İçeriğe atla

Tanais

Koordinatlar: 47°16′8″K 39°20′6″D / 47.26889°K 39.33500°D / 47.26889; 39.33500
Tanais
Τάναϊς
Танаис
{{{açıklama}}}
Tanais, 2017.
KonumNedvigovka, Rostov Oblastı, Rusya
BölgeMeot Bataklığı
Koordinatlar47°16′8″K 39°20′6″D / 47.26889°K 39.33500°D / 47.26889; 39.33500
TürYerleşim
Tarihçe
KurucuMiletli yerleşimciler
KuruluşMÖ 3. yüzyılın sonu
Terk ediliş5. yüzyılın ikinci yarısı
Devir(ler)Helenistik-Geç Antik Çağ
Kültür(ler)Yunan, Sarmat
Sit ayrıntıları
DurumHarabe
MülkiyetKamu
Kamusal erişimEvet
Resmî sitemuseum-tanais.ru

Tanais (YunancaΤάναϊς Tánaïs; RusçaТанаис), Don Nehri'nin klasik antik dönemde Meot Bataklığı olarak adlandırılan deltasında kurulmuş bir antik Yunan şehridir. Tana adıyla psikoposluk işlevi görmüştür ve hâlen Tanais adıyla Latin Kilisesi'nin itibari makamı konumundadır.[1][2] 2009'da UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklendi.[3]

Konum

Delta, Yunanların Meot Gölü olarak adlandırdıkları Azak Denizi'nin en kuzeydoğu bölümünün içine kadar erişmektedir. Tanais antik yerleşimi, günümüzde Rostov-na-Donu'nun 30 km batısında kalmaktadır. Şehrin merkezi, güney ile arasında 20 m fark olan bir plato üzerinde bulunmaktadır. Doğusunda doğal bir vadi, batısında ise yapay bir su yolu vardır.

Tarihçe

Tanais'in bulunduğu bölgeye, Miletliler burada bir pazar yeri kurmadan çok önce yerleşildiği bilinmektedir. Antik şehrin yakınlarında yer alan ve üç yüzden fazla kurganın bulunduğu bir nekropol, bölgede Tunç Çağı'ndan beri insan yerleşiminin olduğunu ve kurgan gömülerinin Yunan ve hatta Roma dönemlerinde de devam ettiğini göstermektedir.

Tanais'i ve diğer Yunan kolonilerini gösteren harita.

Yunan tüccarların MÖ 7. yüzyıldan itibaren kalıcı olarak yerleşmeden bölgedeki göçebe topluluklarla etkileşim içinde oldukları düşünülmektedir. Yunan kolonilerinin iki çeşit kökeni vardı: asıl şehir devletinin vatandaşlarının oluşturduğu apoikiai ve yalnızca ticari amaçla kurulan emporia. Miletli maceracı tüccarlar tarafından MÖ 3. yüzyılın sonunda kurulan Tanais, Yunan kültürel alanının en kuzeybatı ucunda hızla bir emporium hâline geldi. Doğuda Altay Dağları'na kadar olan bozkır alandaki ticaret, güneybatıda Yunan kolonileriyle sarılı Karadeniz'deki ticaret ve geçilmesi zor kuzeyden Don Nehri'ne getirilen kürk ve köle ticareti için doğal bir ticaret karakoluydu. Yunan tarihçi Strabon, Coğrafya adlı eserinde Tanais'ten bahsetmektedir.[3]

