İçeriğe atla

Tahtakuşlar Etnografya Müzesi

Koordinatlar: 39°35′28″K 26°51′30″D / 39.59111°K 26.85833°D / 39.59111; 26.85833
Tahtakuşlar Etnografya Müzesi
Harita
Açılış10 Haziran 1991 (33 yıl önce) (1991-06-10)
KonumEdremit, Balıkesir, Türkiye
Koordinatlar39°35′28″K 26°51′30″D / 39.59111°K 26.85833°D / 39.59111; 26.85833
TürEtnografya müzesi

Tahtakuşlar Köyü Alibey Kudar Etnografya Galerisi, Edremit'in Tahtakuşlar köyünde 1991 yılında kurulmuş özel etnografya galerisi.

Tahtakuşlar doğumlu ilkokul öğretmeni Alibey Kudar tarafından kurulan galeride, Orta Asya'dan Türkiye'ye göç eden konargöçer Türk boylarının kendilerine has kültür varlıkları ve Kazdağıefsaneleri ile farklı ülkelerden sanatçıların ürettiği sanat eserleri sergilenir.

10 Haziran 1991 tarihinde ziyarete açılan galeri, "Türkiye’nin ilk köy müzesi" olarak bilinir.

Edremit’e 17 km, Akçay’a 5 km, Balıkesir-Çanakkale E-24 karayoluna 2 km. uzaklıkta asfalt yolla bağlıdır.

Tarihçe

Galerinin kurucusu, 1926'da Tahtakuşlar Köyü'nde doğmuş, Savaştepe Köy Enstitüsü mezunu bir ilkokul öğretmeni olan Alibey Kudar'dır.

Kaz Dağı eteğinde kurulu Tahtakuşlar köyünün halkı, Orta-Asya’dan 13. yüzyılda göç eden Oğuz boylarına mensup olduklarına, atalarının önce Toros Dağlarına ve 15. yy.’da İda Dağı’na geldiklerine inanır. Geçimlerini ağaç işçiliği ile sağlayan ve bu nedenle ormanlık arazilerde yerleşen Tahtacı Türkmenleri, Alevidir; Türkmen kültürü ile Alevi inancının özgün bir sentezini oluşturmuşlardır.[1] 1980'de emekli olup köyüne yerleşen Alibey Kudar, 19. yüzyılda yerleşik yaşama geçen köylülerin kültür değerlerinin unutulup kaybolduğunu görerek ağabeyi Haşim Kudar'ın önerisi ile bir müze kurmaya karar verdi. Ona bu konuda yazar Müşerref Hekimoğlu, halkbilimci Sabiha ve Haluk Tansuğ ile Nezihe Araz destek verdi.[2] Kaz Dağına yaptığı bir gezisi sırasında Tahtakuşlar Köyü'nden çok etkilenen ressam Selim Turan ise galeriye resimlerini bağışladı, maddi yardım yaptı ve bir Fransız koleksiyonerden satın aldığı eski bir Türkmen çadırını Kudar ailesine hediye etti.[3]

1945 yılından itibaren Alevi Türkmen kültürüne ait kültür varlıklarını, belgeleri ve sanat eserlerini toplamakta olan Kudar ve ailesi, topladıklarını sergilemek için kendi imkanları ile bir bina inşa etti. 10 Haziran 1991'de açılan galeride Orta Asya’dan Anadolu’ya göç etmiş Türk boylarının geleneksel kıyafetleri, gündelik alet ve eşyaları, el dokuması kilim, halı, çadırları gibi somut olmayan kültürel miras ögeleri sergilendi.

Mevcut galeriye 9 Temmuz 1992’de Selim Turan anısına yapılan Sanat Galerisi eklendi. 9 Eylül 1994 tarihinde ise bir kitaplık açıldı. 10bin kitap içeren kütüphanede deniz ürünleri koleksiyonu da bulunur.[4]

Galeri, 1994 yılında UNESCO tarafından destek ödülüne layık görüldü.[5] Galeri birçok başka ödülün yanı sıra Türk dünyasına aktif şekilde hizmet ettiği için 2017'de müzeye Azerbaycan Dede Korkut Milli Vakfı tarafından onursal nişan takdim edildi.[6]

Alibey Kudar, ailesinin ortak kararı ile 2005'te 50. evlilik yıldönümleri nedeniyle eşi Esma Kudar'ın büstünü yaptırarak bahçeye yerleştirdi.[7][8]

Müzede 1997 yılında Burhaniye'de balıkçı ağlarına ölü olarak takılan, 197 santim uzunluğu, 360 kilo ağırlığındaki, deri sırtlı deniz kaplumbağası da yer alır. Müzede ayrıca 12. Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Emin Göksan'ın ve ailesinin bağışladığı eserlerin sergilendiği özel bir bölüm oluşturulmuştur.[8]

"Tahtakuşlar Etnografya Müzesi" ismi 3 Temmuz 2010’da aile kararıyla "Tahtakuşlar Köyü Alibey Kudar Etnografya Galerisi" olarak değişmiştir.

