İçeriğe atla

Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi

Bedford Kalesi 1224 yılında III. Henry tarafından ele geçirilince direnişçiler kılıçtan geçirilmiş, kale de kullanılmaz hale getirilmiştir

Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi (İngilizce: Slighting) özellikle askerî, toplumsal ve siyasi öneme sahip tahkimatın tamamen yok edilmeksizin kullanılmaz hale getirilmesini anlatır. Çok karmaşık süreçlerin iç içe girdiği işlem özellikle Orta Çağ'dan çıkış döneminde iktidar kavgaları sırasında çeşitli taraflar tarafından kullanılmıştır. Özellikle İngiliz İç Savaşı sırasında ve sonrasında tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi kapsamında çok sayıda kale bu işlemden geçirilmiş, askeri anlamda tasfiye edilmiştir.

Anlamı

Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi önemli bir tahkimatın, genellikle de kalenin bir daha kullanılmaması için kendisinin ve çevresindeki bölgenin tasfiye edilmesidir. Özellikle kaleler askeri, toplumsal, idari yönleri olan yapılardır ve bu şekilde tasfiye edilmelerinin farklı alanlarda etkileri olur. Bu işlem sayesinde askeri olmanın da ötesinde o tahkimatın merkezinde yer alan toplumsal ve idari yapıya müdahale edilmiş olur. Kullanılmaz hale getirme faaliyeti tahkimatın düşman tarafından kullanılmasının önüne geçmesinin ötesinde simgesel de bir öneme sahiptir. İngiliz İç Savaşında kullanılmaz hale getirilen Eccleshall Kalesinin tasfiyesi askeri değil siyasal gerekçelerle gerçekleştirilmiştir.

Kimi durumlarda bu uygulama mutlak iktidara karşı ayaklananlara cezalandırma olarak görülürken, bazı durumlarda da kale sahibinin en güvendiği yapının bile tahrip edilebileceğini gösteren bir mesaj da içermekteydi. 1135-1154 Anarşi döneminde çarpışmaların sonunda her iki taraf da savaş sırasında inşa edilen yeni kaleleri kullanılmaz hale getirme konusunda anlaşmıştır. Ayrıca kendisine karşı kullanılmasına engel olmak için tahkimat sahiplerinin kendi tahkimatlarını kullanılmaz hale getirdikleri Birinci İskoç Bağımsızlık Savaşı sırasında görülmüştür.

Yöntemleri

Tahkimatın kullanılmaz hale getirilmesi faaliyeti sırasında çok çeşitli yöntemler kullanılabilir. Ahşap malzeme içeren tahkimat yakılabilir, taş veya kaya yapının üzerine inşa edilen tahkimatın altı oyulabilir ve çökmesine yol açılabilir, kazılmış hendek gibi yapıların doldurulması, su engellerinin su tahliyesi sayesinde tasfiye edilmesi sağlanabilir.

Sonuçları

Tahkimatın, özellikle de bir kalenin tasfiye edilmesi karmaşık bir süreçtir. Tahkimatın yapımında kullanılan taş, metal ve cam malzeme başka işlerde hammadde olarak kullanılmak üzere ayrılırdı. Ayrıca kalenin belirgin ve sembolik bölgeleri tahrip edilirken örneğin dini anlamı bulunan kilise odaları veya tapınaklar yıkılmazdı. Simgesel öneme sahip tahkimatların en göz önünde olan kısmında yapılan tahribat yeterli görülebilirdi.

Kullanılmaz hale getirilen tahkimatlar, savaş dönemi geçtikten sonra çoğunlukla çürümeye bırakılırdı ancak barışçıl kullanıma yeniden açıldıkları da görülmüştür. İngiliz İç Savaşı sonrasında yıkılmasına karar verilen Wressle Kalesinin oturma amaçlı kullanılması için güney bölümü yıkılmamıştır.[1]

İngiltere, Fransa ve feodal Japonya'da ağırlıklı olarak görülen bu faaliyet daha sonraki dönem romantizm akımına ilham veren etkenlerden olmuştur.

