İçeriğe atla

Tahlisiye Madalyası

Tahlisiye Madalyası
Gümüş Madalyanın ön ve arka yüzü

Osmanlı Padişahı tarafından verilir

Ülke  Osmanlı İmparatorluğu
Tür Sivil başarı madalyası
Durum Verilmemektedir
İstatistikler
Kuruluş 1859 (de facto)

1862 (de jure)

İlk Verilişi 1859
Öncelik
I. Kademe Gümüş, Yeşil kurdele
II. Kademe Gümüş, Kırmızı kurdele
III. Kademe Gümüş, Beyaz kurdele
IV. Kademe Gümüş, 3 Renkli kurdele

Tahlisiye Madalyası, Cankurtaran Madalyası veya Tahlis-i Can Madalyası, Sultan Abdulmecid döneminde Osmanlı İmparatorluğu tarafından verilmeye başlanan sivil madalyadır. Tahlis, kurtarmak anlamına gelen Arapça kökenli eski bir kelimedir. Bu isimdeki madalya ise boğulma, yangın gibi afetler sırasında hayatını tehlikeye atarak can kurtaran kişilere verilirdi.[1] Madalya, başvuru esasıyla verilirdi ve başvuran kişinin canını tehlikeye atarak bir kişiyi kurtarması beklenirdi. Madalyayı olay yeri şahitlerin şahitliği ile alınırdı. Dört kademeli madalyanın ilk kademesi yeşil kurdele, ikinci kademesi kırmızı kurdele, üçüncü kademesi beyaz kurdele ve dördüncü kademesi bu üç rengin karışımdan oluşan renkli bir kurdeleye sahipti. Madalyayı ilk kez alan kişiler birinci kademe yeşil kurdeleli madalyayı alırken, zaten madalyası olan bir kişi tekrar can kurtarırsa bir üst kademedeki madalyayı almaya hak kazanırdı.[2]

Gümüşten yapılma tahlisiye madalyası, 36 mm boyunda ve 26 gram ağırlığındaydı. Madalyanın yazısı Naim Efendi tarafından yazılmış, tuğrası ise Hüsrev Efendi tarafından yapılmıştır. Ön yüzünde süslü bir çemberin içinde Abdülmecid'in tuğrası, arka yüzünde ise "İnsanlara tehlikeye düştüğü zaman yardım edenler, övgü ve takdirle anılırlar" anlamına gelen bir söz yazmaktaydı.[2][3] Sözün Osmanlı Türkçesi karşılığı ise şu şekildedir: "Halka düşdükçe edenler imdâd, Olunur midhat ü tahsîn ile yâd"

Madalyanın kimlere verileceği 1862 tarihli madalya nizamnamesinde şöyle anlatılmıştı: "Can kurtarmak hususunda bilfiil gayret ve insaniyet gösterenlere mahsus olarak ihdas buyrulmuş olan tahlisiye madalyası, gümüşten imal edilmiş olup sahipleri, istedikleri zaman göğüslerine takabilirler. Yangın sırasında kendilerini kurtarmayı başaramayıp ateş içinde kalanların, kaza ile deniz, nehir ve göllere düşüp tehlikede bulunanların, ansızın yıkılan bina ve duvarların altında kalıp bizzat kurtulamayanların ve bu türden sair afetler meydana geldiğinde tehlikeye maruz kalanların canını kurtarmak maksadıyla kendilerini tehlikeye atarak gayret ve başarı gösterenler tahlisiye madalyasıyla taltif edilirler."[2][3]

Tarihi kayıtlarda batmakta olan bir İtalyan vapuruyla çarpışan bir kayıktaki yolcuları kurtaran genç Alioğlu Ali,[4] tren kazasındaki yaralanan çocukları kurtaran bir kişiye ve yangından insanları çıkaran kişilere verildiği bilinmektedir. Kuduz bir kurdu öldürmeyi başaran bir çoban bile bu madalyayı almıştır.[5]

Kaynakça

  1. ^ Küskü, Fırat. "II Abdülhamid Döneminde Hayat Kurtaranlara Madalya Verilirdi". Toplumsal Tarih (İngilizce). 
  2. ^ a b c "Cankurtaran Madalyası". fikriyat.com - sabah. 30 Eylül 2018. 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  3. ^ a b "Selman Soydemir, "Hayat Kurtarana Osmanlı'dan Madalya" sayı: 35, s. 33". Yedi Kıta Dergisi. 
  4. ^ "Osmanlı'da Hayat Kurtarana Verilen Madalya Tahlîs-i Cân". yedikita.com.tr. 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  5. ^ "Hayat kurtarana Osmanlı'dan madalya". 4 Temmuz 2011. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Mahmud</span> 30. Osmanlı padişahı (1808–1839)

II. Mahmud, 30. Osmanlı padişahı ve 109. İslam halifesidir. Osman Gazi ve Sultan İbrahim'den sonra Osmanlı Hanedanı'nın üçüncü ve son soy atasıdır. Son altı Osmanlı padişahından ikisi onun oğlu dördü ise torunudur.

