İçeriğe atla

Tallinn Taarruzu

Tallinn Taarruzu
II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi

Sovyet birlikleri Tallinn şehrine giriyor, 1944
Tarih17–26 Eylül 1944
Bölge
Estonya
Sonuç Sovyet zaferi
Taraflar

 Almanya

20. Waffen-SS Grenadiye Tümeni
Yardımcı polis, sınır muhafızları ve milisler		 Sovyetler BirliğiEstonyaEstonya'nın bağımsızlığı yanlıları
Komutanlar ve liderler
Nazi Almanyası Ferdinand SchörnerSovyetler Birliği Leonid Govorov
Estonya Johan Pitka
Güçler

50.000 asker

50 gemi
 195.000 asker 2.000 asker

Tallinn taarruzu, Kızıl Ordu'nun 2. Şok ve 8. orduları ile Baltık Filosu tarafından, 17-26 Eylül 1944'te, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesinde, Estonya ana karasındaki Alman Ordusu Müfrezesi Narwa ve Estonya birliklerine karşı gerçekleştirilen stratejik bir saldırıdır. Alman karşılığı, Aster Operasyonu kod adlı bir geri çekilme ile Estonya topraklarının terk edilmesiydi.

Sovyet saldırısı, Sovyet 2. Şok Ordusu'nun, Tartu yakınlarındaki Emajõgi Nehri boyunca II. Ordu Kolordusu'nun savunmasını delmesiyle başladı. Savunmacılar, Ordu Müfrezesi Narwa'nın Estonya anakarasından düzenli bir şekilde tahliye edilmesine yetecek kadar Sovyet ilerlemesini yavaşlatmayı başardılar.[1] 18 Eylül'de Estonya'nın anayasal hükûmeti Tallinn'deki hükûmet binalarını Almanlardan ele geçirdi ve şehir 22 Eylül'e kadar Alman kuvvetleri tarafından terk edildi. Leningrad Cephesi başkenti ele geçirdi ve 26 Eylül 1944'e kadar Estonya anakarasının geri kalanını ele geçirdi.

Almanya'nın tahliyesi düzenli bir şekilde gerçekleştirildi. Kuzey Ordu Grubu'nun planları meyvesini vermişti ve hem Sovyetler hem de Oberkommando der Wehrmacht (Alman Yüksek Komutanlığı) tahliyenin hızından şaşırmış ve etkilenmişti.[1] 8. Ordu, amfibi bir saldırı olan Moonsund Çıkarma Operasyonu'nda geri kalan Batı Estonya adalarını almaya devam etti.[2] Genel olarak Baltık saldırısı, Alman kuvvetlerinin Estonya, Litvanya ve Letonya'nın büyük bir bölümünden atılmasıyla sonuçlandı.

