İçeriğe atla

Tahitice

Tahitice
TahiticeReo Tahiti
TahiticeReo Māꞌohi
Konuşan sayısı68,260, etnik Tahitililer'in %37'si  (2007)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin
Resmî durumu
Resmî dil Fransız Polinezyası
Dil kodları
ISO 639-1ty
ISO 639-2tah
ISO 639-3tah

Tahitice veya Tahiti dili (Tahitice: TahiticeReo Tahiti),[2] çoğunlukla Fransız Polinezyası'nda yer alan Sosyete Adalarında konuşulan Polinezya dilidir. Doğu Polinezya grubuna aittir.

Tahitice'nin Batılı sömürgecilerin gelmesinden önce yazılı bir kaynağı olmadığından, konuşulan dil ilk olarak 19. yüzyılın başlarında Londra Misyoner Derneği misyonerleri tarafından yazılmıştır.

Tarihçe

Avrupalılar 18. yüzyılın sonlarında Tahiti'ye ilk geldiklerinde, dilin bir yazı sistemi yoktu ve Tahiti dili sadece konuşma diliydi. 1797'de Protestan misyonerleri Tahiti'ye, Duff adında bir İngiliz gemisiyle geldi. Misyonerlerin arasında yer alan Henry Nott (1774-1844) Tahiti dilini öğrenmiş ve Tahiti kralı II. Pomare ile İncil'in Tahitice çevirisi için çalışmıştır. Tahitice İncil için beş ünlü ve dokuz ünsüzü barındıran bir sistem kullanılmıştır ve İncil birçok Polinezyalı'nın okumayı ve yazmayı öğrendiği ana metin olmuştur.

Kelime hazinesi

Kudüs'te yer alan Peder Noster Kilisesi'ndeki Tahitice Babamız duası.

Ortak ifade ve kelimeler

TahitiTürkçe
ꞋIa ora naSelam
Haere mai, maeva, mānavaHoşgeldiniz
pārahiGüle güle
nanaHoşçakal
ꞋĒEvet
ꞋAitaHayır
muruuru roaÇok teşekkür ederim
māuruuruTeşekkürler
E aha te huru?Nasılsın?
maitaꞌiİyi
maitai roaÇok iyi
taneAdam
VahineKadın
FenuaArazi
raꞌiGökyüzü
vaiSu
auahiAteş
ꞌamuYemek
inuİçecek
Gece
MahanaGün/Güneş
moanaOkyanus, deniz

Kaynakça

  1. ^ "Tahitice". Ethnologue. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017. 
  2. ^ TahiticeReo Māꞌohi correspond to "languages of natives from French Polynesia," and may in principle designate any of the seven indigenous languages spoken in French Polynesia. The Tahitian language specifically is called TahiticeReo Tahiti (See Charpentier & François 2015: 106).

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkçe</span> Türk halkının Oğuz Türkçesi dili

Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dildir. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu'yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue'a göre Türkçe, yaklaşık 90 milyon konuşanı ile dünyada en çok konuşulan 18. dildir. Türkçe, Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Azerice</span> Azerbaycanın resmî dili olan Türk dili

Azerice, Azerbaycanca veya Azerbaycan Türkçesi, Türk dilleri dil ailesinin Oğuz grubu içerisinde yer alan ve bir Türk halkı olan Azerilerin ana dilini oluşturan dil. En çok konuşucusu İran Azerbaycanı'nda bulunan dil, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmî dilidir. Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Dağıstan'ın ise resmî dilleri arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Danca</span> Danimarkanın resmî dili

Danca, Danimarka'da konuşulan, İskandinavca olarak da bilinen Kuzey Cermen dil ailesinden bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Türk dilleri</span> Çinin batısından, Sibirya ve Doğu Avrupaya dek uzanan bir alana yayılmış dil ailesi

Türk dilleri veya Türkî diller, Doğu Avrupa'dan Sibirya ve Çin'in batısına dek uzanan bir alana yayılmış ve içerisinde 35 yaşayan dil barındıran dil ailesi. Toplamda yaklaşık 180 ile 200 milyon kişi tarafından konuşulan Türk dillerinin en çok konuşulan lehçesi Türkçe olup tüm Türk dili konuşurlarının %40'ı bu dili konuşmaktadır. Bu dili Azerice, Özbekçe, Uygurca, Kazakça, Türkmence ve Tatarca takip etmektedir.

