İçeriğe atla

Taktizm

Taktizm (Fransızca: Tactisme), bazı çevre etmenlerinin hayvanlarda bir yönelme davranışı ve bir hareket tepkisi yaratan çekim ya da itim olgusu.[1] Taktizmler, prefenderumlu davranışlarda kendini gösterir. Olumlu ve olumsuz olarak kendini gösteren taktizmin yüksek sınıf hayvanlarda hatta insanlarda bile mevcut olduğu ileri sürülmüştür.[2]

Kaynakça

  1. ^ Büyük Larousse. Cilt 18
  2. ^ Toplamacıoğlu, Mehmet (1969). "GENEL SOSYOLOJİ Üzerine Bir Deneme" (pdf). Ankara Üniversitesi Basımevi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012. []

İlgili Araştırma Makaleleri

Psikoloji veya Ruh bilimi, içgüdüsel davranışları ve zihni inceleyen bilimdir. Bilinçli ve bilinçsiz olayların yanı sıra daha çok duygu ve düşüncenin incelemesini içeren Psikoloji, çok kapsamlı bir bilimsel alandır. Bu alanda uzman olan ve aynı zamanda bilgi araştırması yapanlara psikolog denir. Psikologlar, beyinin ortaya çıkan özelliklerini ve ortaya çıkan özelliklerle bağlantılı tüm fenomenleri anlamaya çalışırlar ve bu şekilde daha geniş nöro-bilimsel araştırmacı grubuna katılırlar. Psikoloji bilimi, bir sosyal bilim olmasına rağmen aynı zamanda doğa bilimleri olarak da kategorize edilebilir. Özellikle beyin biyolojisi bilgisini oldukça kullanır ve geliştirir.

Zooloji hayvanların bilimsel olarak incelenmesidir. Çalışmaları, hem yaşayan hem de soyu tükenmiş tüm hayvanların yapısını, embriyolojisini, sınıflandırmasını, alışkanlıklarını ve dağılımını ve ekosistemleriyle nasıl etkileşime girdiklerini içerir. Zooloji, biyolojinin ana dallarından biridir. Terim, Antik Yunanca ζῷον, zōion ('hayvan') ve λόγος, logos kelimelerinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Farmakoloji</span> İlaçlarla ilgili biyoloji dalı

Farmakoloji ya da eczabilim günümüzdeki anlamıyla canlı organizmadaki ilaç etkilerini ve canlı organizmaya alınan ilaçların yapısını inceleyen bir bilim dalıdır. Yeni sentezlenmiş veya bitkilerden ayrıştırılmış maddelerin etkilerini biyolojik yapısını laboratuvar çalışmaları ile deney hayvanlarında, klinik araştırmalar ile insanlarda inceleyerek ilaç geliştirme çalışmalarına katkı veren bir tıp ve eczacılık bilimidir. Diğer bir deyişle, ilaçların yapımından, kullanıma sunulmasına, ilaçlar ile biyolojik dizgeler arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalıdır. Farmakoloji, deneyleri ve canlılar üzerindeki araştırmalardan klinik uygulamaya değin uzanan bu karmaşık ve yoğun süreci birçok alt dalı ve yardımcı bilim dalları ile yakından bağlantılı yürütür.

<span class="mw-page-title-main">Fizyoloji</span> Organizmaların veya canlı sistemlerin işlevlerine ilişkin bilim

Fizyoloji (işlevbilim), canlıların mekanik, fiziksel ve biyokimyasal fonksiyonlarını ve sistemlerinin işleyişini inceleyen bilim dalıdır. Fizyolojiyle ilgilenen bilim insanlarına fizyolog denir. Fizyoloji alanında en büyük ödül Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür.

<span class="mw-page-title-main">Etoloji</span> hayvan davranışlarını inceleyen zooloji alt dalı

Etoloji, hayvan davranışlarını inceleyen zooloji alt dalıdır.