<span class="mw-page-title-main">İstiklâl Madalyası</span> Türk Kurtuluş Savaşında savaşmış askerlere verilen madalya

İstiklâl Madalyası, Türk Kurtuluş Savaşı’nda yararlılık gösteren askerlere ve sivillere, o dönemde milletvekili olanlara, savaşa katılan alayların sancaklarına, Erzurum ve Sivas kongrelerine katılanlara, İstiklâl Madalyası Kanunu adlı özel bir yasaya göre verilen madalyadır. 1 Kasım 1926 tarihine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisince verilmiş olan İstiklâl Madalyaları'nı, bu tarihten sonra müracaat edenlere Millî Savunma Bakanlığı vermektedir. Toplam 95.261 kişiye verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Madalya</span>

Madalya veya diğer adıyla madalyon, savaşta yararlık gösterenlere, yarışlarda derece alanlara ödül, bazen de önemli bir olay dolayısıyla ilgililere hatıra olarak verilen metal nişan. Ödülleri inceleyen bilime faleristik denir.

<span class="mw-page-title-main">Beyazıt Kulesi</span>

Beyazıt Kulesi, yangınları gözetlemek ve haber vermek amacıyla İstanbul'un Beyazıt semtinde ilk olarak 1749 yılında ahşap olarak inşa edilen 85 metre yüksekliğinde kule. Yapılan ilavelerle kulenin yüksekliği 118 metreye ulaşmıştır. Nöbet, işaret ve sancak katları olmak üzere üç bölümden oluşur. Gözetleme yerine kadar çıkan merdivenler 180 basamaktan ibarettir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi</span> Osmanlı İmparatorluğunun reform dönemi

Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi, Osmanlı tarihinde Karlofça Antlaşması'ndan (1699) başlayarak, Yaş Antlaşmasına kadar (1792) geçen süreye denir.

<span class="mw-page-title-main">Newfoundland (köpek)</span>

Newfoundland, genellikle siyah ve büyükçe köpek ırkı.

<span class="mw-page-title-main">Behiç Erkin</span> Türk devlet adamı

Mehmet Behiç Erkin, Türk asker, siyasetçi, diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Türk Silahlı Kuvvetleri Şeref Madalyası</span>

Türk Silahlı Kuvvetleri Şeref Madalyası 1967 yılından itibaren Türk Silahlı Kuvvetleri'nin başarılı personeline verdiği madalya. Savaşın sevk ve idaresinde ve kazanılmasında önemli rol oynayanlara altın kaplama; hayatı tehlikede olan kişi ve birlikleri, kendi hayatını tehlikeye koyarak kurtaran Türk ve yabancı uyruklu asker ve sivil kişilere gümüş kaplama şeref madalyası verilir.

Türk Silahlı Kuvvetleri Üstün Cesaret ve Feragat Madalyası, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından zor koşul ve şartlar altında sorumluluk ve görevini başarıyla yerine getiren askerlere verilen madalyadır. Üç parçadan oluşan madalya bronzdur ve madalyanın üzerinde görevde bulunan asker resmi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Dürüstler</span> Holokosta maruz kalan yahudilere yardım eden gayri-yahudi kişilere verilen onursal sıfat

Uluslararası Dürüstler, İsrail Devleti'nin Naziler tarafından Holokost'a maruz kalan Yahudileri kurtarmak için hayatını riske atan gayri-Yahudilere verdiği onursal sıfattır. Terim, Nuh’un evrensel kanunlarına itaat eden Yahudi olmayan insanları anlatan “dürüst Yahudi olmayan” kavramından gelir.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Demir Yolu Madalyaları</span>

