İçeriğe atla

Takse pulu

Takse pulu posta ücreti ödenmeyen gönderilerden cezalı posta ücreti alınmasında kullanılan pulların adıdır.

Mektup veya kartpostal gibi posta gönderilerine posta idaresi tarafından belirlenen ücret tarifelerine uygun olarak pul yapıştırılması gereklidir. Ancak kullanılan pulların posta ücret tarifesine uymaması veya pulların kullanımdan kaldırılmaları nedeni ile geçerli olmaması gibi nedenlerden, bazen ise posta kutularından, üzerine hiç posta pulu yapıştırılmadan atılan gönderiler çıkması nedeni ile posta ücretinin alıcıdan istenmesi söz konusu olmaktadır. Bu gibi durumlarda alıcı posta ücret tarifesinde belirtilen ücreti cezalı olarak ödemek zorundadır, bu ücretin ödenmesi takse pulları kullanılarak yapılmalıdır. Ancak uygulamada postanelerdeki görevlilerin işlerinin yoğunluğunun artması nedeni ile yakın dönemlerde takse pulları yerine sıklıkla normal posta pulları kullanıldığı görülmektedir. Posta idaresi tarafından en son 1936 yılında takse pulları bastırılmış ve bu pulların pek çoğu kullanılmadığı için posta idaresinin elinde kalmış ve 1959 yılında sürşarjlanarak kullanılmıştır.

1936 Takse Pulları serisi

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pul koleksiyonculuğu</span>

Posta pullarını ve posta pullarıyla ilgili zarfları ve benzeri nesneleri toplama ve biriktirme işlemine pul koleksiyonculuğu böyle koleksiyon yapan kişilere ise pul koleksiyoncusu denir. Dünyada günümüzde yüz milyon civarında pul koleksiyoncusu olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Filateli</span>

Filateli veya pulculuk, posta pullarını konu edinen uğraş alanına verilen isimdir. Posta pulları ile ilgili ilk gün zarfı, özel gün damgası, antiye, posta tarihi ve benzeri maddeler ile de ilgilenir.

<span class="mw-page-title-main">Pul (posta)</span>

Posta pulu, posta gönderilerinde posta ücretinin ödendiğini göstermek amacı ile kullanılan bir tarafı yapışkanlı, diğer tarafı çoğunlukla resimli ve yazılı kâğıt etiket. Posta pulları geçmişte gönderinin posta ücretini ödemenin en çok kullanılan şekliydi. Günümüzde ise gönderiler çoğunlukla damga makinesinden geçirilmekte ve kâğıt pul taşımamaktadır. Ayrıca posta idareleri tarafından hazırlanan antiye zarf ve antiye kart gibi ayrıca ek bir ücret veya pul gerektirmeyen yazı malzemeleri de postada kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Posta arabası</span>

Posta arabası, sabit bir tarifeye göre belirlenmiş yerler arasında yolculuk yapan ve ücret karşılığı yolcu taşıyan at arabasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Agâh Efendi</span> Osmanlı devlet adamı ve aydın

Çapanzade Agâh Efendi, Tercüme Odasından yetişen Genç Osmanlı Cemiyeti üyesi, gazetecilik de yapmış Osmanlı devlet adamı ve aydını.

<span class="mw-page-title-main">Antiye</span>

Antiye, Posta idaresi (PTT) tarafından postada pul yapıştırılmadan kullanılmak üzere hazırlanan; üzerinde pul görünümünde resim veya desen bulunan zarf, kart, kâğıt, band, aerogram gibi posta malzemelerine verilen isimdir. Pul görünümündeki resim veya desen (indicium) zarf, kart vb. gönderinin posta tarifesine uygun değer taşır; kartlar için yurt içi ve yurt dışı tarifeye uygun, aerogramlar için değişik uzaklıklara gidebilecek uygun tarifelerde, zarflar için yurt içi veya taahütlü tarifelere uygun vb. Genel olarak antiyeler de postanelerden satın alınabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Fiskal pul</span>

Fiskal Pul, Harç Pulu, Damga Pulu veya Yardım Pulu harç, vergi, resim, bağış ve benzeri ücretlerin toplanması için kullanılan yapışkanlı bir etiket çeşididir. Dünyanın pek çok ülkesinde değerli kâğıtlar, tütün/sigara, içki, ilaç, oyun kâğıtları, avlanma ruhsatları ve çeşitli hizmetlerden alınacak harç, vergi, resim ve bağışlar için kullanılmışlardır. Fiskal pullar posta pullarına benzeseler de postada kullanılmak amacı ile değildirler ve posta damgaları ile damgalanmazlar. Buna karşılık fiskal pullarda çeşitli damgalar ile veya imzalanarak veya delinerek tekrar kullanılmamaları için iptal edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Damga (posta)</span>

Damga, bir gönderi üzerindeki posta pulu veya bir antiye postaya verildiğinde onun kullanıldığını belli etmek ve bir daha kullanılmasına engel olmak amacı ile kullanılan bir posta işaretlemesidir. Günümüzde posta damgalarında, gönderildiği postahane ve tarih bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Posta tarihi</span>