Galeri

  • Corfe Kalesi İngiliz İç Savaşı sırasında 1646 yılında tamamen kullanılmaz hale getirilmiştir
    Corfe Kalesi İngiliz İç Savaşı sırasında 1646 yılında tamamen kullanılmaz hale getirilmiştir
  • Kenilworth Kalesi 1649 yılında kullanılmaz hale getirilmiştir, su hendeği doldurulmuştur
    Kenilworth Kalesi 1649 yılında kullanılmaz hale getirilmiştir, su hendeği doldurulmuştur
  • Newark Kalesinin içi
    Newark Kalesinin içi

Kaynakça

  1. ^ "Wressle Kalesi hakkındaki arkeolojik çalışma, Shaun Richardson & Ed Dennison 2015" (PDF). 13 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bodrum Kalesi</span> Bodrum ilçesinde tarihi bir yapı

Bodrum Kalesi, Türkiye'nin liman kenti Bodrum'da yer alan ve 1402 yılında St. Jean Şövalyeleri tarafından Aziz Peter Kalesi adıyla inşa edilmiş kale. Bodrum'un simgesi haline gelmiş kale, 1960 yılından beri "Sualtı Arkeoloji Müzesi" olarak kullanılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Babek (rayon)</span>

Babek Rayonu, Azerbaycan'da, Nahçıvan Özerk Cumhuriyetinde rayon. İdarî merkezi Babek kasabasıdır. 1978 yılında kurulmuştur. Adını Azerilerin millî kahramanlarından Babek'ten almıştır. İran ve Ermenistan ile sınırı mevcuttur. Rayon, 1 kasaba ve 39 köye sahiptir. Rayon bünyesindeki en yüksek dağ 2475 m. rakımı olan Buzkov Dağıdır. Babek rayonunda çok sayıda tarihi anıt vardır.

<span class="mw-page-title-main">Zigetvar Kuşatması</span> 1566da Zigetvar Kalesinin Osmanlı güçlerince fethedilmesiyle sonuçlanan kuşatma

Zigetvar Kuşatması, 1566 yılında Zigetvar kalesinin Osmanlı güçlerince fethedilmesiyle sonuçlanan kuşatma ve Kanuni Sultan Süleyman'ın son seferidir.

<span class="mw-page-title-main">Girne Kalesi</span>

Girne Kalesi, Kıbrıs'ın Girne şehrinde bulunan, 7. yüzyılda, Arap-İslam akınlarına karşı kentin korunması için Bizanslılar tarafından yapılmış kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Kilitbahir Kalesi</span> Çanakkale Boğazında bulunan kale

Kilitbahir Kalesi, yani "denizin kilidi kalesi", 1462 yılında Çanakkale Boğazı'nın Avrupa kıyısına inşa edilen kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Kale</span> Orta Çağ boyunca Avrupa, Asya ve Orta Doğuda soylular tarafından inşa edilen müstahkem yapı

Kale ya da kermen, düşmanın gelişinin beklendiği yollar üzerine, stratejik öneme sahip olan şehirlere, geçit ve dar boğazlara savunma amaçlı olarak inşa edilen ordusal yapı. Bu tür tahkimatlar antik çağlardan beri kullanılmıştır. ve askerî işlevlerinin yanı sıra idari, siyasi ve ekonomik merkez olarak iş görmüştür. Kimi kaleler saray halkına konaklama imkanı sağlardı. Kalelerde kuleler ve surlar gibi farklı özelliklere sahip bölümler bulunurdu. 15. yüzyılda topların yaygınlaşmasıyla Orta Çağ kaleleri işlevlerini yitirdi ve yerini İtalyan tarzı kalelere bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Kütahya Kalesi</span>

Kütahya Kalesi, Kütahya şehrinde Bizanslılar'dan kalma kale.

<span class="mw-page-title-main">Silifke Kalesi</span>

Silifke Kalesi, Mersin ili Silifke ilçesinde bulunmakta olup, şehrin batı tarafında 185 m yükseklikte doğu-batı yönündeki ana kaya üzerine oturmuş, etrafı hendekle çevrili ve 16 burçla tahkim edilmiş olup 29.000m² lik bir alanı kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alesia Muharebesi</span>

Alesia Muharebesi veya Alesia Kuşatması, MÖ 52 yılının Eylül ayında Mandubi kabilesinin en önemli kenti ve kalesi Alesia çevresinde yapılan savaş. Jül Sezar ve süvari komutanları Marcus Antonius, Titus Labienus ve Gaius Trebonius tarafından komuta edilen Roma Cumhuriyeti ordusu ile Avernilerin lideri Vercingetorix etrafında toplanmış olan Galyalı kabileler arasında yapılmıştır. Galyalılar ve Romalılar arasında meydana gelen son büyük çarpışmadır ve Galya Savaşlarında inisiyatifin Romalılara geçmesinin önünü açmıştır. Alesia Kuşatması, Sezar'ın en büyük askeri başarılarından biri olarak görülmektedir ve günümüzde bile Kuşatma savaşı ve Ablukanın klasik örneklerinden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tahkimat</span> savunma savaşı ve üsler için tasarlanan savunma yapıları

