İçeriğe atla

Taman Yarımadası

Aşağı-yukarı 1870'te bir harita.

Taman Yarımadası (Adigece: Темэн; Темэнык1э), Rusya'da Krasnodar Kray'da bataklıklı yarımada. Azak Denizi'nin (Adigece: Хы Мыут1э) güneydoğusunu kapatır. Karşısındaki Kerç Yarımadasından Kerç Boğazı (Adigece: Хы Т1уалэ) ile ayrılır.

Taman Yarımadası bir Adige bölgesi iken Kırım Hanlığı'na bağlanmış, 1783'te Kırım Hanlığı'nın Rusya'ya ilhak edilmesi üzerine, Ruslar tarafından etnik temizlik yoluyla Adige ve Nogaylar'dan temizlenmiştir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kerç</span>

Kerç, Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin doğusundaki Kerç Yarımadası'nda yer alan bir şehir. Kuzey Kafkasya'dan Kerç Boğazı ile ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Kaynarca Antlaşması</span> 21 Temmuz 1774‘te Osmanlı Devleti ile Rus İmparatorluğu arasında imzalanan ve 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşına son veren antlaşma

Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasındaki 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nı sona erdiren ve Osmanlı Devleti'nde önemli toprak kayıplarına yol açan antlaşmadır. Güney Dobruca'daki Küçük Kaynarca kasabasında imzalandığından bu adı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azak Denizi</span> Karadenizin Kuzeydoğusunda bulunan bir içdeniz

Azak Denizi, Karadeniz'in kuzeydoğusunda yer alan ve Kerç Boğazı ile Karadeniz'e bağlanan Rusya ve Ukrayna arasındaki bir iç denizdir. Yüzölçümü 37.700 km² olan Azak Denizinin uzunluğu 240 km genişliği ise 135 km olup kıyıları alçaktır. Don ve Kuban nehirleri bu denize dökülür. Bu büyük nehirlerin ilave etkisiyle tuzluluk derecesi düşük olan Azak Denizi, Aralık ayından Mart ayına kadar donar. Bol miktarda balık bulunan bu denizde kışın buzlar delinerek balık avlanır.

<span class="mw-page-title-main">Şahin Giray</span> Kırım Hanlığının son hükümdarı

Şahin Giray, 47'nci ve son Kırım hanıdır. Birinci hanlık dönemi 1777-1781 ve ikinci hanlık dönemi ise 1782-1783 yılları arasında gerçekleşmiştir.

Adigece, Adığece veya Batı Çerkesçesi, Kuzeybatı Kafkas dilleri ailesinin Çerkes dilleri kolunda yer alan bir dildir. Aynı koldaki Kabardeyce ile karşılıklı anlaşılabilirliğe sahiptir. Kuzey Kafkasya’da yer alan eski Batı Çerkesya topraklarını kapsayan Adige Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayı bölgelerinde ve Çerkes Sürgün ve Soykırımı ile Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına zorla sürülen ve bugün Türkiye ve Ürdün gibi ülkelerde yaşayan Çerkesler tarafından konuşulur. Kiril alfabesiyle yazılan dil, geçmişte Arap ve Latin alfabeleriyle de yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Hanlığı</span>

Kırım Hanlığı veya Taht-i Kırım ve Deşt-i Kıpçak, 1441-1783 yılları arasında Kırım'da hüküm sürmüş Kırım Tatar devletiydi. Altın Orda Devleti'nin yerini alan dört Hanlıkların en uzun süre hüküm süreni idi. Bazı kaynaklarda 1475'ten 1774 yılında Küçük Kaynarca Antlaşması'nın imzalanışına kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldığı belirtilmektedir.

Kerç Yarımadası, Kırım yarımadasının doğusunda bir yarımada. Ukrayna sınırları içinde yer almaktadır. Azak Denizi ve Karadeniz'e kıyıları vardır. Kerç Boğazı ile Kafkasya Rusyası'ndan ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Kerç Boğazı</span> Karadeniz ile Azak Denizini birleştiren boğaz

Kerç Boğazı. Karadeniz ile Azak Denizi'ni birleştiren deniz geçidi, boğaz.

<span class="mw-page-title-main">Kabarda</span>

Kabarda Prensliği veya Doğu Çerkesya, tarihsel ülke.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Dağları</span>

Kafkas Dağları, Kafkas Sıradağları Kafkasya'da Karadeniz ve Azak Denizi ile Hazar Denizi arasında, kuzeybatı ve güneydoğu doğrultusunda uzanan sıradağlar ve dağ sistemi. Bu dağlar kuzeybatıda Taman Yarımadası yakınlarında başlar ve güneydoğuda Apşeron Yarımadasına değin uzanır. Kafkas Dağları, Kuzey ve Güney Kafkaslar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kuzeyde kalan sıra dağlara Büyük Kafkas Dağları, Güney Kafkas Dağlarına ise Küçük Kafkas Dağları denir.

