İçeriğe atla

Tallava

Tallava
Müzikal kökenleri
Kültürel kökenleriAşkaliler


Tallava, Arnavutluk'ta, Kuzey Makedonya'da ve Kosova'da bulunan bir müzik türüdür.[1][2] 1990'larda Kosova'daki Roman topluluğunda ortaya çıkan bu müzik, bölgesel Balkan müzik tarzlarını (örn. mikrotonlar, vokal glissando ve belirli müzik aletleri) çağrıştırıyor. [3] Bulgaristan'dan Çalga, Yunanistan'dan Skiladiko, Romanya'dan Manele ve Sırbistan'dan turbo-folk'u içeren Güneydoğu Avrupa'nın daha geniş pop-folk türünün bir parçası olarak tanımlanıyor.[4]

Tarih

Tallava, 1980'lerde ve 1990'larda Aşkaliler tarafından Kosova'nın Arnavutça konuşulan bölgelerinde ortaya çıktı. [3] Kuzey Makedonya'daki Kosova Savaşı'ndan kaçan Kosovalı Arnavut mülteciler, Tallava da dahil olmak üzere müziklerini yanlarında getirmişlerdi. [3] O zamandan beri Kuzey Makedonya'daki Arnavutça konuşmayan Romanlar tarafından da benimsendi. [3]

Kimlik ve itibar

Tallava, Arnavut toplumu tarafından hem övülüyor hem de karalanıyor. Pek çok kişinin zihninde, Aşkali kökenleri ona alt sınıf çağrışımını yüklemektedir ve sıklıkla küçümsenmektedir. Bununla birlikte, tallava son derece popülerdir ve birçok kişi tarafından herhangi bir parti, özellikle de bir düğün için gerekli kabul edilir.[5] Kosovalı Roman müzisyen Bajram Kafu Kinolli, Tallava'ya bu kadar düşük bir statü kazandıran şeyin basit ırkçılık olduğunu öne sürüyor:[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Samson, Jim (2013). Music in the Balkans. BRILL. ISBN 978-9004250383. 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
  2. ^ Gail Warrander and Verena Knaus (2010). Kosovo. BRADT. ISBN 9781841623313. 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024. 
  3. ^ a b c d Samson 2013.
  4. ^ Natalie Bayer (2009). Crossing Munich. Silke Schreiber. ISBN 978-3-88960-108-7. Formen wie: tallava in Albanien, chalga in Bulgarien, skiládiko in ... in Rumänien, turbo folk in Serbien usw 
  5. ^ a b Kika, Ardit. "The Sounds of Tallava". Prishtina Insight. 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arnavutlar</span> etnik grup

Arnavutlar veya Arnavudlar, ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur. Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Kurtuluş Ordusu</span>

Kosova Kurtuluş Ordusu, büyük çoğunluğu Arnavutların yaşadığı Kosova'nın 1990'larda Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ve Sırbistan'dan ayrılmasını amaçlayan etnik Arnavut ayrılıkçı bir milisti. Arnavut milliyetçiliği UÇK'nın temel ilkelerinden biriydi ve saflarındaki pek çok kişi, Arnavut kültürünü, etnik kökenini ve ulusunu vurgulayarak Balkanlar'daki tüm Arnavutları kapsayacak bir Büyük Arnavutluk'un kurulmasını destekledi. Varlığı boyunca UÇK, Yugoslavya tarafından bir terörist grup olarak belirlendi.

<span class="mw-page-title-main">Arabesk pop</span>

Arabesk pop, arabesk müziğin Batı enstrümanları ile modernize edilmesiyle oluşturulmuş bir müzik tarzıdır. Tallava, Chalga (Bulgaristan), Laika müziği (Yunanistan), Manele (Romanya), turbo-folk (Yugoslavya) arabeske benzer müziklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Gilan, Kosova</span> Kosovada kent

Gilan, Kosova'nın doğusunda bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

Pop müzik ve halk müziğinin karışımı müzik. Tallava, chalga (Bulgaristan), Laika müziği (Yunanistan), Manele (Romanya), turbo-folk, Arabesk-Pop Müzik (Türkiye) örnek olarak verilebilir.

Pop müzik, 1950'lerin ortalarında ABD ve İngiltere'de ortaya çıkmış bir popüler müzik türüdür. “Popüler müzik” ile “pop müzik” terimleri sıklıkla birbirinin yerine kullanılmasına rağmen, “popüler müzik” terimi popüler olan tüm müzikleri tanımlar ve pop müzik dışındaki türleri de kapsar. 1960'ların sonlarına dek “pop” ve rock" terimleri de sıklıkla birbirinin yerine kullanılıyordu, ancak zaman içinde bu türler birbirinden ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yakova</span> Kosovada kent

Yakova veya Yakofça, Kosova'nın batısında bir şehir ve belediyedir. Belediyenin nüfusu 130.000 olarak tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

Romlar, Kosova, Arnavutluk, Bulgaristan, Bosna-Hersek, Kuzey Makedonya, Batı Trakya, Dobruca ve, Karadağ sınırları dâhilinde yaşayan bir Roman halkıdır. Çingeneler olarak da bilinirler. Yazı dili olma hüviyeti kazanmış bir dilleri olmayıp, kullandıkları Romca, konuşma dili niteliğindedir. Balkanlar'daki Dasikane Roman (Hristiyan) ve Horahane Roman (Müslüman) grupları olarak adlandırılırlar ve bazıları sadece Türkçe konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">İstok</span> Kosovada kent

İstok, Kosova'nın kuzeybatısında bir kasaba ve belediye merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Kastriot</span> Kosovada kent

Kastriot veya Obiliç, Kosova'nın orta kesiminde, başkent Priştine’nin kuzeybatısında bir şehir ve belediyedir. Yugoslavya dönemi ve sonrasında kullanımda kasabanın adı “Obiliç” olarak da geçer.

