İçeriğe atla

Tamamlayıcı para birimi

Tamamlayıcı para birimi ulusal bir para birimi olmak zorunda olmayan, ulusal para birimlerini tamamlayıcı veya destekleyici olarak düşünülen bir para birimi veya değişim aracıdır.[1]:3 [2]:2 Tamamlayıcı para birimleri genellikle yasal ödeme aracı değildir ve bunların kullanımı, para birimini değiştiren taraflar arasındaki anlaşmaya dayanır. Laboratoire d'Économie de la Firme et des Institutions'dan Jérôme Blanc'a göre, tamamlayıcı para birimleri ekonomiyi korumayı, canlandırmayı veya yönlendirmeyi amaçlamaktadır.[3]:7 Belirli sosyal, çevresel veya politik hedefleri ilerletmek için de kullanılabilirler.[4]:4

Tamamlayıcı para birimleri üstüne konuşulurken birbiriyle örtüşen ve genellikle birbirinin yerine kullanılabilen bir dizi terim kullanılmaktadır: yerel veya topluluk para birimleri bir bölgede veya başka bir topluluk biçiminde (iş tabanlı topluluklar veya internet toplulukları gibi) kullanılan tamamlayıcı para birimleridir; bölgesel para birimleri yerel para birimlerine benzer ancak daha geniş bir coğrafi bölgede kullanılır; sektörel para birimleri, eğitim veya sağlık hizmetleri gibi tek bir ekonomik sektörde kullanılan tamamlayıcı para birimleridir. Birçok özel para birimi, özel işletmeler veya kuruluşlar tarafından verilen tamamlayıcı para birimleridir. Diğer terimler arasında alternatif para birimi, yardımcı para birimi ve mikro para birimi bulunur . Karşılıklı kredi bir alternatif para birimi biçimidir ve bu nedenle, bankacılık sisteminden geçmeyen herhangi bir kredi biçimi, bir alternatif para birimi biçimi olarak kabul edilebilir. Barter başka bir alternatif para birimidir. Bunlar aslında herhangi bir para birimi kullanılmadan yalnızca ürün ticareti yapan takas sistemleridir. Son olarak yerel takas sistemi mallar ile puan takası yapılan özel bir takas şeklidir. Bir puan, bir işçinin bir saatlik çalışması anlamına gelir ve bu nedenle zamana dayalı bir para birimidir.

Amaçlar

Mevcut tamamlayıcı para birimleri genellikle finansal istikrarı artırmak gibi belirli amaçlarla kasıtlı olarak tasarlanmıştır.[5] Çoğu tamamlayıcı para biriminin birden çok amacı vardır ve/veya birden çok sorunu ele almak için tasarlanmıştır. Finansal sermayeye erişimi olmayan topluluklar ve insanların harcama davranışını ayarlamak için yararlı olabilirler.[6] Dünya Çapında Tamamlayıcı Para Birimi Sistemleri Veritabanı'nın 2006 Yıllık Raporu'nda 150 tamamlayıcı para sistemi incelendi ve 94 katılımcı tamamlayıcı para birimi kullanma amacı olarak mikro/küçük/orta ölçekli işletme geliştirme, yerel pazarı canlandırma, ulusal para birimine bağımlılığı azaltma ve topluluk gelişimi arasından "tüm nedenleri" seçti.[7]

Amaçlar şunları içerebilir:

  • yeniden toplumsallaşma ve özgürleşme
  • yastık altı para birimleri
  • finansal istikrarı arttırma[5]
  • ticaret ve ilişkilerin yerelleştirilmesini teşvik ederek karbon emisyonlarını azaltma
  • az kullanılan kaynakların kullanımını teşvik etme[2]
  • kayıt dışı ekonomiyi tanıma
  • yerel işletmeleri destekleme

Avantajlar

Bazı tamamlayıcı para birimleri kasıtlı olarak hızla değer kaybeder (bunlara Schwundgeld denir); bu parasal dolaşımı artırır. Wörgl Mucizesi Freigeld olarak bilinen bir yerel para biriminin piyasaya sürülmesiyle artan harcamaların potansiyelini gösteren bir olaydır. Yerel para birimleri ayrıca yurtdışında harcanamama avantajına da sahiptir. Bu nedenle para her zaman yerel olarak dolaşmaya devam ederek yerel ekonomiye fayda sağlar.