Romans, özellikle Orta Çağ şövalyelik sistemini anlatışıyla karakterize olmuş bir edebiyat türü. 12. yüzyıl Fransası'nda ortaya çıkmıştır. Benzer tarzda yazılmış öncülü eserler de bazen aynı isimle anılsa da ayrı bir tür olarak romans, Akitanya düşesi Eleanor'un aristokratik çevresinde ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baskça</span>

Baskça (euskara), Baskların konuştuğu izole dil. Baskça, dil bilimcileri tarafından Hint-Avrupa dilleri Avrupa'ya yayılmadan önce Avrupa'da konuşulan dillerden arta kalan biri olarak kabul edilir. Bu sebepten bu dilin dünyada konuşulan başka hiçbir dille yakından akraba olmayan çok eski bir dil olduğu düşünülür. Hint-Avrupalılar buraya gelmeden önce çok geniş bir bölgede, tüm İber yarımadasında ve Gaskonya/Akitanya bölgesinde, konuşulmakta idi.

<span class="mw-page-title-main">Tahiti</span> Güney Pasifik Okyanusunda yer alan ada

Tahiti, Fransız Polinezyası'ndaki en büyük ada. Güney Büyük Okyanus'undaki Société Adaları arasında, 17°40′G 149°30′B koordinatlarında bulunur. 2012 nüfus sayımında adanın nüfusu 183,645 kişi olarak belirlenmiştir, bu nüfus Fransız Polinezyası nüfusunun %69'unu oluşturur. Başkenti kuzeybatı sahilindeki Papeete'dir. Tahiti'nin eski isimlerinden biri Otaheite'dir. Türkiye'den aktarmasız uçuşla yaklaşık 14 saat uzaklıkta bulunan Fransız sömürgesidir. Adanın yerli halkının %37'si bir Polinezya dili olan Tahitice konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dravid dilleri</span> yoğunlukla Güney Hindistanda ve Sri Lankada konuşulan 73 dil

Dravid dil ailesi, yoğunlukla Güney Hindistan'da ve Sri Lanka'da konuşulan 73 dili içerir. Pakistan, Nepal ve Bangladeş'teki bölgelerde, bunlardan daha az olarak da Afganistan ve İran'da konuşulur. Ayrıca, ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Malezya ve Singapur'da Dravid'li göçmenler tarafından konuşulur.

Altayca veya Altay Türkçesi, Türk dillerinin Sibirya grubunda yer alan bir dildir. Rusya içindeki Altay Cumhuriyeti'nin resmî dilidir. Altayca, 1948 yılına kadar Oyrot dili (ойрот) olarak adlandırılmıştır. Rusya'nın 2010 nüfus sayımı verilerine göre dil yaklaşık 55.000 kişi tarafından konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sindhî</span>

Sindhî ya da Sindce, Hint altkıtası'nın batı kesiminde yer alan tarihi Sind bölgesinde yaşayan Sindhiler tarafından konuşulan Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın Sindh eyaletinin resmi dilidir. Hindistan'da Sindhi, merkezi hükûmet tarafından resmi olarak tanınan dillerden biri olmasına rağmen Sindhi Hindistan'daki hiçbir eyaletin resmi dili değildir. Pakistan'ın 2017 nüfus sayımının ilk sonuçlarına göre Sindhi, 30,26 milyon kişinin veya bir başka deyişle ülke nüfusunun %14,57'sinin ana dilidir. Hindistan'ın 2011 verilerine göre 1,68 milyon kişinin ana dilidir.

Malgaşça (malagasy), Avustronezya dillerindendir. Madagaskar adasına mahsus olup Malgaş halkının millî dilidir. Fransızca ve İngilizce ile birlikte Madagaskar Cumhuriyeti'nin resmî dillerindendir. Yaklaşık 20 milyon kişi tarafından konuşulur. Madagaskar'ın dışında Komorlar ve Mayotte'ta Malgaşça konuşanlar vardır.

