İçeriğe atla

Tanrının cinsiyeti

Tanrının cinsiyeti, tanrının gerçek veya alegorik bir yönü olarak görülebilir.

Çok tanrılı dinlerde, tanrıların genellikle birbirleriyle ve hatta insanlarla cinsel olarak etkileşime girmelerini sağlayan cinsiyetleri vardır.

Semavi dinlerde, RABbin, Baba Tanrının ve Allah'ın çoğu yorumunda fiziksel bir bedene sahip olmadığına inanılan tek bir Tanrı'ya tapınılır. Sıklıkla cinsiyete dayalı zamirlerle anılsa da birçok İbrahimi mezhep, "ilahi cinsiyeti", cinsel çağrışım olmaksızın Tanrı kavramıyla daha iyi ilişki kurmak için bir benzetme olarak kullanır. Üçlü Birlik kavramına sahip Hristiyan geleneklerinde, İsa'nın erkek olan Oğul Tanrı olarak adlandırılan fiziksel bir tezahür olduğuna inanılır. Mormonizm'de Baba Tanrı erkektir ve dişi olan Cennetteki Anne ile evlidir.

Semavi dinler

İbrani ve Hristiyan İncil'inde, Tanrı genellikle erkek terimleriyle tanımlanır, Yaratılış 1 :26-27,[i][1] Mezmurlar 123 :2-3,[ii] ve Luka 15 :8-10;[iii] Tesniye 32 :18'de bir anne,[iv] İşaya 66:13,[v] İşaya 49:15,[vi] İşaya 42:14,[vii] Mezmur 131 :2;[viii] ve Matta 23:37[ix] ve Luka 13:34,[x] da bir anne tavuk olarak bahsedilmiştir ancak hiçbir zaman doğrudan dişi olarak bahsedilmemiştir.

Yahudilik

Yahudilikte Tanrı'nın cinsiyeti Tanah'ta eril imgeler ve gramer biçimleriyle anılsa da geleneksel Yahudi felsefesi cinsiyet kavramını Tanrı'ya atfetmez.[a] Zaman zaman, Yahudi agadik edebiyatı ve Yahudi mistisizmi Tanrı'yı cinsiyetli olarak ele alır. Bazı modern Yahudi düşünürlerin Tanrı'yı cinsiyet ikilisinin dışında görmesi ile birlikte Tanrı'nın cinsiyetlendirilme biçimleri de zaman içinde değişmiştir. Guillaume Postel (16. yüzyıl), Michelangelo Lanci (19. yüzyıl) ve Mark Sameth (21. yüzyıl), Tanrı'nın kişisel adı olan YHWH'nin dört harfinin eski İsrail rahiplerinin tersten okuyacakları bir kriptogram olduğunu teorize eder. Huhi, "heshe", çift cinsiyetli bir tanrı anlamına gelir.[2][3][4][5]

Hristiyanlık

Baba Tanrı, Cima da Conegliano, y. 1510–1517

Çoğu Hıristiyan grupTeslis, Baba Tanrı'nın, Oğul Tanrı'nın ve Kutsal Ruh Tanrı'nın farklı kişiler olduğuna ancak tek bir varlığın tamamen Tanrı olduğuna inanarak Tanrı'yı Üçlü Birlik (teslis) olarak tasavvur ederler.[6]

Bir insan olarak enkarne olan Oğul Tanrı (İsa Mesih) erildir. Klasik batı felsefesi, Tanrı'nın bir bedene sahip olmasının imkansız olacağından Tanrı'nın gerçek bir cinsiyetten yoksun olduğuna inanır.[7][8] Bununla birlikte Klasik batı felsefesi Tanrı'nın (çoğu bağlamda) analoji yoluyla eril olarak anılması gerektiğini belirtir. Bunun nedeni dünyanın ve vahyin yaratıcısı olarak Tanrı'nın dünya ile ilişkisidir.[9] Diğerleri Tanrı'yı ne erkek ne de dişi olarak yorumlarlar.[10][11]

Katolik Kilisesi İlmihali, Kitap 239, Tanrı'nın "Baba" olarak adlandırıldığını insana olan sevgisinin de annelik olarak tasvir edilebileceğini belirtir. Bununla birlikte, Tanrı nihayetinde insanın cinsiyet kavramını aşar ve "ne erkek ne de kadındır: O Tanrı'dır."