Ödülleri

  • Unesco Destekleme Ödülü,1994
  • Balıkesirliler Birliği Derneği Ödülü
  • Rotary (Edremit Şubesi) Kulübü Ödülü
  • Türkiye Seyahat Acenteleri (TÜRSAB) Ödülü
  • Ege Ordu Komutanlığı Personeli Eşleri Ödülü
  • Göztepe (Göztepe) Rotary Kulübü Ödülü
  • Truva Folklor Araştırmaları Derneği
  • Pertev Naili Boratav Halkbilim Ödülü
  • Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Fair Play Konseyi 2002 Büyük Ödülü
  • Azerbaycan Milli Dede Korkut Vakfı Altın Kalp Ödülü, 2017

Kaynakça

  1. ^ "Kültürel kimlik dışavurumları : Edremit Tahtacı Türkmenleri Örneği" (PDF). IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu (18*20 Ekim 2018 Ankara) Bildiriler Kitabı 2. cilt. 2018. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2024. 
  2. ^ "Tahtakuşlar Köyü Özel Etnografya Galerisi | Hakan Eşme". 20 Ocak 2017. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024. 
  3. ^ "Kronoloji" (PDF). ISBN 978-605-9178-92-1. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Haziran 2024. 
  4. ^ "Kültürel Mirasın Aktarılmasında Müzelerin Rolü: Edremit Tahtakuşlar Etnografya Müzesi". International Congress of Tourism And Cultural Heritage. Ekim 2017. 
  5. ^ "UNESCO ödüllü köy müzesi". T24. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024. 
  6. ^ DHA (10 Temmuz 2017). "Tahtakuşlar Etnograya Müzesi'ne uluslararası ödül". Hürriyet. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024. 
  7. ^ "Hayattaki Karısının Büstünü Yaptırdı". 30 Eylül 2013. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024. 
  8. ^ a b Özsavrangil, Sezen (31 Temmuz 2010). "50 yıllık eşe büyük jest!". Habertürk. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2024. 

Ayrıca bakınız

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cumalıkızık</span>

Cumalıkızık, Türkiye'nin Bursa ilinin Yıldırım ilçesine bağlı bir mahalledir. Bursa şehir merkezine 11 kilometredir. Ortalama 20 dakikada ulaşım sağlanır. Uludağ'ın kuzey eteklerinde kurulmuş ve hâlen yaşayan beş Kızık köyünden biridir. Diğer Kızık köyleri şunlardır: Değirmenlikızık, Fidyekızık, Hamanlıkızık ve Derekızık. Bayındırkızık, Dallıkızık, Kızık, Bodurkızık, Ortakızık, Camilikızık, Kiremitçikızık, Kızıkşıhlar ve Kızıkçeşme ise günümüze ulaşamamıştır. Cumalıkızık Etnografya Müzesi burada bulunmaktadır. 2000'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen Cumalıkızık, 2014'te Bursa ile birlikte Dünya Mirası olarak tescil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Burhaniye</span> Balıkesirin ilçesi

Burhaniye, Balıkesir ilinin Ege Denizi kıyısında bulunan bir ilçesidir. Kuzey Ege olarak tanımlanan bölge coğrafyası içindedir. Ağırlıklı olarak zeytinyağı üretimine yönelik zeytincilik ve iç turizm merkezidir. Çanakkale-İzmir Karayolu (E87) ilçe merkezinden geçer.

<span class="mw-page-title-main">Edremit, Balıkesir</span> Balıkesirde bir ilçe

Edremit, Balıkesir ilinin batısında, Ege Denizi kıyısındaki ilçedir. Edremit, Balıkesir ilinin üçüncü en büyük ilçesi olup zeytincilik tarımı ve Kazdağları ile bilinir. İç turizmin ilk önemli merkezlerinden olan Altınoluk ve Akçay bu ilçededir.