Eski Uygurca veya Eski Uygur Türkçesi, 9. yüzyıl ila 14. yüzyıl aralığında çeşitli devletlerde konuşulmuş ve yazılmış olan, Türki diller ailesinin Sibirya koluna mensup bir dil. Eski Türkçenin Göktürkçeden sonraki ikinci bölümünü oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tatça</span> Dağıstan ve Azerbaycanda konuşulan bir dil

Tatça, Kafkas Farsçası, Tat Farsçası ya da Kafkas Tatçası Dağıstan ve Azerbaycan'da konuşulan bir Batı İran dilidir. Dil, Tatlar ve Dağ Yahudileri tarafından konuşulmaktadır. Dağ Yahudileri tarafından konuşulan bir diğer İran dili olan Yahudi Tatçasından farklıdır. Tatça Farsçaya oldukça benzer olmakla birlikte tamamen karşılıklı anlaşılabilir değildir.

Tongaca veya Tonga dili, Avustronezya dil ailesinin alt grubu olan Polinezya dillerine ait Tonga'da konuşulan bir dildir. Yaklaşık 180.000 konuşura sahiptir ve Tonga'nın ulusal dilidir. Cümleler fiil-özne-nesne sırasıyla kurulur.

Vietnam alfabesi Vietnamca dilinin yazılmasında kullanılan modern yazı sistemidir. Latin dillerinin alfabeleri, özellikle Portekiz alfabesinden alınmış bazı digraflar ve dokuz aksan işareti veya aksan kullanır. Bu diyakritik işaretler aynı sesli harfte iki tane görülebildiği için yazılı Vietnamcayı Latin alfabelerinin yerelleştirilmiş varyantları arasında kolayca tanınabilir kılar.

<span class="mw-page-title-main">Mavi lori</span>

Mavi lori, Fransız Polinezyası ve Cook Adaları'nda yaşayan küçük bir lorikettir. Aynı zamanda Tahiti loriketi, menekşe loriket, Tahiti lorisi, mavi loriket, rahibe kuşu ve indigo lori olarak da bilinir. Eskiden Tahiti çevresindeki 23 adada görülen tür günümüzde muhtemelen sadece sekiz adada yaşamaktadır: Motu, Manuae, Tikehau, Rangiroa, Aratua, Kaukura, Apataki, Aitutaki ve muhtemelen Harvey Adası ve Manihi. Tüyleri ağırlıklı olarak koyu mavidir ve göğsünün üst kısmında, boğazında ve yüzünde beyaz bir alan vardır. Birleşik Krallık'taki ilk esir yetiştirme 1930'larda Tavistock Markisi tarafından yapıldı. Bu başarısından dolayı Yabancı Kuş Ligi tarafından gümüş madalya ile ödüllendirildi.

Türk dilleri, Doğu Avrupa, Orta Doğu, Orta Asya ve Sibirya'da konuşulan bir diller grubudur. Türk dilleri yaklaşık 170 milyon kişi tarafından anadil olarak konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tahiti Krallığı</span>

Tahiti Krallığı, İngiliz misyonerler'in, tüccarların ve Avrupa'nın sağladığı silahlar yardımıyla Tahiti'nin Moʻorea, Teti'aroa ve adalarının I. Pōmare tarafından birleştirilmesiyle oluşturulan bir Polinezya monarşisiydi. 19. yüzyılda Bora Bora, Huahine ve Raiatea ile birlikte, hepsi benzer bir dili ve kültürü paylaşan ve yöneticileri evlilik yoluyla birbirine bağlı olan Sosyete Adaları'ndaki bir dizi bağımsız Polinezya devletinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rüzgârüstü Adaları (Fransız Polinezyası)</span>

Rüzgârüstü Adaları, Büyük Okyanus'un güney kesiminde Fransa'nın denizaşırı topluluğu olan Fransız Polinezyası'ndaki Sosyete Adaları'nın doğu grubuna verilen addır. Bu adalara daha önce Birleşik Krallık Kralı III. George'un onuruna Georgian Adaları adı da verilmişti.