İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
DOS, bilgisayarlar için ufak ve basit bir işletim sistemi türü olup, ana görevi disket ve sabit disk gibi saklama ortamlarının yönetimidir.
Rastgele erişimli hafıza veya rastgele erişimli bellek mikroişlemcili sistemlerde kullanılan, genellikle çalışma verileriyle birlikte makine kodunu depolamak için kullanılan herhangi bir sırada okunabilen ve değiştirilebilen bir tür geçici veri deposudur. Buna karşın diğer hafıza aygıtları saklama ortamındaki verilere önceden belirlenen bir sırada ulaşabilmektedir, çünkü mekanik tasarımları ancak buna izin vermektedir.
Sabit disk ya da Hard disk kısaca HDD ya da Türkçesi ile sabit disk sürücüsü veri depolanması amacı ile kullanılan manyetik kayıt ortamlarıdır. Önceleri büyük boyutları ve yüksek fiyatları nedeni ile sadece bilgisayar merkezlerinde kullanılan sabit diskler, cep telefonları ve sayısal fotoğraf makineleri içine sığabilecek kadar küçülen boyutları ile günlük hayatımıza girmişlerdir.
Knoppix, Debian işletim sistemi üzerinde kurulmuş bir Linux dağıtımıdır. En önemli özelliği ise sabit diske kurulum gerektirmeden, canlı sistem olarak çalışabilmesidir. İşletim sisteminin tüm paket ve dosyaları CD/DVD üzerinden okunarak bilgisayarın geçici belleğine (RAM'de) yazılır. Dolayısıyla CD/DVD'de sıkıştırılmış halde bulunan işletim sistemi her açılışta tekrar çözülerek başlatılır.
Gigabayt, bilgisayarlarda kullanılan, 1024 megabayt boyutundaki bir ölçü birimidir. Kısaltması GB olarak kullanılır.
Windows Millennium Edition ya da bilinen adıyla Windows ME, Microsoft tarafından üretilen işletim sistemi ailesi Windows'un MS-DOS üzerinde yükselen altıncı ve son ana sürümüdür. 14 Eylül 2000 tarihinde piyasaya sürülmüştür. 16-bit/32-bit işletim sistemidir. Microsoft Windows ailesinin NT çekirdekli olmayan son temsilcisidir. Windows 98 sürümünün eksiklerini tamamlamak, ev ortamında kullanmak için geliştirilmiştir. Internet Explorer 5.5, Windows Media Player 7 ve yeni Windows Movie Maker gibi programları içermektedir. Ayrıca Microsoft, bunun yanında grafiksel kullanıcı arayüzünü güncellemiştir. Windows Me diğer Windows sürümlerine oranla daha az bir raf ömrüne sahip olmuştur. Nedeni ise 2001 yılında çıkan Windows XP ile aynı özelliklere sahipti ve Microsoft'un Windows XP'yi pazarlama politikası Windows Me'ye göre daha ağır basmıştır. Kısa zaman içinde Windows Me, Windows NT tabanlı Windows XP sürümü ile yer değiştirmiştir.
Windows 95, Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un MS-DOS üzerinde yükselen dördüncü ana sürümüdür.
BIOS,. EPROM adı verilen bir yonga üzerinde ROM Bellek biçiminde yer alan bir tür yazılımdır. Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm diğer donanımları sırasıyla tanıtır. Donanımların temel iletişim protokollerini belirler. İşletim sisteminin başlangıç öğelerinin herhangi bir sürücüden yüklenmesini sağlar. İşletim sistemi çalışırken donanım ve işletim sistemi arasındaki ilişkileri düzenler.
Defrag, disk birleştimek anlamına gelmektedir.
Bölümlere ayırma, bilgisayarda sabit disk üzerinde işletim sistemlerine özgü mantıksal formatlamaya izin veren mantıksal bölümlerin oluşturulması, bilgisayar mühendisliğinde sabit disk sürücüsünün bölümlere ayırılması ile gerçekleştirilir. Diskin bölümlere ayrılması mantıksal hacim yönetiminin önünü açan bir tekniktir.
Canlı sistem, bilgisayarın sabit diskine yazılmadan tamamen bir CD/DVD/USB bellek gibi ortam üzerinden okunarak bilgisayarın geçici belleğinde (RAM'de) çalışan, kurulum gerektirmeyen bir üründür. "Çalışan sistem" olarak da bilinir.
