İçeriğe atla

Tarhun

Tarhun
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Asterales
Familya: Asteraceae (Papatyagiller)
Alt familya: Asteroideae
Oymak: Anthemideae
Cins: Artemisia
Tür: A. dracunculus
Artemisia dracunculus
Ledeb.

Tarhun (Artemisia dracunculus), papatyagiller (Asteraceae) familyasının yavşan (Artemisia) cinsinden çok yıllık polimorfik[1] yavşan türü. Yaprakları baharat olarak kullanıldığı için Artemisia dracunculus var. sativa alt türünün kültürü yapılır.

Kuzey yarım kürede yaygın olarak yetişir. Boyu 120–150 cm.'dir. Yaprakları 2–8 cm. uzunluğunda, 2–10 mm genişliğindedir. Kökeni Sibirya'dır, buradan tüm Avrasya'ya yayılmıştır.

Türkiye'de Bayburt'un yedigözeler köyünde aroma bakımından zengin olarak yetişir. Yörede "dargun" olarak isimlenmiştir. Ayrıca ekonomik getirisinden dolayı "yeşil altın" olarak da anılmaktadır

Kullanımı

Baharat olarak Fransız yemeklerinde çok sık kullanılır. Anadolu'da da kesme çorbası,tarhun çorbası salata gibi yemeklere konur. Makarnalarda dolmalarda, Bayburt'un yöresel yemeği galacoşda ve böreklerde, Ayrıca Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Rusya'da Tarhun isimli gazlı içeceğe tat vermesi için kullanılır.

Kaynakça


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pelin otu</span>

Pelin otu, papatyagiller (Asteraceae) familyasından Anadolu'da doğal olarak bulunan bir yavşan türü. 120 cm'ye kadar uzayabilen bu bitki grimsi ya da beyazımsı yeşil renkli, parçalı yapraklıdır. Itırlı bir bitkidir. Hekimlikle kullanılır. Genellikle Akdeniz bölgesinde yetişir, kırmızı çiçekleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Dere otu</span> bitki

Dere otu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lahana</span>

Lahana veya kelem, turpgiller (Brassicaceae) familyasından, geniş ve kalınca kat kat yaprakları olan, güz ve kış sebzesi olarak yetiştirilen ve birçok türü olan bitki.

<span class="mw-page-title-main">Kimyon</span> Bitki türü, baharat çeşiti

Kimyon, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından Mayıs-Haziran ayları arasında, beyaz ve pembemsi renkli çiçekleri açan, 40–60 cm boyunda, bir yıllık otsu bir bitki türü. Anavatanı Doğu Akdeniz ve Orta Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kişniş</span> yaprak ve tohumları yenilen, hudayınabit (doğada yetişen) ve maydanoza benzer ot

Kişniş, kinzi ya da aşotu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından, yaprakları maydanozu andıran, 20-60 santimetre yüksekliğinde, tüysüz, bir yıllık ve otsu bir bitkidir. Bu bitkinin baharat olarak kullanılan kurutulmuş meyvesi veya tohumuna da kişniş adı verilir. Kişniş sözcüğü Türkçeye Farsçadan geçmiştir. Anavatanı Akdeniz ülkeleridir. Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika'da yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Menekşe</span> genellikle mor renkte çiçek

Menekşe, menekşegiller (Violaceae) familyasına bağlı Viola cinsini oluşturan çoğunlukla saksılarda yetiştirilen bitki türlerinin ortak adı. 400 ile 500 arası türü bulunmaktadır. Dünyanın birçok yerinde yetişebilmekle beraber en çok kuzey yarımkürede yetişir. Ayrıca Hawai ve Güneydoğu Asya'da da yetişebilir. Doğada aydınlık, fakat gölgede ve nemli bölgelerde yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Kebabe</span>

Kebabe, karabibergiller familyasına bağlı Piper cubeba türünün tohumlarından elde edilen bir baharattır. Kebabe, karabiber bitkisinin arkabasıdır ve anavatanı Endonezya ve Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hint cevizi</span>

Hint cevizi ya da Muskat (Myristica), portakal ağacına benzeyen, anavatanı Banda Adaları olan bir tropik ağaç cinsi ve baharat olarak kullanılan meyvesi. Hindistan cevizi ile ad benzerliği dışında ilgisi yoktur.