Estonya'da Sovyet yönetimi zorla yeniden kuruldu ve bunu çoğunlukla 1944-1950'de gerçekleştirilen sovyetleştirme izledi. Tarımın zorla kolektifleştirilmesi 1947'de başladı ve Mart 1949'da Estonyalıların kitlesel sınır dışı edilmesinin ardından tamamlandı. Tüm özel çiftliklere el konuldu ve çiftçiler kolektif çiftliklere katılmaya zorlandı. Kitlesel tehcirlere gerilla savaşı yapan Orman kardeşleri grubu ile karşılık verildi. Harekete toplam 30.000 kişi katıldı veya destek verdi, 2.000 kişi öldürüldü. Gerilla kuvvetleriyle savaşan Sovyet tarafından da yüzlerce kişi öldü. Her iki taraftan da ölenler arasında masum siviller de vardı. Orman kardeşlerinin silahlı direnişinin yanı sıra, bir dizi yeraltı milliyetçi okul çocuğu grubu da aktifti. Üyelerinin çoğu uzun süreli hapis cezalarına çarptırıldı. Cezalandırma eylemleri Joseph Stalin'in 1953'teki ölümünden sonra hızla azaldı. 1956'dan 1958'e kadar sınır dışı edilenlerin ve siyasi mahkûmların büyük bir kısmının Estonya'ya dönmesine izin verildi. İşgal dönemi boyunca 1980'lerin sonlarına kadar siyasi tutuklamalar ve çok sayıda insanlığa karşı suç işlendi. Sonuçta Estonya toplumunu Sovyet sistemine entegre etme girişimi başarısız oldu. Silahlı direnişin yenilgiye uğratılmasına rağmen halk Sovyet karşıtı kaldı. Bu, Estonyalıların 1980'lerin sonlarında yeni bir direniş hareketi örgütlemelerine, 1991'de bağımsızlıklarını yeniden kazanmalarına ve ardından hızla modern bir toplum geliştirmelerine yardımcı oldu.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b Sean M. Mcateer (2008). 500 Days: The War in Eastern Europe, 1944–1945. Pittsburgh, Pennsylvania: Red Lead Press. s. 273. ISBN 9781434961594. 
  2. ^ Toomas Hiio (2006). Combat in Estonia in 1944. In: Toomas Hiio, Meelis Maripuu, Indrek Paavle (Eds.). Estonia 1940–1945: Reports of the Estonian International Commission for the Investigation of Crimes Against Humanity. Tallinn. ss. 1035-1094. Şablon:Page range too broad
  3. ^ "Phase III: The Soviet Occupation of Estonia from 1944". In: Estonia since 1944: Reports of the Estonian International Commission for the Investigation of Crimes Against Humanity, pp. vii–xxvi. Tallinn, 2009

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Estonya</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Estonya ya da resmî adıyla Estonya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'da bulunan bir Baltık devletidir. Kuzeyinde Finlandiya Körfezi ve Finlandiya, güneyinde Letonya, batısında Baltık Denizi ve İsveç, doğusunda Peipus Gölü ve Rusya bulunmaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Tallinn'dir. Estonya toprakları anakara ve Baltık Denizi'ndeki 2.222 adadan oluşur. Nemli karasal iklim görülür. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğunu bir Fin halkı olan Estonlar oluşturmaktadır. Ülkenin resmî dili, Finceden sonra dünyanın en çok konuşulan ikinci Baltık-Fin dili olan Estoncadır. Yapılan araştırmalara göre Estonya, Avrupa'nın; komşusu Finlandiya'dan sonra en temiz ikinci ülkesi, yaşam kalitesi en yüksek dokuzuncu ülkesi, en güvenli beşinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Estonya Bağımsızlık Savaşı</span>

Estonya Bağımsızlık Savaşı, Rus kontrolünde bulunan Estonya'nın, 28 Kasım 1917'de bağımsızlığını ilan ederek Sovyetlere karşı ayaklanıp başlattığı savaş. Bu ayaklanmanın üzerine Sovyetler ülkeye ordu gönderdi. Sovyetlerin Estonya'yı ilhak etmemesi için Almanlar Estonya'yı desteklediler. Alman savunması altındaki Estonya, 24 Şubat 1918'de resmi olarak bağımsız oldu ve Brest-Litovsk Antlaşmasına göre Almanya, Sovyetlerin Baltık devletlerinden vazgeçmesini sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet savaş suçları</span> Sovyetler Birliğinin gerçekleştirdiği katliamlar

Sovyet savaş suçları, 1919 ve 1991 arasında Kızıl Ordu ve NKVD tarafından işlenen savaş suçlarını ifade eder. Bazı durumlarda, bu suçlar, Sovyet lideri Josef Stalin'in emriyle işlendi. Diğer durumlarda ise, savaş esirlerine ve sivillere karşı partizan savaşı veya diğer ülkelerin SSCB ile silahlı çatışmaları sırasında Sovyet birlikleri tarafından herhangi bir emir alınmadan işlendi.