Bir arkhon tarafından yönetilen şehrin bulunduğu alan, Bosporos Krallığı'nın doğu ucunda yer almaktaydı. 330 yılında Gotlar tarafından yıkılan şehir, 5. yüzyılın ikinci yarısına kadar aralıksız yerleşime açık kaldı. Venedikliler, şehri 13. yüzyılda yeniden kurdu. Daha sonra şehir, Ceneviz Cumhuriyeti tarafından alındı ve 1332-1471 yılları arasında Tana nel Mare Maggiore adıyla anıldı. 1392'de Timur, 1471'de Türkler, 1696'da Ruslar, 1711'de yeniden Türkler ve 1771'de son kez Ruslar tarafından ele geçirildi.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Pius Bonifacius Gams, Series episcoporum Ecclesiae Catholicae 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (Leipzig, 1931), s. 432
  2. ^ Entry 1 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at www.gcatholic.org.
  3. ^ a b "The archeological site of Tanais" (İngilizce). UNESCO. 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2018. 
Genel
  • Crowley, Roger (2011). City of Fortune - How Venice Won and lost a Naval Empire (Hardback). Londra: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-24594-9. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Efes</span> Anadoluda bir antik kent

Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İpek Yolu</span> Uzak Doğu Asya ile Akdeniz arasındaki dünyanın en eski ticaret yollarından biri

İpek Yolu, Çin'den başlayarak Anadolu ve Akdeniz aracılığıyla Avrupa'ya kadar uzanan ve dünyaca ünlü ticaret yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Asur</span> Irakta bulunan antik kent.

Asur, Mezopotamya'nın kuzey kısmında, günümüzde Musul yöresinde, Dicle Irmağı'na bakan bir plato üzerinde kurulmuş antik bir kenttir. Bölgedeki arkeolojik kazılar, MÖ 3. binyılın başlarında burada bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Ancak yayılma alanı ve diğer nitelikleri hakkında kesin bilgilere ulaşılamamıştır. Bugüne kadar tespit edilen yapı kalıntıları, antik Mezopotamya'da yapıldığı gibi, eski yapıların üstüne aynı tarzda inşa edilmiş olan bir İştar tapınağı altında kalmış temellerdir. Asur, Kalah ve Ninova kentleri Asur'un başlıca kentleridir.

<span class="mw-page-title-main">Biblos</span>

Biblos, Lübnan'ın Beyrut kentinin kuzeyinde yer alan antik bir Fenike liman kentidir. Şu anki Arapça adı Cübeyl (جبيل) olan kentin tarihinin kesin olarak bilinmemekle birlikte 7000 yıl öncesine kadar uzanmakta olduğu bazı bilimadamlarınca tahmin edilmektedir. Ancak Bybloslular şehirlerini Byblos olarak adlandırmıyor aksine Gubla ve daha sonraları da Gebal diyorlardı ve şehirlerinin bulunduğu sahile de Canaan(Kenan) demekteydiler. MÖ 1200'lü yıllarda, bu sahillere Fenike (Phoenicia) adını verenler Yunanlar olmuştur. Ayrıca şehre Yunancada Papirus anlamına gelen Byblos adını da yine Yunanlar vermiştir, çünkü büyük bir ticaret limanı olan Byblos zamanında papirus ticaretine hakim bir liman kenti idi.(İngilizce Bible sözcüğü, adını bu kentten almaktadır.)

<span class="mw-page-title-main">İyonya</span> Anadoluda bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağda verilen ad

İyonya, Anadolu'da bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağ'da verilen addır. Dor istilası sonucu Yunanistan'dan kaçan Akalar tarafından Ayvalık, Efes, Foça, İzmir, Kuşadası, Milet ve Milas çevresinde kurulmuşlardır. Dünyanın yedi harikası arasında gösterilen Efes Artemis Tapınağı İyonyalılar döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Milet</span> Anadoluda bir antik kent

Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim ilçesinde Akkoy'un 5 km kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir.