<i>Allium schoenoprasum</i>

Allium schoenoprasum soğangiller (Alliaceae) familyasının Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'ya özgü en küçük türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çorba</span> sıvı, tuzlu yiyecek, genellikle sıcak yenir

Kökeni Sanskritçe’den gelen İngilizce çorba (soup) kelimesi, ‘iyi beslenme’ anlamı taşır. Yaklaşık 10 bin yıl öncesinde çorba hazırlandığını ve içildiğini gösteren kayıtlar bulunmaktadır. Çinde 2400 yıllık çorba arkeologlar tarafından Şian antik kentinde bulundu. İnsanlığın çorbayla tanışması, MS 3. yüzyıla rastlıyor. O devrin azizlerinden olan St. Patroklus, arpa ekmeğini suya batırıp üstüne tuz serperek yermiş. Bu daha sonraları, karanlık çağlardan itibaren Avrupa'nın beslenme sistemine girecek çorbanın ilk hali olarak karşımıza çıkıyor. Avrupa'da alta ekmek koyup, üstüne su veya etsuyu dökerek yapılan çorba çeşidi bugün Fransızlar'ın ünlü soğan çorbası olarak hala yerini koruyor

<span class="mw-page-title-main">Vermut</span>

Vermut, alkolle takviye edilerek güzel kokulu bitki ve baharatlarla "aromatize" edilmiş bir tür şaraba verilen addır. Şarabın 'alkolle takviyesi'nden kasıt içerisine brandy veya benzeri bir distile (damıtık) alkollü içecek ilave edilmesidir. Popüler aromalı şarap ve fortifiye şarap türü sayılır. Vermutun aromatizasyonu ise genelde tarçın, kakule, pelin otu ve mercanköşk gibi aromatik bitkilerle yapılmakla beraber birçok vermut üreticisi işlemde kullandığı bitkilerin reçetesini ticari bir sır olarak saklamaktadırlar. Aromatizasyon işlemi geçmişte, vermut yapımında kullanılan ucuz ve kalitesiz beyaz şarabın tadını düzeltmek için yapılmıştı. Bugün dahi vermut yapımında özelliği olmayan ucuz beyaz şaraplar kullanılmaktadır. Vermutun ortalama alkol oranı %17-18'dir.

<span class="mw-page-title-main">Endonezya mutfağı</span>

Endonezya mutfağı 17.000'den fazla adadan oluşan Endonezya üzerinde yaşayan binlerce kültürün çeşitliliğinden meydana gelir. Bu nedenle tek bir çeşit Endonezya mutfağı yoktur fakat bölgesel yemek çeşitleri vardır. Endonezya mutfağı Endonezya kültürünün bir yansımasıdır. Yemek pişirme tarzı ve stili bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Yavşan</span> kazandıran şifalı bitki

Yavşan ya da Pelin (Artemisia), papatyagiller (Asteraceae) familyasından 200-400 arasında türü bulunan, genellikle Kuzey ve Güney her iki yarımkürede kuru ya da yarı kurak habitatlarda yetişen, sert otsu ya da çalımsı bir bitki cinsi. Yavşan otu olarak da bilinir ve bu adla anılan Veronica ile karıştırmamak gerekir. Pelin otu türü vermut şarabı yapımında kullanılırken tarhun türü mutfakta kullanılan baharattır.

<i>Artemisia tilesii</i>

Artemisia tilesii, Asteraceae (papatyagiller) familyasının yavşan (Artemisia) cinsinden, Doğu Asya'dan Kuzey Amerika'nın kuzeybatısına kadar olan bölgede yetişen, çok yıllık yavşan türü.

Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Guk</span>

Guk (국) ya da bilinen diğer adıyla tang, Kore mutfağının servis edilen çorba tarzı yemeklerinin genel adıdır. Guk ve tang genellikle birlikte gruplandırılır ve aynı çeşit olarak kabul edilir, buna rağmen tang, guk'a göre daha az sulu olabilir. Kore mutfağının temel ürünleri bap ve banchandır. Kore masa sunumlarında bap (pirinç), guk’un sağında, sujeo ’ ise solunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Macar mutfağı</span> Macaristanın mutfak gelenekleri

Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı yavşan</span>

Bayağı yavşan ya da Pelin Otu Papatyagiller familyasının çiçekli bir üyesidir. Tıbbi malzeme ve mutfak malzemesi olarak kullanılır.

<i>Laz yavşanı</i>

Laz yavşanı veya bilimsel adıyla Artemisia verlotiorum, Avrasya'nın büyük bölümünde yaygın olarak bulunan Asteraceae (papatyagiller) familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Kökeni Doğu ve Güneydoğu Asya'dır.

Tarhun çorbası, Türk mutfağında yapılan bir çeşit çorbadır. Tarhun bitkisinin yaprak kısımları ile yapılır.