Posta tarihi posta sistemi ve çalışma şeklini açıklamak amacı ile posta sisteminin geçmiş dönemleri ile ilgili posta gönderilerinin toplanması ve bunlar ile ilgili çalışmalar yapılmasıdır. Terimin ilk defa filatelist, pul tüccarı ve müzayedeci olan Robson Lowe tarafından kullanıldığı kabul edilmektedir. 1930'lu yıllarda konu ile organize ilk çalışmaları başlatmış ve filatelistleri "bilim araştırmacıları" posta tarihçilerini ise "insanlık araştırmacıları" olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Filatelik yayınlar</span>

Filatelik yayınlar filateli konusu ile ilgili olarak hazırlanan yayınlardır, esas olarak Posta pulları ve Posta tarihi konularında bilgi vermek için çıkartılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Aerogram</span>

Aerogram uçak postası ile yollanmak üzere özel olarak hazırlanmış ince, hafif ve kenarları zamklanmış bir kâğıttır. Aerogramda kâğıt ve zarf aynı kâğıttan oluşur, mektup yazıldıktan sonra katlanarak zarf hâline getirilir ve zamklı yerleri ıslatılarak yapıştırılır. Hava taşımacılığının başladığı dönemde taşınabilen ağırlık kısıtlı olduğu için postanın hafif olması çok önemliydi, aerogramda amaçlanan hafif bir mektup ile indirimli tarife sağlanması olduğundan içine başka şeyler konması yasaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">XII. Uluslararası Kadın Hakları Cemiyeti Kongresi anma pulları</span>

XII. Uluslararası Kadın Hakları Cemiyeti Kongresi Anma Pulları, 1935 yılında İstanbul'da toplanan XII. Uluslararası Kadın Hakları Cemiyeti Kongresi toplantısı için TBMM tarafından kabul edilen özel kanun ile çıkartılan pullardır. Bu pullar postada kullanılmak ve Uluslararası Kadın Hakları Cemiyetine yardım toplamak amacı ile 2673 sayılı ve 13-3-1935 tarihli kanuna uygun olarak çıkartılmışlardır. Pullar İsviçre'nin La Chaux de Fonds şehrinde Courvoisier Matbaasında fotogravür tekniği kullanılarak basılmışlardır. Bu pulların satışa çıkışı 18 Nisan 1935 tarihindedir ve postada 31 Aralık 1935 tarihine kadar geçerli olmuşlardır. Pullar 20 para+20 para dan 100 kuruş+100 Kuruş değerine kadar 15 değişik değerde basılmışlardır. En düşük değerli pul 1 000 000 adet en yüksek değerli pul 100 000 adet basılmıştır, ancak pullardan tam seri olarak sadece 6 880 seri satılmıştır, pullardan kalanlar 26 haziran 1936 tarihinde imha edilmiştir. 100 kuruş + 100 kuruş değerli pul üzerinde bulunan Atatürk portresi Türk filatelistlerinin beğenisini kazanmıştır. Pulların tirajı oldukça yüksek olduğu için ve pul için ödenen ücretin yarısı yardım sadece yarısı posta ücretine geçerli olduğu için pullara talep olmamasına karşılık pulların imhasından sonra talep çok hızlı şekilde artmıştır. Türk filatelisinde bir dönem pula talep fazla arz ise az olduğu için piyasa fiyatı günden güne yükselmişsede daha sonra İsviçre'de bulunan stokların Türkiye'ye yavaş yavaş gelmesi ile fiyatı bugünkü düzeylere inmiştir.

Cemaat Meclisi sosyal yardım pulları 1970 yılında Kıbrıs Türkleri tarafından yardım ve posta gönderilerinde kullanılmak amacı ile çıkarılan pullardır.

<span class="mw-page-title-main">İlk gün zarfı</span>

İlk gün zarfı (İGZ), bir posta pulunun veya posta pulu serisinin satışa sunulduğu ilk gün zarfa yapıştırılarak damgalanması ile hazırlanan zarflara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Yardım dernekleri pulları</span>

Yardım dernekleri pulları özel kanunlar ile bazı günler posta gönderilerinde kullanılması zorunlu olan pullara denir.

<span class="mw-page-title-main">Millî Müdafaa pulu</span>

Millî Müdafaa pulu II. Dünya Savaşı döneminde devlete ek gelir sağlamak için posta gönderilerinden alınan vergilerin ödenmesinde kullanılan pullara verilen addır.

Ek değerli pul PTT tarafından yılda iki defa çıkarılan ve ek gelirleri Kızılay Derneği ile Çocuk Esirgeme Kurumuna verilen pullara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Resmî pul</span>

Resmî pul veya Resmî posta pulu resmî kuruluşlar tarafından posta ücretlerinin ödenmesinde kullanılması için posta idaresince bastırılan pulların adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık'ın posta tarihi ve posta pulları</span>

Bu 'Birleşik Krallık'ın posta tarihi ve posta pulları nın bir araştırmasıdır.