İçeriğe atla

Talaşlı imalat

Talaşlı imalat (İng.; machining, Alm.; zerspanen) önceden dizaynı ve konstrüksiyonu yapılan, imalat süreci belirlenen makine elemanının, imalat sürecine uygun talaşlı imalat tezgâhlarında, belirlenmiş kesici takımlar marifetiyle kesme operasyonuna tabi tutularak şekillendirilmesini kapsayan imalat yöntemidir. Talaşlı imalat, kesici takım ve/veya iş parçasının birbirlerine göre izafi hareketi ile iş parçası üzerinde, gerilim oluşturarak gerçekleştirilir.

Talaşlı İmalat

Talaşlı imalat; metal, plastik, ahşap gibi malzemelere üzerinden veya iç kısmından malzeme kaldırılarak şekil verme işlemidir.

Bir malzemeye istenen özellikleri kazandırmak (yüzey, şekil ve boyut) için bir takım ve güç kullanılarak yapılan, iş parçası üzerinden tabaka şeklinde malzeme kaldırma işlemine talaşlı imalat denir.

Ayrılan malzeme tabakasına da talaş denir.

Talaş tipi, kullanılan kesici takım geometrisi, ilerleme ve işlenen malzemeye göre farklılıklar gösterir.

Talaşlı imalat çeşitleri:

  • Alın tornalama
  • Punta deliği delme
  • Pah kırma
  • Kademeli tornalama
  • Düzlem yüzey frezeleme
  • Eğik yüzey frezeleme
  • Kanal Frezeleme
  • Tırtıl açma
  • Vida açma

Talaşlı İmalatın Avantajları:

  • Farklı malzemeler işlenebilir.
  • Talaşsız İmalat'a göre daha hassas tolerans aralıklarına sahip parçalar üretilebilir.
  • Talaşlı İmalat ile çeşitli geometri ve boyutlarda parçalar elde edilebilir.
    Vida açma
    Delik delme
    Düzgün köşe ve geometrili parçalar
  • Düzgün ölçüler ve temiz yüzeyler elde edilebilir.

Talaşlı İmalatın Dezavantajları:

  • Malzeme israfı fazladır.
  • Talaşlı imalat işlemleri diğer imalat/üretim yöntemlerine göre daha uzun sürer.
    Plastik şekil verme
    Toz metalurjisi
    Döküm

Talaşlı imalat usulleri

Başlıca çeşitleri; tornalama, frezeleme, delik delme, broşlama, raybalama, vargel ve planyalama, taşlama, honlama, lepleme, derin delik delme vs. sayılabilir.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cam</span>

Cam ya da sırça, saydam veya yarı saydam, genellikle sert, kırılgan olan ve sıvıların muhafazasına imkân veren, inorganik amorf yapıda katı bir malzeme. Antik çağlardan beri gerek inşaat malzemesi, gerekse süs eşyası olarak camdan faydalanılmaktadır. Günümüzde hâlen basit araç gereçlerden iletişime ve uzay teknolojilerine kadar çok yaygın bir kullanım alanı vardır. Örneğin pencere camları, cam ambalaj, ayna, lamba, sofra takımı ve optiklerde yaygın pratik, teknolojik ve dekoratif kullanıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Plastik enjeksiyon</span>

Plastik enjeksiyon, temelde kapalı bir kalıbın içine plastik malzemenin eriyik sıcaklığının üstündeki bir sıcaklık aralığında yüksek hızda yolluk girişinden kalıp gözüne hızlı bir şekilde enjekte edilmesi sonrası, ütüleme fazı ve tutma fazı ile parçanın boyut ve görsel toleranslarının kabul edilebilir seviyeye getirdikten sonra plastiğin kalıptan çıkma sıcaklığının altına getirilerek kalıptan çıkarılması prensibine dayanan bir plastik parça imalat yöntemidir. Seri üretime uygun olması sebebiyle, birçok sektörde oldukça fazla kullanılan bir üretim yöntemidir. Bu metot ile en küçük komponentlerden, otomotiv, savunma sanayi ürünlerine kadar çok çeşitli ebat ve kategorilerde plastik parçalar imal edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sayısal kontrol</span> üretim tipi

Sayısal kontrol veya tam ismi ile bilgisayarlı sayısal kontrol, işleme takımlarının ve 3B yazıcıların bir bilgisayar aracılığıyla otomatik olarak kontrol edilerek şekil verilecek iş parçasının üzerinde operasyonda bulunan talaşlı imalat işlemidir. Bir CNC makinesi, kodlar ile programlanmış talimatı takip ederek manuel bir operatöre ihtiyaç duymadan, spesifikasyonları karşılamak için belli bir malzeme bazındaki iş parçasını istenilen şekle gelene kadar, manuelden daha hassas bir şekilde işler.

