İçeriğe atla

Tansiyometre

Tansiyometre, toprağın su (nem) içeriğinin dolaylı bir ölçümü olan toprak suyu gerilimini belirlemek için kullanılan bir aygıttır.[1]

Yapısı ve çalışma ilkesi

  • Tansiyometre, alt ucunda gözenekli ve seramik bir uç kısım ile üst ucunda da bir dolum deliği ve aygıtın içindeki vakumun niceliğini ölçen bir tür manometre (basıölçer) bulunan, plastik ve içi su dolu bir borudan oluşur.[1]
  • Vakum göstergesi dışarıda kalacak şekilde ve dikine toprağa sokulan tansiyometrenin içindeki suyun gözenekli seramikten toprağa geçmesi ve bu sırada aygıt içinde vakum gelişmesi, aygıtın temel çalışma ilkesidir.
▪ Aygıtın içindeki su, topraktaki su içeriği ile dengeye gelene kadar dışarı çıkar. Denge durumundayken, topraktaki ve aygıttaki su gerilimleri birbirine eşittir.
▪ Topraktaki su bitkiler tarafından kullanıldıkça, tansiyometrenin içindeki su dışarı çıkmaya zorlanacağı için, aygıtın içindeki vakumun niceliği artış gösterir ve bu da göstergeden takip edilir.
▪ Toprak sulandığındaysa, aygıtın içinde gelişmiş olan vakum topraktan su çeker ve ölçülen vakum değeri azalır.
  • Tansiyometre'nin Türkiye'deki üretimini ve hizmete sunumunu Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü yürütmektedir.

Kullanım alanları ve kullanılması

  • Tansiyometreler, tarım alanlarındaki toprağın nem durumunu belirlemek, izlemek ve buna göre de sulama zamanlamalarını düzenlemek için yararlı aygıtlardır. Ölçtükleri nicelik, topraktaki su gerilimidir (su potansiyeli, su gizil gücü[]). Bu ise topraktan su çekebilmek için bitkilerin üstesinden gelmesi gereken kılcal ve yerçekimsel güçlere karşı gereken enerji niceliğinin bir ölçümüdür.
  • Tansiyometreler, topraktaki su gizil gücünün toprağın tuzluluğuna bağlı olan ozmotik (geçişme gücü) bileşenini ölçmezler. Ancak, toprağın tuzluluk oranının yüksek olmadığı ya da tuzlu su ile sulamanın yapılmadığı alanlarda, bu eksiklikleri bir kullanım sorunu yaratmaz.
  • Tansiyometreler, aygıtın seramik ucu sulanması izlenen bitkilerin köklerinin en yoğun olduğu derinliğe ulaşacak şekilde toprağa yerleştirilirler. Farklı kök derinlikleri için kullanılabilecek şekilde, farklı uzunluklara sahip tansiyometreler de üretilmektedir.

Terimin kökeni, kullanımı ve benzeri

Köken

"Tansiyometre", Fransızcadaki "tensiomètre" sözcüğünden Türkçeye taşınmıştır.

Terimin İngilizcedeki karşılığı ise "tensiometer" olarak geçer ve Türkçe karşılıkları da verilerek, şöyle çözülebilir:

▪ tensio(n)-:tansiyon, gerilim vb. 26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
▪ -meter:sayaç, sayıcı, ölçme aygıtı vb. 26 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Aslında, "tansiyometre" teriminin "gerilimölçer" olarak bir öz Türkçe karşılığı vardır[].

Kullanım

"Tensiometer" için İngilizce sözlüğe bakıldığında, toprağın nemi dışındaki kimi niteliklere ait gerilimi ölçen aygıtlar için de kullanıldığı görülmektedir. Bu anlamlar şunlardır:

▪ Bir tel, lif ya da kirişteki gerilimi ölçmeye yarayan aygıt
▪ Sıvıların yüzey gerilimini ölçmeye yarayan aygıt

Türkçedeki tansiyometre ise sıklıkla bu makalede konu edilmiş anlamı için kullanılmaktadır 13 Ağustos 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Benzer

İngilizce sözlükte "tensiometer" aratılırken, "tensimeter" terimine de rastlamak mümkündür. Bu terimin çözümlemesi de yukarıda "tensiometer" için verilene benzerdir ama farklı bir anlamı vardır:

  • Buhar basınçları arasındaki farkları ölçmek için kullanılan aygıt.

Tensimeter, bir çeşit tansiyometredir. Aralarındaki fark, tansiyometrelerde negatif basınç ölçümünde manometre kullanılırken, tensimeterlarda bir iğne yardımıyla ölçülen negatif basınç cihaz üzerindeki dijital ekrandan okunur.

Kaynakça

  1. ^ a b Montgomery, David R. (2012). Dirt : the erosion of civilizations (1. bas.). Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0520272903. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Belirsizlik ilkesi, Heisenberg belirsizlik ilkesi ya da Belirlenemezlik ilkesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Sensör</span>

Sensör,, fiziksel bir olayı tespit etmek amacıyla bir çıkış sinyali üreten cihazdır.

