İçeriğe atla

Tanana Chiefs Conference

TCC ana kampüsü, Fairbanks, Alaska. Ön tarafta Chena Nehri
Chief Andrew Issac Health Center (CAIHC) sağlık merkezinin inşaatı, Fairbanks, Alaska

Tanana Chiefs Conference (Türkçe: Tanana Reisleri/Şefleri Konferansı; kısaca TCC), Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska denen coğrafi bölgesinde Güney Alaska Atabaskları (Ahtnalar ve Denağinalar) haricindeki 10.000 den fazla bütün Alaska Atabaskları (Merkezi Alaska–Yukon Atabaskları: Guçinler, Hanlar, Değinaklar, Holikaçuklar, Koyukonlar, Yukarı Kuskokvimler, Aşağı Tananalar, Tanakroslar ve Yukarı Tananalar) denen yerli kabile üyelerine sağlık, eğitim, istihdam, toplumsal ihtiyaçlar, doğal kaynak proğramları ile aile hizmetleri sunan kâr amacı gütmeyen yerel şirketler birliği (konsorsiyum).[1][2] Alaska Yerli Bölge Şirketlerinden kâr amaçlı Doyon, Limited'in etki alanındaki 42 köyde 41 geleneksel kabile yapılanmasına göre faaliyet gösterir.[1] Bugün TCC, üye kabilelerin siyasi, ekonomik, yasal ve sosyal savunucu olmuştur.[3] Adını Tanana Nehrinden alır.

TCC bölge yerlilerine istihdam da sağlar ve 150 den fazla tamgün çalışanı ile çok sayıda part-time ile mevsimlik çalışan işçisi bulunur.[1] TCC bünyesinde farklı amaçlar için değişik departmanlar bulunur. Üyelerine hukuk hizmeti sunan Legal Department, halk sağlığı için 1973 yılında kurulan Department of Health Services görev yapar.

Tarih

Sözlü geleneğe göre asırlardır Merkezi Alaska–Yukon Atabask liderleri Tanana ve Yukon nehirlerinin birleştiği kavşakta günümüzdeki Tanana şehrinin bulunduğu alanda Nuchalawoya «where the two rivers meet» denen yerde toplanıp halkın sesini dinlerdi.[1] Bugün bu yer adı Nuchalawoya Potlatch biçiminde potlaç adı olarak kullanılmaktadır.[1]

Şefler organize olmaya çalışırken ilk anlaşmazlık 1915 yılında Alaska Demiryolu ile Nenana'daki mezarlık anlaşmazlığıyla yaşanır. Sonraki yıllarda da çatışmalar artarak büyür. Alaska'nın 3 Ocak 1959 tarihinde ABD eyaleti olarak olmasıyla birlikte de Atabask arazilerinin kaybetme tehlikesi ortaya çıkar. Şefler haklarının korunması ve toplu mücadele için birleşip organize olmaya başlar ve Haziran 1962 de şef Al Ketzler, Sr. önderliğinde Nenana, Alaska'da 32 Tanana köyünün katılımıyla yapılan toplantıda TCC kurulur. Konferansın ilk başkanı olan Ketzler, güneyde Hayda ve Tlingitler'in kurduğu Alaska Native Brotherhood, kuzeyde İnyupiklerin kurduğu Inupiat Paitot ile Arctic Slope Native Association ve batıda Aşağı Kuskokwim bölgesindeki Yupiklerin kurduğu Association of Village Council Presidents ile bir araya gelir ve arazi anlaşmazlıkları için 24 yerli köyünün dilekçesini 1969 yılında Washington'a giderek sunar. 1966 da TCC'nin Anchorage'daki diğer yerlilerle teması sonucu Alaska Federation of Natives kurulmuştur. Bütün bu organizasyon ve sıkıştırmalar ANCSA yasasının çıkmasını hızlandırmıştır.[1]

Kabile birlikleri

En üst kabile yapılanması (regional band), bulundukları köyler ve halklar (Yukon-Tanana Subregion bölgesinde ela alınan Kaktovik köyü Atabask değil İnyupik Eskimolarına aittir):

