İçeriğe atla

Taiping Adası

Taiping Adası
Harita
Coğrafya
Güney Çin Denizi üzerinde Taiping Adası
Taiping Adası
Taiping Adası
Taiping Adası'nın Güney Çin Denizi'ndeki konumu
Koordinatlar10°22′30″K 114°22′1″D / 10.37500°K 114.36694°D / 10.37500; 114.36694
TakımadasıSpratly Adaları
DeniziGüney Çin Denizi
İklimTropikal
Yüzölçümü&0000000000000000.4600000,46 km2
Siyasi
Adadaki ülke(ler)

Taiping Adası diğer adıyla Itu Aba Adası, Güney Çin Denizi'nde doğal olarak oluşan Spratly Takım Adaları'nın en büyüğü. Ada siyasi olarak Tayvan tarafından yönetilmekle birlikte, Çin, Filipinler ve Vietnam ada üzerinde hak iddia etmektedir. Ada 21 ile 35 santigrat derece arasında değişen sıcaklık ile, tropikal bir iklime sahiptir.

Etimoloji

1939-45 yılları arasındaki Japon işgali sırasında "Uzun Ada" karşılığına gelen Japonca: Nagashima (長島) adı kullanıldı.[1]

Taiping ismi ilk olarak, 1946 yılında Japonya'nın II. Dünya Savaşı sonrası teslim olmasının ardından adaya yelken açan Çin savaş gemisinin onuruna seçildi.[2] Çince "Barış Adası" anlamına gelen Tàipíng Dǎo (太平島) ismi kullanılır. Taipei Adası anlamına gelen Tàipíng Dǎo, Çin ve Tayvan tarafından resmî olarak kabul edilir.[3]

Ada için yaygın kullanılan diğer uluslararası isim ise Itu Aba'dır. Bu ad için üç farklı etimolojik köken ileri sürülmüştür. Türkçe Nedir bu? kelimesinin karşılığı olan, Malayca "itu apa" 'dan geldiği ifade edilmiştir. Diğer bir görüş, Fransız Çinhindi döneminde Spratly Adaları'nın haritalandırılmasından sorumlu yetkilinin, "Tu" ve "Ba" adlı iki Vietnamlı hizmetçinin adını kullandığı yönündedir. Ada, Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti kaynaklarında Itu Aba olarak tanımlanmakta, Taiping ise genellikle parantez içerisinde kullanılmaktadır.

Vietnamca "Ba Binh" (Çince: 波平; Vietnamca: Đảo Ba Bình) "sakin dalga" veya "sakin deniz" anlamlarında kullanılmaktadır.[4] Filipinler ise yerel dilinde "kayıp ada" anlamına gelen "Ligao" adını tercih etmektedir.[5]

Coğrafya

Ada 46 hektar (110 dönüm) bir alana sahiptir. Uzunluğu 1.4 kilometre (0.87 mil), genişliği ise 0,4 kilometre (0.25 mil) olan elips bir şekle sahiptir.

Yönetim

Taiping Adası'nın yönetimi siyasi olarak Tayvan'a aittir fakat ada üzerinde Çin, Filipinler ve Vietnam egemenlik iddiasında bulunmaktadır.[6]

13 Şubat 2013'te Filipinler, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki iddialarına karşı Birleşmiş Milletler Daimî Tahkim Mahkemesi'ne dava açtı. 2015 yılında davayı kabul eden mahkeme, 12 Temmuz 2016'da verdiği kararda Filipinler'i haklı buldu. Mahkeme, Taiping'in bir ada değil, kara parçası olarak tanımlanmasına ve bu nedenle 200 deniz mili (370 km) münhasır ekonomik bölge kapsamına alınmaması gerektiğine hükmetti.[6][7]

Tayvan, adanın Filipinler'in ileri sürdüğü gibi bir kaya parçası değil, insanların yaşamlarını sürdürebileceği ve ekonomik faaliyete imkân veren bir ada olduğunu savunmaktadır. Bununla birlikte Çin Denizindeki toprağı olan Taiping Adası’ndaki varlığını pekiştirmeye devam etmektedir. 12 Aralık 2015'te Tayvan Hükûmeti tarafından adaya bir iskele ve deniz feneri inşa edildi.[8]