<span class="mw-page-title-main">Kabardeyler</span> Çerkes boyu

Kabardeyler veya Kabartaylar, Kuzey Kafkasya'nın yerlisi olan Çerkesleri oluşturan 12 boydan biridir. Rusya içindeki özerk Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti'ne adını veren halklardan biridir. Nüfuslarının bir kısmı başta Kabartay-Balkar Cumhuriyeti olmak üzere Kuzey Kafkasya ve Rusya Federasyonu içinde olmakla birlikte, büyük bir kısmı 19. yüzyıl sonunda yaşanan soykırım ve sonrasındaki Büyük Çerkes Sürgünü ile birlikte diyasporada yaşamaktadır. Türkiye, Mısır, Suriye ve Ürdün gibi Orta Doğu ülkeleri diyaspora Kabardeylerinin yoğunluk kazandığı yerler olmakla birlikte Avrupa ve Kuzey Amerika'da da önemli sayıda Kabardey nüfusu bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tmutarakan</span>

Tmutarakan, Kerç Boğazı tarafından kontrol edilen ve Azak Denizi koridorundaki Taman Yarımadası'nda yer alan antik şehir. Şu anda Rusya'nın Krasnodar Krayı federal bölgesinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tarak Tamga</span>

Tarak Tamga, Kırım hanları'nın mensubu bulunduğu Giray Hanedanı tarafından kullanılan devlet semboludür. Kırım Hanlığı'nın hakim olduğu Kırım yarımadası ve Hanlığa bağlı bugün Romanya, Ukrayna ve Rusya'daki kale ve resmi yapılarda 'Tarak Tamga' bulunurdu. Ayrıca, geçmişte Kırım Hanlığı'nın bayrak ve flamalarında ve günümüzde Kırım Türkleri'nin 'mavi' üzerine 'sarı' renkli bayrağında yer alan 'Tarak Tamga' Kırım Türklerinin milli sembolüdür.

Kırım Seferi (1941–1942) kronolojisi Alman ve müttefikleri kuvvetlerinin Kırım Yarımadası'nda Kırım Seferi sırasında giriştikleri askerî operasyonların zaman dizinidir.

<span class="mw-page-title-main">Çerkesya sahili</span>

Çerkesya sahili Taman Yarımadası'ndan Bzıb ırmağına kadar olan yere Çerkesya Sahil kıyısı denir. Çerkesler için önemli olan bu kıyı şeridi ticaret ve ekonomi içinde Adigeler arasında önemli yer tutar. Kıyışeridi boyunca başlıca Ubıhlar, Şapsığlar ve diğer adige kabileleri yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Köprüsü</span>

Kerç Boğazı Köprüsü veya Kırım Köprüsü, Kerç Boğazı üzerinde Kırım'daki Kerç Yarımadası ile Krasnodar Krayı'ndaki Taman Yarımadası arasında Rusya tarafından inşa edilen karayolu ve demiryolu köprüsü. İnşaatına Mayıs 2015'te başlandı ve Mayıs 2018'de otoyol bölümü açıldı. Açılışını Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gerçekleştirdi. Rusya'nın Kırım'daki egemenliğinin sembollerinden birisi olarak kabul edilen köprü, devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı neticesinde 8 Ekim 2022 tarihinde Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin düzenlediği bombalı saldırı sonucunda bir kısmı yıkılarak kullanılamaz hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kırım</span> Karadenizdeki bir yarımada

Kırım, Doğu Avrupa'da, Karadeniz'in kuzey kıyısında yer alan ve Karadeniz ile Azak Denizi tarafından çevrelenen Ukrayna’da bulunan bir yarımada. Ukrayna'nın Herson Oblastı'nın güneyinde ve Rusya'nın Kuban bölgesinin batısında bulunmaktadır. Perekop Kıstağı ile Herson Oblastı'na bağlanmaktadır ve Kerç Boğazı ile Kuban'dan ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yenikale (Kırım)</span>

Yenikale, Kerç şehrindeki Kerç Boğazı kıyısında yer alan kale.

Taman aşağıdaki anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Azak Seferi (1641-1642)</span>

Azak Seferi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaklar ve Rusya Çarlığı ile askerî mücadelelerinde evre.