<span class="mw-page-title-main">Tahtacılar</span> ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenler

Tahtacılar, genel olarak Ege ve Akdeniz bölgelerinin ormanlık yörelerinde yaşayan, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ve kısmen günümüzde ağaç işçiliğiyle uğraşan Alevî Türkmenlerdir. Kızılbaş inancına sahiptirler. Bektaşîlik ve Anadolu Aleviliği ile Tahtacı inancının belli başlı farkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Edremit Körfezi</span>

Edremit Körfezi, Anadolu'nun Ege Denizindeki en kuzey körfezi ve aynı zamanda körfez kıyısını oluşturan Kaz Dağı ve Madra Dağları arasında kalan bölgeye verilen isim. Papalina avcılığı ve zeytinyağı üretimiyle bilinir. Kıyı şeridi yazlık tipi konutlarla çevrilmiştir. Adını, bölgenin en büyük yerleşim yeri olan Edremit'ten alır.

Pervin Özdemir, Türk seramik sanatçısı.

Cumhuriyetin ilanını takiben, Türkiye müzeleri Atatürk'ün Anadolu'nun insan eliyle yapılan faydalı şeylerinin sergi ve araştırmasına önem vermesi dolayısıyla kaydedilebilir şekilde gelişti. Türkiye ilan edildiğinde, İstanbul'da "Asar-ı Atika Müzesi", olarak adlandırılan İstanbul Arkeoloji, Aya İrini'nin ev sahipliğini yaptığı Askeri Müze, Süleymaniye Camii'nde Türk ve İslam Eserleri Müzesi ve Anadolu'nun birkaç büyük şehrinde Osmanlı İmparatorluğu Müzesi müzeleri vardı.

<span class="mw-page-title-main">Tahtakuşlar, Edremit</span>

Tahtakuşlar, Kaz Dağları'ının eteklerinde bulunan, Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı bir dağ köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Adana Kuruköprü Anıt Müzesi ve Geleneksel Adana Evi</span>

Kuruköprü Anıt Müzesi ve Geleneksel Adana Evi , Adana il merkezinde bulunan bir etnografya müzesi.

Ayşe Sıdıka Erke Etnografya Müzesi, Balıkesir'in Edremit ilçesinde bulunan bir müzedir. Balıkesir Kuvay-ı Milliye Müzesi Müdürlüğü'ne bağlıdır. Edremit Belediyesi tarafından kurulmuştur. Müzede Kuvâ-yı Milliye odası, geleneksel Türk ev adaları,el yapımı eserler, eski silahlar sergilenmektedir.Müzede antik çağlara dayanan herhangi bir eser bulunmamakla beraber var olan eserler de sayı bakımından oldukça azdır azdır.

<span class="mw-page-title-main">Kaz Dağı</span>

Kaz Dağı ya da İda Dağı, Edremit Körfezi'nin kuzeyinde Çanakkale ve Balıkesir illeri arasında yer alan bir dağ.

<span class="mw-page-title-main">Devrim Erbil</span> Türk ressam

Devrim Erbil, Türk ressam, Devlet Sanatçısı sanat eğitimcisi ve öğretim üyesi.

Alev Ebüzziya Siesbye, Türk heykeltıraş, seramik ve cam tasarımcısı.

Selim Turan, Azerbaycan kökenli Türk ressam ve heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Güre, Edremit</span> Edremit ilçesinin mahallesi

Güre, Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı Edremit Körfezi'nde bulunan bir mahalledir. Edremit'e 12 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tate</span>

Tate veya Tate Müzeler Kurumu, Birleşik Krallık İngiltere ülkesi için Britanya güzel sanatları ve uluslararası modern güzel sanatlar için güzel sanatlar galerilerini idare eden milli kurumdur.

<span class="mw-page-title-main">Ortaca Olayları</span>

Ortaca Olayları, Muğla'nın Köyceğiz ilçesine bağlı Ortaca beldesinde 5-16 Haziran 1966 tarihleri arasında gerçekleşen Türkmen Alevilere yönelik tecavüz ve silahlı saldırı olayları. Sanılanın aksine mezhep çatışması değil, arazi kavgası olduğuna dair yayınlar da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi Devlet Müzesi</span>

Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi Devlet Müzesi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir müzedir. Müze, 12 Kasım 1998 tarihinde açılmış olup Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi bünyesinde yer almaktadır ve tarih, günümüz kültürü ve etnografyayı içeren yedi kalıcı galeri bulunmaktadır.

Kenan Yavuz Etnografya Müzesi Bayburt'un Demirözü ilçesine bağlı, eski adıyla 'Loru' ve bugünkü adıyla Beşpınar Köyü'nde bulunan bir etnografya müzesidir.

Kastamonu Etnografya Müzesi, Türkiye'nin Kastamonu kentinde bulunan bir etnografya müzesidir. Müze, 1997 yılında kurulmuş olup Hepkebirler Mahallesi'nde Çiftehamam Caddesi üzerinde tarihî Liva Paşa Konağı'nda yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.