Ekmek, çeşitli tahıl unundan yapılmış hamurun ateşte, sac üzerinde, tandırda, fırında veya tepside pişirilmesiyle hazırlanan temel gıda. Tek başına tüketilebildiği gibi, yemeğin yanında veya yemeklere ya da yağlara banarak da tüketilebilmektedir.
Tapan, Iğdır şehrinin yöresel ekmeğidir.
Pişi diğer adlarıyla bişi, bavırsak, bavursak, tuzlu lokma, halka, mayalı hamurun kızgın yağda pişirilmesi ile yapılan bir yiyecektir. Orta Asya, Idel-Ural, Moğolistan ve Orta Doğu mutfaklarında bulunur. Anadolu'da genellikte arife günü yapılarak komşulara dağıtılır. Üçgen veya bazen küre şeklinde şekil verilerek servis yapılır. Hamuru için un, maya, süt, yumurta, margarin, tuz, şeker ve yağdan kullanılır. Tacik bavursağı genellikle kızartmadan önce küçük bir süzgecin alt kısmına basılarak çapraz bir desenle süslenir.
Mısır ekmeği, mısır unu ile yapılan bir ekmek çeşididir. Mısır unu içerisine tuz, süt ve az miktarda şeker eklenerek mayalandıktan sonra ya fırında ya da kızartma olarak pişirilir. Kimyon ve pul biber gibi baharatlar ise isteğe bağlı eklenebilir.
Çerkes mutfağı, Çerkeslere özgü yemek pişirme tarzıdır. Çerkes yemekleri (шхынхэр) daha çok et ve süt ürünleri ağırlıklıdır. Çerkesler ekmeği az kullanırlar. Çerkesleri/Adığeleri tanıtan yemekler şıpsı-p’aste ile şelame-halıjo’dur. Adiğelerin geleneksel yemekleri et, tahıl ve süt yemeklerinden oluşur. Çerkeslerde yemeğe başlamadan, sofra büyüğünün bir konuşma (dua) yapması adettir.
Hamur işi, un, su ve katı yağdan oluşan bir hamurdur. Şekerli hamur işleri genellikle şekerleme ürünü olarak da tanımlanır. "Hamur işleri" sözcüğü, un, şeker, süt, tereyağı, katı yağ, kabartma tozu ve yumurta gibi maddelerden yapılmış birçok pişirilmiş ürünleri bildirir. Küçük tartlar ve diğer tatlı pişmiş ürünler de hamur işleri olarak adlandırılır. Fransızca kelime pâtisserie de aynı yiyecekler için kullanılır. Ortak hamur işleri turta, tart, kiş hamuru ve etli börek türlerini içerir.
Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.
Gevrek ekmek veya kıtır ekmek çoğunlukla çavdar unu içeren düz ve kuru tip bir krakerdir. Yapımında galeta unu da kullanılabilir. Geleneksel olarak kepekli çavdar unu, tuz ve sudan oluşsa da, günümüzde buğday unu, baharatlar ve tahıllar içerir ve genellikle ekşi maya veya hamur mayası ile mayalanır ve süt veya susam eklenebilir.
Tunnbröd, İsveç mutfağına ait ince bir ekmek türüdur. Geleneksel olarak arpa unundan yapılır.
Lángos Macar mutfağından bir tür kızarmış yassı ekmektir. Lángos hamuru un, patates, süt, şeker ve tuz içerir. Gravyer peyniri, emmental peyniri, ekşi krema ve sarımsak ile servis edilir. İsteğe bağlı olarak mantar, lor peyniri, sığır eti, patlıcan, kefir ve lahana gibi malzemeler de eklenebilir. Tatlı lángos hazırlamaK için kızarmış hamurun üzerine glasaj veya reçel sürülür.
