Taktik balistik füze

Taktik balistik füze (TBM) (veya savaş alanı menzilli balistik füze (BRBM)) kısa menzilli, muharebe meydanlarında kullanım için tasarlanmış bir balistik füze çeşididir. Menzili tipik olarak 300 kilometreden daha azdır. Taktik balistik füzeler genellikle hareketlidir (mobil) ve düşman tesislerini, toplanma alanlarını, topçularını ve ön hatların arkasındaki diğer hedeflerini vurabilmek için çeşitli savaş başlıkları taşır.

	NATO rapor adı	Yakıt	Menzil	Takdim	İptal	Menşei	Kullanıcılar
Al-Samoud 2			0160 180 km	2001	2003	Iraq
Al-Hussein		Sıvı itici	600–650 km	1987	1991	Iraq
Blue Water				1960 (ilk uçuş)	iptal edildi 1962	United Kingdom
MGM-140 ATACMS			0300 300 km	1986	2007	United States	Bahreyn Yunanistan Şablon:TW Güney Kore Türkiye Birleşik Arap Emirlikleri
MGM-52 Lance		Sıvı	0120 120 km	1972	1992	United States	Belgium West Germany Israel Italy Netherlands United Kingdom
PGM-11 Redstone			92.5 km-323 km	1958	1964	USA
MGM-18 Lacrosse			19 km	1959	1964	USA
WS-1			0180 60–180 km	≈1990		China
WS-2 / WS-3			0180 70–200 km	≈2004		China
DTI-1			0180 60–180 km			Thailand
Grom (missile system)			0180 280–500 km			Ukraine
Shaurya		iki aşamalı katı	700 km	2011		India
Prahaar		katı	150–200 km	2011		India
Pragati		katı	170 km	2013		India
Pralay		katı	500 km	TBD		India
Ghaznavi (missile)			0320290–320 km	2004		Pakistan
Nasr/Hatf IX			007070 km	2013		Pakistan
Abdali/Hatf-II			0180180 km	2002		Pakistan
Hatf-I			0100 70 km	1990		Pakistan
Hatif-1A			0100 100 km	1990		Pakistan
Hatif-1B			0100 100 km	1990		Pakistan
Sky Spear			0300 120–300 km	2001		Taiwan
J-600T Yıldırım			0900 150–900 km	1998		Turkey
TOROS			0160 100–160 km			Turkey
Bora			280 km	2017		Turkey
T-300 Kasırga			0120 100–120 km			Turkey
R-11 Zemlya	SS-1b Scud-A	Sıvı	0700 180 km	1958		USSR
2K1 Mars	FROG-2	katı	0700 7–18 km			USSR
R-17/R-300 Elbrus	SS-1c Scud-B SS-1d Scud-C SS-1e Scud-D	Sıvı	0700 300–700 km	1964		USSR
OTR-21 Tochka	SS-21 Scarab		0185 70–185 km	1975		USSR	Ermenistan Azerbaycan Belarus Bulgaristan Kazakistan Şablon:KP Rusya Ukrayna Şablon:SY Şablon:YE Former: Çekoslovakya Çekya Doğu Almanya Almanya Litvanya Polonya Slovakya Sovyetler Birliği
OTR-23 Oka	SS-23 Spider		0120 500 km	1979	1987	USSR
2K6 Luna	Frog-3, Frog-5		0050 10–50 km	1960	1982	USSR	Afghanistan Algeria Cuba East Germany Egypt Iraq Libya North Korea Poland Romania Soviet Union Syria Yemen Yugoslavia
9K52 Luna-M	Frog-7		0050 70 km	1964		USSR	Cezayir Afganistan Belarus Mısır Libya Şablon:KP Rusya Şablon:SY Ukrayna Şablon:YE Former Bulgaristan Küba Çekoslovakya Doğu Almanya Macaristan Irak Şablon:KW Lebanon Polonya Romanya South Yemen Sovyetler Birliği Yugoslavya
LORA			0300 400 km	2005		Israel
KN-02 Toksa			0160 120–160 km	2008		North Korea
KN-23			450 km^[1]	2018		North Korea
KN-24			410 km^[2]	2019		North Korea
KN-25			0160 380 km	2019		North Korea
9K720 Iskander	SS-26 Stone		0500 400–500 km	2006		Russia
Predator Hawk			0500 300 km	2016		Israel
KTSSM			0500 120 km	2019		South Korea
BRE8 King Dragon/Fire Dragon			0500 280–300 km	2014?		China
Burkan-1			0800 800 km	2016		Yemen
al-Najm al-Thaqib-1			045 45 km	2015		Yemen
al-Najm al-Thaqib-2			075 75 km	2015		Yemen
Fajr-5		Katı yakıtlı	180 km	1990s		Iran	Şablon:SY Şablon:YE Irak Lübnan
Shahab-1			0350 350 km	1987	~2016	Iran
Shahab-2		Sıvı itici	500 km	1990	2016	Iran
Fateh-110		Katı yakıtlı	300 km	2002		Iran	Şablon:SY Lübnan
Fateh-313		Katı yakıtlı	500 km	2015		Iran
Qiam 1		Sıvı itici	800 km	2010		Iran	Şablon:YE
Zelzal-1		Katı yakıtlı	160 km	1990		Iran
Zelzal-2		Katı yakıtlı	210 km	1998		Iran	Şablon:SY Şablon:YE Lübnan
Zelzal-3		Katı yakıtlı	200–250 km	2007		Iran	Şablon:SY
Naze'at 6-H		Katı yakıtlı	80–100 km	1980's		Iran
Naze'at 10-H		Katı yakıtlı	100–130 km	1980's		Iran

