Tarık Özerengin

Tarık Özerengin (12 Ocak 1914, İstanbul - 10 Haziran 1997, İstanbul), Türk göz doktoru, futbolcu, hakem, spor yazarı ve yöneticisidir.

Hayatı

Dr. Tarık Özerengin, 12 Ocak 1914 tarihinde İstanbul’da doğdu. Ortaokul yıllarında başlayan futbol merakı, 1930 yılında girdiği İstanbul Erkek Lisesi’nde birlikte okuduğu İstanbulspor, Beşiktaş ve Vefa kulübü oyuncularının etkisiyle daha da arttı.

1932’de Süleymaniye’nin genç takım oyuncusu olarak 1935 yılına kadar devam edecek olan sporculuk kariyerine başladı. 1935'te Orhan Şeref Apak başta olmak üzere yöneticilerden bazıları ayrılınca, kulüpte genel sekreterlik görevini yürütmeye başladı.

1936’da Türk Spor Kurumu’nun ve federasyon başkanı Hamdi Emin Çap’ın İngiliz bir hocaya açtırdığı ilk bilimsel hakem kursunu gözlemci olarak izledi. Aynı yılın sonunda Nuri Bosut’un açtığı hakemlik kursuna girdi ve birincilikle bitirdi.

1937 ve 1938 yıllarında, İstanbul’da amatörlerde, ikinci ligde ve birinci ligde çok sayıda maç yönetti. Aynı dönemde Kırmızı-Beyaz dergisinde ve Son Posta gazetesinde spor yazılarına başlayan Özerengin, 1939'da Cerrahpaşa Tıp Fakültesinden mezun oldu.^[1] 1940-1942 yılları arasında yedek subaylık görevini, 1942-1944 arasında ise ihtisas stajını gerçekleştirdi. 1944 ortasında Mardin Trahom Hastanesi başhekimi oldu ve halkevi başkanlığı yaptı. 1945 yılında tayinle Mersin’e gitti ve 4 yıl boyunca bu şehirde yaşadı. Bu süreçte Türkiye Futbol Birinciliği müsabakalarında hakemlik yapmaya devam etti. 1946’da Mersin İdman Yurdu’nun Suriye şampiyonuyla yaptığı özel karşılaşmayı yönetti.

Bu sıralarda tekrar spor yöneticiliğine başladı. Önce bölge müdürü, sonra Mersin valisinin isteğiyle atletizm sorumlusu, bölge istişare heyeti başkanı ve hakem hocalığı yaptı. Mersin İdman Yurdu kulübünün başkanlığına kadar giden bu sürecin akabininde, 1949 yılında yeniden İstanbul’a tayini çıktı.

Spor kamuoyunun geri dön baskılarına, kendi özlemi de eklenen Tarık Özerengin, İstanbul’da hakemliğe geri döndü. 1950’de ulusal, 1952'de ise uluslararası hakem oldu ve 1954 yılına kadar önemli maçlar yönetti. 1951’de Atina’da oynanan Yunanistan-Türkiye ve 1952’de Tel Aviv’de yapılan İsrail-Yunanistan müsabakaları bunlardan ikisiydi.

1954 başında federasyon başkanı Ulvi Yenal’ın ricasını kırmadı ve 40 yaşında hakemliğe veda ederek Merkez Hakem Kurulu üyesi ve genel sekreteri oldu. Sadece 4 ay sonra Hasan Polat federasyon başkanlığı görevine geldi ve 1957 yılında milletvekili seçilinceye kadar Özerengin de onun yanında MHK asbaşkanı olarak görev yaptı.

1924'te başlayan Türkiye Futbol Birinciliği ve 1937'de başlayan Milli Küme organizasyonlarından sonra, bunların devamı olan ulusal bir lig kurulması tasarısının yürütüldüğü 1954-1958 süreci oldukça sıkıntılı geçmekle beraber Türk hakemliği için hareketli senelerdi.

Tarık Özerengin, 1955 yılında ilk kez Türkiye’nin de temsil edildiği, İtalya’nın Sanremo kentindeki Uluslararası Hakem Semineri’ne katıldı. Başta İtalya Hakem Federasyonu Başkanı Romolo Ronzio olmak üzere birçok yabancı temsilciyle dostluk kurdu ve İtalyan başkanı 1956’da İstanbul’da yapılacak olan tekamül kursuna davet etti. Oradaki diğer ülkelerin temsilcileriyle, her kategorideki millî maçlarda Türkiye’nin de karşılığını vereceği şekilde hakemleri görevlendirme anlaşması yapıldı. Bu sayede uzun zamandır dışarıda maç yönetme imkanı bulamayan Faik Gökay, Sulhi Garan, Hakkı Gürüz gibi hakemler Yugoslavya, İtalya ve Bulgaristan gibi ülkelerin A ve B millî maçlarını yönetti.

1956 yılında Tarık Özerengin başkanlığında ve Sulhi Garan, Cezmi Başar ve Veli Necdet Arığ’dan oluşan bir heyet Yugoslavya’nın Paliç kentindeki uluslararası konferansa katıldı. Burada Özerengin’in yaptığı hakemlikte psikoloji konulu konuşma büyük ilgi çekti. Bu konuşmayı izleyenlerden, FIFA Hakem Kurulu Başkanı Stanley Rous, bir sene sonra İsviçre’de düzenlenen ilk hakem hocaları Kursu’nda Türkiye’deki hakemliğin gelişimi hakkında kendisinden bir rapor istedi.

1957 yılı Mart ayında Hasan Polat’ın talimatıyla Hakem Eğitim Merkezi açıldı. İstanbul Erkek Lisesi bünyesinde 6 ay boyunca süren kursu, Tarık Özerengin yönetti. Eğitmenliği Sulhi Garan, fizik idman hocalığını da lisenin beden eğitimi öğretmeni Selim Duru yapıyordu.

Orhan Şeref Apak ile birlikte iki dönem (1957-1958 ve 1961-1964) genel sekreter, danışman ve MHK başkanı danışmanı olarak Türkiye Futbol Federasyonu’nda çalışan Özerengin, 1965-1970 yılları arasında UEFA’da görev yaptı.

Bu süreç zarfında, 1966’da bir süre ara verilen Balkanlar Kupası başlatıldı ve 1967’de UEFA'nın gençler turnuvası Türkiye’de yapıldı.

1970-1977 yılları arasında Tarık Özerengin tekrar Hasan Polat ile birlikte çalışma imkanı buldu. 1971’de İzmir’de düzenlenen Akdeniz Oyunları’nda Teknik Planlama Komitesi asbaşkanlığı, 1973’de ise yine İzmir’deki ümit millî takımları turnuvasında teknik yöneticilik görevlerini yürüttü.

1976 sonunda UEFA’nın Yüksek İtiraz Jürisi’ne seçildikten sonra, 1978’de hizmetlerine karşılık kendisine UEFA Şeref Plaketi takdim edildi. 1982 senesine kadar, 60 maçın UEFA gözlemciliğini yaptı.

1984 yılına kadar İstanbul’da Gece Postası, Milliyet, Son Saat, Yeni Mersin ve Zaman gazeteleri ile Hayat dergilerinde futbol ve hakemlik üzerine yazılarına devam eden Özerengin, aynı yıl FIFA Hakemi Erkan Göksel’e haksızlık yapıldığını iddia ederek gözlemciliği bıraktı ve yalnızca UEFA’nın verdiği davetlerde görüldü.