  • Yukon-Tanana Subregion
    • Alatna Traditional Council, Alatna, Koyukon (Central Koyukon)
    • Allakaket Traditional Council, Allakaket, Koyukon (Central Koyukon)
    • Evansville Tribal Council, Evansville (Bettles Field), Koyukon (Central Koyukon)
    • Hughes Traditional Council, Hughes, Koyukon (Central Koyukon)
    • Lake Minchumina Traditional Council, Lake Minchumina, Koyukon (Upper Koyukon)
    • Manley Hot Springs Traditional Council, Manley Hot Springs, Koyukon (Upper Koyukon)
    • Minto Traditional Council, Minto, Aşağı Tanana
    • Nenana Traditional Council, Nenana, Aşağı Tanana
    • Rampart Traditional Council, Rampart, Koyukon (Upper Koyukon)
    • Stevens Village IRA Council, Stevens Village, Koyukon (Upper Koyukon)
    • Tanana Tribal Council, Tanana, Koyukon
  • Yukon Flats Subregion
    • Arctic Village Traditional Council, Arctic Village, Guçin (Neetsʼąįį Gwich’in)
    • Beaver Traditional Council, Beaver
    • Birch Creek Tribal Council, Birch Creek, Guçin (Dendu Gwich’in)
    • Canyon Village Traditional Council, Canyon Village
    • Chalkyitsik Traditional Council, Chalkyitsik, Guçin (Draan’jik Gwich’in)
    • Circle Traditional Council, Circle, Guçin (Danzhit Hanlaih Gwich’in)
    • Gwichyaa Zhee Gwich'in Tribal Government, Fort Yukon, Guçin (Gwich’yaa Gwich’in)
    • Venetie Traditional Council, Venetie, Guçin (Gwich’yaa Gwich’in)
  • Upper Tanana Subregion
    • Dot Lake Village Council, Dot Lake, Tanakros (Mansfeld-Kechumstuk band)
    • Eagle IRA Council, Eagle, Han (Hän Hwëch’in)
    • Healy Lake Traditional Council, Healy Lake, Tanakros (Healy River-Joseph band)
    • Northway Traditional Council, Northway, Yukarı Tanana (Lower Nabesna Band)
    • Tanacross IRA Council, Tanacross, Tanakros (Mansfeld-Kechumstuk band)
    • Tetlin IRA Council, Tetlin, Yukarı Tanana (Tetlin-Last Tetlin Band)
    • Tok Native Association, Tok, Tanakros (Mansfeld-Kechumstuk band)
  • Yukon-Koyukuk Subregion
    • Louden Tribal Council, Galena, Koyukon (Central Koyukon)
    • Huslia Traditional Council, Huslia, Koyukon (Central Koyukon)
    • Kaltag Traditional Council, Kaltag, Koyukon (Lower Koyukon)
    • Koyukuk Traditional Council, Koyukuk, Koyukon (Central Koyukon)
    • Nulato Tribal Council, Nulato, Koyukon (Lower Koyukon)
    • Ruby Tribal Council, Ruby, Koyukon (Central Koyukon)
  • Upper Kuskokwim Subregion
    • McGrath Traditional Council, McGrath, Yukarı Kuskokvim
    • Medfra Traditional Council, Medfra, Yukarı Kuskokvim
    • Edzeno Native Council, Nikolai, Yukarı Kuskokvim
    • Takotna Traditional Council, Takotna, karışık (Yukarı Kuskokvim ve Yupik)
    • Telida Native Village Council, Telida, Yukarı Kuskokvim
  • Lower Yukon Subregion
    • Anvik Traditional Council, Anvik, Değinak
    • Grayling IRA Council, Grayling, Holikaçuk
    • Holy Cross Traditional Council, Holy Cross, Değinak
    • Shageluk IRA Council, Shageluk, Değinak

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  2. ^ Working Effectively with Alaska Native Tribes and Organizations Desk Guide 7 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., A desk guide for United States Fish & Wildlife Service Employees on Alaska Native cultures, history, federal laws, organizations, consultation and federally recognized tribes
  3. ^ Ginger Placeres, Nurturing Athabascan Unity and Sovereignty Across Alaska: The Tanana Chiefs Conference 1 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Na-Dene dilleri</span>

Na-Dene dilleri, Kuzey Amerika'da Na-Dene Kızılderilileri tarafından, ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da konuşulan diller ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Tananaca</span>

Yukarı Tananaca ya da Yukarı Tanana dili [kendilerince Neeʼaaneegn, Nee'aaneek; İngilizce Upper Tanana, Nabesna], ABD'nin Alaska eyaletinde Northway, Tetlin ve Tok köylerinde, ayrıca daha az olarak Kanada'da Yukon bölgesinde Beaver Creek yöresinde yaşayan Yukarı Tananalar tarafından konuşulan Atabask dillerinin Tanana dilleri grubundan yok olma tehlikesindeki Kızılderili dilidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 300 kişilik nüfustan 55 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Yukarı Tanana dil sahasının komşuları olarak kuzeybatısında Tanakrosça kuzeyinde Hanca, güney ve güneybatısında Ahtnaca, doğusunda ise Kanada'da Kuzey Tuçoncası ve Güney Tuçoncası konuşulur. En yakın akrabası diğer Tanana dilleri ile Kuskokvimcedir. Biraz daha uzak olan diğer akrabaları Kanada'da konuşulan Tuçon dilleridir).