Riga Taarruzu ya da Sovyet resmi tarihinde Riga Taarruz Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, STAVKA'nın geliştirdiği Baltık Taarruzu'nun bir alt harekâtıdır. Harekât, 1944 yılının sonlarında gerçekleşmiş olup Alman kuvvetlerini Riga kentinden çıkartmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tallinn Tahliyesi</span>

Sovyet Tallinn Tahliyesi, Baltık Filosu'nun bir bölümünün ve kentteki Kızıl Ordu birliklerinin 1941 Ağustos ayında Tallinn'den tahliyesi operasyonudur. Bazı kaynaklarda Tallinn Felaketi ya da Sovyet Dankörkü olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Narva</span>

Narva, Estonya'nın üçüncü büyük şehridir. Rusya sınırında, Estonya'nın en doğusunda yer almaktadır. Peipus Gölü'nden doğan Narva Nehri buradan geçmektedir. Narva, 2023 yılı itibarıyla 53.626 kişilik nüfusa sahiptir.

Estonya, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da yapılan 2014 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmıştır. Estonya'nın şarkısı Estonya kanalı Eesti Rahvusringhääling (ERR) tarafından düzenlenen Eesti Laul adlı yarışmada seçilecektir.

<span class="mw-page-title-main">Cengel Operasyonu</span>

Cengel Operasyonu, istihbarat ve direniş ajanlarının Polonya'ya ve Baltık ülkelerine gizlice sokulması için Soğuk Savaş'ın (1948-1955) başında İngiliz Gizli İstihbarat Servisi'nin (MI6) yürüttüğü gizli programın adı. Ajanların çoğu, İngiltere ve İsveç'te özel olarak eğitilen; Polonyalı, Estonyalı, Leton ve Litvanyalı sürgünlerden oluşuyordu. Bu ajanlar sızdıkları ülkelerde, Lanetli askerler ya da Orman Kardeşleri gibi Sovyet karşıtı gruplarla bağlantı kuruyorlardı. Operasyonun deniz ayağı Royal Navy ve Alman Mayın Tarama Yönetimi'ne bağlı askerlerdi. Amerikan destekli Gehlen Organizasyonu da Doğu Avrupa'dan ajan teminine dahil oldu. KGB bu casusluk ağına sızdı; ajanların çoğunu yakalayarak veya taraf değiştirmelerini sağlayarak, operasyonu çökertti.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno imha kampı</span>

Chełmno imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ilk Nazi imha kampı. Kamp Chełmno'nun 50 kilometre kuzeyinde yer alan Łódź yakınlarında yer alır. Nazi Almanyası 1939'da Polonya’yı işgalini takiben, ülkeyi yeni bir bölgeye ekledi. Kamp özellikle kitlesel katliamlar ve etnik temizlik yapmak için kuruldu. Bu dönemde ayrıca holokostun ve Reinhard Operasyonu'nın da en ölümcül dönemleriydi. Polonyalı Yahudiler ve yerel kişiler bu kampta yok edildi. 1943 yılında kampın ölüm yöntemlerinde değişiklikler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin Baltık devletlerini işgali</span>

Sovyetler Birliği'nin Baltık devletlerini işgali, Sovyetler Birliği'nin Molotov-Ribbentrop Paktı'na göre Estonya, Letonya ve Litvanya olmak üzere üç Baltık devletini Haziran 1940'ta askeri işgalidir. İşgalden sonra Ağustos 1940'ta kurucu cumhuriyetler olarak Sovyetler Birliği'ne ilhak edildiler. Bu ilhak, Batılı ülkeler ve çoğu kuruluşlar tarafından asla tanınmadı. 22 Haziran 1941'de Nazi Almanyası Sovyetler Birliği'ne saldırdı ve birkaç hafta içinde Baltık topraklarını işgal etti. Temmuz 1941'de Nazi Almanyası, Baltık bölgesini Reichskommissariat Ostland'a dahil etti. Kızıl Ordu'nun 1944'teki Baltık Taarruzu'nın bir sonucu olarak Sovyetler Birliği, Baltık devletlerinin çoğunu yeniden ele geçirdi ve 1945'te resmi olarak teslim olana kadar geri kalan Alman kuvvetlerini Kurlandiya Kuşatması'nda tuttu. Sovyetler Birliği'nin Baltık ülkelerini "ilhak işgali" veya sui generis işgali Ağustos 1991'de bağımsızlıklarını yeniden kazanmasına kadar sürdü.