İslâm

İslam, Tanrı'nın (Allah'ın) herhangi bir karşılaştırmanın ötesinde olduğunu ve dolayısıyla Tanrı'nın herhangi bir cinsiyet niteliğinin ötesinde olduğunu öğretir.[12] Arapçada yalnızca cinsiyete dayalı zamirler ("erkek o" ve "kadın o") bulunur ancak cinsiyet ayrımı gözetmeyen zamirler ("nötral o") yoktur ve "erkek o" genellikle öznenin cinsiyetinin belirsiz olduğu durumlarda kullanılır. Bu nedenle herhangi bir cinsiyet özelliği olmamasına rağmen, Allah tipik olarak "erkek o" olarak anılır.[13]

Hint dinleri

Hinduizm

Hinduizmde, Tanrı'yı ve cinsiyeti kavramsallaştırmaya yönelik çeşitli yaklaşımlar vardır. Pek çok Hindu, cinsiyetsiz olan kişisel olmayan Mutlak'a (Brahman) odaklanır. Diğer Hindu gelenekleri cinsiyet henoteizmini beslerken, yani her iki cinsiyette de diğer Tanrıların varlığını inkâr etmeden, Tanrı'yı androjinos (hem kadın hem de erkek) veya erkek veya dişi olarak tasavvur eder.[14][15]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

notlar

  1. ^ "Tanrı'nın bedeni, cinsel organı yoktur, bu nedenle Aşem'in erkek ya da dişi olduğu fikri açıkça saçmadır. Tora'nın Talmudik bölümünde ve özellikle Kabala'da Aşem'e dişil olan 'Sh'chinah' adı altında atıfta bulunulmasına rağmen, bu sadece tüm yaradılışın ve doğanın gerçekte var olduğu gerçeğini vurgulamak içindir. Yaradana atıfla alıcı tarafta ve yaradılışın hiçbir parçası Yaradan'ı doğanın dışında algılayamayacağından, ilahi varlığa dişil formda atıfta bulunmak yeterlidir. Aşem'den sadece kolaylık olsun diye eril terimler kullanarak bahsediyoruz, çünkü İbranice'de tarafsız bir cinsiyet yoktur; Aşem, bir masadan daha erkek değildir." Judaism 101 12 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. cinsiyet veya toplumsal cinsiyet kavramı Tanrı için geçerli değildir." Kaplan, Aryeh (Rabbi). 1983. The Aryeh Kaplan Reader. Mesorah Publications. p. 144.

Ayetler

  1. ^ Genesis 1:26-27
  2. ^ Psalm 123:2-3
  3. ^ Luke 15:8-10
  4. ^ Deuteronomy 32:18
  5. ^ Isaiah 66:13
  6. ^ Isaiah 49:15
  7. ^ Isaiah 42:14
  8. ^ Psalm 131:2
  9. ^ Matthew 23:37
  10. ^ Luke 13:34

alıntılar

  1. ^ "6. Fire in Divine Loins: God's Wives in Myth and Metaphor". God and Sex. What the Bible Really Says. 1st. New York, Boston: Twelve. Hachette Book Group. October 2010. s. 175. ISBN 978-0-446-54525-9. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2011. humans are modeled on elohim, specifically in their sexual differences. 
  2. ^ Tetragrammaton: Western Christians and the Hebrew Name of God. Boston: Brill. 2015. s. 337. ISBN 9789004288171. 24 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ Secret, François, (Ed.) (1969). Le thrésor des prophéties de l'univers (Fransızca). Springer. s. 211. ISBN 9789024702039. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Paralipomeni alla illustrazione della sagra Scrittura. Facsimile of the first (İtalyanca). Dondey-Dupre. 1845. ss. 100-113. ISBN 978-1274016911. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ The Name: A History of the Dual-Gendered Hebrew Name for God. Wipf and Stock. 2020. ss. ix, 8, 22-26. ISBN 978-1-5326-9384-7. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Grudem, Wayne A. 1994. Systematic Theology: An Introduction to Biblical Doctrine. Leicester, England: Inter-Varsity Press; Grand Rapids, MI: Zondervan. p. 226.
  7. ^ Aquinas, Thomas. [1485] 2017. "Question 3: The simplicity of God 24 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." The Summa Theologiæ of St. Thomas Aquinas I (online ed.), translated by Fathers of the English Dominican Province. article 1.
  8. ^ Saint Augustine of Hippo. [c. 397] 1885. The Confessions of Augustine VII, edited by W. G. T. Shedd. Andover: Warren F. Draper.
  9. ^ "Chapter Five: Why Male Priests?". Why Matter Matters: Philosophical and Scriptural Reflections on the Sacraments. Our Sunday Visitor. 2002. ISBN 978-1931709347. 
  10. ^ Harper Collins Bible Dictionary. Harper Collins. 1996. ss. 377-378. ISBN 0-06-060037-3. 
  11. ^ "Name and Gender of God". January 2006. 4 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ Bruce B. Lawrence. Who is Allah?. University of Edinburgh Press. s. 3. 
  13. ^ "Reference to Allah as masculine". Islamweb. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ Renard, John. 1999. Responses to 101 Questions on Hinduism. Paulist. 978-0809138456. pp. 74-76.
  15. ^ Google Kitaplar'da What is Hinduism?, Hinduism Today, Hawaii