Tahkimat veya istihkâm, savaşlarda kullanılmak üzere savunma amaçlı inşa edilmiş askerî yapılar ve binaları tanımlar. İnsanoğlu binlerce yıllık uygarlık tarihinde çok çeşitli şekillerde savunma amaçlı yapı inşa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hendek</span>

Hendek, özellikle kale, bina veya kenti çevreleyen geniş, derin ve genellikle suyla dolu tahkimattır. Bazı örneklerde su engeli olarak da daha karmaşık yapay göllere evrildiği görülmüştür. Modern dönemlerde hendek veya su engelleri artık önleyici etkileri kaybolduğundan görsel olarak tercih edilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Başkule</span>

Başkule Avrupa'da Orta Çağ şatolarında soyluları tarafından inşa edilen büyük, müstahkem kulelerdir. Büyük kule, ayrık kule, donjon erk ve bâlâhisar aynı yapıyı ifade eden diğer kelimelerdir.

<span class="mw-page-title-main">İç kale</span> bir kentin tahkim edilmiş çekirdek kısmı

İç kale, bir kentin tahkim edilmiş çekirdek kısmıdır. Tahkimatın dış bölümleri düşman eline geçtiğinde insanlar buraya sığınırdı. Önceleri ahmedek adıyla bilinirdi.

Yıldız kale, ilk olarak 15. yüzyılda İtalya'da görülen, Orta Çağ'da özellikle barutun ve topun muharebe alanlarına girmesiyle birlikte yapılmaya başlanan kale türevi bir tahkimattır.

<span class="mw-page-title-main">Sébastien Le Prestre de Vauban</span>

Sébastien Le Prestre de Vauban, Fransız general, mareşal ve XIV. Louis'in kale mimarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Semendire Kalesi</span> Sırbistanda bir kale

Semendire Kalesi, Sırbistan'ın Semendire şehrinde yer alan tahkimattır. 1427-1430 arasında Sırp Despotluğu'nun yöneticisi Despot Đurađ Branković tarafından yaptırıldı. 15. yüzyılın sonunda şehri ele geçiren Osmanlılar tarafından güçlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Riva Kalesi</span> Riva Deresinin Karadeniz ile buluştuğu bir tepede yer alan kale

Riva Kalesi, İstanbul'un Beykoz ilçesine bağlı Riva'da, Riva Deresi'nin Karadeniz'e döküldüğü tepede konumlanan kaledir. Bizans döneminde yapıldığı düşünülen kalenin yapıldığı tarih tam olarak bilinmemektedir. İlk olarak 18. yüzyılda "Revancık Kalesi" adıyla arşivlerde yer alan kalenin, Karadeniz'den Riva Deresi'ne girişi kontrol etmek ve sahil güvenliğini sağlamak amacıyla yapıldığı belirtilir. Osmanlı döneminde Karadeniz'den gelebilecek tehditlere karşı savunma amacıyla kullanılan kale, bu dönemde çeşitli bakım ve onarım çalışmalarıyla güçlendirilmiştir. İstanbul'un İşgali döneminde tahrip edilen yapı, 2016'da restore edilmiş olup günümüzde gezi amaçlı kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Osetya mimarisi</span>

Oset mimarisi - Oset halkının yüzyıllar boyunca oluşturduğu eşsiz maddi kültürünün örnekleridir.

<span class="mw-page-title-main">Perekop şaftı</span>

Perekop şaftı Kırım'ı Ukrayna ana karasına bağlayan Perekop Kıstağı'nda bulunan bir sur dizisine verilen isimdir. Karadeniz'in Karkinitsky Körfezi'nden, Azak Denizi'nin Sivaş Körfezi'ne kadar 8475 metre uzanan Perekop şaftının, tabandaki genişliği 15 metreden fazladır. Hendek altından yüksekliği ise 18-20 metreyi bulabilmektedir. Şaftın bitişiğinde 20 metre genişliğinde ve 10 metre derinliğinde bir hendek bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yam Kalesi</span>

Yam Kingisepp, Leningrad Oblastı, Rusya'da Luga Nehri'nin doğu kıyısında bulunan bir kale ve miras alanıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.