Haziran sürgünü, II. Dünya Savaşı'nın başlamasından kısa süre önce başlayan ve 1940-41 yılları arasında işgal edilen topraklardan on binlerce insanın Sovyetler Birliği tarafından kitlesel olarak sınır dışı edilmesi olaydır. Sürgünler Baltık devletleri, Polonya ve Moldavya'yı kapsadı.

<span class="mw-page-title-main">Estonya'daki Ruslar</span>

Estonya'daki Rus nüfusunun 320.000 olduğu tahmin ediliyor, bunların çoğu Harju ve Ida-Viru vilayetlerinin kentsel bölgelerinde yaşıyor. Estonya, Rus Eski İnananların Peipus Gölü boyunca 300 yıllık küçük ölçekli yerleşim geçmişine sahiptir. Estonya'daki mevcut Rus nüfusunun baskın çoğunluğu, Sovyet işgal dönemi göçten kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Estonya ilişkileri</span>

Çin-Estonya ilişkileri, Çin ile Estonya arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Estonya Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Marie Under</span> Eston yazar (1883-1980)

Marie Under en büyük Estonyalı şairlerden biriydi. Nobel Edebiyat Ödülü'ne en az sekiz kez aday gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Estonya Lejyonu</span>

Estonya Lejyonu II. Dünya Savaşı sırasında Waffen SS'in Muharebe Destek Kuvvetleri bünyesinde, Estonya askerlerinden oluşan bir askerî birlikti.

Hjalmar-Johannes Mäe Estonyalı bir siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Estonya'da Holokost</span>

Estonya'da Holokost, 1941 ile 1944 yılları arasında Nazi Almanyası'nın Estonya'yı işgali boyunca Holokost'un Estonya'daki tezahürlerini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Lydia Koidula</span> Eston şair (1843-1886)

Lydia Emilie Florentine Jannsen,, mahlası Lydia Koidula olarak bilinen Estonyalı bir şairdir. Lakabı, Estonca'da 'Şafağın Lydia'sı' anlamına geliyor. Bu lakap ona yazar Carl Robert Jakobson tarafından verildi. Ayrıca sık sık Koidulaulik - 'Şafağın Şarkıcısı' olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Estonya'da turizm</span>

Estonya'da turizm, Baltık ülkesi Estonya'daki turizm endüstrisinin genel durumunu ifade eder. Ülke ekonomisinin önemli bir parçasıdır, GSYİH'sına %7,8 katkıda bulunur ve nüfusunun %4,3'ünü istihdam eder. 2018'de turizm ve diğer ilgili hizmetler, Estonya'nın ihracatının yüzde 10,8'inden fazlasını oluşturuyordu. Estonya'da turizm hızla artıyor: hem yerel hem de uluslararası gelen turist sayısı 2006'da 2,26 milyondan 2019'da 3,79 milyona yükseldi. Estonya ayrıca safedestinations.com'a göre 2017'de ziyaret edilecek en güvenli 15. ülke oldu ve listelerinde 10 üzerinden 8,94 puan aldı OECD tarafından yayınlanan 2018 raporunda, çoğu uluslararası turistin Finlandiya, Rusya, Letonya, Almanya ve İsveç gibi yerlerden geldiği sonucuna vardılar.

<span class="mw-page-title-main">Vaivara toplama kampı</span>

Vaivara toplama kampı, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi rejimi tarafından işgal altındaki Estonya'da kurulan 22 toplama ve çalışma kampının en büyüğüydü. Çoğu Vilna ve Kovno Gettosu'ndan olmak üzere Letonya, Polonya, Macaristan ve Theresienstadt toplama kampından olmak üzere yaklaşık 20.000 Yahudi mahkûm kapılardan geçti. Vaivara kurulan son kamplardan biriydi. Ağustos 1943'ten Şubat 1944'e kadar faaliyetteydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.