<span class="mw-page-title-main">Sindika</span> Kafkasyada hüküm sürmüş bir Çerkes krallığı

Sindika ya da Sind Krallığı, Milattan önce 4 - 5. yüzyıllarda, Karadeniz kıyısında, şimdiki Krasnodar Kray'ın Anapa kenti yöresinde, en az yüz yıl kadar yaşadığı bilinen antik devlet. Meotların en güçlü topluluklarından biri olan Sindler tarafından kurulmuştur. Çeşitli Meot kabileleri bu devlet çatısı altında kaynaşarak Çerkes halkını oluşturmuştur. Merkezi bugünkü Anapa yerinde bulunan Sindika limanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Bizantion</span> Eski İstanbulun bulunduğu topraklarda kurulmuş olan antik Yunan kolonisi

Bizantion ya da Byzantium, İstanbul şehrinin kent olarak ilk atası ve Konstantinopolis'ten önceki adıdır. Antik Yunanistan'da bugünkü Topkapı Sarayı'nın bulunduğu bölgede, Boğaz'ın güneybatı girişinde, Haliç ve Marmara Denizi'nin arasında tarihi yarımadanın doğu ucunda kurulmuş bir şehirdir. Efsaneye göre Megara, Argos, Korint'ten gelen Helen kolonici Dorlar tarafından MÖ 667'de kurulmuş ve adını Kral Bizas veya Bizantas'tan almıştır.

Klazomenai, İzmir Körfezi'nin güney sahil şeridi üzerinde, İzmir'in 38 km batısında, Urla belediyesi sınırları içinde bulunan tarihi İyonya kenti. On iki İyonya kenti arasında anılır. Urla'nın doğusunda uzanan sahil şeridi için kullanılan Kilizman ismi, bu antik kentten kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdera, Trakya</span> Yunan anakarasında yer alan antik kent

Abdera, Batı Trakyada İskeçe sınırları içinde kalan Nestos ırmağı ağzı yakınlarında deniz kıyısında yer alan Antik Yunan kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Hattuşa</span> Hititlerin Geç Tunç Çağı dönemindeki başkenti

Hattuşa ya da Hattuşaş, Hititler'in Geç Tunç Çağı dönemindeki başkentidir. Çorum il merkezinin 82 km güneybatısındaki Boğazkale ilçesinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azak</span> Rusyada şehir

Azak Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı il ve ilin merkezi şehir. Coğrafi konumu nedeniyle değerli olan Azak Kalesi ile bilinir.

Pataliputra bugün Biher'den Patna olarak da bilinen Hindistan’ın Ganj Nehri’nin güneyinde yer alan şehir. Eski Çağ’da Magadha ve daha sonraki Maurya’nın başkentiydi.

Tigranakert veya Dikranagerd, Diyarbakır'ın Silvan ilçesinin doğusunda bulunan, tarihteki eski Ermeni başkentlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Kizikos</span> Türkiyenin Balıkesir ili sınırları içinde, Kapıdağ Yarımadasının güneyinde yer alan Mysia antik kenti

Kizikos, günümüz Erdek ilçesi yakınlarında, Marmara Denizi kıyısındaki Misya antik kentidir. Aslen Marmara Denizi'nde bir ada olduğu söylenen ve eskiden anakaraya ya yapay yollarla bağlanan klasik dönemde Arctonnesus adıyla anılan bugünkü Kapıdağ Yarımadası'nın güney kıyı tarafında bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Antik Kartaca</span> Fenikeli şehir devleti ve imparatorluğu

Kartaca İmparatorluğu veya daha bilinen şekilde Kartaca,, MÖ 814 yılında Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisi ve şehir devletidir. Bu şehir devletinin siyasî etki alanı MÖ 7. yüzyıldan MÖ 3. yüzyıl kadarki dönemde Kuzey Afrika sahillerinin büyük bir kısmı ile İber yarımadasının sahillerinin büyük bir kısmını ve batı Akdeniz adalarını ihtiva etmekte idi.