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hua Chunying, Çin'in Taiping Adası dahil Nansha Adaları ve yakınlarındaki sularda tartışmasız egemenliğe sahip olduğunu açıkladı. Ayrıca, Çinli balıkçıların eskiden beri Taiping Adası'nda yaşayarak, balıkçılık, tarım, inşaat ve hayvancılık gibi faaliyetlerde bulunduklarını, Çin halkının Taiping Adası'ndaki üretim ve yaşam faaliyetlerinin buranın bir ada olduğunun göstergesi olduğunu ifade etti. Filipinler'in Taiping Adası'nı kayalık olarak görmesinin uluslararası hukuka aykırı olduğu ve bu tavrın kabul edilmesinin mümkün olmadığını sözlerine ekledi ve kararı tanımayacaklarını açıkladı.[9]

22 Eylül 2016'da Tayvan hükûmeti, Google'ın harita uygulamalarında görülen adadaki askerî yapılara ait görüntülerin bulanıklaştırılmasını resmî olarak talep etti. Savunma Bakanı Fıng şı-kuan, "Taiping adalarında inşa ettiğimiz tesislerin gizli askeri yapılar olması hasebiyle herkese açık olması elbette bizim için sakıncalı ve rahatsız edici." ifadelerini kullandı. Google ise talebi değerlendireceğini açıkladı.[10]

Kaynakça

  1. ^ Hung, Joe (18 Temmuz 2016). "When two elephants fight, it is the grass that gets trampled". The China Post. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2016. 
  2. ^ Yiran, Lu (2007). 中国近代边界史 (A modern history of China's borders),. 四川人民出版社 Sichuan People's Publishing. ss. 1092-1093. ISBN 7220073313. 
  3. ^ Soong, Grace (19 Temmuz 2011). "Taiping Island camp shows sovereignty: Ma". The China Post. Erişim tarihi: 27 Eylül 2016. []
  4. ^ "VN demands a stop to violation of sovereignty". VietnamPlus. 10 Mayıs 2012. 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2016. 
  5. ^ "RP protests Taiwan leader Spratly trip". The Philippine Star. 3 Şubat 2008. Erişim tarihi: 27 Eylül 2016. 
  6. ^ a b Jennings, Ralph (26 Temmuz 2016). "Fishing Boats Sail To Disputed Taiping Island". Forbes. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016. 
  7. ^ ""Çin, Filipinler'in egemenlik haklarını ihlal etti"". Haberturk.com. 12 Temmuz 2016. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016. 
  8. ^ "ROC Minister of the Interior Chen Wei-zen presides over a ceremony marking the opening of a wharf and lighthouse on Taiping Island". Tayvan İçişleri Bakanlığı. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016. 
  9. ^ Phillips, Tom. "Beijing rejects tribunal's ruling in South China Sea case". The Guardian. 12 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016. 
  10. ^ "Tayvan'dan Google'a: Askeri tesislerimizi gizleyin". BBC Türkçe. 22 Eylül 2016. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Honolulu</span> Hawaiide bir şehir

Honolulu, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Hawaii adalarının başkenti ve en büyük kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Guangdong</span> Güney Çin denizi kıyısında bulunan, Çinin en kalabalık eyaleti.