Ek okuma

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Tanrı ya da ilah, Klasik teistik inanç sistemlerinde Mutlak Varlık, Mutlak Benlik ve tüm varoluşun temel kaynağı olarak görülen varlık. Tek tanrılı inançlarda evrenin tek yaradanı ve yöneteni olarak kabul edilir. Çok tanrılı inançlarda genelde ilahların cinsiyeti bulunur ve eril olanlarına tanrı, dişi olanlarına tanrıça denir. Tektanrılı ve henoteistik inançlardaki Tanrı kavramını tanımlamak için ise sadece tanrı sözcüğü kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan kurbanı</span>

Hayvan kurbanı, dini anlamda bir tanrıyı yatıştırmak veya iyiliğini sürdürmek için bir veya daha fazla hayvanın ritüel olarak öldürülmesi ve sunulmasıdır. Geç Antik Çağ'da Hristiyanlığın yayılmasına kadar Avrupa ve Eski Yakın Doğu'da hayvan kurban etme yaygındı ve bugün bazı kültürlerde veya dinlerde devam ediyor. Kurban ritüeli bazı kültürlerde insanların kurban edilmesini kapsıyordu ve muhtemelen tarih içerisinde hayvan kurbanı ile yer değiştirmişti.

<span class="mw-page-title-main">Erkek</span> erişkin erkek

Erkek, eril insan. Erkek terimi genellikle yetişkin bir eril bireyi kastetmekte kullanılırken, oğlan terimi ise eril bir çocuk veya ergeni tanımlamak için kullanılır. Ancak erkek terimi aynı zamanda bazen yaş gözetmeksizin bir eril insanı tanımlamak için de kullanılır; tıpkı "erkek basketbolu" ifadesinde olduğu gibi.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim</span> Yahudilik, Hristiyanlık ve İslamın müştereken kabul ettiği peygamber, bu dinlerin ortak atası

İbrahim, Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam gibi İbrahimî dinlerin ortak atasıdır. Yahudilikte, Yahudiler ile Tanrı arasındaki özel ilişkinin kurucu babası, Hristiyanlıkta, Yahudi ya da Yahudi olmayan tüm inananların ruhsal atası, İslam'da ise Adem ile başlayan ve Muhammed'de sona eren peygamberler zincirinin bir halkasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dört Halife</span>

Dört Halife ya da Râşid Halifeler; Sünnilik'te Râşid halifeler, doğru yola yönlendirilen ve doğru bir model olduğu kabul edilen halifelerdir. Bazıları bu kategoriye Muhammedin torunu Hasan'ın 6 aylık hilafetini de sokarlar. İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra ümmete önderlik eden ilk dört halifedir:

Cinsiyetçilik, kişinin cinsiyetine veya toplumsal cinsiyetine dayalı önyargı veya ayrımcılıktır. Cinsiyetçilik herkesi etkiler. Basmakalıplarla ve toplumsal cinsiyet rolleriyle bağlantılıdır, ve bir cinsiyetin veya toplumsal cinsiyetin doğası gereği diğerinden üstün olduğu inancını içerebilir. Aşırı cinsiyetçilik kadın düşmanlığını, cinsel tacizi, tecavüzü ve diğer cinsel şiddet biçimlerini teşvik edebilir. Cinsiyet ayrımcılığı cinsiyetçiliği kapsayabilir. Bu terim, insanlara cinsiyet kimlikleri veya toplumsal cinsiyet veya cinsiyet farklılıklarına dayalı ayrımcılık olarak tanımlanmaktadır. Cinsiyet ayrımcılığı özellikle işyeri eşitsizliği açısından tanımlanmaktadır. Sosyal veya kültürel gelenek ve normlardan ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">İlyas</span>