Alternatif para birimlerinin yerel ekonomi için bir dengeleme işlevi gördüğü bildiriliyor. Yerel ekonomi yavaşlarsa faaliyeti artıp yerel ekonomi hızlanınca faaliyeti azalıyor.[8] Coğrafi bir sosyal aracın aksine, bir işletme içinde ticari bir araç olarak tamamlayıcı bir para birimi bir işletmeyi tercih edilen bir kaynak pazarına açabilir ve böylece tamamlayıcı para birimi karşılığında başka türlü değeri düşmüş veya değersiz yedek kapasitesini satabilir. Yedek kapasitelerini satarak (boş otel odaları / az müşterinin geldiği saatler / boş rezervasyon saatleri / fazla stok) işletme normalde kaybedeceği değerden yararlanarak bazı temel faydalar elde edebilir: karların artması, daha güçlü bilanço, gelişmiş nakit akışı, daha fazla müşteri ve pazar payında büyüme.

Dezavantajları

Topluluk dışında harcanamayan yerel para birimleri olarak tanıtılan tamamlayıcı para birimleri doğasından dolayı sınırlı kullanıma sahiptir. Profesör Nikolaus Läufer'in teorisine göre, Freigeld gibi yerel para birimlerinin kullanılması ekonomik faaliyeti yalnızca geçici olarak artırabilir. Yerel para biriminin uzun süre kullanılması, nihayetinde ekonomik aktivitede bir düşüşe ve ekonominin istikrarsızlaşmasına yol açacaktır. Bunun nedeni, dolaşımdaki miktar azaldıkça paranın dolaşım hızının artmasıdır (Freigeld gibi para birimlerini hızla değer kaybetmesi).[9]

Vergi

Genellikle vergi ödemeyle ilgili sorunlar vardır. Bazı tamamlayıcı para birimleri vergiden muaf kabul edilir ancak çoğu verginin ulusal para biriminde ödenmesi gerektiği uyarısı ile ulusal para birimindeymiş gibi tamamen vergilendirilir. Tamamlayıcı para birimlerinin yasallığı ve vergi durumu ülkeden ülkeye büyük farklılıklar göstermektedir. Bazı ülkelerde kullanılan bazı sistemler, diğer ülkelerde yasadışı olarak kabul edilebilir.

Türler

Tamamlayıcı para birimleri, standart para birimleri veya diğer tamamlayıcı para birimleriyle birlikte kullanılmak üzere tasarlanmış geniş bir değişim sistemi, para birimi veya komut dosyası grubunu tanımlar. Ulusal para birimleriyle ilişkili olarak değerlenebilir ve takas edilebilirler ancak aynı zamanda kendi başlarına değişim aracı olarak da işlev görürler. Tamamlayıcı para birimleri ulusal olarak tanımlanmış yasal ödeme aracı alanının dışındadır ve bu şekilde kullanılamaz. Döviz kuru, dolaşım kapsamı ve diğer para birimleriyle kombinasyon halinde kullanım, ulusal para sistemlerinde olduğu gibi, tamamlayıcı para sistemleri arasında büyük farklılıklar gösterir.

Demuraj damgalı bir Wörgl Schilling banknotu

Bazı tamamlayıcı para birimleri zamana veya gerçek kaynaklara dayanan (altın, petrol, hizmetler gibi) bir değer ölçeği içerir. Zamana dayalı bir para birimi, hizmetin potansiyel piyasa değerine bakılmaksızın, bir hizmeti saat cinsinden gerçekleştirmek için gereken süre ile değerlenir. Bir diğer tamamlayıcı para sistemi türü takas herhangi bir para birimi kullanılmadan belirli mal veya hizmetlerin değişimi gerçekleştirilir.