İnjera Afrika ülkelerinde çeşitli tahıllare hazırlanan bir mayalanmış yassı ekmek türüdür. Somali'nin kuzey bölgelerde lahooh olarak biliniyor. Etiyopya'da geleneksel olarak teff unundan, Somali de ise sorgum unundan yapılıyor ama darı, arpa ve pirinç de kullanılıyor. Tritikale tahılı Kuzey Etiyopya'a 1990'larda getirildi ve o zamandan beri bu bölgede injera yapımında kullanılmaktadır.
Puran Poli Hindistan'ın Dekan Yaylasından gelen bir tatlı yassı ekmek türüdür. Nohut, koyu esmer palmiye özunden elde edilen jaggery şekeri, düşük proteinli beyaz un, kakule, küçük hindistan cevizi, saf yağ ve su ile hazırlanan hamur bazı yörelerde noğut yerine hint güvercin bezelyesi veya maş fasulyesi kullanılıyor. Kuru meyve ve zerdeçal da eklenebilir. Puran poli Hindu bayramları Holi ve Ganesh Chaturthi için hazırlanır.
Bara brith Galler mutfağından kuş üzümü, kuru üzüm, şekerlenmiş kabuk ve baharatlar ile hazırlanan bir tatlı mayalı ekmek türüdür. Tereyağli bara brith dilimleri çay ile servis edilir.
Mohnpielen ya da Bobalki Alman, Rus ve Slovak mutfaklarında bayramlar için hazırlanan bir tatlı ekmek dir. Köylerin kültürel geleneklere göre top şeklinde hamurlar Noel Arifesinde tavana doğru fırlatılır ve yapişmaları ailenin gelecek yılda bereketli bir hasatı olacağını ifade edermiş.
Hamur, tahıl veya baklagillerden üretilen yoğrulabilir, bazen elastik bir besin maddesidir. Hamur tipik olarak un ve az miktarda su veya başka bir sıvı ile karıştırmak suretiyle yapılır ve bazen maya veya başka kabartma maddeleri ile çeşitli yağlar veya aromalar gibi diğer bileşenleri içerir.
Yoğurma, ekmek veya makarna hamuru yapmak için malzemeleri karıştırmak ve hamura mukavemet katmak için yapılan bir işlemdir. Un ve su karıştırılıp yoğurulduğunda, undaki gliadin ve glüten proteinleri genişler ve ekmeğe dokusunu veren glüten şeritleri oluşur.
Kınalı ekmek, Türkiye'nin Malatya ilinin Polat kasabasına özgü bir ekmek türü. "Kınalı" ismini kınaya benzer renginden alır. Geleneksel olarak bayramlarda yapılıp bölgede "ekmeklerin baş tacı" olarak addedilir.
Dolmalık ekmek mayalı ekmek çeşididir. Osmanlı mutfağında bulunan bir ekmektir. Hamur hazırlanırken, un, su, tuz ve mayadan sonra içine şerbet eklenir. Ekmek dolması yapmak için kullanılır.Ege Bölgesi'nde ramazan sofralarına özel olarak yılın sadece bir ayında hazırlanır.Dolmalık ekmek diğer ekmek türlerinden farklı olarak, daha yumuşak bir hamurdan hazırlanır. Hamurun yumuşak olması için ise, içine şerbet eklenir.Dolmalık ekmek hamurun kabarık olması için 250 derecenin üstünde bir sıcaklıkla pişirilir.
Bilik ekmeği, ekşi mayalı ekmektir. Malzemeleri;ekmeklik buğday unu, hamur mayası veya kuru maya, tereyağı, ay çiçek yağı, tuz, su, süttür. Ekmeğin üzerine sürmek için malzemeler; çörek otu, susam, yumurta, dut pekmezi ve sudur. Malatya Bilik Ekmeği 27.05.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Pisirmede hamurun mayalanması, mayalı ekmek ve diğer unlu mamullerin hazırlanmasında hamurun fırınlanma'dan önce son bir kez dinlenmesine ve kabarmasına izin verilen aşamadır. Bu dinlenme süresince maya hamuru fermente ederek gazı çıkarır ve hamur mayalanır.