Guangdong, Güney Çin'de, Güney Çin Denizi'nin kuzey kıyısında Çin'in 23 eyaletinden (sheng) biridir. Eyalet başkenti Guangzhou'dur. Toplam yaklaşık 179,800 km2 (69,421 sq mi), alanda 126,84 milyon nüfusuyla Guangdong, Çin'in en kalabalık eyaleti ve bölgeye göre 15'inci en büyük ve aynı zamanda dünyanın en kalabalık üçüncü ülke alt bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Paracel Adaları</span>

Paracel adaları, Güney Çin Denizinde 130 kadar küçük mercan adası ve resiften oluşan grup. Güneyde Triton, doğuda Lincoln gibi birkaç uzak ada dışında, Paracel Adaları kuzeydoğuda Amphitrite grubu, batıda Crescent (Hilal) grubu olarak ikiye ayrılır. Sürekli yerleşim yoktur.Çin, Tayvan ve Vietnam adalar üzerinde hak iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Taiping Ayaklanması</span> 1850-1864 yıllarında Çinde yaşanan bir ayaklanma

Taiping Ayaklanması, 19. yüzyılda Çin'i sarsan siyasal ve dinsel nitelikli ayaklanma (1850-1864). Avrupalı güçlerin desteğiyle ayaklanma bastırılmıştır. Fakat ayaklanma nedeniyle ülkenin büyük bölümünde geniş çaplı yıkım yaşanmış ve yaklaşık 20 milyon kişi ölmüştür. Siyasal olarak da Qing hanedanının (1644-1912) yıkılış sürecini başlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">San Francisco Barış Antlaşması</span> Müttefikler ve Japonya arasındaki barış antlaşması

San Francisco Barış Antlaşması, II. Dünya Savaşı'nın ardından Müttefik Kuvvetler ile Japonya arasında 8 Eylül 1951’de San Francisco, Kaliforniya’da imzalanan antlaşma. 49 ülke arasında imzalanmış ve 28 Nisan 1952 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Antlaşmayla II. Dünya Savaşı resmen sona ermiş, Japonya’nın emperyalist bir güç olarak konumu lağvedilmiştir. Ayrıca antlaşmayla Japonya’nın elindeki müttefik savaş esirlerinin maruz kaldıkları insan hakları ihlallerinden dolayı tazmin edilmeleri karara bağlanmıştır. Bu antlaşmayla beraber Japonya’nın ABD ile ikili ilişkileri yeni bir aşamaya geçmiş ve modern Japonya tarihi bu doğrultuda şekillenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan'ın siyasi durumu</span>

Tayvan'ın siyasal durumu, Çin İç Savaşı’nın sonucu olarak Çin Halk Cumhuriyeti ile Çin Cumhuriyeti arasında ortaya çıkan çatışma ile ilgilidir. Bu çatışma Tayvan adası, Tayvan’a ait olan adalar ve tarihi olarak Fujian, Guangdong ve Hainan eyaletlerine ait olan adaların statüsü hakkındadır.

Çin'in eyaletleri, Çin'in en üst düzey idari bölümleridir. Toplam 34 adet eyalet düzeyi bölüm bulunmakta olup bunlardan 23'ü eyalet, dördü doğrudan yönetilen şehir, beşi özerk bölge ve ikisi özel idarî bölgedir.

Tayvan vize politikası 45 ülkenin vatandaşları için vizesiz veya ülkeye varışta vize verir. Ayrıca 7 ülke vatandaşları için online vize vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sansha</span>

Sansha, Çin'in Hainan eyaletinde bulunan bir il düzeyi şehirdir. Şehir, 24 Temmuz 2012 tarihinde il düzeyi şehir olarak kurulmuş olup Spratly Adaları, Paracel Adaları ve Macclesfield Kümesi ve diğer gruplandırılmamış adacıklar dahil olmak üzere Güney Çin Denizi'ndeki çeşitli ada grupları ve denizaltı atollerinden oluşmaktadır. Şehrin nüfusu 2013 yılı itibarı ile 1,443'tür.

