair. Edebî kişiliğini toplumcu gerçekçi bir düzleme oturtarak yaşamındaki deneyimlerini okuyucusuna yansıttı ve kendisinden sonraki Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatını etkileyen bir figür hâline geldi. Daha çok öykü türünde eserler verse de romanlarıyla ön plana çıktı; romanlarında uzun tasvirlerle ele aldığı sevgi ve aşk temasını, zaman zaman siyasi tartışmalarına gönderme yapan anlatılarla zaman zaman da toplumsal aksaklıklara yönelttiği eleştirilerle destekledi. Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940) ve Kürk Mantolu Madonna (1943) romanları Türkiye'deki edebiyat çevrelerinin takdirini toplayarak hem 20. yüzyılda hem 21. yüzyılda etkisini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Ulucanlar Cezaevi Müzesi</span> Müze olarak yeniden düzenlenmiş eski bir cezaevi

Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi veya Ulucanlar Cezaevi, 1925 ve 2006 yılları arasında Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulucanlar semtinde faaliyet göstermiş olan bir cezaevidir. Türk siyasi ve edebî hayatında da önemli bir yere sahip olan Ulucanlar Cezaevi'nin restore edilerek müze ve kültür sanat merkezine dönüştürülmesi projesi Altındağ Belediyesine verildi. 2009 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları 2010 yılında tamamlandı.

<span class="mw-page-title-main">Beste Bereket</span>

Beste Bereket Önal, Türk sinema ve dizi oyuncusudur.

<i>Parmaklıklar Ardında</i> Türk televizyon dizisi

Parmaklıklar Ardında, 13 Aralık 2007 ile 24 Haziran 2010 tarihleri arasında atv'de yayımlanan, orijinali Almanya'da RTL kanalında Hinter Gittern adıyla yayınlanan, Türk yapımı suç ve dram türündeki televizyon dizisidir. Dizinin Türkçe uyarlaması Feride Çiçekoğlu tarafından yazıldı. Dizinin çekimleri, Sinop Cezaevi'nde gerçekleşti. Dizi, toplam 3 sezondan oluşmaktadır ve 106. bölümü ile final yaparak sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Sinop Kalesi</span>

Sinop Kalesi, Sinop kentinin bulunduğu yarımada üzerinde kurulu kaledir. Kale, MÖ 7. yüzyılda da kenti korumak amacıyla kuruldu. Roma, Bizans ve Anadolu Selçukluları döneminde birkaç kez onarıldı. Günümüzde hâlâ özelliğini koruyan kalenin duvarları 2.050 metre uzunluğu, 25 metre yüksekliği, 3 metre genişliğindedir. İki ana giriş kapısı vardır. Kale duvarı şehri çevrelemektedir. Bu kale şehrin tarihî eserleri arasında öne gelenler arasındadır. UNESCO, 2013'te kaleyi Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil etti.

<span class="mw-page-title-main">Alcatraz Adası</span> 1861-1963 yılları arasında cezaevi olarak kullanılan ada

Alcatraz Adası, 1861-1963 yılları arasında cezaevi olarak kullanılmış bir adadır.

Bu listede, 2007-2010 yılları arasında atv'de yayınlanan ve mahkûm kadınların yaşamlarını konu edinen Parmaklıklar Ardında dizisinin karakterleri hakkında bilgiler yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aldırma Gönül</span> Sabahattin Ali şiiri

Aldırma Gönül ya da Hapishane Şarkısı V, yazar ve şair Sabahattin Ali tarafından halk dilinden yararlanarak 1933 yılında yazılmış ünlü bir şiir ve şarkıdır. Şairin, Sinop Cezaevi'nde hükümlü bulunduğu sırada yazdığı ve adlandırmak yerine numaralandırdığı Hapishane Şarkısı adlı beş şiirinin sonuncusu ve en bilinenidir. Aldırma Gönül adı ile meşhur olan şiir, toplam beş dörtlükten meydana gelmektedir.