İmal usulleri, İmalat konusunda teorik bilgiler verilerek, üretim tekniklerinin uygulandığı ve örneklerle anlatıldığı bir mühendislik dersidir. Dersin kapsamında kaynak yöntemi de incelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İmalat</span> ham madde işlenerek yapılan her türlü mal, işçilik ve makine kullanarak satış için mal üreten sınai faaliyet

İmalat, bir hammaddeyi veya yarı mamülü işleyerek bir sanayi ürünü, bir mal üretme işlemlerinin bütününe denir.

Birbiri ardına sıralanmış dişlerden oluşan bir kesici takım ile yapılan talaş kaldırma işlemine broşlama denir. Broşlama, doğrusal ve döner broşlama olmak üzere temelde ikiye ayrılır. Daha yaygın bir işlem olan doğrusal broşlamada, broş, istenen geometriyi oluşturmak için yüzeye doğrusal bir şekilde hareket ettirilir. Broşlama tezgahlarında kullanılan doğrusal broşlar genellikle "broş" kısaltması ile anılır. Döner broşlamada eksenel simetriyi sağlamak amacı ile, broş döndürülür ve iş parçasına doğru preslenir. Döner broşlar genellikle torna tezgahlarında kullanılır. Hem döner, hem de doğrusal broşlamada, kesme işlemi broşun tek bir kez iş parçası içinden geçmesi ile sağlanır.

<span class="mw-page-title-main">TiAlN</span>

TiAlN filmler özellikle delme uygulamalarındaki kesme performansları sebebiyle tercih edilen kaplamalardır. TiAlN filmlerinin sertlikleri 2100-2300 HV civarındadır ancak delme uygulamalarında kullanılmalarının sebebi Al katkısıyla oksidasyon direncinin artırılmasıdır. TiN kaplamalar 550 C civarında okside olmaya başlarken, TiAlN kaplamalarda bu sıcaklık 800 C’dir. CrN kaplamalarında oksidasyon direnci, TiN kaplamalara göre daha yüksektir. Bunun nedeni koruyucu bir amorf olan Al2O3 filminin oluşmasıdır. Bu kaplamalar ile oluşan yapılar, hedef malzemesinin(katot) kompozisyonuna bağlı olarak değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Freze</span> Endüstriyel İmalat Tezgahı

Frezeleme, bir kesiciyi iş parçasına doğru ilerleterek malzemeyi boşaltmak için döner kesiciler kullanılarak yapılan işleme işlemidir. Bu, bir veya daha fazla eksende yönde, kesici kafa hızı ve basınç değiştirilerek yapılabilir. Frezeleme, küçük tek parçalardan büyük, ağır hizmet tipi toplu frezeleme işlemlerine kadar ölçeklerde çok çeşitli farklı operasyonları ve makineleri kapsar. Özel parçaların hassas toleranslarla işlenmesi için en yaygın kullanılan işlemlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dübel</span>

Dübel, yapı işlerinde, vidanın sağlam tutturulması için duvar, tavan, panel vb. yüzeylerdeki deliğe sokulan parçadır.

<span class="mw-page-title-main">Frezeleme</span>

Frezeleme, bir kesiciyi bir iş parçasına ilerleterek malzemeyi çıkarmak için döner bıçaklar kullanılarak yapılan işleme sürecidir. Bu, bir veya birkaç eksen, kesici kafa hızı ve basınç üzerinde değişen yönlerde yapılabilir. Frezeleme, küçük ayrı parçalardan büyük, ağır hizmet tipi takım frezeleme işlemlerine kadar çok çeşitli farklı işlemleri ve makineleri kapsar. Özel parçaların hassas toleranslara göre işlenmesi için en yaygın kullanılan işlemlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dökümhane</span> metal döküm üretilen fabrika veya işyerleri