Davranışçılık veya behaviorizm, I. Dünya Savaşı sıralarında bir grup Amerikalı psikoloğun, yapısalcılığa ve işlevselciliğe karşı çıkmaları ve bilincin iç gözlem yöntemi ile incelenmesine kuşku ile bakmaları sonucu ortaya çıkan, bilinç hallerinin değil, davranışların, gözlenebilir durumların incelenmesi gerekliliğini savunan psikoloji kuramı akımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hayvanat bahçesi</span> genellikle her tür hayvanın doğal şartlarda beslendiği, korunduğu, sergilendiği büyük bahçe

Hayvanat bahçeleri, farklı coğrafyalara ait hayvanların, doğal veya yapay engellerle sınırlandırılmış alanlarda kent insanlarıyla buluşturulduğu mekanlardır.

Hayvanlara uygulanılan şiddet veya hayvan istismarı; kabul edilemez şiddete sebep olan veya hayvanlara zarar veren davranışların bir bütünüdür. Kabul edilemez acı kişiden kişiye göre değişmektedir. Bazıları kabul edilemez şiddeti sadist eğilimlerle hayvanlara eziyet etmek olarak tanımlarken, bazıları kürk avcılığını, tıbbi, bilimsel veya kozmetik sanayide yapılan testleri bu istismarın içerisine alır.

<span class="mw-page-title-main">Gözdağı verme</span>

Gözdağı verme, tahakküm eder tarzda konuşarak veya davranarak, korkutma veya sindirmeye yönelik bir girişimdir ve karşıdaki kişi ya da kişilerin, gözdağı veren kimsenin istediği şekilde davranmasını veya yapmasını hedefler. Genellikle hayvanlar arası ilişkilerde görülen ve normal sayılabilecek olan, üstünlüğü elegeçirme, rekabetçi istek ve arzuların hatalı bir uyarlaması olup insanlarda sosyal güçler tarafından ayarlanır.

<span class="mw-page-title-main">Gececil hayvanlar</span>

Gececil ya da noktürnal canlılar, gündüzleri dinlenen, geceleri faal olan canlılardır. Yarasa ve galago gibi bazı hayvanlar tamamen gececil iken, kedi gibi hem gündüz hem gece faal olan ya da sadece alaca karanlıkta faal olan canlılar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Şefkat</span> bir duygu veya aşk türü ile ilişkili duygu

Şefkat sözlüklerde “acıyarak ve/veya koruyarak sevme, sevecenlik” olarak tanımlanır. Kökeninde sevgi, merhamet ve yardım duygularının bulunduğu şefkat, çeşitli felsefi görüşlerde ve inanç sistemlerinde farklı kavramlarla dile getirilmişse de hepsinde olumlu bir duygu ve davranış biçimi olarak dile getirilmiştir. Bazı hayvanların içgüdüsel denilen davranışlarda da şefkat yeteneği gözlemlenmekle birlikte, hayvanların bu davranışlarında bilinçlilik değil, otomatiklik söz konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Teşhircilik</span>

Teşhircilik, Egzibisyonizm olarak da bilinir, cinsel organlarını başkalarına göstererek haz ve doyum sağlama.

<span class="mw-page-title-main">Kızgınlık</span> bir insan duygusu

Öfke ya da kızgınlık, insanların ve hayvanların algıladıkları bir tehdit veya hakaret karşısında sergiledikleri düşmanlık duygusudur. Kızgınlık vücutta birtakım fiziksel değişikliklere neden olur. Örneğin tansiyon ve nabız yükselir, vücuttaki adrenalin ve noradrenalin düzeylerinde artma gözlenir.

<span class="mw-page-title-main">Merak</span>

Merak, insanlarda ve diğer hayvanlarda görülen, keşif, araştırma ve öğrenme gibi meraklı düşünmeyle ilgili bir niteliktir.