Canlı USB, önyüklenebilen tam bir işletim sistemi içeren taşınabilir bir USB'ye bağlı harici veri depolama aygıtıdır. Terim, USB flash sürücüleri anımsatır, ancak sırasıyla "canlı HDD" ve "canlı SSD" olarak adlandırılsalar da, harici bir sabit disk sürücüsünü veya yarıiletken sürücüyü kapsayabilir. Canlı CD'lerden sonraki evrimsel adımdır, ancak yazılabilir depolamanın ek avantajıyla, önyüklenen işletim sisteminde özelleştirmelere izin verir. Canlı USB'ler, sistem yönetimi, veri kurtarma veya test sürüşü için gömülü sistemlerde kullanılabilir ve USB cihazına ayarları kalıcı olarak kaydedebilir ve yazılım paketlerini yükleyebilir.
Windows Preinstallation Environment, PC'ler, iş istasyonları ve sunucular dağıtım için kullanılan Windows'un hafif versiyonudur veya çevrimdışı iken bir sorun çekimi işletim sistemidir. MS-DOS boot diskleri değiştirmek için tasarlanmıştır ve USB bellek aygıtı, IPXE, PXE, CD-ROM ya da sabit disk üzerinden booting edilebilir. Geleneksel büyük şirketler ve OEM tarafından kullanılır, ve Windows Otomatik Yükleme Seti (WAIK) üzerinden şimdi ücretsiz yazılım olarak kullanılabilir.
zram, RAM'de, diğer bir deyişle bir RAM sürücüsünde sıkıştırılmış bir blok aygıtı oluşturmak ve anında "disk" sıkıştırması için bir Linux çekirdek modülü - yüklenebilir çekirdek modülüdür. Zram ile oluşturulan blok aygıtı daha sonra takas veya genel amaçlı RAM diski olarak kullanılabilir. Zram için en yaygın kullanılan iki dosya, geçici dosyaları depolamak ve takas "disk" olarak kullanmaktır. Başlangıçta, zram yalnızca ikinci fonksiyona sahipti, bu nedenle orijinal adı "compcache" idi.
SystemRescue, x86 ve x64 mimarili bilgisayarlar için tasarlanan bir Linux dağıtımıdır. SystemRescueCD'nin temel amacı, bir sistem çökmesinden sonra önyüklenemeyen veya başka şekilde hasar görmüş bilgisayar sistemlerini onarmaktır. SystemRescueCD'nin kalıcı bir işletim sistemi olarak kullanılması amaçlanmamıştır. Canlı CD, USB bellek veya her türlü sabit diskten çalışır. François Dupoux liderliğindeki bir ekip tarafından tasarlanmıştır. Arch Linux tabanlıdır. 6.0 sürümünden itibaren init sistemi olarak systemd'ye sahiptir.
Linux Lite, Debian ve Ubuntu tabanlı, Jerry Bezencon liderliğindeki bir ekip tarafından tasarlanan ve geliştirilen bir Linux dağıtımıdır. Dağıtım, özelleştirilmiş bir Xfce masaüstü ortamı ile hafif bir masaüstü deneyimi sunmayı amaç edinir. Yeni başlayan kullanıcılar için de uygun olmak adına bir dizi işleri kolaylaştıracak uygulama içerir.
Çoklu önyükleme(multi-booting), tek bir bilgisayara birden çok işletim sistemi kurma ve hangisinin ön yükleneceğini(booting) seçebilme eylemidir. Çift önyükleme(dual-booting) terimi, özellikle iki işletim sisteminin ortak yapılandırmasını ifade eder. Çoklu önyükleme, özel bir ön yükleyici(booting) gerektirebilir.
Çoklu önyükleme (multi-booting), tek bir bilgisayara birden çok işletim sistemi kurma ve hangisinin ön yükleneceğini(booting) seçebilme eylemidir. Çift önyükleme (dual-booting) terimi, özellikle iki işletim sisteminin ortak yapılandırmasını ifade eder. Çoklu önyükleme, özel bir ön yükleyici gerektirebilir.
TestDisk, kullanıcıların kayıp bölümleri kurtarmasına veya bozuk dosya sistemlerini onarmasına yardımcı olan ücretsiz ve açık kaynaklı bir veri kurtarma aracıdır. TestDisk, bozuk bir sürücü hakkında ayrıntılı bilgi toplayabilir ve bu bilgiler daha sonra analiz için bir teknisyene gönderilebilir. TestDisk'in desteklediği işletim sistemleri: DOS, Microsoft Windows, Linux, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, SunOS ve MacOS. TestDisk, bölümlenmemiş ve bölümlenmiş ortamları işler. Özellikle GUID Bölüm Tablosunu (GPT), Apple bölüm haritasını, PC/Intel BIOS bölümleme tablolarını, Sun Solaris dilimini ve Xbox sabit bölümleme şemasını tanır. TestDisk bir komut satırı kullanıcı arabirimi kullanır. TestDisk, silinen dosyaları %97 doğrulukla kurtarabilir.