1982 yılında, en yaygın yardımcı para birimi sistemi olan Local Exchange Trading Systems kuruldu. Bu sistem kooperatif üyeleri arasında mal ve hizmet alışverişini düzenler. Tamamlayıcı para birimine sahip bir yatırım sistemine örnek olarak Otomatik Sosyal Finans Ağı (ASFN) ve üyeleri kendi tamamlayıcı sanal para birimi "Сyber-gold" kullanan uluslararası kitle kaynak ve kitle finansman topluluğu Evolution RA[10] gösterilebilir. Yeni dernek üyeleri tarafından ödenen başlangıç ücreti, daha sonra çeşitli ticari projelere yapılan yatırımlara yönlendirilir.

Bazı tamamlayıcı para birimleri, negatif faiz gibi zaman içinde para biriminin kasıtlı olarak devalüasyonu olan demuraj ücretlerinden yararlanır. Bu, değer kaybeden para biriminde piyasa hareketlerini, para sistemine yeni katılımı teşvik eder ve genellikle para birimleri için geçerli olan servetin depolanması (istifleme) özelliğini kaldırarak insanları para biriktirmek yerine mülk, yatırım, eğitim, teknoloji, sağlık, hisse senetleri gibi daha kalıcı ve daha iyi değer tutma araçlarına yönlendirir. Tüm bu yatırım araçları para bazlı demuraj ücretlerinden muaftır.

Diğer deneysel tamamlayıcı para birimleri, katılımcılar arasında yoğun rekabeti teşvik etmek için yüksek faiz ve hızlı sanayileşme, seri üretim, otomasyon ve rekabetçi yenilik sürecine yardımcı olmak için uzun vadeli varlık tutma yapılarının (doğal/maddi zenginlik, mülk vb.) değerinin azaltılmasını kullanır.[] Parasal spekülasyon ve kumar genellikle tamamlayıcı para birimlerinin tasarım parametrelerinin dışındadır. Tamamlayıcı para birimleri genellikle kasıtlı olarak belirli bir bölge, geçerlilik süresi veya kullanım sektörüyle kısıtlanır ve katılımcı bireylerin üye olması veya bazı şartları kabul etmesini gerektirebilir.

Community Exchange System, WIR, Friendly Favors ve İtalya'nın Lazio bölgesinde kullanılan Tibex veya terra gibi bölgesel veya küresel bazı tamamlayıcı para birimleri vardır.[11]

Topluluk para birimi, daha eşit, iç bağları güçlü ve sürdürülebilir toplumları desteklemek ve inşa etmek şeklinde açık bir amacı olan tamamlayıcı bir para birimidir. Topluluk para birimi, belirli bir grup tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır.[12]

Aktivistler

Bazı tamamlayıcı para eylemcileri arasında eski Belçikalı bankacı Bernard Lietaer, İngiliz ekonomist Hazel Henderson, Cyclos'u geliştiren Hollandalı STRO-yöneticisi Henk van Arkel, Qoin'in kurucuları Edgar Kampers ve Rob van Hilten, Ithaca HOURS'tan Paul Glover, Monneta'dan Margrit Kennedy, LETSystem'in mucidi Michael Linton, Zaman Bankacılığı'nın mucidi Edgar S. Cahn, Tamamlayıcı Para Birimi Kaynak Merkezi koordinatörü Stephen DeMeulenaere gibi pek çok kişi vardır. Lietaer, ulusal para birimlerinin dünyanın iş ihtiyaçları için yetersiz olduğunu savundu. 87 ülkenin 20 yıllık bir süre içinde büyük para krizleri yaşadığını göstererek bu sorunlara karşı korunmanın bir yolu olarak tamamlayıcı para birimlerini öne sürdü.[13] Lietaer ayrıca Uluslararası Karşılıklı Ticaret Derneği (IRTA) konferansında barter üstüne konuştu.[14]