Hicaz Demiryolu Madalyası, Hicaz Demiryolu'na ait işlerde hizmetleri görülen ve maddi yardımda bulunan kimselere verilmek üzere ihdas olunan madalya idi. 1902 tarihli Nizamname ile çıkarılan bu madalyanın bir tarafında "Hamidiye Hicaz Demiryoluna hizmet eden hamiyetmendana mahsus madalyadır." ibaresi, öbür tarafında da tuğra ile altındaki lokomotif şekli vardır. Bu madalya altın, gümüş ve nikel olmak üzere üç çeşittir. Nikeli 5 altından 50 altına, gümüşü 50 altından 100 altına, altını da 100 altından ziyade iane verenlere verilirdi. Madalyalar yeşil kurdele bağlanmak suretiyle göğsün sol tarafına takılırdı. büyüklükleri 26–500 mm arasında değişmiştir. Madalyanın ekserisinde 1318 tarihi geçmiştir. Hattın Maan'a ulaşmasının hatırası olarak 1322 tarihiyle Medine'ye ulaşma hatırası olarak 1326 tarihli madalyalarda imal edilmiştir. Kurdele rengi kırmızı idi daha büyük bağış yapanların ayırt edilmesi için ilaveten yeşil şeritlerde eklenmiştir.

İmtiyaz Madalyası veya İmtiyaz Nişanı, Sultan II. Abdülhamid dönemi olan 23 Eylül 1882 tarihinden itibaren, Osmanlı İmparatorluğu adına verilmeye başlanan sivil ve askerî madalyadır. Altın ve gümüş olmak üzere iki ayrı madenden imal edilen imtiyaz madalyasının bir yüzünde saltanat arması, diğer yüzünde, “Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye uğrunda fevkalâde sadakat ve şecaat ibraz edenlere mahsus madalyadır” ibaresi ve altında iç kısmına verilen kişinin adının yazıldığı bir hilâl bulunmaktadır. Üzerindeki ibareden dolayı madalyaya “sadakat ve şecaat madalyası” da denilmiş, bu yüzden zaman zaman ikincisinin imtiyaz madalyasından ayrı olduğu zannedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mecidiye Nişanı</span>

Mecidiye Nişanı, 29 Ağustos 1852 - 1922 tarihleri arasında verilen askeri ve kahramanlık nişanıdır. Sultan Abdülmecid döneminde tasarlandı.

<span class="mw-page-title-main">Şeref Nişanı (Sovyetler Birliği)</span>

Şeref Nişanı Yüksek Sovyet Prezidyumu'nun 8 Kasım 1943 tarihli kararıyla ihdas olunan, SSCB tarafından verilen askeri madalya. Kızıl Ordu astsabuyları ve Havacı teğmenlerine, düşman karşısında gösterdikleri cesaret sebebiyle verilmekteydi. SSCB'nin dağılmasıyla, madalya artık verilmemektedir. Bu nişan yerine, 1992 yılından bu yana, astsubaylara ve diğer ordu mensuplarına verilmek üzere Aziz Yorgi Haçı ihdas olundu.

<span class="mw-page-title-main">Askerî Kahramanlık Madalyası (Sovyetler Birliği)</span>

Askerî Kahramanlık Madalyası SSCB'nin dağılmasını takiben Sovyet ödül sisteminden alıkoyulan Rusya Federasyonu devlet dekorasyonudur. Cesaret Madalyası, 17 Ekim 1938'de SSCB Yüksek Sovyetinin Başkanlığı kararı ile yaratılmıştır. Sosyalist düşmanlara karşı savaşlarda sergilenen kişisel cesaret ve cesaret için Sovyet Ordusu, donanma, sınır ve iç birliklerinde SSCB devlet sınırını korurken, yaşamı tehdit eden koşullarda askerî görevlerin icrası sırasında SSCB vatandaşları ve SSCB vatandaşları olmayan kişilere verildi.

İşkodra madalyası, Osmanlı sultanı II. Mahmud zamanında bastırılan Osmanlı devlet madalyalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Acil tahliye</span>

Acil tahliye, acil bir tehdit, devam eden bir tehdit veya can ve/veya mallara karşı tehdit içeren bir alandan insanların derhal acil çıkışı veya kaçışıdır.

Çetin Gürtop, Türk görüntü yönetmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Kusursuz Hizmet Madalyası (Azerbaycan)</span> Azerbaycanın harbi nişanı

Kusursuz Hizmet Madalyası, özellikle kamusal ve siyasi hayatta kusursuz hizmet veren kişilere verilen bir Azerbaycan nişanıdır. Nişan, 17 Mayıs 2002'de Azerbaycan cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle verilmeye başlanmıştır.

Tulumbacı Bahriye, tulumbacı


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.