Kaynakça

^ "KN-23". Missile Threat (İngilizce). 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.
^ "KN-24". Missile Threat (İngilizce). 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

Balistik füze, nükleer, kimyasal, biyolojik başlık taşıyabilen uzun menzilli güdümlü veya güdümsüz füzedir. Bu füzeler tek bir nükleer başlık taşıyabilecekleri gibi, birden fazla başlık taşıyarak bu başlıkları farklı hedeflere yollayabilirler. Bu silahlar, motorlu uçuşta aerodinamik olarak yönlendirilen seyir füzelerinden farklı bir kategoridedir.

Kıtalararası balistik füze (KABF) asgari 5500 km ve daha fazla menzili olan, nükleer başlık taşıması amacıyla tasarlanmış balistik füzelerdir. Ayrıca kimyasal ve biyolojik silah etkileri ile de donatılabilir. Tek bir füze birden fazla hedef için birden fazla savaş başlığı taşıyabilir. Erken model KABFlerin hedefi tam vurmak konusunda yetenekleri kısıtlıydı, bu yüzden genelde şehir gibi büyük hedefler için kullanılıyorlardı. Daha sonra hedefi isabet kabiliyeti artınca askeri hedeflere karşı kullanılmaya başlandı. İkinci ve üçüncü nesil tasarımlar isabet konusunda bayağı ilerlediği için en küçük hedeflere bile başarılı nokta atışı yapabildi.

Bölge Yüksek İrtifa Hava Savunması veya kısaca THAAD, kısa ve orta menzilli tehdit unsurlarına karşı geliştirilmiş, ABD kara kuvvetlerine ait bir balistik füze savunma sistemidir. Lockheed Martin şirketi tarafından üretilen THAAD sistemi genel olarak Scud ve benzeri KMBF'ler için bir ara çözüm olarak envantere girmiş olsa da, daha gelişmiş ve uzun menzilli kıtalararası balistik füzelere karşı da kısmen savunma yeteneğine sahiptir.

MIM-104 Patriot, uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

Anti-balistik füze, balistik füzelere karşı koymak için tasarlanan bir füze. Balistik füzeler nükleer, kimyasal, biyolojik silahlar veya konvansiyonel savaş başlıkları atmak için kullanılır. Anti-balistik füzeler ise bu füzelere karşı koymak için tasarlanmışlardır.

Kısa menzilli balistik füze (KMBF), menzili 1000 km veya daha az olan balistik füzelerdir. Ayrıca nükleer başlık taşıyabilme kapasitesine sahiptirler. Balistik füzelerin modern askerî harekâtlarda kullanılması II. Dünya Savaşı yıllarına rastlamaktadır. Nazi Almanyası’nın 1942’nin sonlarından itibaren geliştirdiği V-2 balistik füzelerin atası sayılır. Bu füzeler içlerine yerleştirilen ilkel bir otomatik pilot sisteminin yardımıyla, 800-1000 metre irtifada, 500 km/saat bir hızla uçabilmekte ve 1000 kg patlayıcı madde ihtiva eden harp başlığını 250 km uzaklığa ulaştırabilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Orta menzilli balistik füze</span>

Orta menzilli balistik füze (OMBF) KMBF'den daha fazla menzile sahip olan balistik füze çeşididir. KMBFler de olduğu gibi nükleer başlık taşıma kapasitesine sahiptir. Kurumlara göre değişmekle birlikte ABD Savunma Bakanlığı'na göre menzili 1000 ile 3000 km arasında olan balistik füzeler OMBF sınıfına girer.