Tamamlayıcı para birimlerinin listesi

İsim Tür Ülke Bölge Aktif
Brixton PounduYerel para birimi Birleşik Krallık Avrupa 2009-günümüz
Bristol Sterlini Yerel para birimi Birleşik Krallık Avrupa 2009-günümüz
BerkShares Yerel para birimi Amerika Birleşik Devletleri Kuzey Amerika 2006-günümüz
Calgary Doları Yerel para birimi Kanada Kuzey Amerika 1995-günümüz
Chiemgauer Yerel para birimi Almanya Avrupa 2003-günümüz
Detroit Community Scrip Yerel para birimi Amerika Birleşik Devletleri Kuzey Amerika 2009-günümüz
Eko-Pesa Yerel para birimi Kenya Afrika 2010–2011
Eusko Yerel para birimi Bask Ülkesi, Fransa Avrupa
Exeter Lirası Yerel para birimi Birleşik Krallık Avrupa 2015–2018
Eko Yerel para birimi Findhorn Ecovillage, Moray, İskoçya Avrupa
Fureai kippu Sektörel para birimi Japonya Asya 1995
Ithaca Saatleri Yerel para birimi Amerika Birleşik Devletleri Kuzey Amerika 1991-günümüz
Kelantan dinarı Bölgesel para birimi Malezya Asya 2006-günümüz
Lewes Pound Yerel para birimi Birleşik Krallık Avrupa 2008
Ora Bölgesel para birimi Orania, Güney Afrika Afrika 2014-günümüz
Bon Towarowy PeKaO Bölgesel para birimi Polonya Avrupa 1960–1989
Sarafu-Kredi Yerel para birimi Kenya Afrika
Spesmilo Topluluk para birimi Esperantujo, çoğunlukla İngiltere ve İsviçre Çoğunlukla Avrupa 1907 - Birinci Dünya Savaşı
Stelo Topluluk para birimi Esperantujo Avrupa 1945-1993
Stroud Pound Yerel para birimi Birleşik Krallık Avrupa 2009-günümüz
Toronto Doları Yerel para birimi Kanada Kuzey Amerika 1995–2013
Tumin Yerel para birimi El Espinal, Veracruz, Meksika Kuzey Amerika

Bölgesel olmayan diğer tamamlayıcı para birimleri şunları içerir:

  • American Open Currency Standard (AOCS)
  • Commercial credit circuit[15]
  • Community Exchange System (CES) – küresel takas sistemi
  • Dijital altın birimi
  • Fourth Corner Exchange
  • Local Exchange Trading Systems (LETS) – karşılıklı kredi örneği, dünya çapında küçük komüniteler tarafından kullanılan para birimi
  • Rábaközi Tallér[16]
  • Sardex, Sardinya'da kullanılan alternatif para birimi[17][18]
  • Ven – Hub Culture, özel sosyal ağda kullanılan para birimi[19]
  • WIR Bank – 1934 kuruldu, küçük ve orta boy işletmelere yönelik çalışıyor

Ayrıca bakınız

  • Barter
  • Bancor
  • Bernard Lietaer
  • Chiemgauer
  • Emtia parası
  • Yerel para birimi
  • Kripto para
  • Cyclos
  • Elektronik para
  • Flex dollar
  • Freigeld
  • Yerel takas sistemi
  • Kripto paralar listesi
  • Margrit Kennedy
  • Silvio Gesell
  • Terra (para birimi)
  • Zaman Bankacılığı
  • WIR Bank
  • Wörgl deneyi

