İçeriğe atla

Tak-ı Bostan

Tak-ı Bostan, İran'da Kirmanşah kentinin hemen kuzeydoğusunda yer alan 3.-7. yüzyıllar arasındaki dönemden kalma Sasani kaya kabartmalarının mevcut olduğu köy ve yerleşim yeri.

Yapı, kayaya oyulmuş biri büyük, ötekisi küçük iki eyvandan oluşur. Eyvanların duvarları Sasani krallarıyla ilgili alçak kabartmalarla süslenmiştir. Sasani döneminin en zarif ve iyi korunmuş örneklerinden olan bu yapıtlar arasında, II. Ardeşir (hükümdarlığı 379-383) ve III. Şapur'un (hükümdarlığı 383-388) taç giyme törenlerinin temsili sayılabilir; II. Ardeşir'in tahta çıkışının betimlendiği kabartmada Ahura Mazda saltanat tacını krala armağan ederken gösterilmektedir; yanlarında başı haleli Mitra görülür. III. Şapur'un töreniyle ilgili kabartma ise insan eliyle eyvan biçiminde oyulmuş bir mağarada yer alır. Daha büyük ikinci bir eyvanda hükümdarın av sahneleri ve aralarında hükümdarın da bulunduğu bir grup atlı temsil edilmiştir. Hükümdarın üstünde örme zırhtan bir giysi, yüzünde de demirden bir maske bulunmaktadır. Bir başka kabartma I. Şapur ve II. Şapur ile ilişkilidir. Büyük eyvanın duvarlarından birinin üst bölümünde II. Hüsrev'in (Perviz) taç giyişi işlenmiştir, solunda Ahura Mazda, sağında Anahita bulunmaktadır. Alt bölümdeyse II. Hüsrev'in ünlü atına binmiş, silahlı bir kabartması yer alır. Bir başka duvarda, bu kral yaban domuzu avında görülmektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahura Mazda</span> Zerdüştçülüğün Tanrısı

Ahura Mazda, eski Pers İmparatorluğu resmi dini Zerdüştlüğün, kötülük ilkesi ya da Tanrı'sı olan Ehrimen'le sürekli bir mücadele ya da savaş hali içinde olmakla birlikte, Zerdüştçü iyimserliğin bir ifadesi olarak, sonunda mutlak bir zafer kazanacak olan baştanrısı, iyilik ilkesi. Moğol mitolojisinde "Hormosta", Türk mitolojisinde "Kurbustan" veya Hürmüz adıyla yer alır. Moğollara göre 55 Batı Tanrısının başında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu</span> İslamın gelişinden önceki son Fars imparatorluğu, dördüncü büyük İran hanedanı (224–651)

Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.

<span class="mw-page-title-main">I. Erdeşîr</span>

I. Erdeşîr ya da Erdeşîr-i Bâbekân, Sasani İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarıdır. İsmi, Artaxares, Artaşastra ve Artakhşathra olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Nakş-ı Rüstem</span> Güney-Batı İranda bir antik şehir

Nakş-ı Rüstem, İran'ın Fars eyâletinde bulunan Persepolis'ten 12 km kuzeybatıda bulunan bir arkeolojik sitedir. Fars mitolojisi kahramanı Rüstem'i tasvir ettiği düşünülen, anıt mezarların altlarındaki Sasani oymaları sebebiyle Nakş-ı Rüstem "Rüstem'in Resmi" denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Şâpûr</span>

I. Şâpûr, ikinci Sasani Şahıdır. Hükümdarlığının yılları genellikle 241 - 272 olarak verilir, fakat babası I. Erdeşîr'in 241 yılında ölmesinden önce de babasıyla beraber krallık yapmış olması muhtemeldir.

<span class="mw-page-title-main">II. Hürmüz</span> Sasani kralı

II. Hürmüz, 302 - 309 yılları arasında yedi sene beş ay mühdetince Sasanilerin kralıydı. Narseh'in oğludur (293-302).

<span class="mw-page-title-main">II. Şâpûr</span>

II. Şâpûr, Sasani İmparatorluğu'nun 309 - 379 yılları arasındaki hükümdarıydı. Uzun süren iktidarı sırasında, Sasaniler, I. Şâpûr'un (241-272) hükümdarlığından beri ilk altın çağlarını yaşamıştır.