Turbo-folk, ana vatanı Sırbistan ve Sırp müzisyenler olmasına rağmen Bosna-Hersek, Karadağ, Hırvatistan, Slovenya, Makedonya Cumhuriyeti, Arnavutluk, Bulgaristan ve Türkiye'de yoğun bir dinleyici kitlesi mevcuttur. Sırp halk müziğiyle pop müziğin modern elementlerle harmanlanması ile ortaya çıkan bu tür zamanla Yunanistan'da Skiladiko, Bulgaristan'da çalga, Romanya'da Manele, Arnavutlarda ise Tallava isimleriyle tanınmıştır. Def, kanun, davul, klarnet ve darbukanın önemli bir yeri vardır. Tallava müziğinin en önemli ismi Kosovalı Arnavut müzisyen olan Mehedin Përgjegjaj'dır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi</span> Politik görüş

Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi, Arnavutluk ile Kosova'nın, 2008 Kosova bildirgesinin ilanının ardından ortaya çıkan politik görüştür. Bu fikir irredantist Büyük Arnavutluk kavramıyla ilişkilidir. Kosovalıların %93'ü etnik olarak Arnavuttur.

<span class="mw-page-title-main">Plisi</span> Keçeden yapılmış beyaz ve kaba geleneksel Arnavut başlığı

Keleşe, plisi veya kılaf, geleneksel olarak Arnavutlar tarafından giyilen beyaz, kaba bir keçe başlıktır. Arnavutların yaşadığı bölgelere yayılmış şapka bugün Arnavutların geleneksel giyiminin bir parçasıdır. Başlığın yüksekliği bölgeden bölgeye değişir.

Arnavutluk giysileri, tüm Arnavutluk'ta ve Arnavutça konuşulan bölgelerde ve topluluklarda 200'den fazla farklı kıyafet çeşidini içerir. Arnavutluk'un kayıtlı giyim tarihi klasik zamanlara dayanıyor. Bu durum milleti İlirya dönemine kadar uzanan diğer Avrupa topluluklarından ayıran faktörlerden biridir.

Arnavutluk, nüfusun büyük çoğunluğunun aynı zamanda ülkenin resmi dili olan Arnavutça ile konuştuğu etnik olarak homojen bir ülkedir. İki ayrı lehçesi vardır: güneyde konuşulan Tosk ve kuzeyde konuşulan Geg. Ancak birçok Arnavut, Balkanlar'daki çok sayıda Arnavut diasporası ve Arnavut topluluklarının etkisiyle İtalyanca, Yunanca, Fransızca, Almanca ve İngilizceyi de yaygın olarak konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova demografisi</span>

Kosova Demograsinin incelemesini yapan, Kosova İstatistik Ajansı, nüfusun yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, nüfusun sağlığı, ekonomik durumu, dini bağlantıları ve nüfusun diğer yönleri gibi Kosova nüfusunun çeşitli demografik özelliklerini takip etmektedir. Normalde on yıllık aralıklarla yapılan nüfus sayımları nüfusun demografik özelliklerini kaydeder. 2011 yılında 2008 bağımsızlık ilanından sonra yapılan ilk nüfus sayımına göre, Kosova'nın daimi nüfusu Kuzey Kosova hariç 1.739.825'e ulaşmıştır. Toplam nüfusun %93'ünden fazlası ile Arnavutlar Kosova'nın çoğunluğunu oluşturuyor; önemli azınlıklar arasında Sırplar ve diğerleri yer alıyor. 2015 yılı tahmini Kosova nüfusu 1.870.981'e ulaşmıştır. Kosova Avrupa'daki en genç nüfusa sahiptir. BM Kalkınma Programı UNDP'nin yakın tarihli bir raporuna göre, kabaca 2 milyonluk nüfusunun yarısı 25 yaşın altında. Hükûmet verilerine göre, nüfusun yüzde 65'inden fazlasının 30 yaşından küçük olduğu tahmin ediliyor. Kosova'nın doğum oranı Avrupa'da en yüksek olmaya devam ederken, nüfus artışına sahip tek belediyeler güneyde Kosova'nın yanındaki Arnavutluk azınlık yerleşim bölgeleri.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut epik şiiri</span>

Arnavut epik şiiri, Arnavut halkı tarafından yaratılan destansı bir şiir biçimidir. Uzun zamandır devam eden bir sözlü gelenekten oluşur. Bugün Kosova ve Kuzey Arnavutluk'ta ve bazıları da Karadağ'da olmak üzere çok sayıda Arnavut destansı şiir anlatıcıları bulunabilir. Kuzey Arnavut epik şiiri, lahutë veya çifteli eşliğinde şarkı söyleyerek icra edilir.

Kosova müziği Avrupa kültürünün bir parçasıdır. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Kosovalı Arnavutların müziğinin hakim olduğu Kosova halkının müziğine ve daha az ölçüde Kosova Cumhuriyeti içindeki küçük azınlığın aktif olmayan müziğine atıfta bulunmaktadır.