<span class="mw-page-title-main">Kondansatör</span> Ani yük boşalması amacıyla kullanılan devre elemanı

Kondansatör ya da sığaç veya yoğunlaç, elektronların kutuplanıp elektriksel yükü elektrik alanın içerisinde depolayabilme özelliklerinden faydalanılarak bir yalıtkan malzemenin iki metal tabaka arasına yerleştirilmesiyle oluşturulan temel elektrik ve elektronik devre elemanı. Piyasada kapasite, kapasitör, sığaç gibi isimlerle anılan kondansatörler, 18. yüzyılda icat edilip geliştirilmeye başlanmış ve günümüzde teknolojinin ilerlemesinde büyük önemi olan elektrik-elektronik dallarının en vazgeçilmez unsurlarından biri olmuştur. Elektrik yükü depolama, reaktif güç kontrolü, bilgi kaybı engelleme, AC/DC arasında dönüşüm yapmada kullanılır ve tüm entegre elektronik devrelerin vazgeçilmez elemanıdır. Kondansatörlerin karakteristikleri olarak;

<span class="mw-page-title-main">Ohm kanunu</span> iki nokta arasındaki iletken üzerinden geçen akımın, potansiyel farkla doğru; iki nokta arasındaki dirençle ters orantılı olması

Ohm yasası, bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki iletken üzerinden geçen akım, potansiyel farkla doğru; iki nokta arasındaki dirençle ters orantılıdır.

Desibel (dB), belirli bir referans güç ya da miktar seviyeye olan oranı belirten, genelde ses şiddeti için kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Desibel daima iki değer arasındaki karşılaştırmadır. Bunun sonucu olarak da çoğu kez ölçülen güç değeri değişik olmasına rağmen desibel sayısı aynıdır. Desibelin yaygın olarak ses şiddeti birimi olduğu sanılır ama aslında ses şiddeti karşılaştırmalarında da kullanılabilen bir karşılaştırmadır. Telefon kullanılmaya başlandığında ilgili kurumlar bir iletim birimi bulmak/kullanmak sorunu ile karşılaşmışlardı. Doğal olarak o zaman iletim ya da haberleşme denince akla çoğunlukla telefon gelmekte idi.

<span class="mw-page-title-main">Pusula</span>

Pusula, başlıca olarak ulaşımda ve arazi incelemesinde kullanılan, dünya üzerinde yön tespit etmeye yarayan cihaz. Pusulalar; manyetik veya cayroskopik olarak ya da bir yıldıza göre yön belirleme prensipleriyle çalışırlar. En eski pusula türü, Dünya'nın manyetik alanına göre yönleri gösteren manyetik pusuladır ve sıklıkla pusula sözcüğü, manyetik pusula ile eşanlamlı olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Parakete (aygıt)</span>

Parakete, gemi hızını ve aldığı yolun miktarını gösteren cihaz. Gemi teknesinden elle veya sabit bir delikten sarkıtılan parakete, tekne altındaki akan suyun hızına bağlı olarak çalışır.

Watt, SI'de, uluslararası standart güç birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Ölçme</span> nesnelere veya olaylara miktar (Q309314) atama işlemi

Ölçme ya da ölçüm, bilinmeyen bir büyüklüğün aynı türden olan, ancak bilinen bir büyüklükle kıyaslanmasına denir. Diğer bir deyişle, bir uzunluğun, bir alanın, bir kapasitenin veya herhangi bir olgunun belirli bir birim cinsinden hesaplanmasıdır. Bunun için standart ölçü birimleri kullanılır. Sonucu belirtmek için sayısal değer ve birimden oluşan bir Dünyada bilim ve ticaret alanında en fazla kullanılan ölçüm sistemleri: İngiliz-Amerikan ölçüm sistemi ve Metrik ölçüm böylece yayılmış olarak renk ölçümü olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kesintisiz güç kaynağı</span>

Kesintisiz güç kaynağı, herhangi bir elektrik, elektronik cihazın şebeke beslemesinin kesilmesini, tolerans dışı yüksek veya düşük gelmesini önleyen bir elektronik cihazdır.

<span class="mw-page-title-main">Tansiyon aleti</span>

Tansiyon aleti ya da kan basıncı ölçer ya da sfigmomanometre, kan basıncının ölçülmesine yarayan bir araçtır. Üç tipi vardır: cıvalı, havalı ve elektronik. Havalı tipleri bir stetoskop ile birlikte kullanılır.

Elektromanyetik birimler fiziğin elektromanyetik dalında kullanılan birimlerdir.

Ölçü aleti, bilim ve teknolojide çeşitli nicelikleri ölçmek için kullanılan alet ve araçlara verilen genel bir addır.