<span class="mw-page-title-main">Kıskançlık</span>

Kıskançlık, bir kişinin bir başkasının niteliğinden, becerisinden, başarısından veya mülkiyetinden yoksun olduğu ve diğerinin bu özelliklere kendi için sahip olmasını dilediği ve istediği zaman ortaya çıkan bir duygudur. Türk Dil Kurumu, kıskançlık kelimesini şöyle açıklamıştır:

<span class="mw-page-title-main">Hayvanlarda eşcinsel davranışlar</span> insan türü dışındaki hayvanlarda gözlemlenen ve belgelenmiş eşcinsel, biseksüel ve transeksüel davranışlar

Hayvanlarda eşcinsel davranışlar, insan türü dışındaki hayvanlarda gözlemlenen ve belgelenmiş eşcinsel ve biseksüel davranışlardır. Bu davranışlar cinsellik, kur yapma, etkilenme, duygusal bağ kurma, eş olma ve ebeveynliği içerir. Bruce Bagemihl'in 1999 yılına ait makalesinde, içlerinde primatlardan bağırsak solucanlarına kadar birçok canlının yer aldığı 500'ü belgelenmiş, yaklaşık 1500 türden bahsedilmektedir. Hayvanların cinsel davranışları aynı tür içerisinde bile çok çeşitlilik gösterebilmektedir. Bunun nedenleri, birçok türün üzerinde çalışma yapılmadığı için henüz yeteri kadar anlaşılmamıştır. Bagemihl, "hayvanlardaki cinsel çeşitliliğin -buna eşcinsellik, biseksüellik ve çoğalmaya dayanmayan cinsellik de dahil olmak üzere-bilim çevrelerinin daha önceleri kabul etmek istediğinden daha çok olduğunu iddia etmektedir. Güncel araştırmalar ışığında, hayvanlar aleminin genelinde, aynı cinsiyetteki canlılar arasında birçok cinsel davranışın bulunduğunu belgelemektedir. 2009 yılında yayımlanan bir makaleye göre; aynı cinsiyetteki hayvanlar arasındaki cinsel ilişkilerin hayvanlar aleminde evrensel bir olgu olduğu ve türler arasında da yaygın bir şekilde görüldüğünü göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan refahı</span>

Hayvan refahı, hayvanların fiziksel ve psikolojik açıdan sağlıklı ve huzurlu bir hayat sürmelerini sağlamayı amaçlayan bir akım. Hayvanların refahını tespit etmede kullanılan ölçütlerden bazıları davranışlar, fizyoloji, ömür ve üremedir.

<span class="mw-page-title-main">Empati</span>

Empati, eşduyum ya da duygudaşlık, bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlamak ve içselleştirmek demektir. Kendi duygularını başka nesnelere yansıtmak anlamında da kullanılır.

Hayvanlarda cinsellik aynı tür içinde bile değişik biçimlerde gözlemlenir. Araştırmacılar hayvanlar arasında monogami, çok eşlilik, türler arası seks, nesnelerden ya da yerlerden tahrik olma, zorla yapılan seks, ölü hayvanlarla çiftleşme, eşcinsel, heteroseksüel ve biseksüel davranışlar, durumsal seksüel davranışlar ve diğer davranışları gözlemlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karşılaştırmalı psikoloji</span>

Karşılaştırmalı psikoloji, hayvanların davranışları ve zihinsel süreçleri, özellikle de filogenetik tarih, uyarlanabilir önem ve davranış gelişimi ile ilgili bilimsel çalışma anlamına gelir. Bu alandaki araştırmalar birçok farklı konuyu ele almaktadır, birçok farklı yöntem kullanılmakta ve böceklerden primatlara kadar birçok farklı türün davranışını araştırmaktadır. Karşılaştırmalı psikolojinin bazen insanlar ve hayvanlar arasındaki türler arası karşılaştırmaları vurguladığı varsayılmaktadır.Bununla birlikte, bazı araştırmacılar, doğrudan karşılaştırmanın karşılaştırmalı psikolojinin tek odak noktası olmaması gerektiğini ve davranışını anlamak için tek bir organizmaya yoğun bir şekilde odaklanmanın da arzu edilir olduğunu düşünmektedir. Donald Dewsbury çeşitli psikologların çalışmalarını ve tanımlarını gözden geçirmiş ve karşılaştırmalı psikolojinin amacının hem yakın hem de nihai nedenselliğe odaklanan genellik ilkeleri oluşturmak olduğu sonucuna varmıştır.