Kaynakça

  1. ^ Costanza, Robert; Farley, Joshua; Flomenhoft, Gary; Blake, Jonathan; Chappelle, David; Chiota, Matias; Cornelius, Kelsey; Dubin, Adam; Eisel, Bethany; Gilmartin, Megan; Kirschner, Amy; Markowitz, Laura; Mehta, Kriti; Murray, Adam; O’Dowd, Thomas; Rizza, Jordan; Sparacino, Lauren; Taylor, Todd; Turner, Alicia; Tusinski, Walter; van Dis, Katrina (12 Aralık 2003). "Complementary Currencies as a Method to Improve Local Sustainable Economic Welfare" (PDF). Ecological Economics. 12 Haziran 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ a b Lietaer, Bernard; Hallsmith, Gwendolyn (2006). "Community Currency Guide" (PDF). Global Community Initiatives. 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2015. 
  3. ^ Blanc, Jérôme (2011). "Classifying "CCs": Community, complementary and local currencies' types and generations" (PDF). International Journal of Community Currency Research. 15: 4-10. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  4. ^ Fare, Marie; Ahmed, Pepita Ould (2014). "The complementary currency systems: a tricky issue for economists". hal.archives-ouvertes.fr. 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2015. 
  5. ^ a b Lietaer, Bernard; Ulanowicz, Robert; Goerner, Sally (2009). "Options for Managing a Systemic Bank Crisis". S.A.P.I.EN.S [Online]. 2 (1). 27 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  6. ^ "Faludi, Jeremy "Complementary Currency: For Bootstrapping, But Not For Everything",". Worldchanging. 4 Ekim 2005. 13 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009. 
  7. ^ DeMeulenaere, S. (2007). "2006 Annual Report of the Worldwide Database of Complementary Currency Systems" (PDF). International Journal of Community Currency Research. 11: 23-35. doi:10.15133/j.ijccr.2007.003. ISSN 1325-9547. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  8. ^ "Implications for Macroeconomic Stability" (PDF). January 2005. 27 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2014. 
  9. ^ "Natural Economic Order Theories or Freiwirtschaftslehre (Silvio Gesell)" (Almanca). University of Konstanz. 31 Aralık 2006. 20 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2014. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  11. ^ Rietaer, B. (2002). ""Global Complementally Currency: Making Money Sustainable". Environmental Research Quarterly. 125: 53-59. ISSN 0285-9769. 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "People Powered Money: designing, developing and delivering community currencies" (PDF). Community Currencies in Action. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2015. []
  13. ^ ""Bernard Lietaer Urges the Growth of New Currency", Bank Technology News, Jul. 1st, 2004". 16 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  14. ^ ""Barter and Cashless Trading Summit to Promote Collaboration of International Reciprocal Trade: IRTAs 26th Annual Conference Is The First of Its Kind", PRWEB, Jul. 22nd, 2005". 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  15. ^ "Making Money for Business: Currencies, Profit, and Long-Term Thinking". thesolutionsjournal.com. 8 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014. 
  16. ^ "Fizetőeszköz lesz a Rábaközi Tallér". kisalfold.hu (Macarca). 29 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010. 
  17. ^ "Sardex homepage". sardex. 21 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2014. 
  18. ^ "The Sardex Factor, Financial Times". 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020. 
  19. ^ "The dollar alternatives - Ven". cnn.com. Cable News Network. 21 Temmuz 2010. 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2014. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Euro</span> Avrupa Birliğinin para birimi

Euro veya avro, Avrupa Birliği'nin kurumları tarafından kullanılan ve Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya ile Yunanistan'ın oluşturduğu euro bölgesinin resmî para birimi.

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Döviz kuru</span> bir birim ülke parasının diğer bir ülke parası cinsinden fiyatına, değerine denir

Döviz yabancı ülkeler tarafından kullanılan para birimidir. Döviz kuru ise bir birim ülke parasının diğer bir ülke parası cinsinden fiyatına, değerine denir. Bu kavram iki taraflı bir ilişkiyi içerir, bu yüzden iki taraflı (nominal) döviz kuru olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Döviz</span> mal veya hizmetler için genel olarak kabul edilen takas aracı

Döviz, dar anlamda yabancı parayı temsil eden belgeler. Türkçede yabancı ülkelerin paralarına da döviz denmektedir. Herhangi bir ülkenin parasının, başka bir ülkenin parasına dönüştürülmesiyle ilgili işlemlere de döviz işlemi veya kambiyo işlemi denir. Döviz kelimesi Türkçeye Fransızcadaki deviseden geçmiştir. Genel olarak döviz dendiğinde milletlerarası ödemelerde kullanılan ödeme araçlarının tamamı ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan doları</span> Amerika Birleşik Devletlerinin para birimi