<span class="mw-page-title-main">Koni Penetrasyon Deneyi</span> zeminin geoteknik mühendislik özelliklerini belirleme ve zemin stratigrafisini resmetmede kullanılan bir yöntem

Koni Penetrasyon Deneyi (CPT) zeminin geoteknik mühendislik özelliklerini belirleme ve zemin stratigrafisini resmetmede kullanılan bir yöntemdir. İlk olarak 1950'li yıllarda yumuşak zeminleri araştırmak için Delft'te bulunan Zemin Mekaniği için Hollanda Laboratuvarında geliştirildi. Bu hikâyesinden dolayı Hollanda Koni Testi olarak da anılmaktadır. Günümüzde CPT en çok kullanılan ve tüm dünyaca kabul gören bir yöntemdir.

<span class="mw-page-title-main">Yalıtkan (elektrik)</span>

Elektriksel yalıtkan, elektrik yükünün serbestçe akamadığı maddelerdir. Bu yüzden elektrik alanının etkisi altında kaldıklarında, elektrik akımını iletmeleri zordur. Mükemmel yalıtkanlar bulunmamaktadır. Ancak, cam kâğıt ve polietilen tabanlı vesaire gibi yüksek özdirence sahip bazı maddeler çok iyi elektrik yalıtkanlarıdır. Daha düşük özdirençleri olan maddeler hala elektrik kablolarında kullanılmak için yeterlidir. Kauçuk benzeri polimerler ve birçok plastik bu gruba dâhildir. Bu tür malzemeler düşükten orta dereceli gerilimleri güvenli bir şekilde yalıtılmasına hizmet eder.

<span class="mw-page-title-main">Ölçü aleti</span>

Ölçü aleti, fiziksel nicelik ölçmeye yarayan bir cihazdır. Fiziksel bilimler, kalite güvencesi ve mühendislikte kullanılan ölçme; gerçek şeylerin ve olayların, fiziksel niceliklerini elde etme ve kıyaslama etkinliğidir. Yerleşik standart nesneler ve olaylar ölçü birimleri olarak kullanılır ve ölçme işlemi; üzerinde çalışılan unsur ve bununla ilişkili ölçü birimi hakkında bir sayı verir. Ölçü aracının kullanımını tanımlayan araçlar ve formel test yöntemleri, elde edilen sayıların arasındaki ilişkilerin vasıtalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek gerilim</span> Elektriğin yüksek birimlerde olma hali

Yüksek gerilim, genel olarak yaşayan canlılara zarar verecek yükseklikte gerilimdeki elektrik enerjisi anlamına gelir. Yüksek gerilim taşıyan gereçler ve iletkenler belirli güvenlik gereklilikleri ve prosedürlerini temin etmelidir. Bazı endüstrilerde yüksek gerilim belli bir eşiğin üstündeki gerilim anlamına gelir. Yüksek gerilim, elektrik güç dağıtımı, katot ışın tüpleri oluşturmak, X-ışınları ve parçacık demeti üretmek, arklanma kurmak, kıvılcımlanma için, fotoçoğaltıcı tüplerde ve yüksek güçlü yükseltici vakum tüplerde ve diğer endüstriyel ve bilimsel uygulamalarda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Gonyometre</span> bir açıyı ölçen veya bir nesnenin hassas bir açısal konuma döndürülmesine izin veren bir araç

Gonyometre, bir açıyı ölçen veya bir nesnenin hassas bir açısal konuma döndürülmesine izin veren bir araçtır. Yunanca “Gonyometre” sözcüğü için “Açı ölçümü” ifadesi kullanılır. Örneğin Gonià ve Metro.

Boşluk suyu basıncı, bir toprak veya kaya içinde, boşluklar arasındaki boşluklarda tutulan yeraltı suyunun basıncını ifade eder. Yeraltı suyunun serbest su seviyesinin altındaki boşluk suyu basınçları piezometreler ile ölçülür. Akiferlerdeki dikey boşluk suyu basınç dağılımının genellikle hidrostatiğe yakın olduğu varsayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Meteoroloji istasyonu</span> Fiziksel ölçümleri ve meteorolojik parametreleri kaydeden ve sağlayan sensör seti

Meteoroloji istasyonu, hava tahminleri için bilgi sağlamak amacıyla atmosferik koşullarını ölçen alet ve ekipmanlara sahip, karada veya denizde bulunan bir tesistir.Alınan ölçümler arasında sıcaklık, atmosferik basınç, nem, rüzgar hızı, rüzgar yönü ve yağış miktarları bulunur. Rüzgar ölçümleri mümkün olduğu kadar az engelle birlikte yapılırken, sıcaklık ve nem ölçümleri doğrudan güneş ışınımından veya güneşlenmeden uzak tutulur. Manuel gözlemler günde en az bir kez alınırken, otomatik ölçümler en az saatte bir kez alınır. Denizdeki hava koşulları, deniz yüzey sıcaklığı (SST), dalga yüksekliği ve dalga periyodu gibi biraz farklı meteorolojik nicelikleri ölçen gemiler ve şamandıralar tarafından alınır. Sürüklenen hava durumu şamandıralarının sayısı, demirli versiyonlarından önemli miktarda fazladır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.