Nodong-1, Kuzey Kore tarafından 1980'lerin ortasında geliştirilmiş olan 5000 km menzile sahip tek kademeli sıvı yakıtlı orta menzilli balistik füzedir. Füze, daha yaygın NATO rapor adı "Scud" olarak bilinen Sovyet SS-1'in bir uyarlamasıdır. Füzenin 900–1000 km menzili olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">El-Hüseyin (füze)</span>

El-Hüseyin, Irak yapımı tek kademeli kısa menzilli balistik füzedir. Füze, Sovyet Scud füzesinin menzili yükseltilmiş bir uyarlamasıdır. Füze, Irak Ordusu tarafından İran-Irak Savaşı'nda ve Körfez Savaşı sırasında yoğun olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay Tabanlı Kızılötesi Sistemi</span>

Uzay Tabanlı Kızılötesi Sistemi ABD'nin kızılötesi uzay gözetimi için 21. yüzyılın ilk iki ya da üç on yılları boyunca ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmış bir birleştirilmiş sistemidir. SBIRS programı füze uyarı, füze savunması ve savaş alanı tanımlaması alanlarında önemli özellikleri sağlamak için tasarlanmıştır.

Füze savunması, düşman füzelerinin algılanması, izlenmesi, durdurulması ve tahrip edilmesiyle ilgili bir sistem, silah veya teknolojidir. Başlangıçta nükleer kıtalararası balistik füzelere (ICBM) karşı savunma olarak tasarlanmış olup sonradan daha kısa mesafeli nükleer olmayan taktik füzeleri de içerecek şekilde genişledi.

Şahab-3, İran yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. Füze, Çin yapımı DF-21 ve Kuzey Kore yapımı Nodong-1 füzesinin bir uyarlamasıdır. Shahab-3, 1,280 kilometre menzile sahip olup MRBM varyantı ise 1,930 kilometreye kadar ulaşabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uzun menzilli balistik füze</span> 3000-5500 km menzilli balistik füze

Uzun menzilli balistik füze (UMBF), menzili 3,000-3,500 km arasında olan bir balistik füzedir. Kıtalararası balistik füze ile orta menzilli balistik füze arasında yer almakla birlikte prensip olarak düşük performanslı bir kıtalararası balistik füze ile az bir farka sahiptir.

Fatih-110, İran yapımı bir kısa menzilli balistik füzedir. Füze, 1990'larda Zilzal-2 füzesi temelinde geliştirilmiştir. Füzenin geliştirilmiş modelleri ile birlikte yaklaşık 200–300 km menzili bulunmaktadır.

Kadir-110, İran yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. Füze, ilk olarak İran-Irak Savaşı'nın yıldönümünde bir askeri geçit töreninde halka tanıtılmıştır. Füzenin yaklaşık 1,800-2,000 km menzili bulunmaktadır.

Gauri, Pakistan yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. Füze, 1990'larda Kuzey Kore yapımı Nodong-1 füzesi temel alınarak 700 kilometrelik bir yük taşıma kapasitesine sahip 1,500 km'lik bir sıvı yakıtlı roket motoru kullanan bir elektronik sistem ile geliştirilmiştir.

Secil, İran yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. Füze, Şahab sıvı yakıtlı balistik füzelerin yerini alması amacıyla tasarlanmıştır. ABD Pentagon kaynaklarına göre, Secil'in füze profili Aşure (Kadir-110) ve Samen'in füze profiliyle yakından ilgilidir.

Çin Halk Kurtuluş Ordusu Roket Kuvvetleri, eski adıyla İkinci Topçu Kolordusu Çin'in stratejik ve taktik füze gücüdür. HKORK, Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun (HKO) 4. Silahlı hizmet kolu olarak 1 Temmuz 1966'da kuruldu ve ilk kez 1 Ekim 1984'te halka açıldı. Operasyon karargahı Qinghe, Pekin'de bulunmaktadır. HKORK, Merkez Askeri Komisyonu'nun (MAK) doğrudan komutası altındadır.

İlk başlarda Aster 15 ve Aster 30'dan oluşan Aster füze serisi, bir Fransız-İtalyan ortak yapımı dikey olarak fırlatılan karadan havaya füze ailesidir. "Aster" adı, "Aérospatiale Terminale" ve Asterion adlı efsanevi Yunan okçudan gelmektedir. Aster, bir Avrupa konsorsiyumu olan Eurosam tarafından üretilmektedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.