Amerikan doları veya Birleşik Devletler doları, 1792 Para Yasası ile yürürlüğe girmiş, Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî para birimidir. Dünya ticareti üzerinde en yaygın kullanılan para birimi olmasıyla da bilinir. Serbest dalgalanan bir para birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Sabit kur</span>

Sabit kur, sabit döviz kuru rejimi, kambiyo kontrolü bir ekonomideki yetkili para politikası otoritesi tarafından, ülkede kullanılmakta olan yerel para birimi değerinin, daha istikrarlı veya uluslararası alanda daha yaygın olarak kullanılan bir para birimi, çeşitli para birimleri sepeti veya altın gibi değerli metallerin değerlerine sabitlendiği bir kur rejimidir.

Zimbabve doları, 1980'den 12 Nisan 2009'a kadar Zimbabve'de kullanılan para birimi idi.

<span class="mw-page-title-main">Bitcoin</span> kripto para birimi

Bitcoin, Satoshi Nakamoto adını kullanmış bilinmeyen bir kişi veya grup tarafından 2008'de icat edilmiş bir kripto paradır. 2009'da bir açık kaynak kodlu yazılım olarak piyasaya sürüldüğünde insanlar tarafından kullanılmaya başlandı. Herhangi bir merkez bankasına veya tek bir yöneticiye bağlı olmamasıyla da bilinen Bitcoin, aracılara ihtiyaç duyulmadan bitcoin ağında kullanıcıdan kullanıcıya transfer edilebilen, merkezi olmayan bir dijital para birimidir. İşlemler, kriptografi yoluyla düğümler tarafınca doğrulanır ve blok zinciri adı verilen halka açık bir ana deftere kaydedilir. El Salvador, 8 Haziran 2021 tarihinde senatodan geçen tasarı sayesinde Bitcoin’i resmi para birimi ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kripto para</span> İşlemleri güvence altına almak ve mülkiyet transferini doğrulamak için defter üzerinde kriptografi kullanan dijital değişim aracı

Kripto para veya kısaca kripto, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elektronik para</span>

Elektronik para, geleneksel kağıt para ya da madeni para gibi değerlilik, kabul edilirlik, ticaret, biriktirme ve borç verme işlerine yarayan ama gene de bazı farkları olan bir sayısal unsur, bir değişim aracı, bir döviz cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Bernard Lietaer</span> Belçikalı ekonomist (1942 – 2019)

Bernard Lietaer, Belçikalı inşaat mühendisi, ekonomist, yazar ve profesördür.

Döviz kuru riski, bir finansal işlem şirketin yerel para birimi dışındaki bir para birimi cinsinden ifade edildiğinde ortaya çıkan bir finansal risktir. Döviz kuru riski, işlemin tamamlandığı tarihten önce yerel para birimi ile para birimi arasındaki kurda olumsuz bir değişiklik riski olduğunda ortaya çıkar.

Bancor Protokolü, kripto para birimi belirteçlerinin, takası kolaylaştırmak için bir emir defterine veya karşı tarafa ihtiyaç duymadan blok zincirleri dahil diğer belirteçlere otomatik olarak dönüştürülmesine izin vermek için kullanılan merkezi olmayan değişim ağları için bir standarttır. Bancor, dünyanın ilk blok zinciri tabanlı otomatik likidite havuzunu veya otomatik piyasa yapıcısını (AMM), ağındaki herhangi bir token için otomatik olarak verilmesini veya değiştirilmesini sağlayan gömülü bir dönüştürücü ile dijital bir para birimi olan Smart Token'i icat etti. Bancor Ağı, Bancor Protokolünü kullanan ve BNT, Bancor Ağ Jetonu aracılığıyla bağlanan ve herhangi bir jetonun başka bir jetona dönüştürülebildiği ağ için hub jetonu görevi gören tüm farklı jetonlardan oluşur.