<span class="mw-page-title-main">Sicilya Savaşları</span>

'Sicilya Savaşları veya Antik Yunan-Pön Savaşları, MÖ 600 – MÖ 265 gibi gayet uzun süren bir dönemde Sicilya adasının ve batı Akdeniz denizler üstü ticaretinin kontrolünü elde etmek amacıyla Fenikeliler kolonisi Kartacalılar ile antik Yunanlar Magna-Grekya'da Sicilya kolonisi olan Siraküza şehir-devleti başta olmak üzere Sicilya 'da bulunan antik Yunan koloni şehir-devletleri arasında yapılan bir seri çatışma ve savaşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Filippi</span> Yunan anakarasında yer alan antik kent

Filippi, doğu Makedonya'nın Edonis bölgesinde yer alan bir antik kentti. MÖ 360/359 yılında Thasos sömürgecileri tarafından kurulduğunda adı Crenides olarak belirlenmişti. Şehrin adı MÖ 356 yılında II. Filip tarafından değiştirildi ve 14. yüzyılda Osmanlı'nın fethinden sonra şehir terk edildi. Mevcut Filippoi belediyesi, antik şehrin harabelerine yakın bir konumdadır ve Yunanistan'ın Kavala kentindeki Doğu Makedonya ve Trakya bölgesinin bir parçasıdır. Antik kent, 2016 yılında bir Dünya Mirası Alanı olarak ilan edildi.

Atina, Athenae veya Athenai Pontus'un şehirlerinden biriydi. Aynı zamanda Pontus'un limanı ve bir Yunan tapınağı burada bulunuyordu. Atina'da ilk kaydedilen yerleşim, MÖ 8. yy'da Miletli Antik Yunanlar tarafından burada kurulan ticaret kolonisidir. Flavius Arrianus'a göre, Atina, Adienus nehrinin 180 stadyum doğusunda ve Apsarus'un 280 kilometre batısındaydı. Prokopius'a göre Atina ismi, bölgede mezarı bulunan aynı ada sahip antik bir prensese aitti. Arrianus, Atina'yı terk edilmiş bir yer olarak belirtirken, Prokopius, zamanının kalabalık yerlerinden biri olarak nitelendiriyor.

<span class="mw-page-title-main">Bosporos Krallığı</span> Antik Yunan devleti

Bosporos Krallığı, ayrıca Kimmer Bosporos olarak da bilinir, bugünkü Ukrayna'nın güneyindeki Kerç Boğazı üzerinde kurulmuş Antik Yunan-İskit devleti. İlk kez Yunan yazarı Diodorus'un sözünü ettiği krallık MÖ 438'e doğru kuruldu. Gücünün doruğuna MÖ 4. yüzyılda ulaştı. En önemli kenti Pantikapaion İÖ 480-438 arasında Arkhainaks, İÖ 438-110 arasında da Spartokos hanedanları tarafından yönetildi. Bu iki hanedan, Pantikapaion'a Nymphaion'u ve bölgede İÖ 7-6. yüzyıllarda kurulmuş öteki Yunan kolonileri de kattılar. İÖ 5. yüzyılın ikinci yarısından sonra Bosporos kentlerinde Atina etkisi güçlendi. Atinalılar İÖ 404'e değin yerel ticareti denetim altında tutuyorlardı, İÖ 4. yüzyıl boyunca da Bosporos'un baş müşterisi oldular. Karadeniz'de korsanlığı önleyen Spartokosların hububat, balık ve köle ticaretini başarıyla yönetmesi sayesinde Bosporos zenginleşti. Bosporos Krallığı'nda yönetim ve maliye alanında çöküş İÖ 3. yüzyıl ortalarında başladı. İÖ 115'e doğru İskitler'e karşı koyamayan hükümdar Parisades, Pontus Kralı VI. Mithridatis'i yardıma çağırdı ve ülkesini ona bıraktı. İÖ 110'dan sonra Pontus kralları bölgenin denetimini ele geçirdiler. Mithridatis'in öldürülmesinden sonra, Pompeius onun oğlu olan Pharkanes'i Bosporos Kralı ilan etti. Böylece MS 1. yüzyılda kurulan bu yeni hanedan Roma İmparatorluğu'nun koruması altında 300 yıl hüküm sürdü. MS 342'den sonra ülke, Got ve Hun akınlarında toprakların bir bölümü elden gitti. I. Justinianos döneminde krallığın geri kalan bölümü Bizans'ın denetimine girdi.