<span class="mw-page-title-main">Japon yönetiminde Tayvan</span>

Japon yönetiminde Tayvan, 1895-1945 yılları arasında Tayvan'ın Japon İmparatorluğu yönetiminde olduğu dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti Özgür Alanı</span>

"Çin Cumhuriyeti Özgür Alanı", Çin Cumhuriyeti Hükümeti'nin kendi fiili yönetimi altında olan toprakları tanımlamak için kullandığı bir terim. Terimin kapsamına giren topraklar şunlardır: Tayvan, Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer küçük adalar. Tayvan adası tüm alanın ana bileşenini oluşturduğu için "Çin Cumhuriyeti Tayvan Alanı" veya sadece "Tayvan Alanı" olarak bilinir. "Tai-Peng-Kin-Ma" terimi de esasen aynı anlama gelmektedir, ancak Çin Cumhuriyeti'nin Güney Çin Denizi'ndeki adacıkları kapsamaksızın sadece bölgenin dört ana adasını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Freedomland</span> Mikroulus

Freedomland Özgür Bölgesi, Güney Çin Denizi'ndeki Spratly Adaları bölgesinde Tomás Cloma tarafından kurulan bir mikroulustur.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan-Türkiye ilişkileri</span>

Tayvan-Türkiye ilişkileri, Tayvan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Türkiye, 1971'den beri Tayvan ile hükûmet dışı, çalışma düzeyinde ilişkiler sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Chongming Adası</span>

Chongming Adası, Çin'in Şanghay kentinde bulunan bir adadır. Ada, Güney Çin Denizi'nde Yangtze Nehri açıklarında yer almaktadır. Ada idari olarak büyük çoğunlukla Chongming semtine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pratas Adaları</span> Tayvana bağlı ada

Pratas Adaları, Doğu Çin Denizi'nde Tayvan tarafından yönetilen ve Çin tarafından hak iddia edilen bir takımadadır. Adalar, Doğu Çin Denizi'nin kuzeyinde, Hong Kong'un 310 km güneydoğusunda yer almaktadır. 240 hektarlık yüzölçümü ile Güney Çin Denizi Adaları arasındaki en büyük adadır.

<span class="mw-page-title-main">Scarborough Sığlığı</span>

Scarborough Sığlığı, Güney Çin Denizi'nde Çin tarafından yönetilen ve Filipinler ile Tayvan tarafından hak iddia edilen bir sığlıktır. Sığlık, Macclesfield Bankı ile Luzon arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dokuz çizgili hat</span>

Dokuz çizgili hat, Çin (Çin) tarafından Güney Çin Denizi'ndeki toprak iddiaları için kullanılan belirsiz sınır çizgisidir. Hat, Güney Çin Denizi'ndeki tartışmalı bölge Paracel Adaları, Spratly Adaları ve Pratas Adaları ve Vereker Bankası, Macclesfield Bankası ve Scarborough Sığlığı dahil olmak üzere çeşitli diğer alanları içermektedir. Bu hak iddiaları, Çin'in "Büyük Kum Seddi" olarak bilinen arazi ıslah alanını kapsamaktadır. Belirsiz iddialar 1947'de kamuoyuna açıklamış olmasına rağmen, ne Çin Halk Cumhuriyeti ne de Çin Cumhuriyeti (Tayvan) günümüze kadar bölge hakkında resmi ve özel olarak tanımlanmış bir talepte bulunmadı.

<span class="mw-page-title-main">Güney Çin Denizi toprak anlaşmazlıkları</span>

Birçok farklı egemen devlet, Güney Çin Denizi bölgesinde birbiriyle çelişen ada ve deniz toprağı taleplerinde bulunmaktadır. Bu devletler Brunei, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), Tayvan, Endonezya, Malezya, Filipinler ve Vietnam. Her sene tahminen 3,37 trilyon ABD doları değerinde küresel ticaret, yani toplam küresel deniz ticaretinin üçte biri, Güney Çin Denizi'nin içinden geçmektedir. Çin'in enerji ithalatının %80'i ve Çin'in toplam ticaretinin %39,5'i Güney Çin Denizi'nin içinden geçer.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol Formosası</span>

İspanyol Formosası, 1626-1642 yılları arasında Formosa Adası'nın kuzey ucunda kurulmuş İspanyol İmparatorluğu'nun küçük bir kolonisiydi. Seksen Yıl Savaşları sırasında Hollanda Cumhuriyeti'ne devredildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.