İlyas, İbranice İncil'deki Krallar Kitaplarına göre bir peygamber ve bir mucize yaratıcısıdır ve Kral Ahab'ın hükümdarlığı sırasında kuzey İsrail krallığında yaşar. 1 Krallar 18'de İlyas, Kenan tanrısı Baal'a karşı İbrani Tanrısı YHWH'ye tapınmayı savunur. Tanrı ayrıca İlyas aracılığıyla diriliş, gökten ateş indirme ve "ateşle" diri diri göğe girme gibi birçok mucize gerçekleştirir. Ayrıca "peygamberlerin oğulları" olarak bilinen bir peygamberler okuluna liderlik eder. Yükselişinin ardından, öğrencisi ve en sadık yardımcısı Elyesa, bu okulun lideri rolünü üstlenir. Malaki Kitabı, İlyas'ın "Tanrı'nın büyük ve korkunç gününün gelişinden önce" döneceğini kehanet eder, onu İbrani Kutsal Kitabına saygı duyan çeşitli inançlarda Mesih'in ve eskatonun habercisi yapar. İlyas'a yapılan atıflar Sirak, Yeni Ahit, Mişna,Talmud, Kuran, Mormon Kitabı ve Bahai yazılarında yer almaktadır.

Tarihte Yahudilik ile İslam arasındaki etkileşimin tarihi, İslamın Arap Yarımadası'nda doğup buradan yayılmaya başladığı 7. yüzyıla kadar uzanır. Gerek Yahudiliğin gerekse İslamın kökenleri Ortadoğu'da, İbrahim'e dayandığından, her ikisi de İbrahimi olarak kabul edilir. Yahudilik ile İslam'ın paylaştığı birçok ortak yön bulunmaktadır: temel dini görünümü, yapısı, hukuk felsefesi ve uygulaması ile İslam ile Yahudilik birbirine benzer. Gerek bu benzerliklerden ötürü, gerekse Müslüman kültürü ve felsefesinin İslam dünyası içinde yaşayan Yahudi cemaatleri üzerindeki etkisi yoluyla, geride kalan 1.400 yıl boyunca bu iki din arasında kesintisiz ve hatrı sayılır bir fiziki, teolojik ve siyasi örtüşme ortaya çıkmıştır.

Yahudilik'in bir alt kolu olan Hümanist Musevilik Tanrı'dan çok Yahudi kimliğinin bir parçası olan Yahudi kültürü ve tarihine önem verir. Felsefesi hümanizm ve Seküler hümanizm'den türemiş bu sektin ayin ve törenlerinde Tanrı'ya yakarış yoktur. İnançları özetle şunlardır:

Baba, Hristiyanların Tanrı'ya verdikleri özel bir isimdir. Hristiyanlıktaki Oğul (İsa) ve Kutsal Ruh ile beraber Üçlü Birlik'i oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da kadın</span> İslam toplumlarında kadının yeri

Müslüman kadınların deneyimleri farklı toplumlarda ve aynı toplum içinde büyük farklılıklar gösterir. Ortak yönleri ise, hayatlarını değişen derecelerde etkileyen, aralarındaki geniş kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren İslam dinine bağlılıklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">El (tanrı)</span>

ʼĒl, "tanrı" veya "ilah" anlamına gelen, birçok büyük antik Yakın Doğu tanrısından herhangi birine atıfta bulunan Kuzeybatı Semitik bir kelimedir. Daha nadir bir biçim olan ila, esk, Akad ve Amoricedeki biçimini temsil eder. Kelime, "tanrı" anlamına gelen Proto-Semitik *ʔil-'den türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Biyolojik cinsiyet</span> Üreme işlevine veya organlara göre birçok organizmanın yerleştirilebileceği iki ana bölümden biri

Birçok türün canlıları her biri cinsiyet veya eşey olarak bilinen dişi ve eril çeşitlerine özelleşmiştir. Eşeyli üreme genetik özelliklerin karışımı ve birleşimini içerir: Gamet olarak bilinen özelleşmiş bu hücreler her bir ebeveynden özelliklerini kalıtsal yolla alan yavrular oluşturmak için birleşir. Gametler form ve fonksiyonda özdeş (izogami) olabilir, fakat birçok durumda iki cinsiyete özgü gamet (heterogamet) tiplerinin oluşması (anizogami) gibi bir asimetri evrilebilir. Eril gametleri küçüktür, hareket edebilirler ve genetik bilgilerini bir mesafe boyunca taşıyabilmeye uyum sağlamışlardır; dişi gametleri ise büyüktür, hareket edemezler ve genç canlının ilk gelişimi için gerekli olan besini barındırırlar. İnsanlar ve diğer memeliler arasında, eriller genellikle XY kromozomlarını taşırken, dişiler ise genellikle XX kromozomlarını taşırlar ve XY cinsiyet belirleme sisteminin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eril</span> bitkiler veya insan olmayan hayvanlarla kullanım için

Eril (♂), canlı, sperm üreten fizyolojik bir biyolojik cinsiyet. Her sperm hücresi döllenme işlemi sırasında daha büyük bir dişi gameti ile kaynaşabilir. Bir erilin cinsel yolla üremeyi gerçekleştirmesi için dişiye ait en az bir yumurta hücresine ulaşması gerekir, fakat bazı canlılar eşeyli üreyebildikleri gibi eşeysiz olarak da üreyebilir. Eril insanların (erkeklerin) da içinde bulunduğu birçok eril memeli türünde Y kromozomu bulunurken eril kuşlar ve bazı eril sürüngenlerde ise z kromozomu bulunur; bu kromozomlar eril üreme organlarının gelişmesi için gerekli olan daha fazla miktarda testosteronun üretilmesini sağlar.