<span class="mw-page-title-main">Beaver, Alaska</span>

Beaver — Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde yer alan bir sayım yerleşimi. 1910 yılında Point Barrow yöresinden gelen Japon gezgin Frank Yasuda tarafından kurulmuştur. Toplam alanı 55.9 km² olan serbest yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre 84 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Tanana Nehri</span>

Tanana Nehri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin doğusunda İç Alaska bölgesinde Alaska Atabasklarının coğrafyasında bulunan ve Yukon Nehrine dökülen bir nehir. Uzunluğu 940 km dir. Adını Koyukoncadan alan nehrin adı daha sonraları dilcilerce Tanana dillerine verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lake Minchumina, Alaska</span>

Lake Minchumina ya da Minchumina — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde yer alan ve Alaska Atabasklarından Koyukonlarca meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 632.2 km² olan serbest yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre 32 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Rampart, Alaska</span>

Rampart — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde yer alan ve Alaska Atabasklarından Koyukonlarca meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 437.2 km2 olan yerleşimin nüfusu 2010 yılına göre 10 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Stevens Village, Alaska</span>

Stevens Village — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde yer alan ve Alaska Atabasklarından Koyukonlarca meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 28.4 km2 olan yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre 87 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Manley Hot Springs, Alaska</span>

Manley Hot Springs — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde yer alan ve Alaska Atabasklarından Koyukonlarca meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 140.6 km² olan yerleşimin nüfusu 2010 yılına göre 89 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Guçinler</span>

Guçinler ya da Kuçinler, Kuzey Kutup Dairesinde kabaca 65° ve 69° Kuzey enlemde, 130° ve 150° Batı boylamında, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin kuzeydoğusunda İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon Nehri civarında ve Kanada'nın Yukon ile Kuzeybatı Toprakları bölgelerinde yaşayan, rengeyiği avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist, şimdi ise Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Guçinleri ya da Batı Guçinleri ile Kanada Guçinleri ya da Doğu Guçinleri olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Alaska'da nüfusça Koyukonlardan sonra en büyük ikinci Atabask halkıdır. En yakın akrabaları dilce birlikte grup oluşturan Alaska ve Kanada Hanlarıdır. 2010 yılındaki nüfusları 9.000 kişidir ve anadillerini akıcı biçimde konuşabilenlerin sayısı UNESCO'ya göre 400 kişidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 1.000 kişilik nüfustan 150 kadarı, Kanada'daki 1.900 kişilik nüfustan ise 400 tanesi anadillerini konuşabiliyor. Huş kabuğundan kano ve kar ayakkabısı yapımıyla, iki yönlü kızaklarıyla, oklu kirpinin dikenleriyle yapılan kirpi işi ile karmaşık ve süslü boncuk işi (naagąįį) bezemeleriyle tanınırlar. Günümüzde avcılık, balıkçılık ve mevsimlik istihdamdan oluşan karma ekonomi görülür.

<span class="mw-page-title-main">Anvik, Alaska</span>

Anvik — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde Yukon Nehri yakınlarında Alaska Atabasklarından Değinaklarca meskun olan bir şehir. Toplam alanı 30.9 km² olan yerleşimin nüfusu 2010 yılına göre 85 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Tananalar</span>

Aşağı Tananalar ya da Aşağı Tanana Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesiyle Fairbanks North Star Borough ilçesinde Tanana nehrinin Yukon Nehri'ne döküldüğü aşağı kısımlarında Tanana kasabasından yukarıki mecralarında ve civarında taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 400 kişilik etnik nüfustan 25 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Tananalar</span>

Yukarı Tananalar ya da Yukarı Tanana Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Southeast Fairbanks Census Area sayım bölgesinin Tanana Nehri'nin yukarı kısımlarında ve Kanada'da Yukon topraklarında Beaver Creek yöresinde taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 300 kişilik etnik nüfustan 55 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Tanakroslar</span>

Tanakroslar ya da Tanakros Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Southeast Fairbanks Census Area sayım bölgesinin Tanana Nehri'nin orta yukarı kısımlarında taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 200 kişilik etnik nüfustan 50 kadarı anadillerini konuşabiliyor. Adları Tanana Crossing kelimesinden kaynaşma yoluyla türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Venetie, Alaska</span> ABDnin Alaska eyaletindeki yerleşim

Venetie — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde Alaska Atabasklarından Guçinlerce meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 54.0 km² olan yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre nüfusu 202 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Fort Yukon, Alaska</span>

Fort Yukon — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde Alaska Atabasklarından Guçinlerce meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 19.2 km² olan yerleşimin nüfusu 2010 yılına göre nüfusu 583 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Chalkyitsik, Alaska</span>

Chalkyitsik — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde Alaska Atabasklarından Guçinlerce meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 23.5 km² olan yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre nüfusu 83 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Arctic Village, Alaska</span>

Arctic Village — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde Alaska Atabasklarından Guçinlerce meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 180.9 km² olan yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre nüfusu 152 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Birch Creek, Alaska</span>

Birch Creek — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde Alaska Atabasklarından Guçinlerce meskun olan bir sayım yerleşimi. Toplam alanı 16.6 km² olan yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre nüfusu 28 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Takotna, Alaska</span>

Takotna — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinde Alaska Atabasklarından Yukarı Kuskokvimlerce meskun olan bir şehir. Toplam alanı 60.8 km² olan yerleşimin nüfusu 2000 yılına göre nüfusu 50 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Telida, Alaska</span>

Telida — Amerika Birleşik Devletleri ne bağlı Alaska eyaletinin Yukon–Koyukuk Census Area sayım önceden Alaska Atabasklarından Yukarı Kuskokvimlerce meskun olan bir yerleşim iken bugün insan bulunmayan yer.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.