<i>Firar</i> (film) film

Firar, Osman Şahin'in bir öyküsünün uyarlaması 1984 tarihli Türk filmi. Film, Tarihî Sinop Cezaevi'nde çekilmiştir. Müziklerini Yeni Türkü yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vaniköy Camii</span> Osmanlı döneminden kalma tarihi bir cami

Vanî Mehmet Efendi Camisi ya da halk arasında bilinen ismiyle Vaniköy Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Vaniköy semtinde bulunan, 17'nci yüzyıldan kalma tarihî bir camidir.

<i>72. Koğuş</i>

72. Koğuş, Orhan Kemal'in 1954 yılında önce uzun hikâye formunda yazdığı, daha sonra oyunlaştırdığı eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Dikenli parmaklık</span> Orta Çağ tahkimatlarında bulunan ve dikey eksende açılan ağır kapı

Dikenli parmaklık veya asma kapı, Orta Çağ kalelerinde bulunan, zincirler vasıtasıyla kaldırılıp indirilen kafesli yapıdaki kapılardı. Kayar kapı adıyla da bilinmektedir.

İzmir Buca Cezaevi, resmi adıyla İzmir Kapalı ve Açık Ceza İnfaz Kurumu, belli bir tipte olmayan kapalı ve açık cezaevidir. İzmir ili Buca ilçesinde bulunmaktaydı. 1959 yılında kurulmuştur. 2020 Ege Denizi depreminde hasar gören cezaevi önce boşaltıldı, Aralık 2020'de ise yıkılmaya başlandı. En son görev yapan kurum müdürü Murat Gündüz'dü.

<span class="mw-page-title-main">Frank Morris</span> Amerikalı mahkum

Frank Lee Morris Amerika'nın en iyi korunan ve en azılı suçlularının bulunduğu Alcatraz'da yatmış ve kimsenin kaçamadığı Alcatraz'dan kaçmayı başarabilmiş bir mahkûmdur. Öldüğü gün hakkında bir bilgi yoktur, kaçarken boğulduğuna inanılıyor. Fakat boğulduğuna dair hiçbir delil yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Clarence Anglin</span> Amerikalı firari mahkum

Clarence Anglin Amerika'nın en iyi korunan ve en azılı suçlularının bulunduğu Alcatraz'da yatmış ve kimsenin kaçamadığı Alcatraz'dan Frank Morris ve kardeşi John Anglin ile birlikte kaçmayı başarmış bir mahkûmdur. Ölüm tarihi tam olarak bilinmez, 11 haziran 1962 gecesi kaçarken boğulduğu düşünülmektedir. Fakat boğulduğuna dair hiçbir kanıt bulunamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">John William Anglin</span> Amerikalı firari mahkum

John William Anglin, Amerika'nın en iyi korunan ve en azılı suçlularının bulunduğu Alcatraz'da yatmış ve kimsenin kaçamadığı Alcatraz'dan Frank Morris ve kardeşi Clarence Anglin ile birlikte kaçmayı başarmıştır. Ölüm tarihi konusunda net bir bilgi yoktur, kaçarken boğulduğu düşünülmektedir. Fakat boğulduğuna dair hiçbir delil yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Saatçi Ali Efendi Konağı</span> Kocaelinin İzmit İlçesinde bir konak.

Saatçi Ali Efendi Konağı, Abdülhamit döneminde 1774 yılında, Kocaeli ilinin İzmit ilçesinin denize hakim eğimli bir sokakta inşa edilen, günümüze kadar gelmiş en eski konaklardan biridir. Veli Ahmet Mahallesi Alaca Mescit Yokuşu'nda, şehir merkezine 250 metre uzaklıktadır.

Gaziantep İslahiye Altınüzüm Halk Kütüphanesi ya da İslahiye Sabiha-Aziz Bali İlçe Halk Kütüphanesi, Türkiye'nin güneydoğusundaki Gaziantep ili'nin İslahiye ilçesinde, restore edilen bir cezaevinde 2020 yılında açılan bir halk kütüphanesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.