Üçüncü cinsiyet veya üçüncü cins, bireylerin hem kendileri hem de toplum tarafından ne erkek ne de kadın olarak kategorize edildiği bir kavram. Ayrıca, üç veya daha fazla cinsiyeti tanıyan toplumlardaki bir toplumsal kategoriyi ifade eder. Üçüncü terimi genellikle "diğer"i kastediyor olarak anlaşılır; bazı antropologlar ve sosyologlar açıklanan dördüncü, beşinci, ve "bazı" cinsiyetleri ifade ederler.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet</span> kadınlık ve erkeklik arasındaki ayırt edici fiziksel, zihinsel ve davranışsal özellikler

Toplumsal cinsiyet, kadınlık ve erkeklik ile ilgili ve bunlar arasında ayrım yapan özellikler dizisidir. Bağlama bağlı olarak bu, cinsiyete dayalı sosyal yapıları ve cinsiyet kimliğini içerebilir. Çoğu kültür, cinsiyetin iki kategoriye ayrıldığı ve insanların birinin veya diğerinin parçası olarak kabul edildiği bir cinsiyet ikiliği kullanır; bu grupların dışında olanlar ikili olmayan şemsiye terim kapsamına girebilir. Güney Asya'daki hicralar gibi bazı toplumların "erkek" ve "kadın" dışında belirli cinsiyetleri vardır; bunlara genellikle üçüncü cinsiyetler denir.). Çoğu akademisyen, cinsiyetin sosyal organizasyon için merkezi bir özellik olduğu konusunda hemfikirdir.

Cinsiyet tarafsızlığı, politikaların, dilin ve diğer sosyal kurumların rolleri insanların cinsiyetine göre ayırt etmekten kaçınması gerektiği fikridir. Bu, bir cinsiyetin diğerinden daha uygun olduğu sosyal roller olduğu izleniminden kaynaklanan ayrımcılığı önlemek içindir. Tarih boyunca cinsiyet eşitliğindeki eşitsizlik, pazarlama, oyuncak, eğitim ve ebeveynlik teknikleri dahil olmak üzere toplumun birçok yönü üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Son yıllarda toplumsal cinsiyet tarafsızlığını artırmak için kapsayıcı dili kullanmaya ve eşitliği savunmaya toplumsal bir vurgu yapılmıştır.

Yahudiliğin kökenleri, özellikle çok tanrılı antik Kenan dininden evrimleşen, daha sonra Babil diniyle birlikte var olan ve Babil inancının unsurlarını, Tanah'ın erken peygamberlik dönemi kitaplarında yansıtıldığı gibi Yahova'ya ibadete bağlayarak bir araya getiren (Synkretizm), çok tanrılı antik Sami dinlerinin ortasındaki Tunç Çağı'na uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Drag king</span>

"Drag king"ler çoğunlukla erkeksi drag giysileri giyen ve bireysel veya grup rutininin bir parçası olarak erkek cinsiyet klişelerini kişileştiren kadın performans sanatçılarıdır. Tipik bir drag gösterisi, dans, oyunculuk, stand-up komedi ve şarkı söylemeyi, canlı veya önceden kaydedilmiş parçalarla dudak senkronizasyonunu içerebilir. Drag kralları genellikle abartılı bir şekilde maço erkek karakterler olarak oynarlar, inşaat işçileri ve rapçiler gibi marjinalleştirilmiş erkeklikleri tasvir ederler ya da Elvis Presley, Michael Jackson ve Tim McGraw gibi erkek ünlüleri taklit ederler.

İsrail ben Eliezer, Baal Şem Tov veya Beşt olarak bilinen, Hasidik Yahudiliğin kurucusu olarak kabul edilen bir Yahudi mistik ve şifacıydı. "Beşt", "İyi İsmin Efendisi" anlamına gelen Baal Şem Tov'un kısaltmasıdır ve Tanrı'nın gizli ismini kullanan kutsal bir adam için kullanılan bir terimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.