Dökümhane, metal döküm üretilen fabrika veya işyerleridir. Dökümhanede bu işi yapan kişilere dökümcü denilir. Eritilen ve bir sıvı haline gelen metaller istenilen şekildeki bir kalıba dökülerek soğumasının ardından yapılması istenilen döküm ortaya çıkmış olur. En sık işlenen metaller arasında alüminyum ve dökme demir bulunmaktadır. Bu metallerin yanı sıra, bronz, çelik, magnezyum, bakır, kalay ve çinko gibi metaller dökümhanelerde döküm üretmek amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Matkap</span> delik açan alet

Matkap veya delgi, temel olarak delik delme, ek olarak havşa açma işlemleri için kullanılan, iki kesme kenarına sahip bir kesici takım türüdür. Delik delme operasyonu esnasında oluşan talaş, helisel kanallar vasıtasıyla dışarı atılır.

<span class="mw-page-title-main">Torna tezgâhı</span>

Torna, (en. lathe) kendi ekseni etrafında dönmekte olan metal bir iş parçası üzerinden doğrusal hareket eden bir kesici takım yardımıyla talaş kaldırma işlemine tornalama, bu işin yapıldığı tezgâha ise torna tezgâhı veya kısaca torna denir.

<span class="mw-page-title-main">Metal işçiliği</span>

Metal işleme kullanışlı nesneler, parçalar, montajlar ve büyük ölçekli yapılar oluşturmak için metalleri şekillendirme sürecidir. Kelime olarak, devasa gemiler, binalar ve köprü'lerden hassas motor parçalarına ve narin mücevher'lere kadar her ölçekte nesne üretmek için çok çeşitli süreçleri, becerileri ve araçları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Sürtünmeli delme</span>

Sürtünmeli delme sürtünmeden kaynaklanan ısı yardımıyla malzemenin delinecek delik merkezinden dışa doğru itilerek metalde delik açma yöntemidir. İşlem aynı zamanda termal delme,form delme olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Şişirmeli kalıplama</span>

Şişirmeli kalıplama içi boş plastik parçaların yapımı ve birleştirilmesi için kullanılan bir üretim sürecidir. Cam şişeler veya diğer içi boş şekiller yapmak için de bu işlem kullanılır.

Yumuşatma tavlaması, malzemelerin istenilen yapısal, mekanik ve fiziksel özelllikleri elde etmek, talaşlı imalat veya plastik şekil vermeyi kolaylaştırmak için belirli sıcaklıklara kadar ısıtılıp bu sıcaklıklarda bekletilip sonradan yavaşça soğutulması işlemine yumuşatma tavı denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar destekli modelleme</span> Application of computer

Bilgisayar Destekli Modelleme veya Bilgisayar Destekli İşleme olarak da bilinen Bilgisayar destekli imalat , iş parçalarının imalatında takım tezgahlarını ve ilgilileri kontrol etmek için yazılımın kullanılmasıdır. Bu, CAM için tek tanım değildir. Ancak en yaygın olanıdır. CAM, planlama, yönetim, nakliye ve depolama dahil olmak üzere bir üretim tesisinin tüm operasyonlarında yardımcı olmak için bir bilgisayarın kullanımına da atıfta bulunabilmektedir.

Rayba, metal işlemede kullanılan, döner bir kesici takımdır. Ölçü vermede kullanılan raybalar, daha önceden işlenmiş olan deliklerin çaplarını istenilen ölçüye getirmek için kullanılır. Bazı raybalar ölçü verme amacı ile kullanılmaz, bu tarz raybaların kullanılma sebebi çapak temizleme ve mevcut deliklerde temel genişleme elde etmektir. Bir iş parçasında bulunan bir deliğin genişletilmesi raybalama olarak adlandırılır. Raybalama işleminde kullanılan takımlar el raybaları ve makine raybaları olarak sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Borlama (imalat)</span>

Borlama, matkap ya da döküm ile daha önceden elde edilmiş bir deliğin, tek noktadan iş parçasına temas eden bir kesici takım kullanılarak, istenilen ölçülere genişletilmesidir. Silah namlusu ya da motor silindiri gibi iş parçalarının işlenmesi esnasında, birden çok kesici takım kullanılabilir. Borlama, delik çapında daha kesin ölçüler elde etmek ya da deliğe konik bir geometri kazandırmak için kullanılan bir üretim tekniğidir. Borlama ve tornalama birbirine benzer, fakat, borlamada iş parçası üzerinde bulunan delikler işlenirken, tornalamada iş parçasının dış yüzeyleri işlenir.