II. Erdeşîr, 379 - 383 yılları arasındaki Sasani İmparatorluğu hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Yezdicerd</span>

I. Yezdicerd, I. Yezdigird ya da I. Yezdicürd, Sâsânî İmparatorluğu'nun 12. şâhıdır. III. Şapûr'un (383-388) oğludur ve kardeşi IV. Behrâm'ın suikastının ardından Sâsânî tahtına çıkmıştır. 399 - 420 yılları arasında, ülkeyi 21 sene idâre etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Kubâd</span>

I. Kubâd ya da I. Kavâd (473-531), I. Fîrûz'un oğlu, 488-531 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarı. Kör edilmiş amcası Belâş'ın (484-488) yerine asiller tarafından taç giydirildi.

<span class="mw-page-title-main">II. Hüsrev</span> 590–628 yılları arasındaki Pers Sasani şahı

II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.

Ronikanes M.S. 6. ile M.S. 7. yüzyıllar arasında Sasaniler Dönemi'nde hükümdarlık yaptığı rivayet edilen bir kraldır. Edebi bir kişiliği bulunan kral, aynı zamanda vecizeleriyle de çok önemli bir kişiliğe sahip olduğu rivayet edilir.
Edebiyat alanında birçok çalışmaya imza atmış olsa da, bunların hiçbiri günümüze ulaşamamıştır. Rivayetlere göre savaş yıllarında eserleri, Mezopotamya'ya kaçırılmıştır.
Hakkında pek fazla bilgiye ulaşılamamıştır. Ulaşılan tek eseri içinde 99 tane vecize mahiyetinde olan ceylan derisiyle kaplanmış bir kitaptır.
Rivayetlere göre annesi Avrupalı bir tüccarın kervanından ayrılıp, zamanın Sasani Devleti'ndeki bir beyin himayesi altına girmiş ve daha sonra cariyesi olmuş. Daha sonra bu beyle evlenmiştir. Ronikanes isminin çıkış mahiyeti Avrupa kökenlidir. Araştırmacılar bu noktada birleşmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Amida (Mezopotamya)</span> Antik Roma şehri

Amida Günümüzde Modern Diyarbakır'ın bulunduğu Mezopotamya antik şehri. Romalı yazarlar Ammianus Marcellinus ve Procopius, Roma eyaleti Mezopotamya'nın bir şehri olarak kabul ederler.

<span class="mw-page-title-main">Nakş-ı Recep</span>

Nakş-ı Recep, Sasani İmparatorluğu'nun erken döneminden 4 farklı rölyefe ev sahipliği yapan, Fars eyaletinde Persepolis'in yaklaşık 3 kilometre kuzeyinde kalan bir arkeolojik sit.

<span class="mw-page-title-main">Hîre</span> İnsan yerleşimi

Hîre, günümüzde güney orta Irak'ta Kufe'de bulunan Mezopotamya'da antik bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi</span>

Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.

Sasani İmparatorluğu'nun şehinşahları geniş bir coğrafyada hüküm sürmüşlerdir. En güçlü olduğu zaman, batıda Türkiye ve Rodos doğuda Pakistan'a kadar uzanıyordu ve aynı zamanda modern Kafkasya, Yemen, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Mısır, İsrail, Lübnan, Suriye, Ürdün ve Orta Asya'daki bölgeleri kapsıyordu.

Edessa Kuşatması I. Justinianus hükümdarlığında Bizans İmparatorluğu ile I. Hüsrev hükümdarlığında Sasani İmparatorluğu arasında devam eden Lazika Savaşı'nın ortalarında 544 yılında gerçekleşmiştir. Şehir şiddetli kuşatmaya dayanmıştır. Şehrin dini doğası nedeniyle, çatışmanın sonucuna ilahi bir müdahalenin olduğunu söyleyen bazı Hristiyan söylenceleri doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İç Savaşı (589-591)</span>

Sasani İç Savaşı (589-591) IV. Hürmüz'ün yönetimine karşı soylular arasındaki büyük memnuniyetsizlik nedeniyle 589'da patlak veren bir çatışmadır. İç savaş 591 yılına kadar sürdü. Mihranlı gaspçı Behrâm-ı Çûbîn'in devrilmesi ile Sasani ailesi İran hükümdarlığına tekrar geldi geldi.

<span class="mw-page-title-main">Dokhtar-i-Noshirwan</span>

Dokhtar-i-Noshirwan, aynı zamanda Nigar, Afganistan'ın kuzeyindeki Ḵolm vadisinde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Bamyan'ın 100 kilometre kuzeyinde yer alır ve Afganistan'daki Budist olmayan en büyük duvar resmine sahiptir.