BitLicense, şirketler için tasarlanmış yönetmelikler uyarınca New York Eyaleti Finansal Hizmetler Departmanı (NYSDFS) tarafından sanal para faaliyetlerine ilişkin verilen bir işletme lisansı için kullanılan ortak terimdir. Yönetmelikler New York eyaleti veya bir New York sakini içeren faaliyetlerle sınırlıdır. New York Eyaleti'nde ikamet eden, iş yeri olan veya iş yapan kişiler bu düzenlemeler kapsamında New York sakini olarak kabul edilmektedir. Lisans, New York'un ilk Finansal Hizmetler Müfettişi Benjamin Lawsky tarafından Temmuz 2014'te tanıtıldı ve tasarlandı. İmtiyazlı kuruluşlar için bir BitLicense gerekmemektedir, bunun yerine NYDFS tarafından onaylanan sınırlı amaçlı güven sözleşmeleri yoluyla sanal para faaliyetlerine devam edebilmektedirler.

Titcoin, aynı anda işlem yaparken farkı para birimlerinin çevrilmesi işlemleri için merkezi olmayan bir eşzamanlı ağda pornografi kullanan, kripto para cinsindeki dijital para birimidir. Titcoin, bitcoin kaynak kodunun, işlem hızlarını ve ağ karmaşıklığını büyük ölçüde artıran önemli yazılım değişiklikleriyle oluşturulmuş bir türevidir. Titcoin, para biriminin sahiplerinin kredi kartlarında görünen ödeme geçmişlerini suçlama korkusu olmadan yetişkinlere yönelik ürün ve hizmetler için ödeme yapmalarına izin vermek için özel olarak yetişkin eğlence endüstrisi için tasarlandı ve pazarlandı.

Spesmilo, 1907'de René de Saussure tarafından önerilen ve I. Dünya Savaşı'ndan önce başta Ĉekbanko Esperantista olmak üzere birkaç İngiliz ve İsviçre bankası tarafından kullanılan, eskimiş bir ondalık uluslararası para birimidir.

"Merkez bankası dijital para birimi" (MBDPB) ifadesi, merkez bankası tarafından üretilip dağıtılan dijital para birimini ve bununla ilgili çeşitli durumları tanımlar. Uluslararası Ödemeler Bankası, hazırladığı bir raporda şunu belirtir; "MBDPB" ne kadar iyi tanımlanmamış olsa da, "çoğu kişi tarafından yeni bir merkez bankası parası biçimi olarak öngörülüyor [...] bu, geleneksel ödeme ya da rezerv düzeninden daha farklıdır."

<span class="mw-page-title-main">Kripto para birimleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kripto para, işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir. Kripto para birimleri geleneksel anlamda para birimi olarak kabul edilmez ve bunlara emtia, menkul kıymetler ve para birimleri olarak sınıflandırma da dahil olmak üzere çeşitli işlemler uygulanmış olsa da, kripto para birimleri genellikle ayrı bir varlık sınıfı olarak görülür. Ancak, geleneksel para birimlerine kıyasla, kripto paralar, altın veya gümüş gibi fiziksel bir mal tarafından desteklenmez ve değerleri, kullanıcı ve yatırımcıların kabul ve kullanım seviyelerine ve piyasa koşullarına göre belirlenir.

Primecoin, Emek ispatı sistemini uygulayan asal sayı zincirlerini aramaya dayalı bir kripto para birimidir.

Yatırımcıların geleneksel para birimleri veya diğer dijital para birimleri gibi diğer varlıklar için kripto para birimleri ve dijital para birimleri ticareti yapmasına olanak tanıyan platformlardır. Borsalar, dijital para birimleri veya kripto para birimleri karşılığında kredi kartı ödemelerini, banka havalelerini veya diğer birçok ödeme şekillerini kabul edebilir. Bir kripto para borsası, genellikle alış-satış işlemleri için işlem komisyonu olarak alan veya eşleşen bir platform olarak sadece üyelik ücreti alan bir piyasa yapıcı olabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.